“Zoete mond”is een roman van 545 bladzijden, wat inhoudt dat er vrij veel informatie in de samenvatting staat. Voor een mondeling literatuurschoolexamen is het onderstaande verslag misschien wel veel te uitgebreid.

Proloog 
In de proloog wordt een witte dolfijn gevangen in Canada, die aan boord van een schip naar Engeland wordt vervoerd (het is april/mei 1966). Bij een storm slaat de dolfijn overboord en hij krijgt op die manier zijn vrijheid terug. Of je kunt ook stellen: de zee heeft het dier teruggenomen.

Deel 1 Dorp aan de Rijn 
Rebert van Buyten is dierenarts in het dorpje Angelen in Gelderland. Het verhaal begint met een bezoek van de kleine Lieneke met haar moeder Laura Banda die een dode goudvis bij zich heeft. Het meisje is jarig en heeft de goudvis als cadeau gekregen. Ze heeft hem enkele keren uit de viskom gehaald en het resultaat is er dan ook naar. Rebert doet net of de goudvis nog leeft en zegt dat het kind die de volgende dag weer opgemonterd kan komen afhalen. Hij staat bekend als de grote dierenexpert in het dorp. De lezer snapt wel dat hij de volgende dag een nieuwe goudvis heeft gekocht voor het meisje.

Dan komt er een aantal flashbacks. Rebert reist in zijn studententijd van Arnhem naar Wageningen. Hij zit echter op kamers in Arnhem, waardoor hij niet echt betrokken raakt in het studentenleven. Hij woont samen met een student van de kunstacademie genaamd Marc. Rebert krijgt niet echt toenadering tot die groep van kunstenaars die heel andere opvattingen dan hij er op nahoudt. Door een gebeurtenis met zijn kat die hij wil laten inslapen (maar op weg naar de dierenarts bedenkt hij zich), weet hij ineens wat hij wil worden. Hij verruilt Wageningen voor Utrecht, want hij wil nu toch echt dierenarts worden.

Ook in Utrecht is Rebert een boven het gemiddelde uitstekende student. Hij volgt veel colleges in tegenstelling tot zijn medestudenten. Hij mag ook stage lopen bij een dierenarts. Bij de intussen modeontwerper geworden Marc laat hij een overall maken voor zijn werk als dierenarts.

De camera zwaait even uit naar het dorp Angelen aan de Rijn. Het is een dorp waar alles in beweging lijkt, maar waar eigenlijk toch niets gebeurt en alles dus hetzelfde blijft.
"Zo gleed het leven voorbij, gelijkmatig als de rivier, in gedurige vernieuwing die eigenlijk opeenvolging was, of vervanging, zodat er niet veel veranderde. Elk jaar kwamen er nieuwe appels aan de bomen, andere appels, maar het bleven appels; elk jaar stonden er nieuwe lammetjes in de wei, maar het bleven lammetjes, en uiteindelijk gold dat ook voor de mensen, die wel stierven en geboren werden, maar voornamelijk toch hetzelfde bleven."


In het dorpje Angelen woont ook nog een andere bijzondere man. Hij wordt Jan de Loper genoemd, omdat hij veel voetreizen (o.a. naar Parijs) heeft gemaakt. Hij stond in de omgeving bekend om zijn flauwe grappen en grollen. Hij is een soort levenskunstenaar. Maar hij herhaalt ook weer veel dingen. Zo springt hij elke dag in de vijver voor zijn huis om een beetje indruk te maken.

Wanneer Rebert bij dierenarts Beckers stage loopt, mag hij veel dingen al zelf doen: keizersneden bij koeien maken, inentingen doen. ’s Nachts moet hij er vaak alleen op uit, terwijl hij nog niet bevoegd is.
Hij heeft veel werk, leert daar veel van en studeert daarna snel af als dierenarts. Het is juni 1960. Wanneer hij een poes moet opereren wordt hij verliefd op de eigenares, Tine Spaans. Hij trouwt niet lang daarna met haar. Van Diederik krijgt hij een heel pak condooms als cadeau voor zijn huwelijk. Rebert weet eerst nauwelijks wat het zijn (en dat voor een dierenarts!). Rebert en Tine maken een huwelijksreis naar het Schotse eiland Fair Isle.

Zo raken ze bevriend met Diederik en diens vrouw Josje en Lonnie. Diederik gaat het jaar daarna (1963) in Friesland zeilen met zijn vrouw, maar wanneer het gaat regenen wordt de animo om door te gaan met zeilen minder. Diederik vraagt aan Rebert of hij zijn vrouw wil komen afhalen en of hij dan de boot wil helpen terugzeilen naar Volendam. Dat lijkt een probleem want Tine durft niet zo goed auto te rijden (dat is een vooruitwijzing voor de lezer). Toch gaat het allemaal zoals gepland. De zeiltocht over het IJsselmeer wordt heel uitvoerig beschrijven (namelijk: bladzijdes lang wat wel erg vertragend werkt). Tijdens de tocht over het IJsselmeer krijgt Rebert weer ideeën om energie uit golven te produceren.
Wanneer ze aankomen in Volendam, nemen ze contact op met Tine. Maar dat lukt niet, want die heeft een (voor de lezer voorspelbaar) auto-ongeluk gehad. Er zijn drie doden te betreuren: Tine, Josje en Lonnie. De sterfdag valt op 30 juni 1963. Wie is eigenlijk verantwoordelijk voor de doden? Rebert vindt dat Diederik nooit had mogen vragen of Tine hen had komen afhalen.

Rebert heeft filosofische gedachten o.a. over condoomgebruik en voortplanting. Wanneer iedereen een condoom zou gebruiken wanneer hij seks had, zou de wereld binnen 50 jaar geen mensen meer produceren en zou het overbevolkingsprobleem zijn opgelost. Na de tweede sterfdag van Tine (1965) is Rebert er aan toe naar het dorp Angelen te verhuizen. Daar is intussen ook het fenomeen van de uitgevonden televisie te bewonderen, maar het verandert weinig aan het karakter van het dorp, waarin altijd maar weinig gebeurt.

Jan de Loper wordt na de oorlog weer entertainer, maar zijn grappen en grollen slaan steeds minder aan. Hij krijgt een uitnodiging voor een studentendispuut, maar niemand lacht om zijn flauwe grappen. Hij is eigenlijk uitgenodigd om uitgelachen te worden. Wanneer hij ook voor de televisie zijn grappen wil vertellen, wordt hij afgewezen. Wel maakt hij nog indruk op kinderen uit Angelen. Hij heeft een televisie gekocht en alle kinderen komen bij hem naar de kinderprogramma’s kijken, zoals dat in die tijd gebruikelijk was. Een persoon in de buurt had maar televisie en de buurtkinderen gingen dan allemaal bij zo’n buurman naar de kinderprogramma’s op zaterdag -en woensdagmiddag kijken.

Wanneer Rebert in Angelen woont, maakt hij zich bij de kinderen van het dorp populair door Bobbie te redden die bij het oversteken door een auto is aangereden. Op deze hond moet Lieneke passen. Zijn oog hangt eruit, maar Rebert weet het te repareren. Hij laat Lieneke helpen, waardoor die zich ook minder schuldig aan de aanrijding voelt. Laura Banda wil de rekening van de dierenarts betalen en komt hem bedanken. Rebert weigert maar laat zich uitnodigen op de thee in het komende weekend. Hij lijkt zich nu te hebben gesetteld.

Hij heeft intussen ook Marc weer eens ontmoet: de student kunstgeschiedenis. Die heeft een positie in de Amerikaanse reclamewereld veroverd. Rebert wil eigenlijk het liefst met hem gaan stappen naar hun oude stamcafé, maar daar nodigt Marc hem niet voor uit. Rebert hoort er uiteindelijk toch niet bij. Wel schrijft Rebert later die avond zelf het script voor een reclamefilmpje, waar hij enige tijd later maar liefst 30.000 dollar voor ontvangt. Meer geld dan hij met zijn dierenartsenpraktijk ooit verdiend heeft. Het is een filmpje waarin hij beschrijft dat een beul zijn ex-klasgenoot moet executeren. Wanneer hij dat verhaal later aan zijn vrouw vertelt, vindt ze dat het tijd wordt van baan te veranderen. Het is een commercial voor een uitzendbureau waarin mensen wordt aangeraden eens iets anders te proberen. Dat is wel symbolisch voor het boek. In Angelen gebeurt immers niets en er verandert ook nooit iets. 

Hij gaat in het weekend op bezoek bij Laura, die hij nog steeds een erg aantrekkelijke vrouw vindt. Haar man, een Schot, zit op de grote vaart. Ze vertelt hem het een en ander over Jan de Loper. Ze zou graag zien dat hij contact met Jan maakt. Daarna bemoeit Rebert zich vooral met het konijn van Lieneke. Hij geeft haar aanwijzingen hoe ze met het dier moet omgaan. Door het omgaan met de dieren is Rebert heel populair onder jeugd aan het worden. Ze komen vaak bij hem langs om hun dieren te laten zien. Het dorp wordt dierverliefd. Japie, een jongetje dat daarvóór veel gepest wordt, krijgt nu aanzien met zijn konijn Bink.

Eigenlijk ontstaat er op die manier iets triests in de roman. Door de populariteit van de dierenarts wordt de stralenkrans rondom Jan de Loper minder. Die heeft steeds minder vrienden in het dorp: op zondag weet hij eigenlijk niet bij wie hij moet langs gaan. Hij vertelde altijd het verhaal dat hij zoveel post van fans ontving, dat hij die ’s nachts moest beantwoorden en de volgende dag op een ezeltje de zak met post naar het postkantoor moest brengen. Maar die populariteit is hij dus aan het verliezen.
In het dorp heeft hij zich ontfermd over een wat zielige jongen, de tiener Donald Duk die nadat het beroemde kinderblad met dezelfde naam in die jaren uitkomt, door de jeugd van Angelen flink met zijn naam wordt gepest. Jan ontfermt zich dus over hem en bedenkt ook weer nieuwe grappen en grollen met Donald. Een mobiel zebrapad dat je ineens kunt uitrollen wordt in Angelen nog wel als grappig gezien, maar dezelfde grap uithalen in de stad is minder geslaagd. Jan wil met Donald een bedrijf opzetten dat de export naar Afrika regelt. Ook laat hij de pastoor van het dorp op zijn damesfiets met een dameszadel fietsen. De bewoners vinden het allemaal wel grappig.

Rebert is op aanraden van Laura intussen een reis gaan maken naar Fair Isle, waarheen hij ook met Tine op huwelijksreis is geweest. Hij zou er misschien Tine kunnen terugvinden. Hij vermaakt zich op het eiland vooral met wandelen. Teruggekomen van zijn reis vertelt Laura hem over de grappen van Jan de Loper. Rebert vertelt haar over de schoonheid van de natuur op het Schotse eiland. Hij is erg van haar gecharmeerd (heeft ook wel seksuele fantasieën over haar), maar het heeft er toch alle schijn van dat ze niets met hem wil. Hij blijft de kinderen helpen met hun dierenliefde. Rebert heeft door de wandeltochten in Schotland ook een nieuwe hobby gekregen: hardlopen. In zijn smetteloos witte tenniskleding gaat hij steeds grotere afstanden afleggen. De burgemeester van het dorp komt hem met een flesje wijn bedanken voor de positieve publiciteit die hij voor het dorp heeft (artikelen in de krant ver zijn dierenpraktijk) maar vertelt hem ook over de betekenis van Jan de Loper voor het dorp. Hoe zouden ze die kunnen eren? Met het laten verschijnen van een biografie over de man, oppert Rebert, omdat hij zoiets wel gehoord heeft van Laura. Het verlegen en vaak gepeste jongetje Japie komt met zijn dode konijn Bink naar Rebert toe. Hij moet het dier een nacht bij hem laten en het wordt duidelijk dat Rebert een poging doet om bij de boerderijen in de buurt een soortgelijk konijn als Bink op te snorren. Dat lukt en de jongen is weer helemaal gelukkig. Rebert blijft in de tussentijd ook nadenken over zijn idee van energie uit golven te halen. Hij gaat steeds technieken bedenken om dat voor elkaar te krijgen.

Intussen heeft hij Jan de Loper opnieuw ontmoet en hij is deelgenoot geworden van enkele flauwe grappen van de man. Ook die heeft dus eigenlijk iets heel zieligs over hem liggen. Zijn grote populariteit is na de oorlog tanende. De televisie had hem misschien kunnen redden, maar de televisie wilde hem niet. Hij blijft zich wel inzetten als Zwarte Piet voor de kinderen van het dorp en daarbij gooit hij pepernoten en ander strooigoed naar Rebert, die zich daardoor vernederd voelt. Ook vindt hij dat hij langs moet komen omdat één van zijn dieren ziek is. Rebert neemt dezelfde avond wraak door hem op te bellen met een verdraaide stem en hem te vragen of hij een biografie over Jan de Loper mag schrijven. Die voelt zich weer vereerd daardoor. Hij vertelt het de volgende dagen aan iedereen die het maar horen wil. Daarna wordt het winter en is de praktijk niet meer open. Op een van zijn hardloopsessies komt Rebert Laura tegen die hem op haar paard passeert. Ze groet hem en hij is heel erg blij. In de kerstvakantie zit ze met Lieneke in New York omdat haar man daar in de haven is gelegen. Dan wordt het weer lente.

In de roman komt dan een vreemd hoofdstuk dat de kracht van hardlopen voor natuurvolken onderstreept. Het is een belangrijk middel voor de communicatie.

In de lente gaat de praktijk weer open. En Lieneke komt vertellen dat ze een dag later jarig is en graag een dier voor haar verjaardag wil hebben. Ze krijgt een goudvis en dan vertelt Rosenboom voor de tweede keer de anekdote dat ze haar goudvis dood komt afleveren bij Rebert (de herhaling als literair motief). De volgende morgen heeft hij natuurlijk een nieuwe goudvis voor haar gekocht en daarvoor wil Laura hem graag bedanken. Ze gaan een stukje wandelen langs de rivier: het stormt het is 9 mei 1966 (de dag dat de witte Moby Dick vrij komt) en ze praten over van alles: de artsenpraktijk, de commercial die Laura in Amerika heeft gezien (die van Rebert van het reclamebureau dat Times are changing promoot- de beul die van werk wil veranderen omdat hij een vriend op de elektrische stoel moet zetten) en de eenzaamheid van Jan de Loper. Laura vindt het zielig dat een wildvreemde man Jan ‘s nachts heeft opgebeld met de mededeling dat hij een biografie over hem wil schrijven. Eerst was hij blij geweest, maar door de ruis op de lijn was het gesprek afgebroken (een grap van Rebert). Omdat hij niets meer van de biograaf had vernomen, was Jan de Loper steeds meer solitair gaan leven. Hij komt vrijwel niet meer buiten en Laura heeft medelijden met hem. Vermoedt ze dat Rebert achter de grap zit, omdat het gebeurde op de dag dat hij bekogeld was met pepernoten?

Deel 2 De witte walvis 
In deel 2 wordt verteld over de ontsnapping van Moby Dick als gevolg van de storm op 9 mei 1966. De dolfijn/walvis zwemt door de Noordzee en gaat de monding van de Nieuwe Waterweg in. Hij zwemt door alle onderdelen van de Rijn en komt in Duitsland terecht, waar de Duitse onderzoeker, de Heer Gewalt, er een sport van maakt om hem te vangen en er eigenlijk een drijfjacht van maakt. Hij wil per se Moby Dick vangen, maar dat lukt hem zelfs met allerlei hulpmiddelen niet tot drie keer toe niet.

In een annex wordt auctoriaal informatie gegeven over de fabel van de witte dieren (de duif, eenhoorn, paard, walvis) Bij de witte dieren begint de mythe, ze hebben bijzondere krachten.

Daarna wordt het perspectief verlegd naar Jan de Loper, die eindelijk uit zijn depressie is opgestaan. Hij hoort van de televisie die aandacht wil besteden aan de passage van de walvis naar Duitsland. Er komt namelijk ook buitenlandse pers op af. Jan de Loper krijgt de geniale inval dat zijn naam in het Engels Johnny Walker heet en hij maakt een reuzengrote fles whisky met het etiket van Johnny Walker. Zo weet hij weer de aandacht te trekken van de bewoners. Laura Banda heeft inmiddels aan Rebert gevraagd of hij een lezing in het openbaar aan de bewoners wil geven over de walvis op het moment dat de vis het dorp voorbij zwemt. Rebert doet het een beetje tegen zijn zin, maar wat hij vertelt, is niet bijzonder en bovendien maakt Jan de Loper hem ook nog eens belachelijk. Rebert staat op een podium in een truck. Dan komt de grote vis stroomopwaarts gezwommen in de richting van Duitsland en iedereen in het boek staat te kijken langs de kant van de rivier hoe het dier statig en kalm tegen de stroom inzwemt (Lieneke, Laura, Rebert, Jan, bakker Duk en zijn vrouw). Het is een imposante gebeurtenis. Tijdens de passage ziet Rebert Marc weer die nu televisiepresentator is geworden. Hij maakt een interview met de burgemeester.
Jan heeft indruk gemaakt met zijn Johnny Walker-act, Rebert is wat ontevredener over zijn slechte lezing en gaat zich helemaal in het wit omkleden. Dan rent hij met papieren en al de grote vis achterna. Hij vergezelt hem naar Duitsland.

De grote vis zwemt naar Duitsland waar Doctor Gewalt weer op hem wacht. Deze keer wil hij hem met een harpoen beschieten, maart door een sabotageactie van natuurvrienden mislukt dat. De vis zwemt door naar Bonn, waar een Navo-top is. De media maken er intussen van dat de vis het grote symbool is tegen de watervervuiling van de Rijn. Moby Dick is daar in Bonn op 13 juni 1966 om vervolgens weer rechtsomkeert te maken naar Nederland. Binnen drie dagen is hij via Hoek van Holland naar zee gezwommen. Met de stroom mee gaat het immers aanmerkelijk sneller. Rebert is de weg naar Duitsland steeds langs de rivier met de vis meegelopen: als een soort heraut kondigt hij de komst van de vis aan.

Deel 3 Mannen alleen 
Rebert keert langzamer terug naar Nederland dan de snel zwemmende vis. Hij schaamt zich een beetje wanneer hij vijf weken later weer in Angelen verschijnt. Pas na de vakantie durft hij weer langs het huis van Laura en dan ziet hij tot zijn schrik dat er een bordje “Te koop“ staat bij haar woning. Zonder het hem te vertellen is ze uit het dorp vertrokken. De mannen Rebert en Jan blijven dus nu alleen over. De vroeger door de kinderen gepeste Japie wordt weer opnieuw gepest. De kinderen komen niet meer langs om hun dieren aan hem te tonen. Het leven in het dorp lijkt weer teruggekeerd naar vroeger.

Er komt een brief van Laura. Ze woont nu op het eiland Fair Isle, waar ze het inderdaad nog mooier vindt dan uit Reberts verhalen was gebleken. Ze had het Rebert niet willen vertellen omdat hij op het eiland zijn vrouw had gezocht. Haar Schotse man Paul en zij hadden elkaar juist daar weer gevonden: hij was van de grote vaart afgegaan en was nu veerman geworden. Ze hadden elkaar in de liefde teruggevonden. Ze vraagt hem verder of hij nog eens wil langs gaan bij Jan de Loper. De brief maakt de afstand tussen hem en Laura groter. Hij voelt zich zelf een poste restante brief die op het postkantoor is blijven liggen. Ook ontvangt Rebert een brief van Marc die weer een afspraak met hem wil maken.

Jan de Loper ontvangt eveneens een brief van Donald Duk. Die heeft het toch een beetje gemaakt in Afrika. Hij heeft zelfs verkering met een meisje en hij vraagt waar zijn brommer blijft. Die had Jan hem beloofd. Die maakt zijn belofte waar en hij laat een brommer vanuit Rotterdam naar Afrika verschepen. Zelf gaat hij niet meer mee naar de havenstad. Niemand kent Jan de Loper meer: hij is in de vergetelheid geraakt.

Marc maakt de afspraak met Rebert. Hij is eigenlijk helemaal niet zo geïnteresseerd in het leven van Rebert. Hij denkt na al die jaren nog steeds dat Tine in leven is (ze werkt toch in het onderwijs?). Ze nemen ook hetzelfde gerecht als jaren geleden (symbolisch voor er is niets veranderd). Marc werkt voor de televisie, maar zweert bij televisiereclame. Die gaat ook in Nederland een belangrijke rol spelen. De schoenenfabriek Bata moet over de streep worden getrokken. Kan Rebert niet net zo’n leuk reclamefilmpje maken als enkele jaren gelden voor de Amerikaanse televisie? Ter plekke bedenkt Rebert een filmpje waarin Jan de Loper een belangrijke rol speelt. Die moet naar Parijs gaan lopen op schoenen van de Bata. Hij wil meteen goedkeuring van Marcs opdrachtgever en dat lijkt diezelfde avond nog te lukken. In het restaurant zit ook nog zijn vroegere baas Beckers. Die verkeert in de veronderstelling dat Rebert een eigen dierenpraktijk heeft en dat hij door de haast waarmee Rebert wil weglopen naar een spoedbevalling van een dier moet. Maar Rebert rijdt naar huis terug. Hij gaat langs bij Jan de Loper om zijn idee van het reclamefilmpje van de Bata met hem door te nemen. Jan de Loper heeft er wel oren naar. Dan smeedt Rebert het ijzer wanneer het heet is. Hij vraagt of hij de biografie van de loper mag schijven. Jan is daarover zeer verblijd. Rebert vraagt naar alle flauwe grappen die Jan de Loper heeft uitgehaald en ze passeren weer alle de revue (de zak met post, het bedienen als ober op zijn eigen terras, het aanleggen van het zebrapad, het dameszadel, het dagelijks springen in de vijver etc.). Ook de wandeltochten (naar Parijs en door De Indische archipel komen in dat gesprek ter sprake).
Jan zegt dat er al eens eerder een biograaf in de nacht gebeld heeft en hij beseft dan dat dit Rebert moet zijn geweest. Die vertrekt en zegt dat hij een dag later terugkeert. Rebert blijft in de weken erna aantekeningen maken, hij blijft ook hardlopen en na een tijdje worden de opnamen voor de commercial gemaakt. Donald Duk heeft een foto van de brommer met zijn meisje gestuurd.
Na maanden met interviews heeft Rebert zijn biografie over Jan de Loper klaar. Hij biedt het aan de burgemeester aan die het in een zeer beperkte opgave (10 exemplaren) laat drukken. Er is geen uitgever bij het boek betrokken. Maar het boek over Jan de Loper bestaat.
Rebert stuurt een exemplaar naar Laura, die had zich in het verleden ook graag zo positief uitgelaten over Jan de Loper en hij wil daarna een exemplaar aan de man zelf aanbieden. Maar dan blijkt dat Jan de Loper gestorven is. Hij was die ochtend plotseling dood neer gevallen. De dienstbode neemt de biografie in ontvangst en ze legt het boek zonder veel omhaal op de borst van Jan de Loper in de lijkkist. Ze denkt dat Jan er erg blij mee zou zijn geweest.
Rebert vertrekt uit het huis van de wandelaar, want hij heeft er niets meer te zoeken. Hij loopt in een wit landschap vanwege de sneeuw. Hij trekt zijn witte tenniskleren aan, neemt zijn spullen mee en kijkt nog eens om zich heen. Dan gaat hij hardlopen. Hij weet als hij maar door blijft gaan, dat hij vanzelf een loper wordt.