Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2022
• 252 pagina's
• Uitgeverij: Pluim

Flaptekst

Eerste zin

Levi en zij waren sinds kort een stel.

Samenvatting

Personages

Olivia

Olivia is 25 jaar oud, ze komt uit een dorp en heeft niet gestudeerd. Na de middelbare school wilde ze kunst maken. Ze heeft nog niet echt een eigen stijl ontwikkeld en doet vooral na wat in de mode is maar ze heeft er wel succes mee. Ze is freelance-fotograaf bij een mediaplatform waar ze foto's maakt van bijzondere ondernemers. In het dorp waar ze opgroeide, werd ze gepest. Ze probeerde zich steeds aan te passen aan wat in haar ogen de norm was, maar steeds weer was het toch niet goed en werd ze toch weer gepest. Hierdoor heeft ze goed geleerd wat de algemene norm is en wat mensen graag (van haar) willen, ze kon zich altijd en overal aan iedereen aanpassen, maar minder goed wat ze zelf wil. 'Dat ze niet geaccepteerd werd omdat mensen haar vreemd vonden, maakte haar onzeker over wie ze was. Dat ze daar blijkbaar ook niks aan kon veranderen, gaf haar een gevoel van machteloosheid. Alsof buitensluiting en eenzaamheid voorbeschikt of onvermijdelijk waren.' (p. 52) Ze heeft een goede vriendin: Ruth. Zij kunnen elkaar wel steunen maar ze hebben wel een 'stoere' vriendschap: om leed huil je niet maar lach je. Zowel Olivia's vriend Levi als Ruth zijn kritisch over haar huidige aanpassingsproces, namelijk aan wat de online leden en kijkers van haar willen zien. Zij confronteren haar met de keuzes die ze maakt, maar Olivia heeft geen zin om daarover na te denken en lijkt onaanraakbaar te worden: voor anderen en voor zichzelf. Op die afstandelijke manier neemt ze een gok met haar borstoperatie en op die manier besluit ze ook de gedraaide prothese te laten zitten. De grens tussen het product dat ze is en dat ze op internet verkoopt en tussen wie ze in het dagelijkse leven is, wordt steeds kleiner, ze neemt steeds meer afstand van haar gevoelens, totdat ze wakker schrikt als blijkt dat ze Levi echt gekwetst heeft.

Quotes

"Uiteindelijk koos ze voor de flared jeans en Reebok-sneakers waar alle vrouwen van haar leeftijd in Amsterdam in rondliepen. Als je niet wist hoe je te kleden, zat je veilig bij de meerderheid, besloot ze, terwijl ze haar normalevrouwenuniform gladstreek." Bladzijde 18

"Ze waren het erover eens dat de ergste dingen die ze hadden meegemaakt ook meteen de grappigste dingen waren. Het bracht ze namelijk dichterbij de allergrootste grap die er was: de absurditeit van het leven wanneer je wordt geconfronteerd met de ongecontroleerd-, toevallig- en eindigheid ervan." Bladzijde 22

"Het ging bij Olivia thuis vaak over vrouwen, en als het over vrouwen ging, ging het altijd over de vraag hoe neukbaar ze waren. Neukbare vrouwen waren lekkere vrouwen, en dat betekende slank zijn, jong zijn en knap zijn. Hoe neukbaarder, hoe schaarser en boven in de pyramide van neukbaarheid vond je het wifey material. Vrouwen die tot die categorie behoorden, waren niet alleen neukbaar, ze waren ook beschaafd, vertroetelend, konden lekker koken en zeurden niet." Bladzijde 98

"Ze sorteerde haar hele leven al dwangmatig dingen op kleur en vorm, durfde niet onder viaducten door te fietsen en was vervuld van zorgen over haar uiterlijk en angst om uit haar rol te vallen. Alsof er door haar dagen kleverige webben van zelfhaat gesponnen waren, opgebouwd uit schoonheidsconcepten. De angst voor pizzabezorgers die daar nu aan toegevoegd is, lijkt bijna gezellig." Bladzijde 119

Thematiek

Maatschappijkritiek

Ik weet niet of 'maatschappijkritiek' de juiste naam is voor wat ik bedoel maar ik denk dat het thema van dit boek is dat je iemand die anders is opgegroeid dan jij en andere kansen heeft gehad etc, nooit helemaal kunt leren kennen en dat iedereen altijd in zijn eigen cocon zal blijven zitten. Je zou kunnen zeggen dat het thema dan 'onbereikbare liefde' is omdat het over Olivia en Levi gaat maar ik denk dat het breder is dan dat, omdat het boek bijvoorbeeld ook over het gentrificatie gaat en over het leven online. De kritiek zit hem in dat Olivia en Levi elkaar niet alleen nooit echt kunnen begrijpen maar ook dat Olivia, als witte vrouw met een hogere sociale status, ook nog eens gaat proberen om Levi te helpen en te redden, terwijl ze vanuit haar positie helemaal niet kan inzien wat zijn behoeften zijn: 'Maar ik hoop dat ik mensen een spiegel voor kan houden. In mijn boek haal ik Olivia onderuit: hoewel zij een tijdlang denkt Levi te kunnen helpen, hem voor te kunnen schrijven hoe hij zijn problemen moet oplossen, blijkt zij niks voor hem te kunnen betekenen omdat zij zijn situatie zelf niet kent. Olivia is uiteindelijk een heel vervelend soort wereldverbeteraar. Ze dacht alles wel te overzien en te begrijpen, maar dat was heel naïef, net als ik in mijn relatie was. Ik hoop dat ik de wereldverbeteraars onder ons kan laten zien dat het ook waardevol kan zijn om soms toe te geven dat je het misschien wel helemaal niet beter weet.”' (De Wit 2022)

Motieven

Ongelijkheid

De witte Olivia heeft een relatie met de zwarte Levi. Ze merkt dat zowel zij als hij met zijn kleur geconfronteerd wordt. Als ze haar opa en oma vertelt dat ze een relatie heeft, zegt haar opa 'als hij maar niet zwart is'. Levi kan 's avonds niet alleen wandelen omdat dat verdacht zou zijn, Olivia kan dat wel. En als hij op een station naar het juiste spoor zoekt, wordt hij aangehouden door twee agenten. Ook op andere gebieden verschilt Levi zodanig van Olivia dat hij het minder makkelijk heeft in de maatschappij: zijn ouders hebben geen geld, de stress die daarmee gepaard ging heeft voor een mentaliteit gezorgd waardoor hij van het vwo getrapt werd en nu met de dag leeft. Als hij niet meer opgeroepen wordt als vuilnisman, moet hij een tegenprestatie leveren voor zijn bijstandsuitkering. Olivia kan ook een uitkering aanvragen en hoeft daar niets voor te doen.

Escapisme

Levi leeft graag met de dag, hij heeft niets om naar uit te kijken en is dus liever niet met de toekomst bezig. Om dat gevoel te bestendigen houdt hij van feesten en tijdens die feesten gebruikt hij drugs. Olivia houdt van lezen maar niet van fantasy zoals Levi, die graag boeken uit dit genre las om uit de werkelijkheid te ontsnappen. Olivia laat zich steeds meer meeslepen door haar online act en vindt online zijn en likes krijgen prettiger dan haar eigen leven: 'Zeker als je er geld mee gaat verdienen ga je steeds verder, je verlegt je grenzen en je wilt steeds meer likes. En hoe krijg je die? Door meer te zijn hoe je publiek wil dat je bent. Zo ontstaat er een steeds grotere discrepantie tussen wie jij daadwerkelijk bent en je online personage, waardoor je in een gespleten toestand belandt die heel eenzaam kan zijn.”' (De Wit 2022) De hele online cultuur die hierbij komt kijken, met alle haatberichten en mensen als product, en hoe men in het algemeen naar vrouwen kijkt, met alle tegengestelde verwachtingen en eisen, vormen aparte motieven.

Rouw

Olivia's moeder is overleden aan meerdere hersentumoren toen Olivia nog jong was. Het verdriet om de dood van haar moeder was zo groot dat ze haar gevoel volledig uitzette en niets meer voelde, waardoor ze niets meer wilde, interessant of lekker vond. Nog steeds mist ze haar. Dat merk je bijvoorbeeld aan haar jaloezie als Levi's moeder typische moederdingetjes tegen hem zegt en Olivia hoopt dat ze dat soort dingen misschien ook tegen haar zal zeggen. Het gemis van haar moeder wordt heel duidelijk als ze zelf zwanger wordt en tot een abortus besluit, die ze uitvoert - met pil - op de bank waar haar moeder overleden is.

Motto

'Er zijn naar mijn weten geen voorbeelden van een samenleving waarin de rijke groep zei: wij zijn rijk, jullie zijn arm, nou - succes ermee. Het gaat altijd nog een tikkeltje geraffineerder. Men stelt: wij zijn rijk, jullie zijn arm, maar dat is juist goed voor de samenleving. Laten we het maar zo houden. Dat is waar het interessant wordt: welke rechtvaardiging wordt gebruikt om ongelijkheid in stand te houden?' - Thomas Piketty

Piketty is een Franse econoom gespecialiseerd in historische ongelijkheid. Hij werd bekend door zijn boek 'Kapitaal in de 21e eeuw' (2013).

In dit boek is Olivia de rijke en Levi de arme en als ik het boek begrijp dan vertelt Olivia het verhaal zo dat je als lezer denkt te begrijpen waarom Levi arm is en zelfs misschien dat hij dat verdiend heeft (omdat Olivia het bijvoorbeeld laat lijken dat hij het wel prima vindt dat zij haar lichaam verkoopt om zijn schulden af te betalen), terwijl hij nooit zelf aan het woord komt. Je leest altijd hoe Olivia naar hem kijkt, wat zij hoort en wat zij aan hem toeschrijft.

Opdracht

Er is geen opdracht aanwezig.

Titelverklaring

'Zuigertje' is de naam van de vis die Levi bij zijn ouders heeft. De vis leeft al 25 jaar in een bak met water en blijkt dood als Olivia daar een keer op bezoek is en zijn ouders weg zijn. Dat vastzitten in een bak en alleen maar het einde af kunnen wachten staat symbool voor Olivia's en Levi's relatie: 'Ze had Levi in eerste instantie gezien als iemand die ze nooit meer los wilde laten en tegen wie ze alles kon zeggen, maar ondertussen was ze zichzelf en Levi binnen hun relatie gaan beschouwen als vissen in een fuik. Omdat ze niet compatibel waren, werd de weg die ze aflegden steeds nauwer, totdat ze vast zouden zitten. Er was geen weg terug, alleen de bedrieglijke hoop op een uitweg aan de andere kant.' (p. 124)

Structuur & perspectief

Het verhaal is verdeeld in hoofdstukken die vernoemd zijn naar de tijd waarin ze afspelen en die lopen van december 2019 tot en met april 2021. Binnen die hoofdstukken wordt gewerkt met witregels. In het verhaal zit een flashback naar hoe Olivia en Levi een relatie gekregen hebben. Olivia vertelt alles in een personaal perspectief, vanaf p. 249 wordt duidelijk hoe dat deel uitmaakt van de thematiek.

Decor

Het verhaal speelt zich vooral af in de Amsterdamse Bijlmer, Olivia woont daar nog niet zo lang in een gentrificatieproject, Levi is er opgegroeid. Het is de bedoeling dat ze samen met andere creatieve ondernemers het straatbeeld verbetert, zodat mensen daar dure huizen willen kopen. Ondertussen voelen de oorspronkelijke bewoners zoals Levi zich niet meer thuis.

Stijl

Van der Zwan heeft een prettige stijl, met gemakkelijk taalgebruik en de nodige ironie (zie ook de citaten). Ze vertelt het verhaal vrij emotieloos, zoals ook Olivia steeds gevoellozer wordt.

Slotzin

Pas goed op jezelf, zegt hij, en hij wikkelt zijn grote armen van haar af, opent de voordeur en stapt naar buiten. Ze knikt. Als jij dat ook doet. De deur valt dicht.

Beoordeling

Heerlijk boek, zowel qua plot als qua thematiek. Vergelijkbaar met 'Alleen maar nette mensen'. Ik hoop wel dat lezers Olivia ook kunnen 'vergeven' of zoiets, ze wordt vrij hard onderuit gehaald terwijl zo ondanks haar privileges net zo goed een product is van deze maatschappij als Levi en als wij allen denk ik.

Recensies

"‘Importtrut’ ontmoet ‘echte Amsterdammer’: Gwen van der Zwan schreef een roman over liefde in een gentrificerende stad" https://www.parool.nl/ps/...~bf57fbdd/

Bronnen

Marij de Wit - ‘Importtrut’ ontmoet ‘echte Amsterdammer’: Gwen van der Zwan schreef een roman over liefde in een gentrificerende stad

https://www.parool.nl/ps/...~bf57fbdd/