Alevitisme

Onderwerp: Alevitisme

Hoofdvraag: Hoe heeft het Alevitisme zich sinds de 9e/10e eeuw tot het heden ontwikkeld?

Deelvraag 1: Waarom en hoe is het Alevitisme ontstaan?

Deelvraag 2: Wat zijn de kenmerken van het Alevitisme en in hoeverre wijken deze van het Soenniisme af?

Deelvraag 3: Worden de Alevieten en Soennieten gelijk behandeld in de Turkse samenleving?

Deelvraag 1:Waarom en hoe is het Alevitisme ontstaan?

Mohammed de profeet (leider van het volk) werd in 571 in Mekka geboren. Hij was 40 jaar toen de 1e verzen van de Koran aan hem geopenbaard werden. De Koran (heilige boek) is de maatstaf van de Islam. Daarin staat wat er van de moslims verwacht wordt en hoe ze ‘moeten’ leven. Toen hij 63 was overleed hij en werd in Medina begraven. Mohammed had een neef: Heilige Ali. Hij noemde zichzelf de kennis, omdat hij ervoor zorgde dat de Koran werd verspreid en noemde Ali de poort, omdat het de laatste enige mannelijke familie lid van Mohammed was. Als je Mohammed wilde bereiken moest je langs Ali gaan. Na de dood van Mohammed werd er veel gediscussieerd over wie hem zou opvolgen. Er waren rijke mensen die aan de machten wilden komen. Velen vonden dat Ali de opvolger moest worden, maar de rijken zoals Abubakr, Omar en Osman wilden de macht. Abubakr had er voor gezorgd dat hij veel aanhangers kreeg en hij werd tot Kalief (opvolger van de profeet) benoemd. Abubakr heerste van 632 tot 634 en benoemde Omar tot zijn opvolger. De opvolger van Omar werd Osman. Tenslotte werd Ali Kalief. Ali is vermoord toen hij naar de moskee liep door een giftige pijl die door Yezid naar hem toe is geschoten en het duurde 3 dagen voordat hij dood ging. Het haten van elkaar komt voorname om de macht en het geld. De aanhangers van Ali (Sjiieten) vonden dat dit Kalifatenschap op een oneerlijke wijze werd genummerd. Volgens hen moest Ali de eerste Kalief worden omdat hij de enige mannelijke familielid van Mohammed was en zij beweerden dat Mohammed dit vele malen heeft gezegd. Dit hebben de Sjiieten nooit kunnen bewijzen omdat de testament van Mohammed nooit is geopenbaard. Diegene die aan de kant van Ali stonden werden Sjiieten genoemd dat komt door het woord Sji’at Ali ( partij van Ali ). Alevitisme stamt van het Sji’isme af. De grootste Shi\'itische richting erkent een reeks van twaalf rechtmatige imams (opvolgers in de lijn van Mohammed), waarvan Ali de eerste is en zijn zonen Hassan en Huseyin de tweede en derde zijn. De twaalf imams zijn ook voor de Alevieten heel belangrijk. De zesde imam, imam Cafer-i Sadik, heeft voor de Alevieten een speciale betekenis, omdat hij als eerste het Alevitisme in een boek heeft geschreven.

Deelvraag 2:Wat zijn de kenmerken van het Alevitisme en in hoeverre wijken deze van het Soenniisme af?

De Soennieten (de aanhangers van Abubakr) hechten veel waarde aan wat er in de Koran staat geschreven, en leven daar heel strikt naar. Ze zijn minder georganiseerd, en maken gebruik van imams die het vrijdagse gebed in de moskee leiden. Deze imams hebben een adviserende rol. De sjiieten zijn veel meer georganiseerd en hebben een vergelijkbaar systeem met dat van de Christenen. Er is één ayatollah (Iranese geestelijke leider), vergelijkbaar met de paus, die iets goed of afkeurt. Daarnaast hebben de imams een belangrijkere rol: ze zijn meer betrokken bij het geloofsleven van moslims en hun oordeel is bindend. Ze verwoorden de wil van Allah op godsdienstig, sociaal en politiek gebied. Sjiieten leven dus niet alleen volgens de Koran, maar kijken ook naar andere zaken. Het Sji’isme kent een groep, de Alevieten, die heel gemakkelijk met allerlei zaken omgaan. Zo hechten zij minder waarde aan allerlei regels en wetten binnen de Islam en nemen elke persoon zoals hij/zij is.

Alevieten
Van deze groep Moslims zijn er zo’n 100.000 in Nederland. Ze kenmerken zich door een zekere verlichting in het denken, een soort van ‘vrijzinnigen’ onder de Moslims dus. Velen vinden hen geen Moslim maar iemand die Allah en zijn Koran accepteert en Mohammed als zijn profeet ziet is een Moslim. Ze komen vooral uit Turkije en komen voort uit de Sjiietische stroming. Bij het Alevitisme gaat het hen om het innerlijk aspect van religie. Ze gaan niet naar een moskee, maar hebben zo hun eigen ruimten om met elkaar God te voelen als gemeenschap. Daar dansen ze traditionele dansen, en zingen religieuze liederen over de liefde, de wanhoop, de natuur, e.d., en ze eten en drinken samen. Voorschriften zijn voor hen dus niet van belang; “ je bidt voor jezelf en niet om anderen te tonen hoe gelovig je bent. Je hoeft niet richting Mekka te bidden of in een moskee. God is overal, net als lucht of water, je kan het niet zien of vasthouden, maar je voelt het wel\". Alevitisme kenmerkt zich dus door een zeker pantheïsme (leer dat alles God is). God is overal , de hele wereld is een manifestatie van God, en God zit dus ook in jezelf. Daarom verdient, in hun ogen, ook ieder mens respect en moet hij worden geaccepteerd zoals hij is, ongeacht zijn afkomst, geloof of seksuele geaardheid. Zoals de leraar van het Alevitisme Haci Bektas Veli zegt: \"Beschaam niemand vanwege zijn natie of cultuur\". Ook zegt hij: \"Gelovige en ongelovige zijn beiden van dezelfde druppel geschapen, op het niveau van God zijn beiden van gelijke waarde\" en \'Wees de meester over je handen, tong en lusten\', dit is te verklaren als; blijf van dingen af die niet van jou zijn, roddel niet, en wees niet te hebberig. Verder staan vooral ‘verdraagzaamheid’ en ‘tolerantie’ bij hen in een hoog vaandel. Ze geloven dat Allah/God de wereld heeft geschapen, maar deze God legt geen absolute geopenbaarde leer aan de mensen op die ze slechts te volgen hebben. Vrouwen en mannen zijn gelijk bij hen, een jong aangeleerd respect voor de menselijkheid van de ander (in plaats van de seksuele soort), zorgt voor een innig contact tussen mannen en vrouwen zonder ook maar iets van seksuele aard te hebben. Meisjes lastig vallen past in het geheel niet bij de jonge Alevietische jongen b.v. Ze zijn in wezenlijk democratisch in politiek opzicht.

Het is kort en krachtig samen te vatten d.m.v. deze kenmerken: Alle Alevieten delen dus de volgende standpunten, die de basis vormen van hun religieuze belevingswereld: - een pantheïstisch visie op het universum en het leven (\'het goddelijke dat alles omringt\') - nadruk op het individu (zelfbeschikkingsrecht, individuele vrijheid) - gelijkwaardigheid (Van man en vrouw! Van volkeren en culturen! Van seksuele geaardheid!) - de mens is een met moraal en ethiek bezegend wezen (juist gedrag ligt bij de mens zelf en niet in een zogenaamd heilig boek, dienst of ritueel! Te alle tijden is de mens zelf verantwoordelijk voor zijn daden en kan deze niet op een ritueel of een hogere macht afwenden).

Deelvraag 3: Worden de Alevieten en de Soennieten gelijk behandeld in de Turkse samenleving?

Met name door het sterker worden van de Alevietische beweging in Turkije en Europa, traden de Alevieten steeds meer op de voorgrond. Ze eisten zelfstandigheid en gelijkstelling en vrijheid voor alle geloofsopvattingen. Tot 1980 vormden de Alevieten de ruggengraat van verschillende linksgeoriënteerde stromingen en partijen. Hierdoor waren ze de extreemnationalisten een doorn in het oog. De Alevieten waren naast de socialisten en de communisten dan ook het belangrijkste aanvalsdoel voor de MHP ( een extreme nationalistische partij). Over het algemeen zijn Alevieten een lange tijd onderdrukt. Het Alevitisme had zich niet kunnen laten accepteren omdat het afwijkt van het Soenniisme. We weten dat er in Turkije geloof en de Staat twee verschillende dingen zijn, maar in de praktijk blijkt het niet altijd zo te zijn.Er hebben zich in Turkije verschillende gebeurtenissen afgespeeld. Er zijn in de plaatsen zoals: Maras, Malatya, Gazi, Çorum en Sivas veel aanvallen op Alevieten geweest en vele zijn vermoord, op deze gebeurtenissen heeft de overheid niet veel kunnen doen of heeft er niet veel aan gedaan. Een democratisch land hoort geloof en de Staat van elkaar te scheiden, maar de extreme nationalisten en de extreme moslims zijn hier fel op tegen. We leven nu in 2004 en er heerst nog steeds een ongelijkheid en die zal er ook altijd blijven. Alevieten zijn namelijk in de minderheid. Veel mensen vinden het Alevitisme maar vaag. Aan de ene kant hebben ze ook gelijk, want vele Alevieten weten zelf niet wat ze precies zijn. Zodat ze anderen ook geen informatie over hun religie kunnen geven. Als je, je eigen geloof niet kan verdedigen zul je bijna nooit geaccepteerd worden.

Hoofdvraag: Hoe heeft het Alevitisme zich sinds de 9e/10e eeuw tot het heden ontwikkeld?

Het Alevitisme heeft met de komst van de oprichter van het Bektashisme, Haci Bektas-i Veli, een versneld proces van \"volwassenwording\" doorlopen. Dit proces leidde tot een humanistische traditie met als belangrijke centrale elementen liefde en tolerantie, wetenschap en verstand. Volgens de Alevieten zijn Ali en Haci Bektas-i Veli de twee grote Pir\'s (spirituele leiders) van het Alevitische geloof. Tot de dertiende eeuw had het Alevitisme een meer Islamitische identiteit, met de komst van Haci Bektas-i Veli veranderde dit echter. Het Alevitisme vermengde zich met de eerder in Anatolië aanwezige culturen en geloven tot een samenvatting. Het Alevitische denkgoed heeft op de eerste plaats met Haci Bektas-i Veli en later zijn Derwisjen en opvolgers meer vorm, inhoud en wijsheid gekregen. Na deze ontwikkeling handelden en leefden de mensen meer in navolging van de ratio in plaats van het boek (de Koran). Door de eeuwen heen zijn er Alevitische dichters/zangers geweest, die de Alevitische denkwijze verkondigd hebben. Een van de grootste onder hen was Pir Sultan Abdal, die in de 16e eeuw leefde. Hij was een groot vrijheidsstrijder die streed tegen onrecht en bedrog en vrede en liefde predikte. Zijn gedichten worden nog steeds veel gelezen door de Alevieten. Yunus Emre (13e eeuw) is een andere belangrijke dichter voor de Alevieten. Ook zijn gedichten en filosofie leven nog altijd voort en zijn nog altijd modern. Alevieten zijn lange tijd niet in de openbaarheid getreden. Dat is sinds het einde van de jaren tachtig veranderd. Sindsdien zijn in Nederland, Duitsland en ook Turkije Alevitische verenigingen opgericht. In Nederland zijn ongeveer 25 verenigingen, de meeste in de grotere steden. De verenigingen organiseren diverse activiteiten en hebben ook als doel informatie te geven over de huidige achtergronden, de geschiedenis, het geloof en de gewoonten van de Alevieten.

Bronnen: - Boek : ISBN 975-7059-02-1 / 2e druk 1997 Gülag Öz - Islamiyet Türkler ve Alevilik Blz. 25 t/m 40 en blz. 117 t/m 127. - Boek: Ali Yildirim- Ateste Semah Durmak 1e druk: 1993 Uitgever: Yurtkitap yayin. - www.pirsultan.nl/alevitismehoe.html - www.alevieten.nl - www.xs4all.nl/~afa/comite/boek/h8.html