Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2023
- 400 pagina's
- Uitgeverij: Atlas Contact
Flaptekst
Journalist Rob Hollander wordt door een oud-studiegenoot uitgenodigd langs te komen in Los Angeles. Daar biedt deze Icks hem de mogelijkheid fouten uit het verleden te herstellen, door terug te reizen in de tijd. In de trip waarin Hollander vervolgens terechtkomt is een grote rol weggelegd voor een ingrijpende gebeurtenis uit zijn jeugd, en zorgt een hereniging met een aantal medestudenten ervoor dat alles in een nieuw licht wordt geplaatst. Is het leven een enkele reis, of kun je zo nu en dan een stukje terug om iets te herstellen?
Ik kom hier nog op terug is een meeslepende en verrassende roman. Net als in zijn eerdere, diverse malen bekroonde boeken slaagt Van Essen erin de alledaagse werkelijkheid te vermengen met het onverwachte en het onmogelijke, in een roman over schijn en werkelijkheid, de onvermijdelijke last van het verleden, en de noodzaak deel uit te maken van een groter geheel.
Eerste zin
Een man schildert het hek van een brug.Samenvatting
Ik kom hier nog op terug vertelt het verhaal van Rob Hollander, de man die jaar in jaar uit de Schellingwouder- en de Amsterdamsebrug schildert. Door een artikel in het Parool komt een journalist van Tubantia naar hem toe en vraagt naar zijn jeugdtrauma. Hollander weet alles nog. Hij beweert een verhaal te zijn en wil verzonnen zijn. Het verhaal brengt ons naar de kindertijd van Hollander in Rijssen, een oostelijke stad van de zwartekousenkerk. Als kind volgde hij de nieuwe buurtbewoners ‘Chris Vis’ en zijn moeder terwijl zij langs de deuren gingen om hun geloof te verkopen. Hollander heeft verder vage herinneringen van een nacht is het bos in een donker verlaten schuurtje. Daar ergens schuilt zijn jeugdtrauma. Vervolgens wordt het verhaal vooruit gekatapulteerd. Rob Hollander is dan journalist voor de voorganger van de Vrij Nederland, genaamd Wij Nederland. Als hij contact opzoekt met zijn oud-medestudenten filosofie voor een artikel, krijgt hij het verzoek van Icks, een oud-studiegenoot, om naar Los Angeles te komen. Via een teleporter, een teleportatiemachine, belandt Hollander binnen no-time in Amerika. Icks legt hem de mogelijkheid voor om met een tijdmachine, de JUMP-unit, terug in de tijd te gaan om een fout te herstellen als een soort therapie. Daarvoor krijgt hij vijf kansen. Lange tijd twijfelt Hollander of hij het wel moet doen en wat hij dan precies wil veranderen in het verleden. Uiteindelijk besluit hij om terug te gaan naar zijn studententijd. Hij had destijds een verloren uitziende G.B.J. Hiltermann, de radiomaker waar zijn ouders altijd naar luisterden, laten staan op de brug zonder te helpen. Icks wordt assisteert door Doug ‘Duck’ en Grace. Daarnaast blijkt Icks in het verleden van Hollander te hebben gerommeld, waardoor die zijn trauma in het bos niet meer exact kan herinneren. Bij de eerste poging is hij direct van slag. Hij had niet verwacht dat het echt zou zijn. Al die tijd was hij sceptisch geweest. Hij is al helemaal van zijn à propos als hij de jongere versie van zichzelf ziet lopen. De tweede en derde poging is eveneens vruchteloos. Bij de vierde poging besluit hij bij zijn ouderlijk huis in Rijssen in te breken om aan geld te komen. Hollander wist dat er in die periode bij zijn ouders was ingebroken en hij denkt dat hij misschien die inbreker was. In Rijssen blijkt niets minder waar en hij keert weer terug. De vijfde poging verloopt anders. Hollanders komt niet op de standaard plek terecht. Het is niet 1998, maar november 1978. Al snel loopt hij oud-medestudenten tegen het lijf, die dragen nog allemaal de bijnamen die ze kregen op het GVKF, het Grote Verkleedfeest, de Paus, Kimono, Hongerstaker, Parachutist en Staartje. Zij zijn ook allemaal gecontacteerd door Icks en terug in de tijd gestuurd. Ze kunnen echter deze keer niet weg. Naarmate ze meerdere verwoede pogingen doen om terug te keren en er als groep uit te komen, haken er een aantal af. Een deel van de groep besluit om een oude bus te stelen en te reizen naar een klooster in Frankrijk om daar te mediteren en tot een oplossing te komen. Jaren verstrijken in het klooster en Hollander heeft het heel goed naar zijn zin. Anderen raken meer gefrustreerd. Uiteindelijk komen ze erachter wat ze mogelijk hadden moeten voorkomen. Op het GVKF werd de zus van Icks namelijk door een hele groep uitgejoeld met de leus ‘Aster Icks’. De zus van Icks is hier nooit helemaal bovenop gekomen. Vervolgens zijn we terug bij Rob Hollander uit het eerste hoofdstuk. Hij herinnert zich het voorval bij het huis in het bos. Toen hij na te zijn vermist terugkwam wachtte heel het dorp hem op. Ze vroegen aan hem of de man van het boshuis iets had gedaan. Bang om straf te krijgen zei hij maar ja, waarmee hij onbedoeld de man beschuldigde van misbruik. Nog voordat de politie kon ingrijpen ging een aantal dorpsbewoners naar het huis en barricadeerde alle deuren en ramen om vervolgens het huis in de fik te steken. De man kwam hierbij om.
Personages
Rob Hollander
Hij is de hoofdpersoon in deze roman. In het eerste hoofdstuk komen we te weten dat hij de bruggen in Amsterdam schildert en een jeugdtrauma heeft. Hij is opgegroeid in Rijssen, waar hij de enige jongen was die niet met een dialect sprak. Hij ging filosofie studeren in Amsterdam, maar maakte zijn studie niet af. In het tweede deel is hij journalist voor de Wij Nederland. Hij wil een artikel over zijn oud-studiegenoten schrijven. Hij is sceptisch aangelegd, want ondanks al het tijdreizen wantrouwt hij of dat allemaal daadwerkelijk is gebeurd.
Icks/Chris Vis
Hij groeide op in Rijssen net als Rob Hollander, waar hij met zijn moeder langs de deuren ging om zijn geloof te verkopen. Hij ging eveneens filosofie studeren in Amsterdam. Vervolgens is hij erg rijk geworden. Hij kwam in het bezit van een tijdmachine en teleporter. Hij bood Rob Hollander de mogelijkheid aan om in vijf pogingen iets te veranderen in het verleden.
De Paus
Hij is een oud-studiegenoot van Rob Hollander en neemt de leiding als ze op pad zijn met de oud-studiegenoten. Het is zijn idee om naar het klooster in Frankrijk te gaan. Zijn bijnaam dankt hij aan het feit dat hij altijd beweerde Paus te worden. Hij raakt goed bevriend met Rob Hollander en samen maken ze vaak wandelingen op de heuvel bij het klooster.
Quotes
"Nadat hij de deur van de cel had geopend bleef De Paus nog even staan. ‘Maak je niet ongerust,’ zei hij. ‘Er zijn er de afgelopen jaren maar twee vertrokken, en een van hen zit in een ander klooster. We hadden allemaal de keus om te gaan, vergeet dat niet. Of om gek te worden. En kijk, we zijn er nog, en zijn we gek?" Bladzijde 334
"Daar kom ik aan. Van links, ik loop de brug op. En dit is ongelooflijk, ik zit niet in mezelf. Ik zit wel in mezelf. In de versie die ik nu ben, de latere versie van hem, bij wie ik nu niet vanbinnen zit." Bladzijde 186
Thematiek
Verwerken van een traumaHet belangrijkste thema in de roman is traumaverwerking. Rob Hollander probeert zijn leugen uit het verleden die leidde tot de dood van een onschuldige man, te verwerken door van zichzelf een verhaal te maken waarin die gebeurtenis uit zijn jeugd is vervaagd en is omhuld door een mist. Tijdreizen speelt daarin een grote rol. Hij krijgt vijf pogingen om een fout te verbeteren uit zijn verleden, als therapie/verwerken. Icks daarentegen hoopt dat Rob het trauma van zijn zus voorkomt. Uiteindelijk ontkom je niet aan je trauma blijkt en moet je je eigen acties onder ogen komen. Rob moet begrijpen dat zijn leugen onder druk heeft geleid tot iemands dood. Daden hebben consequenties en je kunt niet terug in het verleden om ze aan te passen hoe graag je dat ook wilt.
Motieven
Religie
Rob Hollander groeit op in een gelovige omgeving en raakt gefascineerd door Chris Vis en hoe die langs de deuren gaat om zijn geloof te verkopen. Daarnaast komt de vraag of Icks God is geregeld terug. Het personage Grace blijkt een religieuze naam te hebben, evenals De Paus. Geloof op een abstracter niveau komt ook terug, zoals geloven of iets echt gebeurd of niet.
Verhalen vertellen
Het verhaal begint met Rob Hollander die een verhaal verteld over zijn jeugd en hoe hij dat verhaal naar zijn hand heeft proberen te zetten. Het verhaal wordt verteld om zijn trauma te verwerken. Daarnaast moet iedereen in het Franse klooster zijn versie van het verhaal opschrijven om met elkaar te kunnen vergelijken. Verhalen blijken niet altijd overeen te komen of soms is iemand iets cruciaals vergeten en de ander juist niet. Rob Hollander is verder als journalist op zoek naar een nieuw verhaal voor zijn artikel.
Tijdreizen
sprongen maken in de tijd komt veel naar voren in deze roman. Het verhaal begint in het heden, springt dan naar het verleden en dan weer naar een soort alternatief heden, gevolgd door een alternatief verleden om vervolgens weer terug te gaan naar het heden van het begin. Tijdreizen speelt sowieso een grote rol, doordat Rob Hollander vijf pogingen krijgt om naar het verleden te reizen om iets aan te passen.
Motto
Here’s the story, there’s only me – Motörhead, ‘I Got Mine’
Ah, might as well jump (Jump!) – Van Halen, ‘Jump’
Toelichting: Het eerste motto verwijst naar het feit dat het enige echte verhaal van Rob Hollander eigenlijk alleen hijzelf is. Het tweede motto verwijst naar het feit dat Rob Hollander besluit om een tijdsprong te maken met de JUMP-unit, oftwel een ‘Jump’.
Trivia
Rob van Essen won met deze roman de Libris Literatuur Prijs in 2024 voor de tweede keer. Eerder had hij die gewonnen voor zijn roman De Goede Zoon.
Titelverklaring
De titel verwijst naar het feit dat Hollander door middel van de tijdmachine daadwerkelijk terug kan komen op zijn acties en die terug kan draaien. De titel is tevens een grappende zin die wordt gebruikt om te zeggen, dat je later nog terugkomt op iets dat al is gebeurd.
Structuur & perspectief
Het boek is opgebouwd uit drie hoofdstukken: ‘De man op de brug’, ‘Vijf pogingen om Mr. G.B.J. Hiltermann naar huis te brengen’ en opnieuw ‘De man op de brug’.
Het perspectief in het begin van de roman is alwetend. De verteller vertelt over Rob Hollander en heel soms is er te zien dat de verteller meer weet dan het personage, al is dat miniem.
Voorbeeld: “Hij zit onder de lamp en wil verzonnen zijn. Hij is een verhaal. Met een begin en een einde. Eerst het begin.”(blz. 15)
Het hele middenstuk is vanuit een ik-perspectief geschreven:
“Helemaal prettig voelde ik me er niet bij, vooral niet door die laatste toevoeging, alsof hij van al mijn gangen op de hoogte was.” (blz. 96)
Helemaal op het einde wisselt de vertelinstantie naar het jij-perspectief:
“Je liep naar huis, van lantaarnpaal naar lantaarnpaal.” (blz. 392)
Decor
Het verhaal speelt zich af in de nabije toekomst, waarin de Vrij Nederland is vervangen door de Wij Nederland. Daarnaast speelt het zich ook af in de jaren 70 in Rijssen, waar Rob Hollander opgroeit. Je krijgt het beeld van Rijssen met daarnaast een groot bos dat snel donker wordt en met een moeilijk te vinden pad.
Wanneer er gebruik wordt gemaakt van de tijdmachine is het de eerste vier pogingen 13 november 1998 in Amsterdam. De vijfde poging vindt plaats in november 1978 in Amsterdam. Vervolgens reizen ze af naar een Frans klooster met een grote heuvel waar de Paus en Hollander vaak wandelen.
Het verhaal overdekt vele jaren. Niet alleen door het tijdreizen, maar bijvoorbeeld ook in het Franse klooster, waar de groep vele jaren verblijft. De acties in het verleden waarin je via de tijdmachine terecht komt hebben geen invloed op het heden. Het is meer een soort therapie.
Stijl
Van Essen gebruikt humor in zijn werk. Zo blijkt uit de passage wanneer de Parachutist aankomt op het feest. “ ‘Hoe bent je in godsnaam hier gekomen,’ vroeg iemand aan hem, ‘toch niet met de fiets?’ ‘Ik ben uit een vliegtuig gesprongen, maar mijn parachute ging niet open.’ ” (blz. 150)
Verder is de stijl weinig beschrijvend. De omgevingen worden vaak kort omschreven, het merendeel moet de lezer er zelf bij verzinnen. Personages worden eveneens nauwelijks qua uiterlijk beschreven.
Het grootste deel van het verhaal is te halen uit de dialogen. Daarom worden de gedachtes van de meeste personages geuit. “ ‘We zitten nog in de experimentele fase,’ zei Icks. ‘Jij mag gratis.’ ‘Om de bugs in het systeem te testen.’ ‘Omdat je naar me op zoek was. En omdat ik weet dat je voor Wij Nederland schrijft.’ ‘Ik mag hierover schrijven van je? Over al die vreemde dingen hier?’ ‘Ooit misschien, waarom niet?’ ” (blz. 158)
Slotzin
Hij kwam door een raam naar buiten, de vlammen sloegen van hem af, brandend rende hij het bos in, waar hij na een tiental meters in de struiken bleef hangen en doodbrandde.Beoordeling
Het is een goed geschreven roman met een originele draai aan een beproefd sciencefictionconcept. De humor is flauw en het einde een beetje een anticlimax, maar je blijft geboeid tot het einde.
Recensies
"“amusante anekdotes met een weemoedig glansje, fijne details die precies de juiste sfeer oproepen (we kunnen ons hart ophalen aan telefooncellen, gele trams, grote kranten, krakers, guldens, asbakken in de trein en mensen die in cafés serieus de Vrij Nederland zitten te lezen) onderhoudende mijmerijtjes over het leven (‘het leven is een lege ruimte die door herinnering wordt ingevuld’) en op de achtergrond de geruststellende belofte dat het échte verhaal zo gaat beginnen; Van Essen biedt een soort literaire geborgenheid waar je als lezer langzaam bij wegdoezelt, tot je ineens al halverwege het boek bent en er eigenlijk nog niets is gebeurd.”" https://www.volkskrant.nl...befcb65eb/
"“Het is een bedrieglijk boek waarin de diepst verborgen pijn zich pas tijdens het afsluitende hoofdstuk laat voelen. Een stiekeme tragedie, vermomd als een luchtig-filosofische tijdreiskomedie. Heel erg Rob van Essen, kortom.”" https://www.parool.nl/kun...oogle.com/
REACTIES
1 seconde geleden