Alchemie tot chemie

Indhoudsopgave

§ 1.1. Alchemie § 1.2. Wat is Scheikunde? § 1.3. Scheikunde nu
Woordenboek § 1.1. Alchemie

Bij moderne chemie denken we al snel aan ingewikkelde laboratoria, aan proefopstellingen met reageerbuisjes of aan een chemie-gigant als DSM. Dit zijn natuurlijk geen onterechte beelden maar het gebruik maken van de wetten van de chemie (scheikunde) is in feite veel ouder dan de moderne mens. Eén van de eerste primitieve gebruiken van chemie-technologie is het open vuur. Vuur is niets anders dan een verbranding van een mengsel van gassen (brandstof en zuurstof uit de lucht) die met elkaar een chemische reactie vormen en daarbij voldoende hitte vrijmaken om meer brandstof te vervluchtigen. De primitieve mens benutte deze kennis om zich te warmen en zich te beveiligen tegen roofdieren. Als we de literatuur over de periode van de vroege middeleeuwen er op naslaan dan blijkt dat een alchemist een nogal bijzonder persoon was die zich bezig hield met een combinatie van voor ons wonderlijke zaken. Allereerst was de alchemist een soort ontdekker, in de zin van een wetenschapper die zich bezig hield met, voor de gewone mensen, wonderlijke stoffen. Hij bewaarde deze (vloei)stoffen in allerlei flesjes en potjes waarvan hij alleen de inhoud kende. Hij experimenteerde en brouwde met deze mengsels. Soms leek het of hij door het mengen van bepaalde stoffen volkomen raadselachtige en zelfs magische reacties kon uitlokken. Voor gewone burgers grensde de alchemie dan ook aan ware tovenarij en de alchemist leek een tovenaar. Het is ook de alchemie die zich in de latere middeleeuwen bezig hield met het ontdekken van de formule voor de fabricage van goud. Maar helaas, goud viel alleen te ‘maken’ met goud. Alchemisten zochten bijvoorbeeld naar manieren om de ‘gewone’ metalen te doen overgaan in edele metalen; bijvoorbeeld lood in goud (zie: Steen der wijzen). Omdat het hier om elementen gaat is deze verandering echter niet langs chemische weg mogelijk. De veel latere kernfysica heeft laten zien dat het via kernreacties wel kan. De alchemie was terugkijkend vanuit de moderne-tijd een wonderlijk mengsel van empirische wetenschap en religieus bijgeloof, zelfs hekserij. De beroemde natuurkundige Isaac Newton was tevens een geestdriftig alchemist. Omdat de alchemist een ware kenner was van allerlei stofjes en mengsels hield hij zich ook bezig met de bestrijding van allerlei ziekten en kwalen. De alchemie valt dus ook te beschouwen als een vroege specialistische voorloper van de farmacie; de medische wetenschap die zich bezig houdt met het onderzoeken en ontwikkelen van medicijnen en preparaten ter genezing van de mens. Pas na de kerkhervorming begon zich uit de alchemie een wetenschap te ontwikkelen, die in het Nederlands de wat vreemde benaming scheikunde draagt. Hoewel scheikundigen inderdaad soms mengsels proberen te scheiden of verbindingen te ontleden, zijn zij echter even vaak met het omgekeerde bezig en voegen zij stoffen bijeen. Aan het eind van de 18e eeuw begon de scheikunde als moderne wetenschap pas goed vorm te krijgen. Voordien gooide men vaak willekeurige hoeveelheden van stoffen bij elkaar en keek of er wat gebeurde. Met de komst van mensen als Antoine Lavoisier veranderde dat en begon men nauwkeurig te wegen wat men bijeen voegde en wat men kreeg. Zo kwam men er achter dat zuivere stoffen vaak in hele preciese verhoudingen met elkaar reageren. In de 19e eeuw werd de atoomtheorie het centrale thema van ontwikkeling, alsmede de elektrochemie. Dit is ook de tijd waarin de analysemethodes beter werden en meer en meer elementen bekend werden. De ontwikkeling van het Periodiek systeem door (onder andere) Dmitri Mendeleev was daar een belangrijke stap in. In de 20e eeuw kwam er een grote omwenteling in het denken door een nieuwe theorie die de opbouw van het atoom begrijpelijk maakte. In de eerste helft van de eeuw nam de chemische industrie ook een grote vlucht. Na de tweede wereldoorlog kwam de halfgeleidertechnologie met eerst de transistor, later de chip en de computer revolutie. Ook de polymeerchemie heeft grote invloed gehad op het dagelijks leven. De kunststoffen zijn uit dat leven eigenlijk niet meer weg te denken. Tevens ontstond er ook steeds meer belangstelling voor de biochemie van het leven. Met de ontrafeling van de chemische basis van het leven en de ontdekking van de genetische code is de biochemie een uiterst belangrijke tak van de chemie geworden, zo zeer zelfs dat de biochemie min of meer een zelfstandige wetenschap geworden is met zijn eigen opleiding. § 1.2. Wat is Scheikunde?

Scheikunde is behalve de naam van een exact schoolvak ook een ander woord voor chemie. Het schoolvak scheikunde laat de leerlingen kennismaken met de beginselen van chemie. Daarom is het misschien zinvoller uit te leggen wat chemie is. Chemie is de wetenschap die de samenstelling, de bouw en de bereiding van levenloze stoffen
bestudeert. Chemie bestudeert ook de veranderingen in stoffen die kunnen ontstaan door de werking van de natuurwetten. Bijvoorbeeld; (blank) ijzer dat met water en zuurstof in aanraking komt wordt roestig.

Voor deze tak van de chemie – het beschrijven en analyseren van stoffen en hoe zij op elkaar reageren- gebruikt men ook wel het woord scheikunde. Omdat chemici echter vinden dat het samenstellen van stoffen zeker zo belangrijk is als het scheiden van stoffen wordt scheikunde ook wel chemie genoemd. Chemie is dus een breder, veelomvattender begrip dan ‘scheikunde’, die zich zoals de naam al zegt voornamelijk met de analyse van materialen en hun onderlinge reacties bezig houdt. De wetenschap chemie heeft tot nu toe 92 elementen ontdekt, Doordat deze elementen echter in bijna talloze samenstellingen kunnen voorkomen ontstaan er telkens weer nieuwe materialen; tot nu toe zijn er bijna 900.000 verschillende materialen bekend, in allerlei verschillende variaties en samenstellingen. Regelmatig worden er echter nog nieuwe elementen ontdekt en aan de lijst toegevoegd. In dit verband is het misschien interessant om te vermelden dat er voor de ruimtevaart niet alleen vele nieuwe materialen zijn ontwikkeld maar door onderzoek ook nieuwe elementen zijn ontdekt. Zonder ruimtevaart zou de tennissport waarschijnlijk nooit kunnen beschikken over titaniumrackets. De wetenschap van de chemie valt onder te verdelen in twee hoofdgroepen:

De anorganische chemie bestudeert de elementen en hun verbindingen, behalve de meeste verbindingen van het element koolstof. Traditioneel worden alleen enkele eenvoudige koolstofverbindingen, zoals de koolstofoxiden, koolzuur en zijn zouten, carbiden e.d. bij de
anorganische chemie behandelt.

De organische chemie bestudeert de overige koolstofverbindingen. De chemie was in eerste instantie een beschrijvende en analyserende wetenschap, die zuivere stoffen verhinderde, hun eigenschappen beschreef en hun samenstelling onderzocht. Vervolgens probeerde de chemie nieuwe stoffen samen te stellen § 1.3. Scheikunde nu.

In het dagelijks leven heb je vaak te maken met scheikunde, zo ook kun je een beroep kiezen waarbij scheikunde nodig is. Daarom zie je hier onder een x aantal beroepen waarbij scheikunde een erg belangrijk vak is.

• procesoperator • laborant(e) in het ziekenhuis(medisch analist) • biochemicus, research, ontwikkelaar, analist • laborant(e) bij de warenkeuringsdienst • ontwikkelaar van nieuwe kunststoffen, verven, cosmetica, medicijnen. • Chemisch analist • Huistarts, huisartsassistent(e) , tandarts, tandartsassitent(e), dermatoloog enz. • Onderzoeker bij milieudiensten inzake vervuiling( bodemonderzoek, watervervuiling) • Waterzuivering

Tenslotte wil ik de studieroute beschrijven die je moet afleggen als je de opleiding voor Medische Laboratoriumtechniek wilt volgen.

Medische Laboratoriumtechniek (4)

Opleidingsduur: 4 jaar

Sector / Branche: VaPro Type: BOL Wat doe je? Als medisch analist werk je in een laboratorium, meestal van een ziekenhuis, maar ook bij een bloedbank of een streeklaboratorium. Je neemt bloed af bij patiënten en je werkt in het laboratorium van het ziekenhuis aan het onderzoek van weefsels en cellen uit het menselijk lichaam. Je onderzoekt op ziekteverwekkers, afwijkingen en allerlei stoffen, bijvoorbeeld vetten, suikers of hormonen. De uitslagen van jouw onderzoek vormen voor de arts de basis voor verdere behandeling van de patiënt.

Deelkwalificaties
De opleiding bestaat uit een aantal deelkwalificaties. Verplicht zijn: Beroepspraktijkvorming 3 en 4
Basiskennis en Basisvaardigheden 3 en 4
Toegepaste Wiskunde en Natuurkunde
Medisch Algemeen 4
Maatschappelijk Culturele Vorming 3 en 4
Daarnaast maak je een keuze uit: Histopathologie en Cytopathologie
Medische Microbiologie
Klinische Chemie en Hematologie

Wat heb je nodig? Je bent toelaatbaar met het: - Diploma VBO met minimaal 3 vakken op C-niveau t.w. Engels, wiskunde en natuurkunde - Diploma VMBO (Gemengde leerweg-Techniek, Kaderberoepsgerichte leerweg-Techniek, Theoretische leerweg-Techniek, Gemengde leerweg-Economie met wi of nask1, Gemengde leerweg-Landbouw met wi of nask1, Gemengde leerweg-Zorg en Welzijn met wi of nask1, Kaderberoepsgerichte leerweg-Economie met wi of nask1, Kaderberoepsgerichte leerweg-Landbouw met wi of nask1, Kaderberoepsgerichte leerweg-Zorg en Welzijn met wi of nask1, Theoretische leerweg-Economie met wi of nask1, Theoretische leerweg-Landbouw met wi of nask1, Theoretische leerweg-Zorg en Welzijn met wi of nask1.) - Diploma MAVO met een moderne taal, wiskunde en natuurkunde (bij voorkeur D-niveau) - Overgangsbewijs naar HAVO/VWO 4.

Verder leren na deze opleidng
Je kunt met dit diploma studeren in het HBO, bijvoorbeeld HLO-medische chemie/biochemie, maar je kunt ook naar een Lerarenopleiding leren voor docent NaSk. Woordenboek

1) Carbid: verbinding van koolstof met een metaal voornamelijk calcium. 2) Technologie: alles wat met techniek te maken heeft. 3) Kernfysica: kernsplitsing van atomen. 4) Empirische: volgens de ervaring. 5) Analysemethodes: ontbinding van een stof of van gegevens in de samenstellende bestanddelen. 6) periodiek systeem: een overzicht met alle gegevens van de symbolen. 7) Polymeerchemie: de polymeerchemie houdt zich bezig met de synthese en eigenschappen van materialen. Slotwoord

In dit slotwoord wil ik iets vertellen over het maken van dit werkstuk. Als deskundigen heb ik mijn moeder geraadpleegd die op de Intensive Care van het Maasland Ziekenhuis werkt en een oom van mij, dhr. Joosten, die ongeveer 20 jaar op diverse laboratoria van DSM heeft gewerkt. Verder heb ik uiteraard op internet diverse bronnen geraadpleegd en enkele naslagwerken (woordenboeken, encyclopedie) gebruikt. Met plezier heb ik gewerkt aan dit werkstuk en hoewel het doel was informatie te presenteren heb ik zelf ook veel geleerd over de chemie. Zowel de voorloper, de alchemie met zijn vele kanten, als de moderne vormen van chemie waren leuk en leerzaam om te onderzoeken.