Feitelijke gegevens
- 11e druk, 2022
- 303 pagina's
- Uitgeverij: De Arbeiderspers
Flaptekst
Parijs, 1912. Edgar Degas, de beroemde Franse schilder, is blind geworden. Wanneer hij zijn huis uit moet, krijgt hij onverwachts hulp van een jonge vrouw. Zij is echter niet wie zij beweert te zijn en brengt in het geheim verslag uit over haar bezoekjes. Ondertussen dwingt zij de oude man terug te denken aan zijn tijd in New Orleans, kort na de Amerikaanse Burgeroorlog, en aan de vrouw die Degas' leven en succes bepaalde, zijn enige - en onmogelijke - liefde: zijn Amerikaanse nichtje Estelle. Terwijl hij zijn leven in dozen bergt en zijn verloren geluk reconstrueert, probeert hij - op de tast - Estelle's gezicht te vangen in een allerlaatste wassen beeld. Maar hoe vind je een gezicht terug dat je bent vergeten?
Eerste zin
Er is een leeg wit vel en het moet vol.Samenvatting
Parijs, 1912. Een vrouw, ingehuurd door Paul Durand-Ruel, komt zogenaamd helpen bij de inventarisatie van Mr. Degas zijn archief. De schilder Mr. Degas is blind en gaat verhuizen naar een kleinere woning. Zijn recente woning is een grote bende met vergane glorie. De nog onbekende vrouw zal met hem al zijn schilderijen en documenten doorlopen en bepalen wat weg kan en wat gehouden kan worden. Echter heeft ze een achterliggende bedoeling en werkt ze samen met een ander onbekend persoon naar wie ze verslagen schrijft. Mr. Degas is in het begin nog een beetje sceptisch over de hulp die hem aangeboden wordt. Wanneer zij op het punt staat het pand te verlaten, herkent hij haar accent en zij reageert met dat ze familie in Louisiana heeft. De volgende dag beginnen ze samen te mijmeren over bepaalde aspecten van Louisiana. Ze gaan vervolgens naar beneden in het huis waar een enorme chaotische kunstverzameling staat opgeslagen. Samen gaan ze door stapels papieren, waarvan hij bijna alles wil verscheuren. Ondertussen is zij opzoek naar specifieke documenten voor haar opdrachtgever. Op een bepaald moment ziet ze iets interessants, namelijk papier uit een tropisch klimaat. Alles kan echter volgens hem weg, ook dingen uit zijn tijd in Amerika. De onbekende vrouw spot vervolgens een schets van Estelle, wanneer zij afsluiten grist zij snel deze schets mee uit de cahiers.
Parijs, 1863. Drie vrouwelijke familieleden van Edgar zijn gevlucht voor de oorlog uit Louisiana en komen tijdelijk bij hem wonen in Europa, Parijs. Het gezelschap bestaat uit zijn tante Odile, zijn nichtje Didi en zijn nichtje Estelle samen met haar baby Joe. Edgar is onwennig als hij in contact komt met vrouwen, vooral bij zijn nichtje Estelle. Tante Odile heeft wat lichamelijke gebreken, ze sleept met haar been en haar rechterhand is misvormd geraakt tijdens hun vlucht. Edgar zijn familie heeft veel te verduren gehad tijdens de val van Orleans. Tijdens de burgeroorlog riep Benjamin Butler, ook wel het beest genoemd, “oorlog” uit tegen vrouwen waardoor mannen makkelijk misbruik konden en gingen maken van vrouwen. Edgar is vooral geïnteresseerd naar wat tante Odile nog van zijn moeder weet. Zijn moeder was creools en zijn vader was rijk geworden door katoenhandel uit Mexico. Zelf herinnert hij zijn moeder niet echt meer. Edgar komt in de daarop volgende dagen te weten dan Estelle haar man, Joseph, omgekomen is tijdens de herovering van Corinth. Estelle heeft haar dochtertje naar hem vernoemd. Terwijl Edgar Estelle schildert voelt hij een bepaalde intimiteit en wil hij haar kussen, alleen zij rouwt nog om Joseph. Het schilderij van Estelle laat Edgar vervolgens aan zijn 13 jaar jongere broertje van 18, René, zien. René zegt dat hij Estelle knap vindt en plaagt over Edgar zijn gevoelens. René was altijd al de “lossere” van de twee. Edgar werd al op jonge leeftijd volwassen, omdat hij al jong de verantwoordelijkheid had over zijn jongere broertjes en zusjes na het overlijden van zijn moeder. Wanneer ze allemaal samen aan tafel eten, plaagt René nog steeds Edgar. Edgar voelt een soort ongemak bij het geplaag.
Veel van zijn schilderijen verkoopt Edgar niet. Hij vindt zijn schilderijen altijd onaf en soms gaat hij zover dat hij ze weer van de persoon aan wie het schilderij verkocht is afpakt. René ziet in kunst een winstmiddel en wil dat Edgar meer schilderijen gaat verkopen. Estelle schikt met passie bloemen en hier heeft Edgar veel bewondering voor. Samen maken Edgar en zij vele wandelingen. Mensen denken dat ze een stel zijn, wat Edgar stiekem wel leuk vindt. Hij begint haar steeds leuker te vinden. Op een bepaald moment wordt er besloten, zonder dat er echt met Edgar overlegt is, dat tante Odile, Didi en Estelle met René naar een familievakantiehuis in Frankrijk zullen gaan waar genezende bronnen in de buurt moeten zijn. Estelle haar ogen worden steeds slechter en tante Odile wil elke kans grijpen. Daarnaast zal het wellicht helpen bij haar eigen klachten. Edgar vindt het niet leuk dat ze weggaan, hij kan pas in de winter naar hun toe vanwege zijn tentoonstelling. René is echter erg egoïstisch en zegt dat hij het arme weeuwtje zelf dan wel zal opvrolijken.
Terug naar 1912. Edgar is in de nacht gaan boetseren. De onbekende vrouw bekijkt hem en wordt betrapt. Ze gebruikt als excuus de beignets die ze heeft gehaald. Tijdens het doorlopen van spullen vindt ze een pistool en Edgar begint te vertellen over zijn tijd in het leger. Hij hielp met het onderhoud van kanonnen, want hij kon niet richten door zijn slechte zicht. Zijn zicht werd alleen maar slechter. Zijn schilderijen gingen door zijn gebrek steeds beter verkopen, omdat hij door zijn gebrek aan zicht steeds fellere kleuren ging gebruiken en zijn toets losser werd. De onbekende vrouw vertelt aan hem dat ze een blinde moeder heeft gekend. Op volgende dag volgt de vrouw Edgar terwijl hij wandelt. Hij wandelt alsof hij kan zien en iedereen wijkt voor hem en zijn paraplu uit. Hij gaat naar de begraafplaats naar zijn familiegraf. Daar ontdekt hij de vrouw, zij gebruikt als excuus dat ze hier ook dierbaren heeft liggen. In een verslag naar de onbekende persoon beschrijft zij dat Edgar tijdens het opruimen van vergane kleding en het vinden van een oude hoed over Estelle begon te praten. Edgar vertelde dat toen hij in de winter in Frankrijk aankwam, baby Joe René papa noemde en Estelle en René trouwden.
We gaan naar de jaren 1872-1873. René en Edgar zitten samen in de trein naar New Orleans. Ze gaan naar hun familie, naar Estelle. Zij is zwanger van René en al in verwachting van hun derde kindje. De laatste keer dat Edgar haar zag is zeven jaar geleden. Hij heeft zichzelf voor de laatste keer geschilderd toen hij haar uitzwaaide. In de trein vertelt René dat Estelle blind is geworden, maar hij kent nog steeds liefde voor haar. René is volwassener geworden. Ze waren in Parijs geweest, omdat René geld wilde lenen van hun vader voor het opzetten van zijn wijnhandel. Edgar zijn zicht wordt steeds slechter. Bij het eindstation aangekomen staan zijn andere broer Achille en alle andere familie op hem te wachten, ook Estelle met de inmiddels negen jaar oude baby Joe en haar kleintje Odile. René begroet haar als eerste. Estelle haar blik is levenloos vanwege haar blindheid, maar haar lach is vol warmte. Later tijdens een gesprek tussen Edgar en zijn oom Michel, vertelt Michel over de problemen hij heeft met het bedrijf door de burgeroorlog. Hij vindt dat zwarte en witte zakenlieden gewoon moeten samenwerken, maar niet iedereen is het daarmee eens en hij ontvangt dan ook bedreigingen bij het huis. Ze zijn bij het huis aangekomen, waar Estelle zich zeker en vertrouwt rond beweegt. Publiekelijk draagt zij haar ogen dicht, maar thuis houdt zij ze open. Oom Michel vertelt dat er een crisis is ontstaan doordat slaven nu vrij zijn en betaald moeten krijgen. Wanneer Edgar op een dag langs gaat bij het katoenbedrijf van de familie, blijkt dat ook hun bedrijf lijdt onder de crisis.
Edgar heeft met de zwangere Estelle afgesproken dat hij haar iedere dag een halfuurtje zal schilderen terwijl zij bloemen schikt. Hij vindt het fascinerend, hoe schik je bloemen terwijl je blind bent? Estelle vertelt over haar ervaring met het blind zijn. Naast Estelle schildert Edgar ook dagelijkse taferelen in New Orleans. Op een dag heeft de familie een etentje bij de buren, de zeer aantrekkelijke pianolerares Mrs. Olivier die ook goed bevriend is met Estelle en haar man Mr. Olivier. Er hangt een ontspannen sfeer totdat Estelle ineens om hulp roept. Yasmine, een van de bediendes, heeft uit wanhoop zelfmoord gepleegd en probeerde haar kindje daarin mee te nemen. Ze weten het kindje te redden, Estelle neemt het gekleurde meisje, nu Joie genoemd, onder haar hoede. Marie, de kapster van de familie en een oude voodookoningin, komt langs met allemaal zalfjes en goedjes. Zij geeft aan Edgar oogdruppels en zegt dat zijn ogen nog wel eventjes meekunnen. Ze zegt tegen hem dat hij voor Estelle had moeten gaan en dat René het niet waard is. De bevalling van Estelle is zwaar. Het kindje ligt scheef, maar uiteindelijk komt alles goed. Beide kindjes, van Estelle en van de bediende, worden gedoopt en Edgar wordt hun peetvader. Edgar schildert thuis de kinderen en het buurthuis. Marie wijst Edgar op het feit dat de hond beschermend tussen de kinderen staat en twee innige schimmen achter de ramen.
Terug naar 1912. De vrouw en Edgar gaan het nieuwe huis bezichtigen, maar eigenlijk ligt de keus al vast. Ze gaan met salie door het huis om het te reinigen. Edgar oppert dat de gekleurde baby van Yasmine wellicht wel van René was waardoor de onbekende vrouw een beetje boos wordt. We komen erachter dat haar opdrachtgever René is. Edgar gaat verhuizen met behulp van de verhuizers. Zij hebben de spullen echter maar een beetje neergeklapt in het nieuwe huis. De vrouw zegt dat ze nog een paar dagen zal helpen met alles organiseren.
Het is 1873. René en Edgar rijden langs hun katoenvelden die voor de helft al niet meer te redden zijn. René wil dat Edgar hun bedrijf schildert, Edgar wil René met de familie schilderen. Ze krijgen ruzie, want Edgar weet dat René Estelle ontrouw is en dreigt dat René haar nooit pijn mag doen. Het faillissement van het familiebedrijf komt en oom Michel komt erachter doordat het in de krant staat. Het is een domper, maar Edgar verzekert dat alles goed zal komen. Tijdens Mardi Gras gaan ze allemaal naar de drukke stad. De carnavalssfeer daar slaat echter om door relschoppers. Edgar en Estelle betrappen René en Mrs. Olivier op een affaire wanneer zij in het oude kantoor schuilen voor de opschudding. Edgar trekt René en Mrs. Olivier, die seks met elkaar hebben, uit elkaar. Een paar dagen vertrekt Edgar met al zijn spullen en schilderijen zonder een uitzwaaiende familie. Hij had al eerder afscheid genomen van Estelle en als afscheidscadeau had hij haar geschetst terwijl ze met de twee kindjes op schoot zat.
Terug in 1912. De onbekende vrouw stelt voor een hoekje voor Estelle te maken en Edgar stemt toe. Uiteindelijk bekend ze aan de hand van de schets van Estelle en de twee kindjes dat zij een van deze kindjes is. Zij is Joie, de kleuring. Jeanne het andere kindje is door een epidemie om het leven gekomen. Estelle heeft de tekening bij haar gedragen tot de dood. Joie schrijft haar laatste verslag aan René, ze hoopt op een verzoening tussen de twee broers. Edgar komt achter alles, Paul Durand-Ruel heeft Joie helemaal niet ingehuurd, maar ze doet dit voor René. Joie schrijft aan René dat een vereniging tussen de twee broers er nog niet inzit en dat ze wel dankbaar is voor alle hulp die ze van René en Mrs. Oliver heeft gekregen. Ze neemt afscheid van Edgar, terwijl hij een lelijk beeld aan het boetseren is.
Personages
Edgar Degas
Edgar Degas is een beroemde Franse schilder. Hij staat ook wel bekend als "de beer" en is door de jaren heen vrij nukkig en eigenzinnig geworden en stoot door zijn doen veel mensen van zich af. Echter kent hij ook een andere, zachte kant. Hij was verliefd op zijn nichtje Estelle. Edgar zijn zicht is langzaam afgenomen, hij is blind geworden.
Estelle
Estelle is het nichtje van Edgar Degas. Ze is een moederlijk persoon en een van de weinige mensen met wie Edgar goed kan omgaan. Ze is blind geworden en ze heeft een passie voor bloemschikken. Estelle trouwt met de broer van Edgar, René.
Joie (onbekende ik)
Joie is de vrouw die Edgar zogenaamd komt "helpen" met de inventarisatie van zijn spullen. We komen pas op het laatst te weten dat zij dit is. Haar moeder is Yasmine, de bediende die zelfmoord heeft gepleegd. Estelle heeft haar toentertijd onder haar hoede genomen. Joie schrijft in het geheim verslagen aan René.
René Degas
René is de broer van Edgar. Hij is een vrij egoïstisch persoon en een echte vrouwenversierder. Hij trouwt met Estelle, maar gaat vreemd met de buurvrouw/pianolerares Mrs. Olivier. Dit heeft Edgar hem nooit vergeven. René is degene aan wie Joie stiekem verslagen uitbrengt. Hij hoopte op verzoening, maar Edgar is hier (nog) niet aan toe.
Tante Odile
Tante Odile is de moeder van Estelle en Didi. Ze heeft een handicap aan haar been en hand.
Didi
Didi is de zus van Estelle. Ze is niet getrouwd.
Oom Michel
Familielid en tevens mede eigenaar van het katoenbedrijf van de familie.
Marie
Kapster en voodookoningin.
Mrs. Olivier
Pianolerares, buurvrouw en vriendin van Estelle. Ze heeft een affaire met René.
Achille
Broer van René en Edgar.
Quotes
"Overal zit vroeger aangekoekt, alsof het hier op slapeloze nachten met het kwelwater omhoogkomt." Bladzijde 19
"Kunst gaat niet in op een aanzoek. Het is niet een of ander keurig huwelijk dat je aangaat. Kunst is ongeregeld. Schande. Kunst is zonde. Je spring erbovenop. Je scheurt het de kleren van het lijf en néémt het!" Bladzijde 82
"Als je een sinaasappel eet, dan proef je de sinaasappel, maar als je er maar één partje van eet, proef je die sinaasappel ook." Bladzijde 172
"Vergeten zal ik ze, vrij snel zelfs en onherroepelijk, zoals je de stem vergeet van een overleden geliefde." Bladzijde 241
Thematiek
(onmogelijke) liefdeEdgar is verliefd op zijn nichtje Estelle. Zijn enige liefde. Echter eindigen de twee niet samen, Estelle trouwt met Edgars' broer René.
KunstEdgar Degas is een beroemde Franse schilder. Hij is een kunstenaar die zijn schilderijen eigenlijk nooit echt "af" vindt. Kunst is zijn passie en niet een winstmiddel voor hem.
Relatie tussen broersRené en Edgar zijn broers en hebben een soort haat-liefde verhouding. René heeft Edgar zijn enige liefde "afgepakt" en is vervolgens vreemdgegaan. Dit heeft Edgar hem nog niet vergeven.
Motieven
Oorlog
Tante Odile, Didi en Estelle vluchten vanwege de Amerikaanse burgeroorlog. Ook later wanneer Edgar in Amerika bij zijn familie is, zijn de effecten van de oorlog nog duidelijk te merken.
Familie
Edgar neemt zijn familie op in zijn huis in Parijs wanneer zij moesten vluchten voor de oorlog. Later gaat hij naar Amerika, naar zijn familie.
Gebrek (blindheid)
Zowel Estelle als Edgar worden blind. Van beide wordt hun zicht steeds slechter en eindigt het in blindheid.
Motto
Wij werken in het donker - wij doen wat we kunnen - wij geven wat we hebben. Onze twijfel is onze passie, onze passie is onze taak. De rest is de gekte van kunst. - Henry James, The Middle Years
Opdracht
Voor L.J. en B.M.
Titelverklaring
De titel verwijst naar Estelle, het Amerikaanse nichtje van Edgar op wie hij verliefd was. Zij wordt Mrs. Degas wanneer ze niet met hem, maar met zijn broer René Degas trouwt.
Structuur & perspectief
Het verhaal wordt vanuit een ik-verteller verteld in de vorm van verslagen. Deze onbekende ik (Joie) schrijft verslagen aan ook een onbekend persoon (René). Beide personen worden pas aan het einde duidelijk. Echter worden de delen waarin Edgar zijn verleden besproken wordt beschreven vanuit een hij/zij-perspectief waarbij Edgar de hoofdpersoon is. Er zijn dus perspectiefwisselingen.
Fabel en sujet vallen niet samen. Er zijn tijdsprongen. In het boek wordt er gewisseld tussen Edgar zijn verleden en de "huidige" tijd waarin de onbekende ik aan het woord is in haar verslagen. De jaartallen en plaatsen worden bovenaan bij het hoofdstuk aangegeven. Het verhaal is niet chronologisch opgebouwt. Het boek is opgedeeld in drie delen: 1 – 37, Rue Victor Massé (Parijs); 2 – Het huis aan de Esplanade (New Orleans) en 3 – 6, Boulevard De Clichy (Parijs). Deze delen (hoofdstukken) zijn vervolgens ook weer opgedeeld in delen.
Decor
Het verhaal speelt zich tijdens meerdere jaartallen en op verschillende locaties af. In 1863 komen tante Odile, Didi en Estelle naar Edgar in Parijs vanwege de Amerikaanse burgeroorlog. In 1872-1873 is Edgar in New Orleans bij zijn familie en is Estelle getrouwt met zijn broer René. In 1912 brengt de onbekende vrouw in Parijs stiekem verslag uit over Edgar.
Stijl
Het verhaal is door de wisselingen in tijd en perspectief wellicht wat ingewikkelder om te lezen. Arthur Japin zijn schrijfstijl is vlot, maar poëtisch. Hij gebruikt vaak een treffende metafoor of vergelijking. Het verhaal is boeiend en spannend vanwege het feit dat je pas op het laatste moment te weten krijgt wie de onbekende vrouw en haar opdrachtgever is.
Slotzin
Zo liet ik hem achter, oog in oog met zijn vormeloze klomp.Beoordeling
Arthur Japin is een van mijn favoriete auteurs. Ik hou van historische romans, en Mrs. Degas is hier geen uitzondering op. Het boek las vlot weg en behield een aangename spanning doordat je pas op het laatst te weten krijgt wie de onbekende vrouw en haar opdrachtgever zijn. Het "sierlijke" taalgebruik vind ik daarnaast erg fijn om te lezen.
Recensies
"'Mrs. Degas' past in het rijtje kunstenaarsromans." https://www.trouw.nl/rece...~b8b55267/
"Met zulke hoge verwachtingen ligt teleurstelling op de loer, maar in dit geval was dat gelukkig niet het geval." https://deleesclubvanalle...mrs-degas/
REACTIES
1 seconde geleden