Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2006
- 90 pagina's
- Uitgeverij: Uitgeverij De Arbeiderspers
Flaptekst
In zijn jeugd koestert Lemmy, een dwerg, lange tijd de illusie dat zíjn maat ook de maat der dingen is. Tot onvermijdelijk de grotemensenwereld zijn kleine universum binnendringt- met rampzalige gevolgen. Nadat zijn ouders tijdens een circusact op tragische wijze om het leven komen, neemt Lemmy's stoïcijnse grootmoeder hem onder haar hoede. Wanneer zich later de kans aandient om met het rondtrekkende gezelschap Märchenstadt Lilliput door Europa te reizen, heeft Lemmy weer een eigen plek gevonden. Hij ontmoet er zelfs zijn grote liefde Rosa. Maar de Tweede Wereldoorlog staat op uitbreken. Lemmy en Rosa zien zich door de buitengewone omstandigheden geconfronteerd met een vraag die ieder mens zich vroeg of laat kan stellen: hoe ver zijn wij bereid te gaan om bij anderen in de smaak te vallen?
Eerste zin
Het is een arts die de stad komt opdoeken.Samenvatting
Het boek begint met een kort voorwoord (zie bijzonderheden).
Het eerste hoofdstuk begint in medias res, oftewel midden in een gebeurtenis of handeling. De stad waarin de dwergen wonen, genaamd Märchenstad Lilliput, wordt opgedoekt door een stel artsen en door lokale boeren gesloopt met tractoren. Alle dwergen worden onderzocht en opgemeten en onderzocht voor wetenschappelijk onderzoek. Lemmy krijgt een kaartje mee van de arts voor als hij vaker aan wetenschappelijk onderzoek mee wil werken. Daarna gaat iedereen weer weg en worden de dwergen achtergelaten. Lemmy en zijn vriendin Rosa beginnen te lopen en komen uit bij een hotel waar ze worden ontvangen door Frau Moncau. Lemmy ligt die avond angstig op bed. Zijn gedachten schieten alle kanten op. Zo denkt hij terug aan dat zijn moeder hem vroeger vertelde dat dwergen super speciaal zijn en als het ware de wereld op hun schouders dragen. Vroeger ergerde hij zich aan dit soort leugens van haar, maar nu zou hij willen dat hij net zo veel moed had als zij.
In hoofdstuk twee wordt beschreven hoe Lemmy voor een groot deel van zijn kindertijd vanaf zijn geboorte dacht dat hij gigantisch groot was. Mensen zeiden het continu tegen hem en waren er ook heel blij mee dat hij zo groot was, vooral zijn ouders. Deze zorgen ervoor dat Lemmy er niet achterkomt dat ze eigenlijk in een kleine wereld op het amusementspark Dreamland op Coney Island in New York wonen, waar zij dienen voor entertainment. Ze houden hem altijd binnen op de tijdstippen dat de voorstellingen beginnen en de 'grote mensen' hun terrein betreden. Zijn beeld begint te veranderen wanneer hij erachter komt dat het zogenaamd raadhuis op het terrein nep is. Op een dag valt hij per ongeluk in slaap in de eerstehulpkist van een badmeester. Als hij wakker wordt lopen alle grote mensen ineens door het park. Uiteraard is Lemmy geschokt door deze gebeurtenis. Zijn ouders beloven om niet meer tegen hem te liegen en voortaan eerlijk antwoord te geven als hij vragen stelt over hoe de wereld in elkaar steekt. Als Lemmy ouder wordt staakt zijn groei en blijkt hij toch een dwerg te zijn.
Het derde hoofdstuk begint ermee dat Lemmy, Rosa en Frau Moncau aan de ontbijttafel zitten. Frau Moncau heeft een advertentie uit de krant uitgeknipt waarin staat dat een rondreizend gezelschap in Groot-Brittannië nog dwergen zoekt voor hun shows. Rosa wil graag dat Lemmy auditie gaat doen, maar Lemmy stribbelt tegen. Hij begint het steeds meer zat te worden om altijd maar uitgelachen te worden en over zich heen te laten lopen. Hij zegt dat hij een normale baan wil zoeken. Klein zijn is tenslotte geen kunst. Frau Moncau zegt hierop dat je als kunstenaar zo goed in je kunst moet worden dat mensen niet meer nadenken over dat ze dwergen zijn. Het is die dag de huwelijksdag van Rosa en Lemmy en voor de gelegenheid heeft Lemmy een tafel gereserveerd bij restaurant Im goldenen Elephanten. Daar loopt Lemmy boos het restaurant uit, omdat de ober plagerig vroeg of ze straks hun bordje wel leeg zullen eten nadat Lemmy extra brood had besteld. Rosa is boos op hem dat hij niet reageert door een grapje terug te maken, zoals hij normaal gesproken doet. Ze is teleurgesteld dat ze het etentje in het restaurant niet af hebben kunnen maken. Lemmy denkt die avond in bed weer na. Hij vraagt zich af in hoeverre hij nog over zich heen wil laten lopen vanwege zijn lengte. Hij denkt aan zijn vader die vroeger op tragische wijze is omgekomen, doordat hij het toestand dat mensen hem optilden en met hem gooien. Op een dag gooide een man hem namelijk zo hard dat hij door het dak van de accommodatie, dat hij zijn nek brak toen hij weer landde. Zijn moeder vertelde hem dit na door te zeggen dat zijn vader zo hoog was gegooid, dat hij nu in een baan rond de aarde zweefde. Altijd als zij een vallende ster zag, zwaaide zij hier even naar, alsof ze naar haar overleden man zwaaide.
In hoofdstuk vier zien we hoe Lemmy het zich gedurende zijn jeugd erg naar zijn zin had in Liliputia. De 'grote wereld' komt zijn wereld steeds meer binnen. Hij kan gaan en staan waar hij wil, ook 's avonds, want de medewerkers kunnen toch niet aan hem zien hoe oud hij eigenlijk is. Tijdens het uitgaan ontmoet hij de strip danseres Miss Mazeppa. Zij leert hem een les in macht: altijd vlak voordat ze haar strip-act beëindigd, gaan alle lichten uit, nog voordat het publiek te zien heeft gekregen waar ze voor kwamen. Ondertussen koopt de directeur van het pretpark Dreamland, directeur Gompertz, steeds meer attracties in, want de mensen zijn snel verveeld. Lemmy vindt dat dit enigszins triest.
In hoofdstuk vijf gaan Rosa en Lemmy trainen voor hun act voor de auditie, met ondersteuning van Frau Moncau. Ze hopen door de auditie heen te komen om zo in Groot-Brittannië de oorlog die in opkomst is te kunnen ontvluchten. Lemmy zit nog steeds in de knoop tussen wie hij is en wie hij wil zijn: aan de ene kant wil hij stoppen met mensen aan het lachen maken, maar hij ziet in dat dit zijn lot is. Rosa en Lemmy hopen met behulp van een komisch nummer kans te maken om door te gaan. Rosa vraagt Lemmy voor het slapen of hij zich over zichzelf heen wil zetten voor de auditie, zodat ze weg kunnen vluchten voor de oorlog en samen kunnen blijven.
In hoofdstuk zes zitten we op een bepalend punt uit Lemmy's jeugd: er breekt een brand uit in het plastic dorp, maar de dwergenbrandweer is hier niet tegen bestand. Velen dwergen overlijden aan de gevolgen van het brand, waaronder Lemmy's moeder. Lemmy gaat een tijdje bij zijn oma wonen, die erg hard voor hem is om hem voor te bereiden op de 'grote wereld' vol narigheid die hem nog te wachten staat. Hij besluit bij een schilderbedrijf te gaan werken waar hij grote vlakken moet inkleuren en regelmatig in de takels gehesen moet worden om dingen op te hangen. Pas laat komt hij erachter dat hij gigantische reclames aan het maken is, waarvan hij leert dat je soms genoeg afstand van dingen moet nemen. Alleen zo kun je ze namelijk goed bekijken en tot de juiste inzichten komen. Op een dag na het werk staat directeur Gompertz, Lemmy's oude 'baas', voor de deur en biedt hem een baan en woonplaats aan in een rondreizend dwergendorp. Lemmy besluit deze kans aan te grijpen.
In hoofdstuk zeven worden er allerlei proeven en medische onderzoeken met Lemmy gedaan. Hij heeft zich daarvoor aangemeld bij de medische universiteit, waar hij bij de faculteit erfelijke biologie terecht komt. Onderweg naar de uitgang ziet hij allerlei foto's van misvormingen, wangedrochten en skelletten. Gezien het het noodlot van de dwergen is om altijd iedereen aan het lachen te maken, lachen zij zelfs op deze foto's.
In hoofdstuk acht wordt er verteld over Lemmy's eerste sekservaringen met Miss Mazeppa. Ondanks dat Lemmy hier erg van geniet, is er geen liefde in het spel tussen de twee. In de tussentijd vindt Lemmy ook allerlei normale meisjes leuk, maar dit verbitterd hem: steeds als hij denkt dat ze hem ook leuk vinden, wordt hij weer afgewezen. Maar dan ontmoet Lemmy Rosa: een dwerg, net zoals hij. Rosa vertelt hem over haar moeilijke opgroeien: haar ouders waren geen dwergen, dus zij heeft alles zelf moeten doen en in haar eentje moeten lijden, in tegenstelling tot Lemmy die wel door zijn ouders werd voorbereid op het bestaan als dwerg. Als ze verliefd op elkaar worden, wordt ook dat weer geëxploiteerd: directeur Gumpertz wil dat zij in Liliputia een act als bruidspaar gaan vertolken. Echter, Lemmy wordt hierdoor geïnspireerd en wil echt met Rosa trouwen. Vlak voordat het hele gezelschap naar Europa vertrekt, trouwt het paar.
In het laatste, negende hoofdstuk, wat zich in het heden afspeelt, is het moment van de auditie bijna aangebroken. Rosa en Lemmy vallen allebei in de smaak en worden samen met vijf andere dwergen uitgekozen om mee op tournee te gaan in Groot-Brittannië. Door de nog steeds opkomende oorlog zijn er strikte politieke maatregelen, die voor hen inhouden dat ze diezelfde avond nog moeten vertrekken. Rosa is dolblij, maar Lemmy heeft er moeite mee om blij te zijn. Lemmy krijgt een flashback over het moment dat Gompertz hem vertelt wat er met zijn ouders is gebeurd: hij heeft hun lichamen verkocht aan rondreizende kooplui. Deze hebben zijn ouders waarschijnlijk opgeslagen in onderzoeksinstituten of opgezet in rariteitenkabinetten waar zij geëxposeerd worden. Lemmy krijgt het geld wat hij hiermee heeft verdiend van Gompertz. Ook heeft Lemmy een flashback naar een gesprek met Mazeppa. Zij praten over dat veel grote mensen de moed niet hebben om hun ware identiteit te laten zien. Mazeppa zegt dan dat het altijd nog erger is om je ongebruikt te voelen, dan om je gebruikt te voelen. Als Rosa en Lemmy hun koffer hebben gepakt en klaar zijn om te vertrekken, toont Rosa eindelijk begrip voor het feit dat Lemmy eigenlijk liever niet naar Groot-Brittannië wil. Wel gaat hij met haar mee om haar in ieder geval een kans te geven en zodat ze bij elkaar kunnen blijven. Het boek eindigt met een open einde wanneer Rosa besluit op de bus te stappen richting de boot, terwijl Lemmy gaat lopen. Of hij uiteindelijk naar de boot toeloopt of niet, wordt niet meer duidelijk.
Personages
Lemmy
Een dwerg, de hoofdpersoon van het boek. Lemmy probeert in dit verhaal uit zijn vaste patronen te breken en te kijken wat hij nog meer waard is, behalve alleen anderen aan het lachen maken.
Rosa
De vriendin van Lemmy. Zij kan er in tegenstelling tot Lemmy goed mee leven dat zij geboren is om anderen te vermaken.
De vader van Lemmy
Een tragisch figuur. Hij wilde zo graag tegemoetkomen aan de behoefte van de 'grote mensen' dat hij er uiteindelijk aan is overleden, toen een bezoeker hem zo hoog in de lucht gooide dat hij op een pijnlijk manier weer neerkwam.
De moeder van Lemmy
De moeder van Lemmy probeert altijd om alles van de positieve kant te zien, ook al moet ze daar de werkelijkheid soms voor verdraaien. Ook zij overlijdt als Lemmy nog jong is.
Frau Moncau
Dit personage biedt Lemmy en Rosa onderdak en steunt ze met veel enthousiasme in hun weg naar de auditie.
Miss Mazeppa
Dankzij dit personage ontdekt Lemmy zijn seksualiteit en leert hij een aantal wijze levenslessen.
Directeur Gompertz
De directeur van het park Dreamland is het toonbeeld van exploitatie in het verhaal. Deze exploitatie bereikt een hoogtepunt wanneer Lemmy erachter komt dat zijn ouders zelf na hun dood nog zijn verkocht om geëxposeerd te worden of gebruikt voor onderzoek. Ook wordt Lemmy zelf door hem geëxploiteerd, bijvoorbeeld wanneer Gompertz een act maakt van zijn liefdesrelatie met Rosa.
Quotes
""Zou je geen medelijden kunnen krijgen met alles wat normaal is?" verzucht Rosa." Bladzijde 9
"Het eerste wat hij zag waren grote mensen. Honderden. Overal liepen ze." Bladzijde 15
"Hun dwergdorp, zoals het in de volksmond heette, was de belangrijkste attractie van Dreamland, een groot amusementspark aan het strand van Coney Island, New York City." Bladzijde 19
"Lemmy heeft de lach aan zijn kont hangen. Als hij aan komt lopen krullen mensen hun mondhoeken al op, half verbaasd, half vertederd." Bladzijde 21
""Mensen weten niet wat ze met ons aan moeten. Dat kun je ze niet kwalijk nemen. Wij brengen ze in verlegenheid. Dat is nu eenmaal zo, Lemmy, daar moet je boven staan.' 'Dat zou mooi zijn, ja, maar zoals het is staan wij eronder.'" Bladzijde 24
"Volwassen kerels kreunden als kinderen. Dan werd het donker. Voordat ze iets had laten zien. Dit was haar les in macht." Bladzijde 33
""Het spijt me," herhaalt ze. "We kunnen geen afwijzing riskeren. Niet nu onze vrijheid ervan afhangt."" Bladzijde 43
"Vuur vreet klein en groot even gretig, alleen naar verhouding laaide het in Lilliputia hoger op." Bladzijde 47
""Ach uw werkelijkheid kunnen wij ons toch niet voorstellen," antwoordt de arts zacht, "niet echt. Alleen door haar te verluchtigen kunnen we er nog enigszins mee omgaan."" Bladzijde 63
""Dacht je dat er ook maar één mens bestaat die niet van alles moet verloochenen om maar te voelen dat hij voor een ander niet van nut kan zijn, dacht je dat soms?" (Miss Mazeppa)" Bladzijde 83
Thematiek
Lichamelijke beperkingEen belangrijk deel van het verhaal gaat over het leven met een lichamelijke beperking, zoals heel erg klein zijn, en beschrijft hoe je met zo'n handicap om zou kunnen gaan.
DwergenDe belangrijkste personages in dit boek zijn allemaal dwergen. Ook gaat het boek over hoe het is om dwerg te zijn.
De tweede wereldoorlogEen groot gedeelte van het boek gaat over de Tweede Wereldoorlog en het uitroeien van een specifieke soort mensen- dwergen- die niet tot het arische ras behoorden.
Aanklacht tegen de maatschappijEr wordt impliciete en expliciete kritiek uitgeoefend op hoe de wereld met dwergen omgaat.
Heden en verleden wisselen elkaar af en lopen soms door elkaar in dit verhaal
LiefdeDe liefdesrelatie tussen Rosa en Lemmy speelt een belangrijke rol in het verhaal.
MachteloosheidLemmy voelt zich erg machteloos door zijn positie
Motieven
Escapisme
Lemmy wil ontsnappen uit zijn werkelijkheid. Hij heeft het gevoel dat hij hierin vastzit. Aan het eind van het boek doet hij hier een poging toe.
De 'grote' en 'kleine' wereld
Deze concepten worden steeds met elkaar afgewisseld in het verhaal. Aan het begin worden ze geïntroduceerd als de wereld/het perspectief van de dwergen en de wereld/het perspectief van de grote mensen.
Motto
Haben wirklich Platz genommen,
Wissen nicht, wie es gesach
Fraget nicht, woher wir kommen,
Denn wir sind nun einmal da!
Zwerg und Zwergin, rasch zum Fleise,
Musterhaft ein jedes Paar
Weis nicht, ob es gleicherweise
Schon im Paradiese war.
Johann Wolfgang von Goethe
To all who come to this happy place: welcome!
Walt Disney
Et voilà glimlach
Paul van Ostaijen
Opdracht
Voor Lex
een geschenk
Trivia
Dit boek was het boekenweekgeschenk van 2006. Het thema van deze boekenweek was: BOEM! Paukeslag - Schrijvers en muziek. BOEM! Paukeslag is een bekend werk van dichter Paul van Ostaijen waarin muziek een belangrijke rol speelt.
Titelverklaring
Een verklaring voor de titel is dat Lemmy opgroeit in een kleine wereld zonder dat hij dit doorheeft. Later komt hij erachter dat deze kleine wereld zich bevindt binnen een grote wereld en dat alles wat hij tot dan toe dacht te weten niet waar is.
Een andere verklaring is dat het boek gaat over wereldproblematiek zoals de Tweede Wereldoorlog en hoe het voelt om een plaats in te nemen binnen zo'n wereldveranderende periode.
Structuur & perspectief
Structuur: dit verhaal bevat twee tijdslijnen: de een is de jeugd van Lemmy en de ander het heden. Beide tijdslijnen worden zo goed als op chronologische volgorde verteld, met hier en daar wat tijdssprongen en flashbacks. In de even hoofdstukken wordt verteld over Lemmy's geboorte (hoofdstuk 2) tot aan de buirloft van Lemmy en Rosa (hoofstuk 8). De oneven hoofstukken vertellen over het slopen van Liliputia (hoofdstuk 1) tot aan de busreis van Rosa naar de boot, terwijl Lemmy de vrijheid tegemoet loopt (hhofstuk 9).
Perspectief: het hele verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de dwerg Lemmy, die ook de hoofdpersoon is.
Decor
Decor: Lemmy's jeugd speelt zich voor het grootste gedeelte of in New York op Coney Island, waar het pretpark Dreamland zich bevindt. Een deel van het heden en verleden (bijvoorbeeld het heden helemaal aan het begin van het verhaal) speelt zich af in de dwergenstad Märchenstadt Lilliput. De rest van het verhaal speelt zich af in de omgeving van Hamburg.
Tijd: de tijdslijn van Lemmy's jeugd speelt zich af in een onbepaald verleden, terwijl het heden zich afspeelt in de periode vlak voor de Tweede Wereldoorlog.
Stijl
Er is gekozen voor een literair taalgebruik in dit boek, wat begrijpelijk is gezien het een boekenweek geschenk is. De stijl is goed te volgen ondanks het gebruik van hier en daar wat moeilijke woorden en meer ingewikkelde zinsstructuren. Ook de vorm is niet eenvoudig: de lezer moet goed opletten wanneer het verhaal zich in het heden of in het verleden afspeelt. Vooral omdat er in de tijdlijn van het heden ook nog regelmatig flashbacks plaatsvinden. Verder vinden er met name in het verleden tijdssprongen plaats, omdat alleen de belangrijkste aspecten van Lemmy's verleden verder worden toegelicht. Ook hier is het van belang voor de lezer om bij het starten van een nieuw hoofdstuk goed om op te letten waar in het verleden het verhaal is gebleven.
Slotzin
En nu eens zien hoe de wereld zich tot hem verhoudt.Bijzonderheden
Hier citeer ik het onofficiële voorwoord aan de binnenkant van het boek ter introductie van het werk in verhouding tot de boekenweek:
"Iedereen is klein geweest. Denk aan vroeger, toen u zelf naar iedereen moest opzien. Iemand heeft u opgetild om u in de ogen te kunnen kijken. Iemand heeft u neergezet en u laten reiken naar iets wat u graag wilde hebben, zomaar wat lekkers of een cadeautje dat hij voor het uit handen te geven net boven uw macht hield, heel even maar, grappig en onschuldig. Zulke dingen kan elk mens begrijpen. Honderd vlugge stappen moeten zetten om iemand bij te houden die er voor datzelfde eind op zijn gemak maar vijftig nodig heeft; luider spreken om door grote mensen gehoord te worden, u hebt dat allemaal moeten doen. Ook hebt u op een hoge stoel moeten klimmen om bij de tafel te kunnen komen en u hebt u daaronder kunnen verbergen tussen een woud van benen. Misschien herinnert u het zich niet. U hebt het niet onthouden omdat het van voorbijgaande aard was. Het was voor u van geen belang omdat u zeker wist dat u op een dag de achterstand zou inhalen en met grote passen met de anderen gelijk op zou gaan. Maar het gaat erom dat u dit allemaal hebt ervaren. U weet wat het is. Daar hoeven we verder dus geen woorden aan te verspillen. De wereld van Lemmy is groter dan die van u, dat is alles. Er is geen reden om zijn verhaal langer te maken dan hemzelf. Laat het beginnen met de woorden waarmee zijn vader ieder optreden begon: 'Dames en heren, ik zal kort zijn. Wat kan ik anders?'"
Beoordeling
Ik vind dit boek erg goed geschreven, maar niet zo leuk om te lezen. Dit is erg subjectief voor mijn eigen smaak. Ik vind het verhaal namelijk erg zielig, waardoor ik het regelmatig even weg wilde leggen. Wel kon ik erg genieten van het mooie taalgebruik van Japin en de inspirerende boodschappen in het boek, met name die van Miss Mazeppa. Verder vond ik het erg interessant om een verhaal te lezen vanuit een perspectief waarin ik me van tevoren totaal niet had kunnen verplaatsen, maar na het lezen van dit boek wel. Dit is altijd een van mijn favoriete dingen aan lezen: leren over nieuwe perspectieven en nieuwe aspecten van de wereld waar ik tot dan toe nog niet bekend mee was. Dit is dus een groot pluspunt. Omdat ik het boek dus erg kan waarderen, maar niet zo van het leesproces heb genoten als ik had gehoopt, geef ik het boek drie sterren.
Recensies
"Maar Japin is geen mythebouwer, hij is een realist met gevoel voor tragiek en voor onthutsende levenswijsheid, zoals die van de striptease-danseres Mazeppa, die het in het slothoofdstuk krachtig weet te formuleren: ,,'Geloof me Lemmy, er is maar één ding erger dan je gebruikt te voelen...' ze drukte haar handpalm tegen haar middenrif en ademde een keer diep in en uit “...je óngebruikt voelen'.''" https://www.trouw.nl/cult...~b228127c/
REACTIES
1 seconde geleden