Taoisme

Het Taoïsme

Wat is het Taoïsme? Het taoïsme is geen religie of filosofie, maar een levenswijze. Het woord tao betekent ‘weg’. Volgens het taoïsme is alles in een perfecte harmonie, een harmonie die niet statisch is, maar in voortdurende verandering, een voortdurende wisselend evenwicht. Het erkent dat alles zijn tegendeel heeft. Dat niets kan bestaan zonder dat tegendeel en dat er voor alles zijn tijd is. Je zou kunnen zeggen dat Tao de juiste weg is, je juiste manier van leven. Leven in overeenstemming met de werkzame kracht die het leven, het heelal, in stand houdt. Tao ontwikkeld zich nog steeds. Wie met de ‘stroom van verandering’ mee kan gaan kan ‘de volmaakte mens’ worden. Taoïsme is te omschrijven als een manier van leven en werken die accepteert wat er gebeurd, het waardeert en ervan leert.

Aanhangers van het Taoïsme Het aantal aanhangers van het taoïsme wordt geschat op ongeveer 50 miljoen, voornamelijk in China en andere delen van Azië. Het taoïsme is een sterk mystieke traditie. Er zijn uiteenlopende opvattingen over het taoïsme waardoor er vele sekten (ook wel scholen genoemd) zijn ontstaan. Enkele zijn:

· Tianshi-sekte. Tianshi betekent: ‘hemelse meester’. Er kwam een organisatie met aan het hoofd een Tianshi met vastgelegde rituelen rondom een aantal goden en heiligen. Een deel van de leer ging over allerlei mystieke eigenschappen met natuurlijke fenomenen, zoals bergen, rivieren enz. de gelovige probeerde door tussenkomst van de goden en mystieke praktijken zijn lot op aarde te verbeteren of zelfs zijn onsterfelijkheid te bereiken. De 1e Tianshi was Zhang Daoling en werd door zijn zoon opgevolgd. Deze erfopvolging werd steeds voortgezet en de lijn van Tianshi heeft zich tot op de dag van vandaag doorgezet. · Maoshan-sekte. Deze sekte ontstond in de 4e eeuw en is genoemd naar een gebergte in Jiangsu en wordt ook wel Shangging genoemd, naar de woonplaats van een aantal onsterfelijken die de leer van de sekte geopenbaard zouden hebben aan ene Yang Xin. De geschriften waarin de leer zou opgeschreven zijn, komen uit het einde van de 5e eeuw. · Quanzhen. Deze sekte is in 1127 opgericht en heeft vele confucianistische en boeddhistische elementen in haar leer opgenomen. Ascese (=strenge onthouding van alle zinnelijke genoegens) en meditatie spelen een belangrijke rol. De grondlegger van Quanzhen was Wangzhe, die een ontmoeting met een der onsterfelijken zou hebben gehad.

Behalve de verering voor allerlei kosmische krachten heeft het taoïsme ook een groot aantal goden voortgebracht. Vele van deze goden waren volkshelden of ingelijfde godheden uit andere religies, zoals het boeddhisme. Enkele goden zijn: De 8 onsterfelijken
Mythische keizers (Yao, Shun en de Jadekeizer Yu
Guan Yu (god van de oorlog afkomstig uit de roman over de ‘drie koninkrijken)’. Mazu, godin van de schippers.

Het belangrijkste boek van het Taoïsme Het taoïsme begon ongeveer 2500 jaar geleden in China. De basis van het taoïsme is te vinden in het boek: Tao Te Tjing van Lao Tse. Tao Te Tjing betekent: ‘klassiek pad (weg) naar de deugd’. Lao Tse is de stichter van het taoïsme. Hij leefde waarschijnlijk van 614-517 voor Christus. Volgens de overlevering zou Tse de leer van het taoïsme hebben opgeschreven in boekvorm, toen hij op een tocht vertrok waarvan hij nooit is teruggekeerd. Er is geen spoor meer van hem gevonden. Toen hij bij de grens kwam vroeg een grenswachter aan hem de leer van het taoïsme op te schrijven, waarvan de Tau Te Tjing dus het resultaat is. Dit boek bestaat uit een groot aantal mystieke spreuken in de geest van het taoïsme. Bekend zijn ook de paradoxen uit dit boek. Hieronder volgt een klein stukje uit het boek:

Tau brengt het ene voort; Het ene brengt de twee voort; De twee brengt de drie voort; De drie brengt alle dingen voort. Achter alle dingen staat de schaduw (yin) Op alle dingen valt het licht (yang)

Taoïstische geloofspunten Deze zijn door Lao Tse opgeschreven

1. Ik geloof dat het eeuwige begrepen kan worden als de Tao, of ‘weg’, dat de morele en fysieke orde omvat van het universum, de weg van deugd die de Hemel zelf volgt, en het absolute- zelfs zo groot dat ‘de Tao dat geuit kan worden niet de eeuwige Tao is’. 2. Ik geloof in de unieke grootheid van de wijze Lao Tse en in zijn discipel Chuang-Tsu
3. Ik geloof in de inzichten van de geschriften en uiteindelijk autoriteit van de Tao-te-Ching en in de heiligheid van Chuang-tsu’s teksten. 4. Ik geloof dat de mens zichzelf met het eeuwige verbindt wanneer hij nederigheid, eenvoud, meegaandheid, kalmte en onzelfzuchtig handelen navolgt. 5. Ik geloof dat het doel en de weg van het leven in essentie hetzelfde zijn en dat de Tao alleen gekend kan worden door levende wezens die dat in zichzelf realiseren – gedachten over het hiernamaals zijn nutteloos. 6. Ik geloof dat het alwetende en onpersoonlijke hoogste onverbiddelijk is, boven de zorg voor menselijke ellende, maar dat er lagere godheden bestaan – van de hoge goden die voor eeuwen bestaan tot de natuurgeesten en demonen. 7. Ik geloof dat alle handelingen hun tegenovergestelde krachten scheppen, dat de wijzen niet-handelen in handelen zullen zoeken. 8. Ik geloof dat de mens een van de tienduizend dingen van manifestatie is, eindig is en voorbij zal gaan; alleen de Tao bestaat voor altijd. 9. Ik geloof in de eenheid van alle schepping, in de spiritualiteit van de materiele werelden en in de broederschap van alle mensen.

Rituelen en gebruiken Iemand die de tao volgt, volgt de natuurlijke orde van dingen en wil niet beter worden dan de natuur of deugd aan anderen opleggen. De taoist beoefend wu-wei. Dit omvat het zuiveren van zichzelf door de voorkeuren en emoties te kalmeren. Dit wordt gedeeltelijk bereikt door middel van meditatie, adembeheersing en andere vormen van innerlijke discipline, meestal onder begeleiding van een meester. Ook komen hierbij seksuele hygiëne en geneeskrachtige kruiden aan de orde. Zo probeert men de vitaliteit te verhogen en zelfs te zweven op de wind om zo de onsterfelijkheid te bereiken. Een boek dat hierbij veel gebruikt wordt is: ‘Ji-tjing’ een oud orakelboek. Het doel wordt voornamelijk bereikt door goedheid of natuurlijkheid en onthechting van de tienduizend dingen van de wereld.

Gebaren die onbeleefd zijn: wijzen met de wijsvinger, wenken met de wijsvinger, de handen in de zij zetten (teken van kwaadheid), met de armen over elkaar staan of de vuist in de vlakke hand slaan. Maak verder vooral geen complimenten over iemands kinderen. Men gelooft dat dit de aandacht van het boze oog op hen vestigt. Gebeurd dit toch, dan moeten er rituelen uitgevoerd worden om het onheil af te wenden.

Als je bij Chinezen thuis komt, is het gebruikelijk bij het derde of vierde bezoek een cadeautje mee te nemen, bijvoorbeeld fruit, cakes of zoetigheid. Pakjes worden niet in het bijzijn van de gast geopend, want dit wordt als onbeleefd beschouwd. Geef cadeaus zo mogelijk in even aantallen, (bijvoorbeeld 2 cakes, 4 sinaasappels). Oneven aantallen staan voor scheiding, eenzaamheid en dood. Cadeaus worden altijd bij het vertrek overhandigd. Het is van belang erop te letten nooit de voetzolen naar iemand toe te richten; dit is zeer onbeleefd. Kinderen worden niet op het hoofd geklopt en wenken gaat met de handpalm naar beneden. Voorwerpen worden met de rechterhand aangereikt en in ontvangst genomen; deze hand wordt ook gebruikt om te eten. De linkerhand is bedoeld voor sanitaire doeleinden en is onrein.