Feitelijke gegevens
- 6e druk, 2021
- 231 pagina's
- Uitgeverij: Querido
Flaptekst
Londen, september 1940
Dit is ons verhaal. We leren elkaar kennen diep onder de grond, in de tunnels van de Ondergrondse. Elke nacht schuilen we daar voor de bommen die Londen verwoesten.
Quinn is vijftien. Ze is van huis weggelopen met een tas vol juwelen en ze wil de wereld veranderen. Jay is alles kwijt, dus regels kunnen hem gestolen worden. Sebastian is Quinns grote broer, maar ze noemt zijn naam niet. Voor zijn familie bestaat hij niet meer. Ella van veertien vertelt het verhaal. Ze is net een jaar ziek geweest en voelt zich onzichtbaar – maar dan komt de tunnel.
Eerste zin
We zijn met zijn drieën nu. We waren met zijn vieren, maar een van ons gaat dood.Samenvatting
Dit verhaal speelt in het Londen van 1940. Het is de tijd van de Blitz: 'een aanhoudende reeks bombardementen door de Duitse luchtmacht op Britse steden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf september 1940 tot mei 1941 vielen er meer dan 40.000 Britse burgerdoden en 46.000 gewonden. Meer dan een miljoen huizen werden beschadigd.' (Wikipedia 2022)
De veertienjarige Ella en haar gezin schuilen elke nacht in de metrotunnel voor deze bommen. Als ze met haar broertje in de rij voor de tunnels staat, ziet ze Jay voor het eerst: een zestienjarig schoffie dat voor zichzelf moet zorgen en daarom overal geld aan probeert te verdienen. Hij laat Robbie plekken in de tunnel bezet houden, zodat hij die aan laatkomers kan verkopen. Ella keurt dat af en vindt Jay maar niets. De volgende ochtend ontmoet ze Quinn die opvalt omdat ze een broek draagt en netjes praat. Ella vindt Quinn meteen leuk en besluit met haar op te trekken in plaats van weer in de rij voor de tunnel te gaan staan. Quinn is van huis weggelopen en blijkt Jay ook al te kennen omdat ze haar koffer bij hem in bewaring heeft gegeven.
Die nacht slapen ze allemaal in de tunnel. Ella valt flauw en als ze bijkomt, is ze haar verhalenschrift kwijt. Ze vindt het 's nachts bij Jay en loopt daarna de tunnel uit om buiten haar verhalen eruit te scheuren en weg te gooien. Ze kiest ervoor om zelf weer naar binnen te gaan.
De volgend dag wil Quinn haar broer Sebastian opzoeken. Ze heeft hem al heel lang niet gesproken omdat hij een verrader zou zijn. Sebastian blijkt echter allang nieuwe inzichten gekregen te hebben maar hij had geen zin die met zijn familie te delen. Hij was wel blij met de rust. Quinn is woest en loopt bij hem weg. Ze haalt Ella over die nacht niet op het perron maar dieper in de tunnelbuis bij Jay en haar te slapen. Als ze daar weer flauw valt, vertelt ze hun over haar ziekte. Jay en Quinn doen ook hun verhaal.
Quinn gaat Ella's moeder helpen in het rustcentrum, de oude school van Ella waar mensen heen komen die alles kwijtgeraakt zijn, en Ella gaat stiekem terug naar Sebastian. Ze zegt hem dat Quinn hem mist en vraagt hem haar een keer op te zoeken. Jay arriveert laat die avond en 's nachts vertelt hij Ella dat hij zijn vader is gaan zoeken, dat de hele buurt gebombardeerd was, dat zijn vader weer dronken was en dat hij de drank betaalde van de verkoop van spullen die hij uit gebombardeerde huis stal. Jay probeert dat ook maar walgde meteen van zichzelf en is dronken geworden om dit alles te verwerken.
De volgende dag krijgen Ella en Quinn ruzie. Quinn vindt dat Ella niet goed ziet wie Jay is, namelijk een schurk, en Ella verspreekt zich over haar bezoek aan haar broer. Die avond is Robbie zoek en Jay en Ella gaan hem zoeken in de dierentuin. Ze overleven een bombardement en Ella kust Jay. Als ze naar de dierentuin rennen om daar te schuilen, vinden ze Robbie. Jay lijkt Ella te negeren en ze weet niet wat ze met haar gevoelens aan moet.
Drie dagen later biedt Quinn Ella min of meer haar excuses aan. Ze mist haar broer en haar ouders. Op de vijfde avond zoekt Jay contact met Ella: hij vraagt of ze hem wil leren lezen. En op de zesde avond komt eindelijk Sebastian de tunnel in: hij zingt en wordt begeleid door een student met een saxofoon. Na het zingen komt hij bij Quinn zitten en ze praten met zijn vieren over het vervolg van de oorlog. De jongens moeten in dienst als ze achttien zijn.
Op Robbies verjaardag neemt Sebastian Ella en hem mee naar de dierentuin. Als hij ze thuis brengt, horen ze dat er een bom ontploft is in Ella's oude school en dat er gewonden en doden zijn. Quinn blijkt een van de doden te zijn, Jay is op het nippertje aan de dood ontsnapt. Ella en Jay komen op het idee om Quinns ervaringen van de laatste weken op te schrijven en dat verhaal aan haar ouders te geven, zodat ze hun dochter nog een beetje bij zich hebben. Tijdens het schrijven halen ze de herinneringen aan het bombardement op en ze zoenen weer.
Zes jaar later staan Ella en Jay op het dek van een boot naar Amerika. Jay heeft zijn diensttijd overleefd en Ella heeft van Quinns ouders haar woordenboeken gekregen als dank voor haar verhaal.
Personages
Ella
Ella is veertien jaar oud en ze is net een jaar ziek geweest, ze heeft polio gehad. Vanwege de besmettelijkheid daarvan en om haar te helpen met ademen heeft ze een jaar in een buis/tunnel gelegen en weinig tot geen mensen gezien en gesproken, waardoor ze overal bang is geworden, vooral voor mensen. Volgens Jay is ze bleek en ziet ze er slecht uit. Ze loopt mank. Ella voelt zich invalide en ongeschikt voor het leven en leeft vooral een leven op papier: ze schrijft en maakt dan van alles mee. Ze bewondert Quinn die zich niets aantrekt van de beperkingen die het leven haar oplegt, zoals het feit dat ze een vrouw is, en leeft zoals ze wil. Langzaam voelt ze zichzelf ook vrijer en komt ze los van haar oude, beperkende ideeen. Ella is ook dapper, ze gaat 's avonds haar broertje zoeken, en gewetensvol: ze keurt af wat Jay doet en vindt dat Quinns ouders recht hebben op kennis over haar laatste weken. De andere personages zijn bijfiguren die Ella helpen: Robbie beschermt haar, Quinn en Jay halen haar uit haar isolement.
Quotes
"Ik dacht dat ik een hekel had aan mijn eigen lichaam. Maar die eerste nacht in de Ondergrondse weet ik het zeker: de lijven van anderen zijn nog erger." Bladzijde 18
"'Het is totaal onbegrijpelijk', zegt Quinn. De hele wereld draait om wel of geen piemel. Heb je een piemel? Dan krijg je een geweer en mag je de rest overhoop knallen. Heb je geen piemel? Dan blijf je thuis zitten wachten." Bladzijde 28
"'En als ik nou wel een man wil? Jij schreeuwt dat de wereld groter is dan je ouders denken. Maar zodra de mankepoot over een man begint, zeg je: ga jij maar lekker schrijven.'" Bladzijde 103
Thematiek
IsolementHet boek gaat over isolement en de gevolgen daarvan en dan vooral het isolement en de eenzaamheid die je jezelf aandoet door je vanwege allerlei gedachten te beperken in wat je wil en doet. Ella's isolement bestaat eerst uit haar ziekte en de buis waarin ze moet liggen en daarna uit de oorlog en de tunnel waarin de mensen moeten schuilen. Door haar nieuwe vrienden kan ze uit dat isolement breken. In een tunnel, welke dan ook, ben je niet vrij om te doen wat je wil, als je daaruit komt of breekt, kun je wel vrij zijn: 'Opeens voel ik niet mijn eigen kooi, maar de zijne. Ik moet denken aan de mensen die voor altijd in de ijzeren long moeten blijven. De rest van hun leven zijn anderen de baas over hun lichaam.' (p. 193) Ella maakt zich los van haar eigen gevoelens rondom haar mankheid en gaat leven. Quinn maakt zich los van haar families verwachtingen en leeft een arm leven met Ella's familie. Jay maakt zich los van de hardheid van zijn milieu en kan liefde en zachtheid toelaten. De enige van wie we niet zeker weten of hij ooit echt vrij kan zijn, is Ella's homoseksuele broer.
Motieven
Oorlog
De omstandigheden die met een oorlog gepaard gaan, spelen in het hele boek een belangrijke rol. Het leven van de gewone mensen staat in het teken van schuilen voor de bommen en omgaan met de dood. Vooral de huizen rondom de haven worden geraakt door de bommen en er woedt hier voortdurend brand. Ella's vader loopt iedere nacht wacht, Ella's moeder helpt in Ella's oude school waar mensen naartoe komen als hun huis weg is en Ella's leven staat in het teken van een plaatsje bemachtigen in de tunnel waar iedereen schuilt. De dood is een motief dat hiermee samenhangt, in het bijzonder de dood van Quinn die wordt geraakt door een UXB: een niet ontplofte bom die in de kelder van de school terechtgekomen is.
Liefde en vriendschap
Ondanks de oorlog en de dood gaan de mooie dingen van het leven ook door: Robbie speelt en wil naar de dierentuin, Ella raakt bevriend met Quinn en wordt verliefd op Jay.
Familie
Ella's familie is arm maar niet zo arm dat ze Quinn geen kop soep kunnen aanbieden. Ze zijn misschien simpel en begrijpen haar niet altijd maar ze zijn samen en kijken naar elkaar om. Quinns familie is rijk maar zij voelt zich bij haar familie helemaal niet prettig, omdat ze niet kan zijn wat zij willen dat ze is. Dat geldt ook voor haar broer. Haar broer vindt het prettiger om het zwarte schaap te zijn omdat zijn familie denkt dat hij een verrader is, dan contact met zijn familie te hebben. Quinn loopt weg uit haar mooie huis en verkiest een leven bij Ella in de tunnel. Uiteindelijk komen Quinn en haar broer wel weer nader tot elkaar.
Motto
Er is geen motto aanwezig.
Opdracht
Er is geen opdracht aanwezig.
Titelverklaring
De tunnel staat voor de buis waarin Ella een jaar gelegen heeft vanwege haar poliobesmetting, die buis hielp haar met ademhalen maar heeft haar vooral veel angst aangejaagd. Ook staat die voor de plek waar ze elke nacht slapen: een tunnelbuis van het metronetwerk onder de grond, als schuilplaats voor de bommen. Zie voor de figuurlijke betekenis het thema.
Structuur & perspectief
Er is sprake van een proloog, 39 genummerde hoofdstukken en een epiloog. Het verhaal wordt chronologisch verteld door Ella in de ik-persoon. Aan het einde blijkt dat ze Quinns ervaringen in de tunnel heeft opgeschreven voor haar ouders zodat zij weten wat hun dochter de laatste weken van haar leven gedaan heeft. Dat is wat de lezer leest.
Decor
Het verhaal speelt zich af in Londen in 1940. Ella en haar vrienden bevinden zich vaak in de tunnel onder de grond, wat enigszins symbolisch is voor Ella's leven tot dan toe: ze vindt zichzelf er niet meer toe doen en niet echt bestaan. Maar ze verandert en wordt steeds geschikter voor een leven boven de grond. De vertelde tijd is een paar weken.
Stijl
'De korte, vaak afgemeten zinnen verlenen het verhaal een stuwend ritme en maken de urgentie waarmee De tunnel geschreven werd haast voelbaar. Net zoals in eerder werk bezigt Woltz een beeldende schriftuur; ze roept het Londen uit de oorlogstijd op, maakt de ervaringen van het vijftal in de ondergrondse schuilplaats tastbaar. De vele verwijzingen naar oorlog zijn met zorg gekozen en worden doorgaans goed gedoseerd in beelden en vergelijkingen. De metafoor van de tunnel past er naadloos in; op meerdere wijzen verwijst de schier oneindig donkere gang naar Ella’s leven na het ongeval.' (Peeters 2021)
Slotzin
'Ja', zeg ik, want ik wil weten wat er nu komt. En straks. En morgen.Beoordeling
Verrassend genoeg vond ik 'De tunnel' een leuk en meeslepend boek. Ik dacht dat ik er te oud voor zou zijn maar ik vond het verhaal spannend omdat ik wilde weten wat waar Ella last van had en hoe het verhaal zou aflopen, en ik vond het mooi vanwege Ella's ontwikkeling. Soms moest ik er ook hardop om lachen. Zeker een aanrader, vooral voor beginnende lezers!
Recensies
"Het levert een filmische roman, op en top een ‘Anna Woltz’-boek. Een spannend verhaal met boeiende personages en verrassende ontwikkelingen en gelaagdheid." https://bazarow.com/recen...de-tunnel/
"Met slechts enkele zinnen schetst Woltz levensechte personages; zonder veel omhaal van woorden bereikt ze empathie en doet een geslaagd beroep op het inlevingsvermogen van de lezer, en dat vraagt een auteur met metier." https://www.tzum.info/202...de-tunnel/
REACTIES
1 seconde geleden
een scholier
een scholier
Zeer mooie en goede verslag!
1 jaar geleden
Antwoorden