Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2011
- 239 pagina's
- Uitgeverij: Prometheus
Flaptekst
Barnabas Holee, de eerste evangelist in Nederland met een artiestennaam, deelt de liefde van Jezus bij voorkeur fysiek. Talkshows zien hem graag verschijnen en de voorste kerkbanken worden tijdens zijn diensten over het algemeen gevuld door wild flitsende glamourfotografen. Maar zoals aan de meeste dingen in het leven hangt ook aan populariteit een prijskaartje. En voor een evangelist is de prijs misschien nog wel hoger dan voor de rest van ons.
Eerste zin
\'Wilt u mijn hond kussen?\' vroeg een jonge vrouw aan Barnabas Holee, toen hij na een spetterend optreden in Surhuisterveen de kerk uit liep.Samenvatting
Deel I (ho 1-38)
Barnabas Holee is de 34-jarige televisiedominee die geloof, hoop en liefde predikt. Hij heeft een pseudoniem aangenomen, want hij heet in feite Cornelis Ramaker. Hij deelt de liefde voor Jezus graag met vrouwen op een fysieke manier. Na een fotoshoot voor het blad Avenue waarin hij als de over het water wandelende Jezus wordt afgebeeld, groeit zijn populariteit. Hij gaat wonen in een Apeldoornse wijk Berg en Bos in de J.C. Wilslaan. Hij heeft een huishoudster Mienke en een tuinman Gerard. Barnabas is een ijdeltuit en hij besteedt veel aandacht aan zijn uiterlijk. Hij brengt ook veel tijd door onder de zonnebank van de voormalige hoer Rachel, die een zonnestudio heeft. Na een zonnebankje rust hij graag uit in de armen van de ex-hoer. Die wordt gaandeweg het verhaal verliefd op hem. Maar Barnabas wil zijn liefde niet beperken tot één vrouw. Zo bezoekt hij zijn oude schoolmaker Bart, die terminaal is en hij flirt met diens vrouw Marinde. Hij doet graag mee aan reclamecampagnes om het evangelie verder te verkondigen, zoals voor Brillcreem. Daarna heeft hij met de meisjes van het bureau seks.
Zijn tuinman Gerard denkt met hem mee over de thema’s van de preken: zo heeft hij een preek over het begrip “hoop” voor Barnabas aangereikt. Hij heeft het begrip van “hoop” uit het werk van Plato. De populariteit van Barnabas wordt nog groter wanneer hij ook op internet bekend raakt. Een websiteontwerper (met een wilde 17-jarige dochter) maakt een aantrekkelijke website onder de naam “Relishow.nl”. Wanneer hij de man ontmoet, kijkt hij natuurlijk ook met begerige ogen naar Janna. Ja, Barnabas offert zich graag op aan de liefde met vrouwelijk schoon. Hij wordt populairder omdat hij ook mag optreden in een talkshow, waarin hij wordt aangekondigd als de Nederlandse knuffelchristen. De overeenkomst met Matthijs van Nieuwkerk is opmerkelijk. Ook bij de preken in het land is Barnabas succesvol en hangen de vrouwen aan zijn lippen. Daarom moet hij veel fanmail beantwoorden via zijn e-mail. Maar er zijn ook tegenstanders. Zo is er een man die Troebadoer heet die hem waarschuwt voor zijn val. De grootheidswaanzin van Barnabas wordt groter, wanneer hij gaat denken dat hij ook mensen kan genezen. Hij krijgt het drukker en drukker en neemt tuinman Gerard aan als zijn pr-man. Een streng gelovige dominee als Maateman wil hem een eigen gemeente aanbieden die de naam De Hoop zal dragen, maar Holee wijst dat verzoek af. Omdat hij ook heeft aangegeven mensen te kunnen genezen, kunnen klanten afspraken maken via de website, maar de gesprekken worden daarna gevoerd door Gerard. Een van Holees patiënten, de vader van zijn schoonheidsspecialiste Mai, heeft hij echter niet kunnen redden. Die sterft. Toch wordt Barnabas in Nederland genomineerd voor de uitreiking van het “Blije Ei”. Zo is deel I een gedeelte van de roman dat alleen gaat over de positieve kanten van Barnabas Holee.
Deel II (ho 1-28)
Gerard de tuinman gaat de gesprekken met patiënten voeren en dat verloopt niet allemaal even succesvol. Daardoor begint Barnabas ook hate-mail te ontvangen, waarin hij als een dwaalprofeet wordt afgeschilderd. Bovendien ontvangt hij via Mienke een brief van een vrouw die Sofie heet en die vertelt hem dat hij een dochter heeft gemaakt bij haar. Barnabas die altijd de liefde van de Heer voor kinderen benadrukt, schrikt daar geweldig van. Dan blijkt dat Mienke al jaren lang post voor heeft achtergehouden, want het meisje moet ongeveer drie, vier jaar zijn. Mienke houdt het bovendien voor gezien. Ook Maateman blijft doorgaan met Holee te bestoken. Maar Holee wil geen eigen kleine gemeente: hij wil het hele volk bedienen. De Brylcreemposters worden via Het Kruidvat verspreid en zijn populariteit groeit weer. Gerard blijft aan de J.C. Wilslaan logeren. Wel gaat Holee een keer in de dienst van Maateman over de hoop preken en dat wordt een enorm succes.
Maar daarna begint het tij te keren. Het dochtertje over wie in een brief was gesproken, staat ineens voor de deur. Het is ongeveer vier jaar oud en kan niet spreken. Barnabas is woest en wil het meteen wegsturen, maar Gerard ontfermt zich voor één nacht over haar.
In de roman keert Mienke terug. Nadat ze bij de prediker is weggegaan, begint ze naar seks te verlangen, maar haar echtgenoot kan niets klaarmaken en Mienke begint aan een schapenvachtcampagne met masturbatie. Ze gaat ook bloot lopen in huis en wordt op een dag ontdekt door haar man. Maar dit is eigenlijk een los verhaaleindje. Hoewel de schapenvacht die ze van Barnabas heeft verwijst waarschijnlijk mythologisch gezien naar het Gulden Vlies.
Ook Barnabas gaat het bont maken op seksgebied: hij ontmoet steeds meer vrouwen die anale seks met hem willen en op een gegeven moment experimenteert hij met een flesje nagellak. Dat verdwijnt in zijn anus en hij kan het er zelf niet meer uitkrijgen. Hij schijt peultjes, maar gelukkig wordt hij geholpen door Gerard. Dit is wel een grappige passage in de roman. De verkiezing voor de nominatie van het Blije Ei loopt Barnabas mis: de Award gaat naar een liedjeszanger. Maar het wordt allemaal nog erger voor Holee, wanneer hij in zijn grootheidswaanzin besluit in te gaan op een verzoek van de Gamma zich voor een reclame van een nieuwe spijker (‘De Neel’) aan het kruis te laten nagelen. Dat levert een stevige portie kritiek op van de orthodoxe christenen. Maar Barnabas denkt dat ook negatieve media-aandacht hem verder kan helpen en geeft opdracht het idee toch in de media te brengen. Holee haalt dan ook het NOS-journaal met betogers tegen zijn plan. Holee krijgt ook steeds meer moeite met het kind, dat Gerard intussen Martha heeft genoemd: ze is nog steeds in Apeldoorn. Hij krijgt een uitnodiging van de dagelijkse tv-talkshow “Klokslag”. Hier ligt een duidelijke verwijzing naar de talkshow van Pauw en Witteman. Hij zit er onder andere met een cabaretier aan tafel die hem steeds uitnodigt wijn in water te veranderen. Hij krijgt ook steeds meer te maken met het Messiascomplex: hij laat zijn baard staan (omdat hij op Jezus wil lijken) en mede daardoor wordt het baard dragen onder mannen weer populair. Maar hij krijgt het steeds moeilijker. Aan het einde ontmoet hij Janna nog een keer, het jonge meisje van wie haar vader de website heeft aangemaakt. Ze biedt zich op een presenteerblaadje aan. Hij gaat er niet op in.
Deel III (2 hoofdstukken)
Gerard, de tuinman, is met het meisje Martha naar Rotterdam gegaan. Hij probeert het kind op te voeden. Ze moet zo langzamerhand ook naar school. Hij neemt de krant door en dan leest hij dat het stoffelijk overschot van Barnabas Holee gevonden is op het graf van zijn vader. Het graf was open gegraven. Niemand weet de echte doodsoorzaak. Gerard zegt dat Martha door de Heer gezonden is. Ze is het bloed van Barnabas. Ze zal zijn werk op aarde moeten voortzetten.
Personages
Barnabas Holee
Barnabas Holee is een ijdeltuit. Hij bezoekt vaak de zonnebank (bij Rachel) en staat nog vaker voor de spiegel. Hij doet het goed onder de vrouwelijke aanhangers en deinst er niet voor terug zijn lichaam aan hen ter beschikking te stellen. Maar verantwoordelijkheden (o.a zich binden aan één vrouw of het opvoeden van zijn eigen vlees en bloed) is er niet bij. Door diverse reclamecampagnes wordt hij heel populair en hij begint aan grootheidswaanzin te lijden. Hij denkt dat hij Jezus is en die hoogmoed brengt hem ten val.
Gerard
Gerard is zijn ijverige tuinman, die zijn baas op de beste manieren wil helpen. Hij gaat zich op een zeker moment ook bemoeien met andere zaken dan de tuin. Hij bereidt preken van Holee voor (vooral via Google) en hij gaat een spreekuur houden voor patiënten die in geestelijke nood verkeren. Daar ligt echter niet zijn kracht en het spreekuur loopt op een teleurstelling uit. Maar in zijn hart is hij een betere christen dan Barnabas Holee. Dat blijkt duidelijk uit de passages wanneer het vermeende dochtertje van Holee bij hen thuis komt aanlopen. Hij heeft in tegenstelling tot zijn baas wel oog en liefde voor het kind, dat hij ten slotte meeneemt naar zijn eigen huis in Rotterdam en dat hij probeert op te voeden. Hij leest in de krant hoe het met Holee is afgelopen en denkt daarna dat Martha naar de aarde is gezonden on het werk voor te zetten. Ook hij lijdt dus wel enigszins aan godsdienstwaanzin.
Mienke
Mienke is de eenvoudige huishoudster op de achtergrond. Ze doet alle huishoudelijke taken voor Holee, maar biedt zich seksueel niet aan. Ze is niet zo aantrekkelijk en daarom kijkt Holee in dat opzicht ook niet naar haar. Op een bepaald moment in deel II neemt ze principieel afstand van Holee. Maar dan blijkt toch ook dat ze wel seksuele verlangens heeft waaraan haar man niet kan voldoen. Ze gebruikt een schapenvacht om haar seksuele fantasieën tot uitdrukking te brengen.
Quotes
"En zo gebeurde het dat de modefotograaf Gerhard Mosel een relihunk maakte van Barnabas Holle. Vooral de foto waarop hij over het water liep was spectaculair. Er was een glazen constructie in een zwembad getakeld. Daar stond hij op en jawel, het leek net of hij over het water wandelde."
"Het christendom draait om liefde”, zei hij met een charmant vertrouwen in zijn stem. Dat is wat ik de mensen geef. Er is genoeg voor iedereen."
Thematiek
Godsdienst en godsdienstwaanzinNatuurlijk gaat het in deze satirische roman over de positie van het christelijk geloof. Boomsma, zelf zoon van een predikant, weet veel van de Bijbel en zal zich in het dagelijkse leven ook vaak ergeren aan de schone schijn die soms met het christelijk geloof samenhangt. Hij kwam zelf in conflict met de programmaleiding van de EO en het is niet ondenkbaar dat hij in deze roman de draak wil steken met schijnchristenen. Daar heeft Barnabas Holee het natuurlijk wel naar gemaakt. Enkele voorbeelden: - Hij verdient geld aan het maken van tv-reclames ter meerdere glorie van hemzelf - Wanneer zijn kind voor de deur staat, wil hij het niet accepteren, in tegenstelling tot wat Christus heeft gezegd (“Laat de kinderen tot mij komen”) - Hij is mediageil en schuift graag aan in televisieprogramma’s - Hij heeft een Messiascomplex: hij denkt dat hij trekken van Jezus heeft en krijgt grootheidswaanzin Zo’n figuur die zich als een Icarus gedraagt, wordt natuurlijk door een schrijver naar de afgrond geschreven. Hoogmoed houdt namelijk nooit lang stand, omdat er altijd mensen zijn die zich aan hoogmoedigen ergeren. Ze willen die dan ten val brengen.
Motieven
Seksualiteit
Barnabas Holee wil de liefde voor Jezus ook fysiek delen met vrouwen, waardoor hij er een promiscue leven op nahoudt. Dit leidt tot het motief seksualiteit: “Jezus is liefde. Liefde is seks. Jezus is seks”.
Motto
“.. als iets ongerijmds, zonder dat de jaren er vat op hadden, handhaafde zich in hem, sinds zijn jonge jaren, een diep voorgevoel van dingen die onvermijdelijk zouden komen, een duistere zekerheid dat het beste van het leven nog beginnen moest. “
Het motto is afkomstig van Dino Buzatti, “De woestijn van de Tartaren.”
Het verwijst naar de opzienbarende carrière van Barnabas Holee: de relihunk van Nederland, die in Nederland heel erg bekend wordt om zijn ideeën over hoop en liefde, maar die vooral het laatste nogal letterlijk deelt met zijn vrouwelijke aanhangers.
Trivia
In een voorwoordje geeft Arie Boomsma aan dat het verhaal verzonnen is, maar dat er wel overeenkomsten zijn met de werkelijkheid. Die zijn ook wel duidelijk zichtbaar. In de talkshow op televisie kun je een persiflage van Jeroen Pauw en Paul Witteman zien. Soms kun je ook wel trekken zien van de schrijver zelf, die immers ook zoon van een dominee is en bovendien als een relihunk van de EO doorgaat.
Titelverklaring
“Relishow” verwijst direct naar enkele feitelijke gegevens uit het boek. De website die Barnabas Holee voor zijn christelijke beweging aan laat maken, draagt die naam. Daarnaast wordt zijn preek over hoop en liefde onder de naam “Relishow” op dvd uitgegeven.
Maar op zich is het optreden van Barnabas Holee zelf één grote relishow.
Structuur & perspectief
Er zijn drie delen in de roman. Deze worden met Romeinse cijfers aangegeven. De eerste twee delen zijn vrij groot. Het derde telt maar twee hoofdstukken en heeft min of meer de functie van een epiloog.
Het eerste deel wordt onderverdeeld in 38 korte hoofdstukken (de meeste daarvan tellen maar 2 of 3 bladzijden). Deel II wordt onderverdeeld in 29 hoofdstukken. Deel III is heel kort.
Er zijn enkele kleine hoofdstukken die iets vertellen over de voorgeschiedenis, maar over het algemeen mag je stellen dat er sprake is van een chronologisch tijdsverloop in deze roman.
In deze satirische roman over een man die steeds meer gelooft in zijn eigen roem en eer, is er sprake van een alwetende (of auctoriale verteller). Hij is echter onzichtbaar aanwezig, maar door de verschuiving van het perspectief van Barnabas naar Gerard en Mienke, kun je wel zien dat hij onderhuids aanwezig is. Wanneer je satire wil overbrengen, is het inderdaad verstandig om die van buitenaf te beschrijven: je moet ook als lezer namelijk afstand kunnen nemen van de hoofdfiguur die je als schrijver op de korrel wilt nemen.
De alwetende verteller die ook de dood van Barnabas in een krantenartikel vermeldt, vertelt in de o.v.t.
Decor
Je kunt uit de tekst niet opmaken in welk jaar het verhaal speelt. Wel kun je uit tekstgegevens afleiden dat er sprake is van een actueel verhaal. Er zijn verwijzingen naar actuele talkshows op televisie: o.a. naar DWDD en naar Pauw en Witteman. Er wordt ook een actuele website geopend voor de avonturen van Barnabas. De mail is bovendien een belangrijk verhaalelement en communicatiemiddel in deze roman. Hij communiceert op die manier met mensen die hem benaderen: bijvoorbeeld die hem loven en afkraken.
Over de plaats van de handeling doet de verteller niet geheimzinnig. Hij laat Barnabas wonen in Apeldoorn in een wijk met de “nieuwe rijken.” Hij heeft een huis in de J.C.Wilslaan.
In het laatste deel is Gerard echter teruggekeerd naar Rotterdam.
Maar natuurlijk speelt een belangrijk deel van de roman zich af in de mediawereld van Hilversum.
Stijl
In een satire horen zinnen te worden opgenomen met een geestige stijl, met af en toe een klodder zwarte humor. Boomsma schrijft inderdaad een flink aantal van die zinnen met een geestig woordgebruik en passages waarin hij zijn hoofdfiguur op de hak neemt. De passage met het flesje nagellak dat hij niet meer uit zijn achterste kan krijgen, is er daar één van. Bovendien verwijst hij herhaaldelijk met zijn ongetwijfeld aanwezige Bijbelkennis (hij is immers zoon van een dominee) naar passages uit de Bijbel.
Enkele voorbeelden:
Het leven van ieder mens is ook zonder het christendom al een lijdensweg,” legde Barnabas uit. “De mensen hebben veel te verduren. Ziekte, ontslag, depressie, stukgelopen relaties; het leven deelt rake klappen uit. Het christendom is er niet om dat lijden te vergroten, om er een schepje bovenop te doen, maar om de pijn te verzachten. Om te zeggen: kom maar, ik gooi een arm om je heen. Ik zal er voor je zijn als je valt, je weer overeind helpen in het leven. Ik hou van je.”’
Jezus was een wonderlamp, zoveel was Gerard inmiddels wel duidelijk. Barnabas Holee was daarvan een levend bewijs. En het stond in de Bijbel. Bidt en u zal gegeven worden. Duidelijker kon het bijna niet. Het had hem de nodige moeite gekost te accepteren dat Jezus echt van alle mensen hield. Zelfs van hem.
Alles is weg. Alles is mij ontnomen. Ik ben afgedankt. Hij keek omhoog en begon opnieuw te zingen.”Ik hef mijn ogen op naar de bergen, vanwaar zal koooomen mijn hulp? Hij verloor zijn evenwicht, maar greep net op tijd een lantaarnpaal. Hangend aan de paal, keek hij naar boven, het licht in. “Vader “, zei hij, “waarom hebt gij mij verlaten.”
(Deze passage uit Deel II hoofdstuk 28 verwijst door de slotzin naar de kruisiging van Christus; Holee heeft dan net de campagne van de Gamma gedaan. Hij lijdt dus echt aan een Messiascomplex.)
Slotzin
Je bent gezonden, lieve Martha”, zegt hij een tweede keer. Hij stuurde jou om zijn liefde te delen. Met mij. En daarna ook met anderen. Jij zult zijn liefde delen, met grote hoeveelheden mensen. Met iedereen die zijn liefde maar ontvangen wil.Beoordeling
Arie Boomsma schrijft met zijn satirische roman over de hoogmoed van de mens die dan natuurlijk ten val moet komen. Het is een aangename roman om te lezen, niet in de laatste plaats door de hoge vertelsnelheid van het verhaal. Dat wordt veroorzaakt door de vele kleine hoofdstukken die in elkaar in hoog tempo opvolgen.
Inhoudelijk heeft het verhaal niet zoveel te betekenen, maar door de stijl is het een prettig leesbare roman van een BN’er geworden. Dat zullen scholieren wel leuk vinden om te lezen.
Wanneer je wat minpuntjes wilt noemen, dan is één daarvan dat er een aantal losse verhaaleindjes in het boek zitten, waar je eigenlijk niets zo veel mee kunt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de passages waarin de heer Maateman optreedt. Ook de manier waarop Mienke uit het verhaal verdwijnt en de manier waarop ze erin terugkeert, heeft weinig met het verhaal van Barnabas Holee te maken.
Voor scholieren blijft deze persiflage een leuke roman om te lezen. Maar de Nederlandse literatuurgeschiedenis van de 21e eeuw zal er niet door veranderen.
Recensies
"Boomsma weet de lezer voor zich in te nemen met de hoofdpersoon, via wie hij zichzelf en zijn fans een lachspiegel lijkt voor te houden. Maar het is te weinig om dit boek tot een geslaagde roman te maken. " http://www.volkskrant.nl/...ishow.html
"elishow is geen hoogstaande maar zeker een vermakelijke roman." http://recensieweb.nl/rec...f-messias/
"Voor Relishow hoeft de literatuurgeschiedenis niet te worden herschreven, maar in zijn vrolijke ernst is het een zeer verdienstelijk debuut." http://www.nrc.nl/boeken/...chrijven/
"Humor, zelfspot, fantasie, volharding; ze behoren allemaal tot Boomsma\'s uitgebreide palet aan talenten. Maar die ene, voor een schrijver onontbeerlijke gave - het schrijven van goede zinnen - nee, die niet." http://www.8weekly.nl/art...-punt.html
"Vermakelijk, dat is nog de beste typering." http://www.rkk.nl/kruispu...6278.html
Geschreven door Cees
Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Leraar Nederlands zijn vond ik veel leuker dan directielid spelen. De laatste jaren was ik conrector. In 2004 begon ik aan mijn eerste boekverslag voor scholieren.com. Dat is dus ruim twintig jaar geleden.
Ik vond het destijds mijn 'missie' om de vaak verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met onbekende en / of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk gewoon leuk zijn. Het is de taak van een docent om het lezen te stimuleren.
Docenten kunnen je met het aanprijzen van aantrekkelijke en/of spannende boeken enthousiast maken. Passages die interessant zijn, kun je voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat, kan ook een stimulans voor je keuze zijn. En vergeet niet dat je van je medeleerlingen ook kunt horen welk boek ze (erg) leuk gevonden hebben. Dat is vaak de beste manieren om te weten te komen of een boek aantrekkelijk is. Hoewel smaken altijd blijven verschillen..
Ik heb tot nu ( 1 maart 2025) 1513 boekverslagen gemaakt, waarvan vrijwel de meeste Zeker-Weten-Goed-verslagen zijn. Er staan de laatste jaren aan het einde van het verslag vragen over de inhoud en de structuur, zodat je kunt controleren of je je het boek in grote lijnen begrepen hebt.
Bij Scholieren.com probeer ik zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Elke maand ontvang ik boeken van diverse uitgeverijen die hun schrijvers uit 'hun fonds' onder de aandacht van de lezer willen brengen.
Ik hoop altijd dat de 'leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende of zelfs beginnende schrijvers op de leeslijst te accepteren.
Lezen kan leuk zijn, maar boekverslagen maken doe je meestal niet voor je lol. Ikzelf vond dat vroeger namelijk helemaal niet leuk. Ik kocht in die tijd daarom ook alle uittrekselboeken van alle talen. (Bijvoorbeeld Literama (Ne), Aperçu (Fa), Survey (En), Der Rote Faden (Du). En als ik heel eerlijk ben, heb ik ook wel eens uit tijdgebrek alleen met een boekverslag een mondeling tentamen gedaan. Maar dan voelde je je toch niet altijd op je gemak. Nu maak ik zelf al jaren boekverslagen voor scholieren.com.
Nog een welgemeend advies: wees verstandig en lees altijd het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek echt niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com aanlevert. Daar is natuurlijk helemaal niks mee.
REACTIES
1 seconde geleden