Feitelijke gegevens
- 19e druk, 2007
- 264 pagina's
- Uitgeverij: Pandora
Flaptekst
Zoals elk jaar brengen Lucas en zijn moeder de zomer door in het huis van zijn grootvader, ver weg van de hoofdstad. Deze zomer is evenwel anders: zijn grootvader is gestorven, en voor het eerst beginnen de mensen in de stad over zijn oorlogsverleden te praten. Wanneer de jonge danseres Caitlin - Lucas' Amerikaanse vriendinnetje van jaren geleden - weer opduikt, wordt alles nog een stuk ingewikkelder.
Eerste zin
Het moment dat Caitlin naar huis gebracht wordt, sta ik langs de weg.Samenvatting
Het begint bij Lucas die hulpeloos langs de weg staat en Caitlin weg ziet rijden in een ambulance. Hij doet later de deur open en ziet dat haar rechtervoet weg is. Hij gaat vervolgens naar huis, zijn moeder is aan het inpakken om weer terug naar huis te gaan. Zijn moeder spoort hem aan om Caitlin op te zoeken nu het nog kan; het is onduidelijk wat er precies gebeurt is. Hij liegt tegen zijn moeder dat hij haar opzoekt; als hij het nu daadwerkelijk doet, is ze al weg. De zusters herkennen hem uit de krant, hij heeft een onderscheiding gekregen voor zijn heldendaad. De volgende hoofdstukken gaan verder in een flashback, voordat hij Caitlin weer heeft ontmoet.
Lucas' opa is vorige winter overleden en hij is gevonden door non Soeur Béate. Nu is het begin mei, Lucas en zijn moeder zijn in het huis van opa om de hitte van de stad te ontsnappen. Lucas' haar is te lang voor de hitte dus hij gaat naar kapper Nadine. Zij begint over een meisje Caitlin uit New York waar hij vroeger altijd mee speelde. Na de kapper gaat Lucas naar de vijver bij het klooster voor verkoeling. Hij moet oppassen voor Soeur, die in het klooster woont, en ziet haar veel katten voeren. Hij neemt uiteindelijk een duik, maar verstopt zich voor Caitlin die hij vervolgens ziet dansen in het klooster. Ze oefent voor haar grote auditie in New York. Weer thuis pakt Lucas de kettingzaag van zijn opa en snijdt de werkblank doormidden. Hij begint zijn moeder vragen te stellen over waarom hij vroeger niet met Caitlin mocht spelen; zij wordt boos op Nadine.
Lucas wil met de kettingzaag bomen omhakken die zijn opa al wou omhakken, maar de ketting begeeft het. Hij komt later Caitlin weer tegen en ze praten over hoe ze vroeger speelden. Als Lucas thuis komt ziet hij dat hij de voordeur heeft opengelaten en hij en zijn moeder zijn bestolen. Vervolgens gaat Lucas de bomen in de tuin verder omhakken met een bijl, en hij komt Caitlin tegen die hem om het hout vraagt als brandhout voor haar en Soeur. Vervolgens brengt Lucas dit aan haar, maar zij wijst dit af. Er is weer ingebroken en dit zou komen door de Arabieren die volgens hen het dorpje hebben overgenomen. Lucas laat haar voor de grap schrikken, maar zijn moeder raakt overstuur en ze hebben ruzie over opa. Later klimt Lucas op het dak en kijkt in de kamer van zijn moeder naar binnen, waar hij haar allerlei papieren ziet bekijken. Tegelijk ziet hij Caitlin en haar moeder Ruth dansen in de tuin.
Door de inbraken wil Lucas een alarmpistool halen voor hem en zijn moeder. In deze winkel staat een groepje jongens die met hem proberen te praten, Alex en Benoît. Zij bewonderen Lucas' opa, Felix Stockx. Hij heeft niet genoeg geld dus hij gaat weg. Onderweg naar huis komt hij Caitlin tegen, zij snapt niet hoe hij nog niet weet wat er met zijn opa is. Hij ziet haar later weer dansen in het klooster, maar dit is niet elegant en ze valt steeds. Caitlin neemt hem vervolgens mee naar de kelder van het klooster want hier zou de waarheid over zijn opa liggen. Ze zien een duif die veel pijn heeft en probeert weg te vliegen, maar steeds faalt.
Thuis is Lucas op zoek naar de spullen omtrent zijn opa, maar alles is weg. Zijn vrienden thuis van de jeugdclub, die beloofd hadden te komen, bellen hem op en zeggen allemaal af. Vervolgens gaat hij in bad, maar een politieagent komt naar binnen om naar de gestolen spullen te informeren. Later ruikt Lucas brand en het blijkt dat zijn moeder de papieren van opa aan het verbranden is. Lucas slaagt erin schilderijen van zijn opa te verkopen en kan een alarmpistool kopen, Alex nodigt hem uit voor een schietclub met met Benoît.
Hij gaat later naar Nadine om meer verhaal te halen, maar hij komt langs het depot waar alle gestolen spullen lagen. Als hij weg wil lopen, wordt hij omsingeld door een groep Arabierse mensen en wordt in elkaar geslagen als hij zijn alarmpistool trekt. Hij wordt later gevonden door een politieagent en Lucas vraagt hem om hem naar Benoît te brengen. Hij komt er door Alex en Benoît achter dat hij tijdens de tweede wereldoorlog een groep Joden heeft aangegeven. Vervolgens wordt hij door Alex en Benoît meegeleid naar de kelder waar hij een gedood hert ziet. Alex en Benoît maken uitspraken over het zuiveren van het ras, survival of the fittest en andere nazi ideologieën.
Later als Lucas thuis is vertelt zijn moeder het gehele verhaal. De andere dochter van grootvader, het zusje van zijn moeder, is overleden in de tweede wereldoorlog aan een longonsteking en mogelijk ondervoeding. Non Soeur gaf eten bedoeld voor de witte kinderen deels aan een groepje Joodse kinderen en grootvader kon dit zien vanuit zijn huis; vervolgens heeft hij ze aangegeven en zijn er 5 vermoord en 15 naar een concentratiekamp meegenomen.
Later praat hij met Caitlin en zij neemt hem weer mee naar de kelder. Zij vraagt hem vervolgens om de duif te vermoorden om hem uit zijn lijden te verlossen. Lucas doet dit, en Caitlin ziet nu goed hoe koelbloedig hij eigenlijk is. Caitlin laat zien waar de Joodse kinderen zaten en waar er 5 nonnen vermoord zijn, en het blijkt nu ook dat Caitlin ook Joods is. Ze krijgen ruzie en Lucas probeert zijn opa te verdedigen. Later op de dag vindt Lucas een drukrol met een stuk waaruit blijkt dat de 15 kinderen terug zijn gekeerd uit het concentratiekamp. Laat dit aan Caitlin zien en zegt tegen haar dat de concentratiekampen en holocaust wel meevielen.
Lucas wordt gebeld door Benoît die zijn kettingzaag wil hebben, wordt opgehaald door Alex. Hij heeft hem gefixt en gaat de kettingzaag ophalen bij Benoît en Alex met Caitlin en haar auto. Onderweg horen ze Benoît op de radio antivreemdelingen uitspraken doen. Wordt door Alex en Benoît geforceerd om een boom die hen in de weg zit (staat in Cercle, buurt met veel Arabieren) te beschadigen; een diepe snee in te maken zodat de gemeente hem omhakt. Lucas voelt zich hierdoor machtig en alsof hij ergens bijhoort. Doen dit vervolgens en vluchten, komen later terug om te kijken hoe iedereen reageert. Lucas denkt een van de jongens te zien die hem eerder heeft aangevallen. Vervolgens slaat Alex een onschuldige Arabierse jongen in elkaar.
De volgende dag komt Benoît langs omdat hij benzine wil lenen van Lucas voor een molotov cocktail. Zijn plan is om een pastorie op te blazen waar binnenkort asielzoekers zullen verblijven hiermee, omdat zij het verderf zijn voor deze streek. Lucas neemt steeds meer de denkpatronen van Benoît over en durft dit nu ook te verdedigen tegenover Caitlin en is overtuigd dat de Arabieren zijn hout hebben gestolen.
Voordat ze de actie gaan uitvoeren moeten ze eerst meelopen in een betoging tegen de komst van de asielzoekers; dit wil hij niet, maar hij is toch overgehaald om mee te gaan. Als hij daar loopt ziet hij Caitlin lopen in het kamp vóór de asielzoekers. Benoît en Alex willen vervolgens de benen nemen en trekken Lucas mee als ze Caitlin zien. Door de goedgelovigheid van Lucas doet hij mee aan steeds grotere acties en hij gooit een molotovcocktail door een van de ramen van de verblijfplaats van de asielzoekers. Als hij dit gedaan heeft voelt hij een machtig gevoel, maar heeft ook spijt en walgt van zichzelf.
Benoît ontdekte dat Caitlin joods was en dat zij weigerde zijn ideeën te ondersteunen. Als wraak besloot hij Caitlins auto te saboteren, die hij kort daarvoor had geleend voor de actie met de boom. Ondertussen hakten Lucas en Caitlin hout, nadat Lucas had vernomen dat het klooster binnenkort buitenlanders zou huisvesten. Hij deed dit als een goedmakertje voor het gooien van de molotovcocktails; zoals opa hout bracht aan Soeur. Toen Caitlin het hout met de auto wilde vervoeren, ontdekte ze dat de remmen niet werkten.
Hiervoor al wilde Lucas het bewijsmateriaal van het maken van de molotovcocktails verbranden, maar door een ongeluk vloog het schuurtje in brand. Lucas bluste het vuur met zijn handen, maar liep brandwonden op. Caitlins auto stortte in een ravijn en vatte vlam. Lucas, in paniek, probeerde haar te redden, maar haar voet zat vast onder een stang. Uit wanhoop gebruikte hij een kettingzaag, dezelfde waarmee hij eerder hout had gezaagd (die van zijn opa), om Caitlins voet af te zagen, waardoor ze nooit meer kon dansen.
Later bleek dat Lucas de stang gewoon had kunnen losmaken volgens de brandweer. Benoît als journalist beschuldigde Lucas ervan dat hij het met opzet had gedaan vanwege zijn rechtsextremistische ideeën, wat voor ophef zorgde in de krant. Lucas wordt hierdoor door de pers lastiggevallen en sluit zich op in het huis. Hij besluit om Benoît aan te geven bij de politie, maar die kan zich vrij praten en vertelt wat Lucas allemaal heeft gedaan.
Lucas durfde Caitlin niet te bezoeken uit angst voor de waarheid, maar uiteindelijk confronteerde hij haar en biechtte alles op, vol spijt. Bijna terug naar huis besloot Lucas het klooster te helpen om het klaar te maken voor de komst van buitenlanders, als een poging om het goed te maken. Maar zelfs thuis achtervolgden Caitlins woorden hem: "Het zal niet gemakkelijk zijn om je te herinneren als een held in plaats van degene die me verminkt heeft...
Personages
Lucas
Lucas is de hoofdpersonage van het boek; een Franse jongen van rond de 15 jaar oud. Hij is een onzekere jongen die erg de drang heeft om ergens bij te horen; dit uit in zijn vriendschappen met zijn vrienden thuis, maar vooral in die met Benoît en Alex. Het verhaal van Lucas valt erg te vergelijken met die van zijn grootvader. Hij voelt zich verleid door Caitlin en waardeert haar, maar ze botsen vaak vanwege hun denkbeelden. Lucas is verder nog best kinderlijk en schiet snel in de verdediging.
Caitlin
Caitlin is een Joods meisje uit New York die met haar moeder Ruth blijft logeren in Frankrijk bij non Soeur in het klooster. Caitlin is een fanatiek danser en dit doet ze ook vaak in het klooster, mede om te oefenen voor een auditie. Caitlin is voor de asielzoekers en vind het terecht moeilijk om om te gaan met de meningen en acties van Lucas, die racistisch en tegen asielzoekers zijn.
Soeur Béate
Soeur Béate is een non die in het klooster woont waar Caitlin en Ruth verblijven. In de tweede wereldoorlog had zij een groep Joodse kinderen als onderduikers samen met vier andere nonnen; zij was de enige overlevenden. Ze was voor altijd boos gebleven op de opa van Lucas, maar hij gaf haar wel altijd brandhout. Ook heeft ze veel katten.
Benoît
Benoît is een van de foute vrienden waarmee Lucas omgaat. Benoît praat veel over het belang van het vaderland, een zuiver ras, veiligheid en zelfverdediging. Hij probeert altijd heel chique te praten, maar is gewelddadig hoewel hij dit vooral Alex laat uitvoeren. Hij noemt Lucas een echte vriend, maar probeert hem vooral te gebruiken (dit blijkt als hij later Lucas en Alex voor de cocktails laat opdraaien).
Moeder van Lucas
De moeder van Lucas probeert zo veel mogelijk het verleden te vergeten en wil het liefst dat Lucas niks te weten komt over zijn opa. Dit doet ze door alles gerelateerd aan hem te verbranden en hem weg te houden van nieuws over zijn opa. Ze is hiermee bang dat Lucas wordt zoals zijn opa, wat zij ook tegen hem uitspreekt. Daarnaast rookt ze veel, met name door de stress.
Alex
Alex is als het ware de handlanger van Benoît. Hij wordt door hem omschreven als de doener en niet de denker, en hij is degene die de onschuldige Arabierse jongen in elkaar slaat. Dit is echter deels door manipulatie van Benoît en een soort bewijsplicht.
Quotes
"Ze duwde de pook in het vuur waaruit ogenblikkelijk een spiraal van asvlokken opspoot. Door de inspanning en de hitte waren de aders van haar handen griezelig duidelijk." Bladzijde 83
""Jij groeit op alsof er niets gebeurd is. Jij moet niet luisteren naar die verhalen. Jij moet niet leven met die eeuwige discussies over hoe het zover gekomen is, en waarom, en wie de schuld heeft. Mij interesseert wie de schuld heeft net zo min als jou. Maar als ik naar het gezeur moet luisteren, dan jij ook. Dan jij nog meer, misschien."" Bladzijde 128
"Om me heen hoorde ik verschillende talen. Ik keek naar de dingen die te koop aangeboden werden, de oorbellen, de boeken over de streek, de handgedraaide keramiek en de zandschilderijen, maar er was niets dat mijn aandacht kon vangen." Bladzijde 87
Thematiek
Discriminatie en racismeHet grootste thema van dit verhaal is de botsende meningen tussen Lucas en Caitlin en hoe Lucas steeds discriminerende meningen gaat aannemen door Benoît. Een belangrijk deel van het verhaal is natuurlijk opa die een groep Joodse kinderen heeft verraden in de tweede wereldoorlog, en hoe Benoît en Alex zijn racistische daad als het ware verheerlijken. Daarnaast mocht Lucas vroeger vanwege opa niet met Caitlin spelen, waarin het witte jongetje dus van het Joodse meisje werd gescheiden. Het is duidelijk hoe zij niet-witte mensen, en dan in dit boek met name arbeidersmigranten en Arabieren, als minder en minder zuiver zien. Daarnaast proberen zij de opvang voor de asielzoekers te saboteren door molotovcocktails te gooien. Met name de antivreemdelingen discriminatie staat centraal in de kern van dit verhaal.
Motieven
Schuld
Dit motief heeft met name betrekking op het verloop van het leven van Lucas en zijn opa en hoe dit overeenkomt. De opa van Lucas had iets vreselijks gedaan: tijdens de tweede wereldoorlog een groep Joodse kinderen de dood insturen, puur uit eigenbelang en vooroordeel. Om zijn schuld enigszins minder te maken betaalde hij dit af aan Soeur door hout aan haar te geven. Lucas voelt een zelfde soort schuld door het gooien van de molotovcocktail op de plek van de asielzoekers. Hij blijft deze ook ondersteunen met hout nadat het gebeurd is. Hierin probeert hij ook zijn schuld af te betalen.
De kettingzaag
Lucas is al sinds kinds af aan gefascineerd door de kettingzaag en deze komt op heel veel plekken in het boek terug. Dit is met name om bomen om te hakken; eerst voor zijn opa, later om zijn eigen woede kwijt te kunnen, en uiteindelijk voor Benoît (en ook een beetje voor een gevoel van macht). Later zal hij ook de kettingzaag gebruiken om Caitlin te bevrijden. Bij beide gevallen wordt de kettingzaag haast ondoordacht gebruikt en met name om zichzelf te bevestigen. In zichzelf, en als redder van Caitlin.
Onzekerheid
Een van de grootste redenen dat Lucas uiteindelijk zo ver gaat in zijn gedachtegangen is zijn drang om ergens bij te horen. Op zijn school heeft hij niet veel vrienden, maar wel sinds kort via de jeugdclub. Hij moet deze alleen achterlaten in de zomer omdat hij weggaat, en dit maakt hem onzeker. Door Benoît hem een echte vriend gaat noemen, hem uit zichzelf opbelt en toch een soort trots uit vind Lucas het heel fijn om met hen om te gaan; zij geven hem bevestiging. Als Lucas steeds ergere acties uitvoert, voelt hij hierdoor een soort macht en spanning. Hij doet iets wat anderen waarderen en hij hoort er echt bij.
Titelverklaring
De titel verwijst naar de belangrijkste motieven en meerdere belangrijke dingen in het verhaal. Lucas is in het verhaal veel bezig met de kettingzaag en het omhakken van bomen om zijn woede en emotie kwijt te kunnen. Deze bomen vallen steeds om. Ook verwijst het naar de scène waarin Caitlin aan het dansen is en steeds naar beneden valt, gelijkend met de scène van de duif die weg wil komen maar blijft vallen. Ook kan het verwijzen naar Lucas die steeds verder valt in het beeld van zijn opa, en in de haatvolle extreemrechtse gedachtengangen van Benoît.
Structuur & perspectief
Het verhaal wordt verteld door Lucas vanuit het ik-perspectief. Het verhaal functioneert haast als een raamvertelling: het verhaal begint met Lucas die Caitlin weg ziet gaan in een ambulance, en eindigt met een verdere vertelling van wat er aan dit ongeval vooraf is gegaan. Binnen dit raam is het verhaal van Lucas en zijn (negatieve) ontwikkeling. Deze inloop en uitloop zijn in tegenwoordige tijd geschreven, terwijl de rest van het boek (de flashback) in verleden tijd is geschreven. Deze grote flashback begint op bladzijde 18, waar hij vertelt over het overleden van zijn opa. Verder bevat het boek niet genummerde hoofdstukken, en verloopt het chronologisch op de grote flashback na.
Decor
Het gehele boek speelt zich af in het stadje Montourin in Frankrijk. Plekken hierbinnen die een prominente rol spelen is de Arabierse buurt Cercle, het huis van de opa van Lucas, het appartement van Benoît en het klooster. Montourin wordt omschreven als een 'ontkomen uit de stad' en tussendoor wordt er beschreven over het komen van toeristen die bijvoorbeeld ruïnes en kastelen daar opzoeken. Het grootste gedeelte speelt zich in de zomer af en de hitte wordt veel omschreven in het boek.
De vertelde tijd van de flashback beslaat ongeveer de zomervakantie, met wat uitloop na het ongeval. De verteltijd van het boek is 264 pagina's. Lucas maakt af en toe gebruik van vooruit- en terugwijzingen, zoals op bladzijde 23: "Als ik in de tijd terugga, zie ik dat dit het moment is waarop het verkeerd begon te lopen, al is dat nu natuurlijk makkelijk gezegd". Het is onduidelijk in welk jaar het zich precies afspeelt. Waarschijnlijk is dit gelijktijdig met wanneer het boek uitkwam, in 1996.
Stijl
Anne Provoost gebruikt zeker metaforen om beelden te versterken, maar gebruikt deze niet teveel zodat dit overdreven wordt. Daarnaast beschrijft Lucas vaak zijn omgeving en gevoelens gedetailleerd waardoor je een goed beeld krijgt van hem in relatie tot de omgeving. Ze maakt gebruik van rijke beeldspraak, maar deze zijn vaak beknopt en niet lange vergelijkingen die lang worden doorgetrokken. Haar taalgebruik is verder makkelijk te volgen en er waren geen woorden die ik onbegrijpelijk vond.
Slotzin
Geen mens die er nog op let.Bijzonderheden
Het boek vallen is in 2001 verfilmd door regisseur Hans Herbots.
Beoordeling
Ik vond dit een interessant boek om te lezen. Ik merkte dat ik verder wou lezen en vooral geïnteresseerd was in hoe het verder met Lucas ging lopen en zou escaleren. Het was ook een zeer interessant thema om aan te kaarten en Anne Provoost probeert dit heel genuanceerd te tonen. Echter voelt het toch alsof het boek net niks zegt in haar boodschap. Ook al worden er twee kanten laten zien, door personages als Lucas en Caitlin, zitten we bij een in het hoofd (beïnvloed door nazi's) en de ander komt in kortere schimmen voorbij. Wel wordt heel mooi omschreven hoe je als kwetsbare jongere zo kan vallen in gevaarlijke extreemrechtse gedachtes, en hoe je dit zelf soms haast niet doorhebt. Ik zal dit boek zeker aanraden, al helemaal voor de lengte en het snelle lezen.
Recensies
"De taal van Anne Provoost heeft dankzij de soberheid van haar dialogen grote zeggingskracht. Ze is een meester in het afwisselen van spanning, sfeer, beschrijving en actie" https://www.anneprovoost....agblVallen
"Dat is dan ook het meest angstaanjagende van dit verhaal: een lieve, sympathieke, onzekere jongen brengt zichzelf ongewild in de problemen en raakt hierin steeds dieper verzeild." https://boekzoeker.weebly...ensie.html
"De precisie die Anne Provoost heeft gebruikt om haar personages tot stand te brengen is onvoorstelbaar. De harteloosheid en kilheid die Benoit uitstraalt, wordt tot in detail beschreven." https://zoekeenboek.wixsi...ies/vallen
REACTIES
1 seconde geleden