Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2014
- 448 pagina's
- Uitgeverij: Prometheus
Flaptekst
In een paar oer-Hollandse protestantse dorpen langs de rivier de IJssel komen voor het eerst vreemdelingen wonen. Ze beginnen aan een nieuw bestaan in een nieuw land.
Het duurt niet lang totdat de rivier, de IJsselbrug en de pont deel uitmaken van hun identiteit.
Papegaai vloog over de IJssel, de nieuwe roman van Kader Abdolah, vindt plaats in en rond de stad Zwolle en vooral in Zalk, Wilsum, ’s Heerenbroek en Veecaten, in een landschap dat honderden jaren hetzelfde is gebleven. De kou is niet uitnodigend, de fabuleuze luchten zijn dat wel.
De nieuwkomers, even vreemd voor elkaar als voor het land waar ze nu wonen, beseffen dat ze hun reis moeten voortzetten, langs het water, naar de IJsselbrug, naar de stad, voor een nieuw bestaan. Zullen ze daar een thuis vinden?
Nederland is in de afgelopen vijfentwintig jaar onmiskenbaar veranderd. Kranten schreven erover, televisiecamera’s liepen, discussies erover verhuisden van de redacties naar de huiskamers en terug. Het is hoog tijd voor een meerstemmige roman, die de essentie van deze veranderingen verbeeldt.Papegaai vloog over de IJssel is een vertelling waarin de schrijver ons binnen de huizen van die mensen meeneemt om hun levensloop te laten zien.
Kader Abdolah kwam een kwarteeuw geleden als vreemdeling naar Nederland, maar wist zich algauw omhelsd door zijn nieuwe landgenoten. Het kan niet anders dan dat hij in deze roman al zijn persoonlijke ervaringen heeft gebruikt. Hij vertelt ons vreemde verhalen die nu al lang onze Hollandse vertellingen zijn geworden.
Papegaai vloog over de IJssel is een nieuwe vertelling in de Nederlandse literatuur.
Eerste zin
Een oude rijke koopman uit de stad Shiraz lag op zijn sterfbed. Hij had een dochter, die Mardjan heette. De koopman maakte zich zorgen over het lot van zijn dochter wanneer hij zou sterven. Dus vroeg hij de held Dash Akol, de beschermer van de stad, om voogd van zijn dochter te worden. Dash Akol nam de taak op zich en werd zo de vader van de familie.Samenvatting
Het boek geeft een beeld van de integratie van allochtonen.
Op Schiphol landt in de tachtiger jaren van de vorige eeuw een man, de dertiger Memed Kamaal met zijn dochtertje Tala. Hij heeft geen paspoort meer en vraagt asiel aan. Het dochtertje wordt onwel en wordt naar het ziekenhuis gebracht. Memed heet eigenlijk anders, maar hij reist op de naam van een ander van wie hij het paspoort heeft gekregen dat hij in het vliegtuig heeft verscheurd. Hij is een Irakese Koerd. Hij krijgt asiel en wordt geplaatst in het protestantse dorp Zalk in Overijssel. Het dochtertje Tala is doof en heeft bovendien een hartafwijking, de reden waarom Memed naar Nederland wilde komen. Hij heeft direct al ondersteuning van een tolk, Lina, die zelf ook een allochtoon is.
In Zalk woont hij vlakbij de kerk, waar Catherina kosteres is. Ze is een vrouw met een verleden, maar vanaf het begin is het al duidelijk dat ze een bijzondere belangstelling voor Memed heeft. Die is van beroep automonteur en bovendien nog een goede ook. Hij mag een oude klassieker opknappen als bewijs dat hij goed kan werken en hij kan daarna bij de plaatselijke garagehouder in dienst komen. Het blijft een moeizaam integratieproces, maar Catherina steunt hem daarin goed. In het asielzoekerscentrum in Apeldoorn heeft Memed ook een mooie vrouw ontmoet. Op deze Pari, die getrouwd is met een ouderwetse man, wordt hij eigenlijk ook verliefd. Zo spelen er drie vrouwen een rol in zijn leven: Lina, de tolk, de paar jaar oudere Catherina die hem helpt en Pari op wie hij verliefd is.
Tala blijft een zorgenkindje: eigenlijk kan ze niet aan haar hart worden geopereerd en ze zal niet lang leven. Memed weet niet eens wie de moeder is: het kind is bij hem gedropt.
Memed heeft de eerste seksuele contacten met Catherina.
Memed maakt ook kennis met de beroemde kruidenvrouw uit Zalk, Klazien. Die heeft een papegaai. (titel) Memed krijgt ook een steeds beter contact met Lina, de tolk. Haar ouders zijn ook allochtonen en ze heeft een illegale manier gebruikt om hen ooit in Nederland te krijgen. Dat zal haar later opbreken als ze in de vaderlandse politiek zit.
Het verhaal gaat ook nog over andere allochtonen: bijv. Khalid, een Egyptenaar die een baan krijgt als veerman over de IJssel. Hij krijgt een relatie met de barjuffrouw Iris. Eigenlijk is hij een kunstenaar die prachtige portretten kan maken. Hij gaat die later ook maken voor twee homofielen, (de heer Bordewijk en diens vriend Jeroen) die wel wat in hem zien. Maar Khalid is geen homo en hij voelt zich er niet gemakkelijk bij als hij op party’s met gelijkgestemde homo’s wordt uitgenodigd.
Ook is er nog een oude kolonel uit Syrië, die het moeilijk heeft met integreren in Nederland. Hij heeft een zoon en een dochter, die niet precies doen wat hij wil. Hij besluit op een bepaald moment van huis weg te lopen en zijn vrouw in de steek te laten. Zijn wagen wordt op de bodem van de IJssel aangetroffen, maar van hemzelf is er geen spoor terug te vinden.
Ten slotte zijn er ook nog twaalf oude allochtonen die altijd bij elkaar komen en een soort wijze raad voeren: ze deden mij erg denken aan twaalf discipelen van Jezus. Ook zijn het soms een soort wijzen uit het oosten wanneer ze geschenken brengen bij de geboorte van de dochter van Catherina (zie hieronder)
Het kan niet uitblijven: plotseling sterft Tala aan haar hartafwijking en ze moet worden begraven op de hervormde begraafplaats van Zalk.
Pari heeft genoeg van haar man en ze voelt meer voor haar leraar Nederlands Jaap. Ze gaat ook een seksuele relatie met hem aan en ze loopt weg bij haar man. Ze gaat eerst iets beginnen met Jaap. Daarna trekt ze in bij de journalist Harold. Ze leert op seksueel gebied erg veel van hem. Pari’s ex-man pikt dat niet en komt haar op een bepaalde avond neersteken. Ze raakt in coma en ligt lang in het ziekenhuis. Een Nederlandse vrijwilligster Nancy van Dam gaat vaak bij haar op bezoek. Ze ziet daarbij vaak Memed die ook op bezoek gaat bij Pari.
Memed die nog steeds op haar verliefd is, probeert haar uit de coma te halen, wat uiteindelijk ook lukt. Maar dan volgt er nog een lange weg voor de revalidatie. Pari was intussen ver gekomen als columnschrijfster in de Zwolsche Courant. Haar stukjes werden dan wel gecorrigeerd door Jaap, maar ze is nu een vrouw zonder verleden geworden: ze kan zich niets uit de tijd vóór haar coma herinneren.
Catherina is in middels zwanger geraakt van Memed, maar ze wil niet met hem trouwen: ze wil het kind alleen opvoeden. Dat is zeer tegen de principes van Memed, maar hij kan er toch maar weinig aan veranderen. Het kind komt ter wereld en hij mag wel de voornaam bedenken. Hij noemt het meisje Baran (regen).
Tolk Lina is inmiddels ook weg bij haar man en heeft zich tot de vrouwenliefde bekeerd. Daar heeft Memed wel moeite mee. Toch duurt die relatie maar kort en daarna heeft Lina weer een verhouding met een kleine Chinees.
De vrouw van de kolonel rouwt om het verdwijnen van haar man: Memed troost haar een keer door seks met haar te hebben. Later stort ze zich in de armen van een eenzame boer Henk Zanting onder het motto van “Vrouw zoekt boer of omgekeerd”.
Intussen komen er ook spanningen in Nederland. De komst van postbruiden,( die niets vermoedend in de vleesverwerkende industrie van Frik Kip komen te werken) 9/11, de moord op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Lina zit inmiddels bij de PvdA en komt op de lijst voor de Tweede Kamer. Maar later blijkt bij het Generaal Pardon dat illegalen kunnen krijgen, dat ze haar ouders op illegale wijze naar Nederland heeft gehaald en dat is haar politieke ondergang: ze moet weg uit de Tweede Kamer. De PVV brengt het nieuws over Lina aan het rollen.
Nederlanders beginnen zich ook meer en meer te ergeren aan de allochtonen: bijv. aan de twaalf oude mannen die rondhangen als hangouderen bij een plaatselijke boekhandel. Het komt tot een rel wanneer de oude mannen zich niet door de politie willen laten verwijderen. Omdat het Generaal Pardon wordt verleend, komen er duizenden asielzoekers bij: gemeenten hebben grote moeite die te plaatsen.
Ook met Memed gaat het steeds slechter: hij heeft door zijn werk als automonteur een chronische rugaandoening gekregen. Een keer moet hij acuut naar het ziekenhuis en wordt dan geholpen door de zoon van de kolonel die medicijnen is gaan studeren. Hij helpt hem en wil later een oldtimer bij Memed kopen.
Het verhaal gaat daarna toch eigenlijk als een nachtkaars uit, met een "feelgood" einde.
Personages
Memed Kamaal
Memed is min of meer de hoofdpersoon. Het gaat om zijn integratieproces in Nederland. Hij heeft de tocht ondernomen om zijn dochtertje een kans te geven. Maar ze kan niet geholpen worden. Memed gaat relaties aan met vrouwen: Lina, Catherina, de vrouw van de kolonel, maar het meest is hij verliefd op Pari. Die krijgt hij echter niet. Zijn dochtertje sterft en bij Catherina heeft hij een ander meisje verwekt. Hij mag haar echter alleen de naam geven en niet opvoeden. Memed blijft voor mij een zielige figuur, want de enige vrouw op wie hij echt verliefd is geweest, Pari, krijgt hij niet.
Lina Rahmini
Lina is tolk bij de overheid. Ze helpt Memed bij zijn asielverzoek. Later gaat ze weg bij haar man en wordt even lesbisch, maar dat bevalt haar toch niet. Ze is een mooi paradepaardje voor de PvdA, maar dan blijkt bij het Generaal pardon dat ze haar ouders op illegale wijze naar Nederland heeft gehaald en dat kost haar haar zetel.
Khalid
Khalid is Egyptenaar en kunstenaar. Hij wordt echter veerpontbestuurder. Hij ontmoet het leuke meisje Iris die in een café werkt en gaat met haar samenwonen. Hij maakt een portret van haar en dat wordt opgemerkt door de homofiel Bordewijk. Die probeert Khalid voor zijn wagentje te spannen door hem werk te bezorgen. maar hij brengt hem ook in het homofiele circuit en dat wil Khalid liever niet. Hij maakt het verder wel in de samenleving.
Pari
Pari is een mooie vrouw. Ze wordt gekleineerd door haar man en gaat daarom bij hem weg. ze stort zich in relaties met andere mannen als Jaap en Harold en dat wordt haar fataal. Haar ex-man steekt haar neer en ze raakt in coma, waaruit ze maar moeilijk ontwaakt. Dan is ze een vrouw zonder verleden. ze had het als allochtoon best ver geschopt als columniste bij een krant. Memed is verliefd op haar, maar hij kan haar toch niet echt krijgen
De kolonel
De kolonel heeft het moeilijk met de integratie, omdat zijn kinderen niet zo goed naar hem willen luisteren. Die zijn veel verder verwesterd dan hij. Hij faket een auto-ongeluk en verdwijnt, maar zijn figuur waart rond aan de boorden van de IJssel. Zijn vrouw rouwt om hem, maar stort zich ook in de armen van een Nederlandse boer en ook deelt ze keer het bed met Memed.
Catherina
Catherina is kosteres van de Hervormde kerk. ze helpt Memed bij zijn integratie. Ze heeft een moeizaam leven met mannen achter de rug. Ze raakt zwanger van Memed, maar wil niet met hem samenwonen.
Quotes
"Memed had eerder aan Pari verteld dat hij automonteur was geweest. Maar het clichébeeld dat men heeft van automonteurs klopte niet met wie Memed was. De meeste mensen zullen denken aan een man in een blauwe overall, die zich over de motor van een auto buigt en met zijn dikke zwarte handen aan de onderdelen sleutelt. Memed zag zijn werk anders, hij meende dat hij kon toveren met kapotte auto’s. Dat wisten Pari en Catherina nog niet." Bladzijde 84
"Ze keek om en zag dat haar ex-man met een mes in zijn hand op haar afkwam. Harold holde naar de keuken en vluchtte via de keukendeur de tuin in. Pari rende naar de trap en riep uit alle macht naar haar dochter: ‘Vluchten! Snel naar buiten! Door het raam!’ Haar ex-man deed een paar snelle stappen, op de derde trede pakte hij Pari beet bij haar blote been en stak zijn mes in haar nek. Hij duwde zijn hand op haar mond en stak haar nog een paar keer in haar borst en buik. Daarna rende hij naar boven, ging de slaapkamer van zijn dochter binnen, trok een deken over haar hoofd, legde haar op zijn schouders, rende de trap af, sprong over het lichaam van Pari, snelde naar buiten, gooide zijn dochter in zijn auto, startte de motor en reed in volle snelheid naar de dijk." Bladzijde 258
"Inmiddels zat de papegaai buiten bij het kleine raam en luisterde naar wat de oude mannen aan elkaar vertelden. De papegaai zat op zondagen in een nis van de kerkgevel en luisterde daar naar wat de kerkgangers zeiden. Op vrijdagen zat hij in de appelboom en luisterde naar wat de vreemdelingen bij het graf van Tala aan elkaar vertelden. Nu hij de oude mannen hoorde, kwam er een klank in hem op, en er vormde zich een woord in zijn kop. Het was een klank die hij de afgelopen tijd vaker gehoord had, een klank waarvan hij de behoefte kreeg om hem uit te schreeuwen" Bladzijde 251
"Zalk was een traditioneel dorp met een hechte protestants hervormde gemeente waarvan nooit iemand buiten de eigen kerkgemeente had gewoond. Men vreesde dat er straks opeens gesluierde moslima’s door het dorp zouden lopen. Op zondag was de voltallige gemeente in de kerk aanwezig, men wist dat de dominee een gesprek had gehad met een aantal ambtenaren van de vreemdelingendienst" Bladzijde 33
"De Mexicaanse schrijver Octavio Paz schreef ooit: ‘Niet de toekomst heeft de hoogste waarde, maar het nu. De toekomst zit vol tegenstrijdigheden en leugens. Wat de mens echt nodig heeft, is de liefde en het nu. Wie voor zijn geluk een huis in de toekomst bouwt, bouwt eigenlijk een gevangenis voor zichzelf.’ De postbruiden hadden nog nooit van Octavio Paz gehoord en natuurlijk hadden ze al helemaal nog nooit iets van hem gelezen. Op dat moment hadden ze nog niet kunnen weten dat ze anderhalf jaar later in de koelhuizen van Friki Kip in Zwolle zouden werken, in blauwe pakken en met een lang mes in hun handen." Bladzijde 388
Thematiek
CultuurverschillenHet boek gaat over de moeilijkheden die allochtonen kunnen ondervinden wanneer ze in Nederland komen om een betere toekomst te krijgen. Ze zitten soms lang in een asielzoekerscentrum voordat ze een verblijfsvergunning krijgen. Soms ook moeten ze integreren in een samenleving die daar niet voor open staat. Memed moet gaan wonen in ene klein Overijssels dorp, dat niet bekend staat om zijn vrije liberale opvattingen. Toch lijkt alles vrij goed te verlopen. Moeilijk blijven de verschillen tussen allochtonen en autochtonen op het gebied van de relaties tussen man en vrouw, de opvattingen over seksualiteit, het aangaan van liefdesrelaties. Naarmate er meer asielzoekers komen, worden de problemen groter en de schrijver wil ook aangeven dat er wat verandert in Nederland na 9/11, de moord op Fortuyn en Van Gogh en de opkomst van de PVV. Toch heeft het boek geen erg scherpe kritiek op Nederland en daardoor blijft het allemaal wat vlak.
Motieven
Homoseksualiteit
Khalid komt in de problemen als hij in contact komt met Bordewijk en Jeroen. Die zien wel iets in hem: hij komt in verwarring als hij homoparty's bezoekt. Zijn geloof staat homoseksualiteit niet toe. Ook Lina heeft een - zij het korte- seksuele relatie met een vrouw
Moeizame liefdesrelaties
Het blijven moeizame liefdesrelaties tussen Nederlanders en allochtonen: Memed en Catherina, Khalid en Iris, Lina en haar vriendin Kristina.
Religie
Er komen in het boek tegenstellingen voor tussen de verschillende religies: het Christendom versus de islam. Dat uit zich o.a. in de verhouding man/vrouw en de opvattingen over seks. Ook de kolonel kan in Nederland niet meer waarmaken wat hij in Syrië wel kon. Zijn dochter wordt een afvallige en dat kan hij niet verwerken..
Jaloezie
De ex-man van Pari steekt Pari neer als ze met andere mannen seks heeft. Ze ligt lange tijd in coma.
Dood
Tala het dochtertje van Memed heeft een hartafwijking en het is duidelijk dat zij snel zal doodgaan als ze in Nederland is. Ze wordt begraven op het protestantse kerkhof van Zalk, wat een unicum is. Ook Klazien, de kruidenvrouw van Zalk, gaat dood in het verhaal.
Overspel
Pari pleegt overspel in Nederland, eerst met leraar Jaap en later met journalist Harold. Dat komt haar duur te staan, wanneer haar man haar neersteekt.
Maatschappijkritiek
Het lijkt erop alsof Kader Abdolah dat het in het algemeen wel meevalt met de problemen van allochtonen. Toch zit er hier en daar ook wel kritiek op de maatschappij in het boek. De PvdA, de PVV en de reacties van sommige Nederlanders op de komst van de allochtonen zijn daarvan de voorbeelden. De situatie verandert sterk na 9/11.
Motto
‘Heb geduld, majesteit. Straks zal ik u naar de wereld van verhalen meenemen,’ zei Shahrzad tegen de koning. In Alif laila wa-laila, duizend nachten en nog een nacht
Opdracht
Opgedragen aan de personages van dit boek, zij die zijn en zij die niet meer zijn
Trivia
De gebeurtenissen in dit boek zijn sterk geinspireerd op Kader Abdolahs eigen ervaring met het integreren in de Nederlandse maatschappij
Titelverklaring
De papegaai komt heel vaak voor in de tekst. Er is sprake van een papegaai die de kruidenvrouw Klazien uit Zalk bezit en die steeds een rol in het verhaal speelt. De titel komt in hoofdstuk 59 bijna letterlijk voor:
De papegaaien vlogen over de IJssel naar Zalk en gingen gezamenlijk op de kerktoren zitten krijsen. De bewoners van het dorp, die nog nooit zoiets gezien hadden, openden de ramen en keken naar de droevig roepende papegaaien boven op de kerktoren.
Ook in het laatste hoofdstuk komt nog een verwijzing naar de titel:
In die stilte vloog een jonge papegaai over de IJssel. Hij hield een oude wijsheid in zijn snavel verborgen, maar omdat zijn Nederlands nog niet zo goed was, kon hij het niet zeggen. Toch probeerde hij het en kraste in die stilte in het Nederlands: ‘Ooooooookiiiiiiiiiiiiiaaaaaaaaatvooooooooorbiiiiij.’
De papegaai heeft in het verhaal steeds een soort voorspellende waarde. Ook in de proloog die een soort sprookje is, speelt de papegaai deze rol.
Structuur & perspectief
Het boek bestaat uit 68 hoofdstukken die steeds uit twee delen (een wat langer en korter gedeelte) bestaan. Het laatste, kortere deel is meestal iets algemener en filosofischer gesteld. De volgorde van de hoofdstukken is chronologisch. Het verhaal begint in de jaren tachtig en loopt door tot in het eerste decennium van de 21e eeuw. We volgen het leven van diverse verhaalpersonages als de Iraniër Memed, de geëmancipeerde vrouw Pari, de tolk Lina, de Hollandse Catharine en een kolonel uit Syrië.
Het boek heeft een duidelijk herkenbare alwetende verteller in de o.v.t. Hij is als het ware een type van de ouderwetse verhalen(sprookjes) verteller.Die kan vooruit grijpen in de tijd en dingen vertellen die de personages zelf niet (kunnen) weten.
Een paar voorbeelden van die verteller:
- (blz. 148) De seizoenen kwamen en gingen, de pijn werd zachter en langzaam werden er nieuwe paden zichtbaar voor Memed, Catherina, Pari, Khalid, Iris, Lina, Christina, Jaap en de oude mannen. Ieder van hen kreeg een nieuwe levensbestemming, net als de schepen die langskwamen
Roland Holst, een Nederlandse dichter die in 1976 overleden was, had al een gedicht over hen geschreven, zonder te weten wie ze waren. Vermoedelijk had hij het gevoel gehad dat ze ooit zouden bestaan en dat het onvermijdelijk was dat ze elkaar tegen zouden komen.
- (blz. 266) Wat er ook zou gebeuren, Pari zou voorlopig niet meer hoeven te integreren. Ze zou eerst uit haar coma moeten ontwaken als ze verder iets van haar leven zou willen meemaken. Pari was voor nu opzijgeschoven, maar ondertussen klopte het leven met de hand van de heer Bordewijk op de deur van Khalid in het dorp Veecaten.
- (blz. 388) Op dat moment hadden ze nog niet kunnen weten dat ze anderhalf jaar later in de koelhuizen van Friki Kip in Zwolle zouden werken, in blauwe pakken en met een lang mes in hun handen.
Deze voorbeelden kunnen met veel andere passages worden uitgebreid.
Decor
Het is een chronologisch verteld verhaal. Het begin van de roman ligt in de tachtiger jaren wanneer Memed Kamaal aankomt op Schiphol. Hij krijgt asiel en wordt overgeplaatst naar het Overijsselse dorp Zalk. Daar begint hij met zijn integratieproces.
Het verhaal gaat door tot in de 21e eeuw: er wordt o.a. verteld over 9/11 (2001), de moord op Pim Fortuyn (2002) en de aanslag op Theo van Gogh (204) en het Generaal Pardon voor illegalen (2007).
Het decor is dus het Overijsselse protestantse dorp Zalk, met daarnaast gelegen stadjes als Winsum, beiden in de buurt van Zwolle. In Zalk woont ook nog de bekende kruidenvrouw van de televisie Klazien: zij heeft een papegaai, waarnaar de titel verwijst.
Stijl
Kader Abdolah is een echte, ouderwetse verhalenverteller. Soms is zijn stijl echter wat houterig en doen zinnetjes wat onbeholpen aan. Zijn werk heeft nooit uitgeblonken door een fraaie stijl, (je blijft zijn allochtone afkomst wel terugzien) maar wel door een meestal aantrekkelijke inhoud (bijv. Het huis van de moskee)
Zijn beeldspraak is vaak heel gemakkelijk te volgen: een paar voorbeelden hiervan:
-Soms vergeleek hij zichzelf met een leeuw die met zijn gewonde welp in zijn bek alle kanten op rende om hem te redden, hoewel er eigenlijk niets te redden viel.(hoofdstuk 7)
-Hun wandelingen hadden iets van een ontdekkingsreis. Toen ze de kleine ponthaven bereikten, waren ze zo blij als Christoffel Columbus die per ongeluk een nieuw continent ontdekte. (hoofdstuk 17)
-Jaap deed de onrust in Pari oplaaien, maar hij was niet degene die het veroorzaakte. Hij vertelde haar de dingen die ze wilde horen. Zijn woorden waren als regendruppels die op een dorstige grond vielen (hoofdstuk 24)
-De kolonel had nog nooit meegemaakt dat iemand hem niet gehoorzaamde, dat iemand hem recht in de ogen keek of dat iemand hem beledigde. Aila, zijn eigen puberdochter, waagde het dit alles te doen. ‘Kolonel! Je bent niemand!’ De kolonel was erg geschrokken van deze harde woorden, het kwam aan als een kogel in zijn rug. (Hoofdstuk 34)”
-Khalid werd steeds vaker uitgenodigd op nachtfeestjes van vrienden van de heer Bordewijk. Hij was een aantal keer meegegaan hoewel hij er eigenlijk niet bij wilde zijn. Hij vond het interessant, maar hij aarzelde steeds meer of dit wel was wat hij wilde. Het leek op een steen die op een put lag: Khalid wilde de steen niet optillen, niet verplaatsen om te kijken wat er in de put zat. (hoofdstuk 54)
Slotzin
In die stilte vloog een jonge papegaai over de IJssel. Hij hield een oude wijsheid in zijn snavel verborgen, maar omdat zijn Nederlands nog niet zo goed was, kon hij het niet zeggen. Toch probeerde hij het en kraste in die stilte in het Nederlands: ‘Ooooooookiiiiiiiiiiiiiaaaaaaaaatvooooooooorbiiiiij.Beoordeling
"De papegaai......" is een dik boek dat vooral gaat over de problemen met inburgeren van allochtonen in de Nederlandse samenleving. Kader Abdolah is een echte verhalenverteller in de ouderwetse zin van het woord. Hij is wat lang van stof, herhaalt veel en legt ten overvloede uit. Bovendien vertelt hij het verhaal met een alwetende verteller. Dat maakt het allemaal wat langdradig en wat minder spannend.
Jammer dat het verhaal naar het einde zo vlak is, waardoor het als een nachtkaars uitgaat.
Het is echter wel een volwaardig nummer voor je lijst, maar het vergt doorzettingsvermogen om het boek tot het einde toe uit te lezen. Het is erg dik voor scholieren (meer dan 450 bladzijden). Vooral een aanrader voor liefhebbers van de schrijver.
Recensies
"Tamelijk spanningloos gaat Abdolah verder. Van enig drama nauwelijks een spoor, om over het multiculturele drama maar te zwijgen. De ramp die Paul Scheffer in zijn roemruchte essay beschreef, ligt nagenoeg buiten ieders blikveld. De personages zeggen wel dat Nederland verandert, maar grote consequenties heeft het niet. Gemengde stelletjes fluisteren elkaar nog altijd zoete woorden toe, in Abdolahs houterige zinnen en dito vergelijkingen: 'Ik wil dat je voor me bent als een huis waarnaar ik steeds terug mag keren.' Het is zijn handelsmerk." http://www.volkskrant.nl/...~a3765868/
"Op sommige momenten, vooral in het begin, kost het de auteur nog wat moeite om de juiste toon te vinden en zijn personages dichtbij te brengen, maar gaandeweg komt er meer richting in het verhaal en raak je meer betrokken bij de hoofdpersonen. Een aandachtig lezer kan de auteur ook wel op wat onzorgvuldigheden betrappen – een hervormde kerk heeft immers geen altaar, de protestantse koster duikt wel erg makkelijk met Memed in bed, het ene moment heeft hij het over een gereformeerde kerk, het andere over een hervormde kerk, de begraafplaats rond een protestantse kerk is geen gewijde grond. Een strengere redactie had het boek dan ook goed gedaan. Maar er is gelukkig iets anders dat blijft hangen." http://mustreads.nl/recen...r-abdolah/
"Maar over het geheel genomen is Papegaai vloog over de IJssel een wonder van nuance en integratiedrift. ‘Als we de media moesten geloven’, lezen we, ‘dreigde er een multicultureel drama plaats te gaan vinden in de Nederlandse samenleving. Maar het leven ging gewoon door.’ Dat is ook precies wat Abdolah in zijn Overijsselse roman laat zien. Het leven gaat door en er bloeien mooie relaties op tussen allochtoon en autochtoon. Tussen Iris en Khalid. Tussen Atefe en boer Henk. Tussen Leyla en Gertjan. Tussen Nancy en Aziz. Terwijl Henk vrijwilligerswerk gaat doen in het asielzoekerscentrum, krijgt Khalid een goede baan in een museum. Terwijl Lina in de politiek gaat, geeft Nancy taalles aan nieuwe immigranten. " http://www.nrclux.nl/pape...t/1310913/
"Papegaai vloog over de IJssel is een wonderschone roman. Subtiel, zacht en liefdevol geschreven zonder de grote onderwerpen te schuwen. Een modern verhaal verteld volgens de oude traditie, mythisch haast, als een sprookje. Maar wel neergezet met geloofwaardige, innemende personages. Qua structuur is het net een Russisch baboesjka-poppetje: kleine verhalen in grotere verhaallijnen onder de paraplu van één grootse, klassieke vertelling. Zo weeft Abdolah een kleurrijk Perzisch tapijt met een minutieus patroon in een oer-Hollandse huiskamer. Het doet pijn als zoveel moois stopt." http://www.zin.nl/2014/09...de-ijssel/
Geschreven door Cees
Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Leraar Nederlands zijn vond ik veel leuker dan directielid spelen. De laatste jaren was ik conrector. In 2004 begon ik aan mijn eerste boekverslag voor scholieren.com. Dat is dus ruim twintig jaar geleden.
Ik vond het destijds mijn 'missie' om de vaak verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met onbekende en / of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk gewoon leuk zijn. Het is de taak van een docent om het lezen te stimuleren.
Docenten kunnen je met het aanprijzen van aantrekkelijke en/of spannende boeken enthousiast maken. Passages die interessant zijn, kun je voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat, kan ook een stimulans voor je keuze zijn. En vergeet niet dat je van je medeleerlingen ook kunt horen welk boek ze (erg) leuk gevonden hebben. Dat is vaak de beste manieren om te weten te komen of een boek aantrekkelijk is. Hoewel smaken altijd blijven verschillen..
Ik heb tot nu ( 1 maart 2025) 1513 boekverslagen gemaakt, waarvan vrijwel de meeste Zeker-Weten-Goed-verslagen zijn. Er staan de laatste jaren aan het einde van het verslag vragen over de inhoud en de structuur, zodat je kunt controleren of je je het boek in grote lijnen begrepen hebt.
Bij Scholieren.com probeer ik zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Elke maand ontvang ik boeken van diverse uitgeverijen die hun schrijvers uit 'hun fonds' onder de aandacht van de lezer willen brengen.
Ik hoop altijd dat de 'leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende of zelfs beginnende schrijvers op de leeslijst te accepteren.
Lezen kan leuk zijn, maar boekverslagen maken doe je meestal niet voor je lol. Ikzelf vond dat vroeger namelijk helemaal niet leuk. Ik kocht in die tijd daarom ook alle uittrekselboeken van alle talen. (Bijvoorbeeld Literama (Ne), Aperçu (Fa), Survey (En), Der Rote Faden (Du). En als ik heel eerlijk ben, heb ik ook wel eens uit tijdgebrek alleen met een boekverslag een mondeling tentamen gedaan. Maar dan voelde je je toch niet altijd op je gemak. Nu maak ik zelf al jaren boekverslagen voor scholieren.com.
Nog een welgemeend advies: wees verstandig en lees altijd het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek echt niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com aanlevert. Daar is natuurlijk helemaal niks mee.
REACTIES
1 seconde geleden