Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2021
• 230 pagina's
• Uitgeverij: Arbeiderspers

Flaptekst

Eerste zin

Er is geen wind deze nacht. Het land is stil. De zee is stil. Grote ijsschotsen drijven verder op het water, vormen grillige patronen; een atlas van de fantasie.

Samenvatting

Personages

Nizar

Nizar is een Syrische vluchteling van ongeveer twintig jaar. Hij is in Damascus geboren in de week in 1993 dat Leif in Noorwegen overlijdt. Hij woont in een harmonieus gezin is een land met een dictatuur. Nizar kan heel goed met zijn ouders opschieten. Zij houden ook van hem. Nizar wil net als zijn vader docent aan de universiteit worden. Zijn moeder Amira kan heerlijk koken en honing bereiden en Nizar helpt haar vaak daarmee. Hij mag ook mozaïeken maken. onder haar leiding. De vader van Nizar komt bij een zelfmoordaanslag om het leven en de jonge man wil naar het westen vluchten. Op aanraden van de vader van een vriend probeert hij de Arctische route via Rusland en Noorwegen. Daar mag je nog met een fiets de grens over. De ietwat naïeve Nizar groet zijn moeder niet als hij vertrekt. Onderweg wordt hij beroofd in een Russisch pension en afgelegd door een Russische fietshandelaar. Maar hij heeft geluk dat de grenswacht in Noorwegen in slaap gevallen is. Doodmoe komt hij in Kirkenes aan en valt onderkoeld neer voor het huisje van Helena, die hem opvangt. Hij heeft angstdromen, maar een dag of drie later wordt hij wakker van de klanken van Chopin. Hij maakt met Helena een rondedans en ze gaan in een sneeuwlandschap de toekomst tegemoet.

Leif

Leif is een jonge Noorse zeeman die in 1958 in Kiel tijdens het dagelijkse ochtendje zwemmen Helena inpalmt met zijn imposante figuur. Hij beslist dat ze kort daarop gaan trouwen en hij neemt haar mee naar Noorwegen. Zelf wordt hij kapitein op een schip dat tussen Bergen en Kirkenes heen en weer vaart. Leif is niet vies van vrouwelijk schoon . Helena ziet dat hij enkele keren met mooie vrouwen flirt. Maar hij neemt ook een jonge vrouw mee aan boord van zijn schip. De tekst suggereert dat hij een verhouding heeft met die vrouw. Maar wat aan boord van het schip gebeurt, blijft altijd geheim, zegt een collega van Leif tijdens een etentje. Leif en Helena krijgen een zoon (Andor) dat echter door een wiegendood sterft. Leif gaat daar heel wat koeler mee om dan Helena die elke nacht rouwt. In 1993 sterft Leif , als hij alleen op reis is, op een parkeerterrein aan een hartstilstand.

Helena

In het verhaalheden is Helena 80 jaar. Ze heeft in haar leven veel meegemaakt. Een tragisch dieptepunt is het einde van de Tweede Wereldoorlog als Helena met haar moeder en zusje moet vluchten uit Silezië. Ze komen eerst in een Barakkenkamp terecht en later in een armzalige woning in Kiel. Daar ontmoet ze Werner, de zoon van een tandarts en ze zijn onafscheidelijk. Het voelt dan ook als verraad als Helena onverwacht trouwt met Leif. Maar de ellende is nog niet over voor Helena: haar moeder sterft vlak vóór haar bruiloft, ze krijgt een zoontje dat jong overlijdt, Leif is vaak van huis en hij pleegt aan boord overspel. In 1993 overlijdt hij onverwacht aan een hartstilstand. Helena blijft alleen achter in het hoge noorden. Ze heeft wel een vriend Eidnár met wie ze ook wel overspel gepleegd heeft. Ze krijgt met steun van Marit een baantje in de bibliotheek, Ze correspondeert met haar zus Gretchen met wie ze verder nauwelijks contact heeft. Die is namelijk in Duitsland gebleven. Zij neemt het haar min of meer kwalijk dat ze naar Noorwegen is vertrokken. Dan komt er ineens via Nizar nieuwe hoop in haar leven. De vers gevallen sneeuw die alle sporen wist, is zo'n symbolisch teken van hoop.

Quotes

"De ochtend van zijn vertrek, nog geen week geleden, had hij naar zijn moeder gekeken, hoe ze de stoep voor hun huis sneeuwvrij maakte. Een zeldzaam beeld, sneeuw in Damascus. De sneeuwstorm die over de stad was getrokken had het absurde van de dagelijkse realiteit voor hem alleen maar benadrukt. Heel even koesterde hij de gedachte dat er van hogerhand was besloten om al het bestaande uit te wissen, zoals de leraar vroeger in de klas met een grote zwaai de moeilijke sommen van het bord veegde, waardoor ze nooit hadden bestaan. Dat er een schone lei was." Bladzijde 19

""Wat er op het schip gebeurt, blijft op het schip. Maak je geen zorgen." Karl had het gefluisterd, maar het was een dronkemansfluister, schor en veel te hard." Bladzijde 202

"De drang om te biechten, om het geheim te delen en daarmee te verdunnen, om eindelijk die last kwijt te raken, welt in haar op als overkokende melk, snel en schuimend. Hij laat zijn armen zakken en wijst. [....] Het moment gaat voorbij." Bladzijde 218

"Een schone lei, denkt ze, verse sneeuw is als een schone lei, die we kunnen beschrijven met steeds een nieuw verhaal. Ze wil het nog één keer voelen, die totale overgave van het vallen, het gewichtloze, die fractie van een seconde waarin alles mogelijk zou kunnen zijn." Bladzijde 229

"Het zijn altijd de kinderen die de grootste slachtoffers van oorlog en geweld zijn, zij dragen de schade daarvan een leven lang met zich mee. De oorlog heeft me vooral geleerd dat we mededogen met onze kinderen moeten hebben, en daarmee met onszelf, voor onze eigen toekomst als mensheid." Bladzijde 109

"Vooraan in de rij deed de motorrijder de klep van zijn helm omhoog. Hij keek de man die hem om zijn papieren had gevraagd doordringend aan. Toen drukte hij op de knop. Masud was op slag dood." Bladzijde 170

Thematiek

De zin van het bestaan

Het heeft er alle schijn van dat Frouke Arns in haar late debuutroman een verhaal heeft willen schrijven over de zin (en onzin) van ons menselijk bestaan. Ze laat die gedachte ook door de wijze sneeuwuil in zijn verhaal naar voren brengen. De mensen zijn eigenlijk altijd uit op de wraakgedachte: oog om oog, tand om tand. Op blz. 166 staat : "Jullie staan elkaar naar het leven, en waarom? Oude geschillen over interpretaties van teksten, over bezit van land, over verdeling van macht. Jullie mensen willen jullie gelijk halen, ten koste van alles." Mensen brengen zelf de ellende in de wereld, soms ook over onbenullige geschillen. Ruzie en oorlog is er van alle tijden en op alle plaatsen. Daarom verbindt de schrijfster de situatie van Helena in de Tweede Wereldoorlog en die van Nizar in de huidige tijd met elkaar. Dat is eigenlijk de gelijktijdigheid der dingen. Blz. 183 : Ergens werd feestgevierd, werd er gedanst, gelachen, ergens werd een kind geboren, terwijl tezelfdertijd iemand zijn laatste adem uitblies." Daarbij speelt ook toeval misschien wel een grote rol. Aan het einde van de roman is Helena verder: op blz. 184 denkt ze: "Wat geweest is, is geweest, de geschiedenis heeft haar beloop gehad. Er is alleen een hier-en-nu en ook dat is al verstreken op het moment dat je dat bedenkt."

Motieven

Overspel

Het wordt niet heel expliciet vermeld, maar in de relatie tussen Leif en Helena komt overspel voor. Leif heeft iets met een vrouw die aan boord meevaart (Solveig) en Helena stort zich bij Leifs afwezigheid in de armen van de pelsjager Eidnár. Helena maakt het overspel op uit opmerkingen van Leifs collega, dat alles wat aan boord gebeurt, niet daarbuiten wordt vermeld. Zelf staat ze op een moment in 1980 op de drempel om haar overspel te bekennen, maar ze laat het moment voorbijgaan als Leif naar iets anders wijst.

Tweede wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog speelt een heel belangrijke rol in het leven van Helena. De Duitsers worden na de oorlog gehaat en het gezin moet vluchten. Onderweg wordt de stalknecht Ferdinand door vijandige soldaten dood geschoten en Käthe laat zich verkrachten om het lichaam van haar dochters te redden. Ze komen eerst in een Pools barakkenkamp terecht en later wonen ze in armoedige omstandigheden in de havenstad Kiel.

De dood

De dood speelt een flinke rol in het verhaal. Diverse personages rondom de hoofdpersonen verliezen iemand: In Damascus is dat Masud, de vader van Nizar, die bij een zelfmoordaanslag om het leven komt. In het leven van Helena sterven meer mensen: haar vader (in de oorlog) en haar moeder (vlak voor haar bruiloft) , haar zoontje Andor (wiegendood) en haar man Leif (hartstilstand) In Damascus is het in 2013 oorlog en daar sterven ook veel mensen door het strenge regime. In de Tweede Wereldoorlog zijn er veel doden gevallen in Duitsland, Polen, Noorwegen en Rusland. In Finnmark werd heftig gevochten.

Vluchtelingenproblematiek

In deze tijd van Oekraïense vluchtelingen door het oorlogsgeweld in dat land heeft het boek een erg actueel thema. We maken namelijk kennis met de periode van kort na WOII toen de Duitse hoofdpersoon Helena moest vluchten. In het heden van 2013 ontvlucht Nizar Syrië. Er zijn dan ook parallellen te trekken in hun beider levens.

Jeugdliefde

Helena heeft een jeugdvriendje in Kiel gehad. Werner is de zoon van een tandarts, die haar had geholpen bij het trekken van een rotte kies. Ze zijn erg vaak in elkaars nabijheid en de omgeving denkt dat ze later zeker een stelletje worden. Maar Helena trouwt ineens met de opdringerige Leif. Het voelt aan beide kanten als een soort verraad. Werner voelt zich verraden door Helena en Helena is wel verliefd op Leif, maar ze vraagt zich later af waarom ze Werner heeft laten zitten. In het verhaalheden gaat ze in een opwelling zijn naam op het internet googelen.

Verhaalmotief in engere zin: mozaïekmotief

De structuur van de roman heeft die van een mozaïek: kleine stukjes bij elkaar gelegd die samen één groot geheel vormen. De vorm mozaïek komt terug in de verhalen van Masud over Parc Güell in Barcelona, over het mozaïek van de grote moskee in Damascus, in de schalen die Nizar mag opmaken voor zijn moeder. In het huisje van Helena maakt hij voor haar een bloemenmozaïek van etenswaren. En ook op blz. 182: " Uitkijkend over de stad had hij beseft dat daar beneden op hetzelfde moment andere mensen waren. Mensen met een eigen verhaal. En dat al die verhalen allemaal tegelijkertijd plaatsvinden, en op de een of andere manier een bont mozaïek van het leven vormden."

Schuldgevoel

Op blz. 11 schrijft Gretchen in een brief aan Helena: "Het heeft me jaren therapie gekost om de kluwen van schaamte en schuld te ontwarren. Want schaamte en schuld waren altijd aanwezig om de gruwelijke en onbegrijpelijke misdaden die zijn gepleegd uit naam van het volk waartoe ik behoor. " Ze is ook bang dat het op de een of andere manier in haar genen is gaan zitten. Gretchen staat daardoor heel wat minder positief in het leven dan haar zus Helena.

Vader-zoonrelatie

Nizar heeft een heel goede relatie met zijn vader. De man is slim en wijs en kan prachtige verhalen vertellen. Hij geeft les op de universiteit en Nizar wil graag in zijn voetsporen treden. Hij beleeft een heel fijne dag als hij met zijn vader een dag mee mag naar de bijenimker. Hij ziet zijn vader en moeder op een keer erotisch dansen en dan zegt zijn vader dat hij erbij moet komen. Hij is immers de parel die uit die mooie oester ( zijn vader en moeder) moet komen. Hij wilde altijd graag met zijn vader in zee duiken. Als hij dan weer uit de golven opdook, was zijn vader zijn rots in de branding. Nizar is daarom erg van slag als hij zijn vader moet identificeren na de zelfmoordaanslag.

Relatie tussen zussen

Gretchen en Helena waren vroeger erg close met elkaar. Na hun vlucht in de oorlog is dat wat minder geworden, omdat Helena Duitsland uit vluchtte met Leif en naar Noorwegen vertrok. Gretchen bleef in Duitsland en ze had haar zusje zo nodig. Zij ging erger gebukt onder het schaamtegevoel dat ze deel uitmaakte van het Duitse volk dan Helena. Ze was zwanger, maar ongehuwd, omdat de vader van het kind bij haar wegliep. Ze trouwt met een andere man, maar ze vertelt haar dochter Sophie niet dat die man haar biologische vader niet is. Dat vindt Helena weer een verkeerde manier en daarover klinkt in hun wederzijdse brieven wat onvrede. Toch vindt Gretchen later dat ze het beter wel kan vertellen: ze had het eerst uit liefde voor haar kind verzwegen. Want ook uit liefde kun je verkeerde dingen doen.

Familiegeheimen

Helena heeft een geheim voor Leif. Ze heeft overspel gepleegd met Eidnár. Ze staat in 1980 op het punt om het aan Leif te bekennen, maar ze laat de ultieme kans voorbijgaan. Haar man Leif heeft een geheim over een verhouding met een vrouw aan boord. Maar wat aan boord gebeurt, wordt nooit aan de buitenwereld verteld, hoort Helena van een collega van Leif. haar zus Gretchen heeft ook een familiegeheim: Paul is niet de biologische vader van Sophie. Ze heeft haar dochter niet verteld hoe dat zit. Ze wilde uit liefde voor haar het geheim niet bekend maken. na een brief van Helena denkt ze er misschien anders over.

Motto

Er zijn maar liefst drie motto's die alle drie op de tekst van de roman toepassing zijn.
Er is een verhaal te vertellen, het verhaal gaat over vluchtelingen en er is altijd hoop als er sneeuw ligt. Bovendien speelt de geschiedenis van Helena en Nizar zich af in de winter.

Diese Geschichte habe ik erfunden, um zu erzählen wie es war.
- Cabo de Gata, Eugen Ruge

Fremd bin ich eingezogen
Fremd zieh' ich wieder aus
- Winterreise, Frans Schubert, tekst : Wilhelm Müller

[....] En toch is ook de nacht niet
uitzichtloos, zolang er sneeuw ligt
is het nooit volledig duister, nee,
er is de klaarte van een soort geloof
dat het nooit helemaal donker wordt
Zolang er sneeuw is, is er hoop.
- Winter, Herman de Coninck
uit: " Zolang er sneeuw ligt"

Titelverklaring

De gelijktijdigheid der dingen  is  min of meer een filosofische titel. Hij komt ook enkele keren letterlijk voor in de tekst van de roman.
Bijv. op blz. 35 :" Nizar kon zich de eerste keer dat hij met zijn vader mee mocht naar de bijen zich nog goed herinneren. Het was de dag waarop hij zich bewust geworden was van de gelijktijdigheid der dingen." 
Nizar mag acht jaar oud met zijn vader mee naar de bijenimker,  wat hij super interessant vindt, maar bij thuiskomst merkt hjj dat er in de wereld iets heel anders tegelijkertijd is gebeurd. Het is namelijk 9/11 en er zijn vliegtuigen in de Twin Towers in New York gevlogen. (Blz. 41:"Stilletjes loop hij naar zijn kamer,  ging op bed liggen en probeerde zijn zwerm gonzende gedachten over de gelijktijdigheid der dingen tot bedaren te brengen door naar het plafond te kijken zonder te knipperen.")
Er komen in het verhaal nog andere gelijktijdigheden voor. Een opvallende is op blz. 219. "In dezelfde week dat Leif werd begraven, op de begraafplaats in Kirkenes waar hun zoon al zo lang rustte, werd er in Damascus een baby geboren. Een jongetje, met een kamelenharen oogopslag en een schrandere blik."
Maar ook: . 
(blz. 86) Hoe vaak is het niet voorgekomen dat ze boodschappen aan het uitpakken is en dan bedenkt dat de stofzuigerzak geleegd moet worden en terwijl ze daarmee bezig is, dat ook de planten nodig water moeten hebben en dat die handeling weer associaties oproept met een passage uit een roman of gedicht die, wanneer ze voor de boekenkast staat om het bewuste fragment te vinden, leidt tot het leegruimen en opnieuw inrichten van planken […].

En ook op blz. 182: " Uitkijkend over de stad had hij beseft dat daar beneden op hetzelfde moment andere mensen waren. Mensen met een eigen verhaal. En dat al die verhalen allemaal tegelijkertijd plaatsvinden, en op de een of andere manier een bont mozaïek van het leven vormden."

Het lijkt erop dat Fouke Arns de lezer een filosofische gedachtengang wil meegeven dat in het leven soms een heleboel dingen met toeval te maken hebben. Er wordt iemand geboren, op een andere plek sterft er op hetzelfde moment iemand. 

Structuur & perspectief

De roman heeft een complexe structuur. Er is een vertellende sneeuwuil die met 'een heikopterview., naar de wereld en de mensen beneden zich kijkt. Hij vervult bijna de rol van een alleswetende verteller. 
Dan is er een meervoudig perspectief dat vooral berust bij de Duitse Helena en de Syrische jongeman Nizar. Ze vertellen in de zij/hijvorm. Een enkel hoofdstuk wordt vanuit jeugdvriend Werner of grenswacht Magnus beschreven. Enkele verhalen uit de oorlog krijgen in de titel geen aanduiding van de verteller. Ook daar lijkt meer een alleswetende verteller het verhaal te vertellen.

Er is verder geen sprake van een chronologisch verhaalverloop.Heden en verleden lossen elkaar steeds af en dat gebeurt ook niet in een chronologische volgorde. Er worden steeds stukjes verleden ingepast en dat heeft te maken met de mozaïekstructuur van de roman Kleine stukjes die samen één prachtig geheel vormen. In de roman zie je ook steeds dat door de vertellers wordt gewezen naar de mozaïekvorm. Dat gebeurt bijvoorbeeld in een gesprek van de  vader van Nizar met zijn zoon. Hij praat dan over de schitterende mozaïeken van Gaudi in Parc Güell in Barcelona.
Nizar mag thuis zijn moeder met mozaïeken helpen maken. Bij Helena maakt Nizar een schaal waarop een bloemenmozaïek van eten ligt. Er is ook een moskee in Damascus, de Omajadenmoskee, die beroemd is om zijn mooie mozaïeken.

Decor

Het verhaalheden duurt een paar dagen die Nizar en Helena samen doorbrengen in haar huisje in Finnmarken.(Kirkenes)  Het is winter 2013 en  het is bijna kerst.
Een week ervoor is Nizar weggevlucht uit Damascus: hij heeft om te vluchten niet de bootroute ver de Middellandse Zee gekozen, maar de sneeuwroute door Rusland.
In het oorlogsverleden speelt het verhaal van Helena zich af in Silezië (destijds Duits gebied), een barakkenkamp ergens in het westen, de stad Kiel. 
Het verleden van Helena begint ongeveer in 1945, in Silezië.

Stijl

Frouke  Arns is dichteres: ze was ook stadsdichter van Nijmegen. Geen wonder dat de stijl in haar debuutroman poëtisch genoemd mag worden. Er zitten dan ook heel veel fraaie metaforen in de roman. Het kost geen enkele moeite om een paar sprekende voorbeelden  van die otiginele  beeldspraak in deze samenvatting op te nemen.
- (blz. 43: "Zijn geslacht is een pasgeboren diertje dat slaapt op een nest van zwart krulhaar.")
- (blz. 65: "Steeds trekt er een kleine rimpeling onder zijn oogleden door, alsof er koikarpers in de vijver van zijn herinnering zwemmen.")
- (blz. 66: "Het smalle zadel met de uitpuilende vulling doet haar denken aan de croissants in een rol, die je tegen het aanrecht moet slaan zodat het binnenste eruiit puilt.")
- (blz. 71: "Hij is een gloeiende sneeuwengel in dwarrelende velden van katoen.")
- (blz. 94: "Dobberend op haar rug, haar armen als zeewier heen en weer deinend, denkt ze aan haar man.")
- (blz. 105: "Hij stroopte haar bloes af alsof hij een konijn ontvachtte, met een snelle, trefzekere beweging.")
- (blz. 126: "Honger krioelt als een veelpotig insect in de hoofden van de mensen. Houdt zich op in het hart van elke herinnering, jaagt alle gedachten op zoals een hond zijn kudde naar de ingang van de  schaapskooi.... ")
- (blz. 146:"Daar zitten ze, aan het tafeltje bij het raam. Twee jonge mensen, aan het begin van een scheepsreis. Hun schip koerst al met gehesen zeilen de haven uit, de open zee op.")
- (blz 218:"De tijd was als een vertrekkende  trein op een ander spoor van haar weggegleden, terwijl ze in haar coupé zat en toch al die tijd het gevoel had dat zij het was die voortbewoog.")

Slotzin

Ze knijpt in zijn hand, hij knijpt terug. Ze knikt hem bemoedigend toe en dan laten ze zich achterover vallen, heel langzaam vallen ze, als in slow motion bewegen hun lichamen zich richting de aarde, richting de verse sneeuw.

Beoordeling

"De gelijkheid der dingen" is een schitterende debuutroman van een  schrijfster  die als dichteres bekend staat. De poëtische stijl van een dichter is in de roman prima terug te vinden o.a. door een veelvoud aan mooie metaforen. Het is o.a. door de inval van Rusland in Oekraïne een zeer actueel verhaal, hoewel het al  geschreven werd in 2021,dus voor de Russische inval. Het thema de zin van het bestaan wordt prima uitgewerkt in een weliswaar complexe structuur. Arns pakt veel bouwsteentjes (stukjes van een mozaïek) beet en bouwt er een mooi symbolisch verhaal van. Ze legt echter niet alles expliciet uit, wat natuurlijk ook niet nodig is, want de lezer moet in dit verhaal zelf aan de slag.
Het boek is genomineerd door de lezers van de Hebban-website als het beste debuut van het jaar. De kans dat Frouke Arn die prijs wint, is zeker niet denkbeeldig. De roman lijkt me ook uitstekend geschikt voor scholieren, zeker de voor scholieren die een Maatschappij-profiel hebben. En dat geldt niet alleen voor meisjes.

Recensies

"Bij herlezing valt op dat al deze losse flarden, perspectieven en observaties een geheel vormen. De vluchtverhalen van Helena en Nizar vinden plaats op verschillende momenten in de geschiedenis, met verschillende oorzaken, maar het gevoel van moeten vluchten en gebroken zijn, dat is universeel. Deze thema’s laten ons zien dat actuele ontwikkelingen niet op zichzelf staan, zoals er nu rond dit schrijven Oekraïense burgers richting het westen vluchten door de Russische inval – iets waarvan nog geen sprake was toen Arns de roman schreef. Toch zou een extra verhaallijn over een vluchteling uit de Donbas naadloos in de roman passen. Die kwaliteit zorgt ervoor dat de roman over tien of twintig jaar nog steeds lezenswaardig is. Arns bewijst hiermee dat een roman tegelijkertijd tijdloos en actueel kan zijn." https://www.dereactor.org...ignalement

"De gelijktijdigheid der dingen past zowel qua thematiek als qua stijl in het oeuvre van Frouke Arns, de voormalig stadsdichter van Nijmegen. In deze roman zijn de suggestieve vertelstijl en de aandacht voor details die tekenend zijn voor haar dichtbundel De camembertmethode (De Arbeiderspers 2018) terug te vinden. De kracht van de beelden die kenmerkend is voor haar gedichten, is ook hier in het taalgebruik terug te vinden. Vaak geven slechts enkele zinnen de lezer inzicht in belangrijke gebeurtenissen en in de beweegredenen van de personages. Toch wordt het adagium ‘show don’t tell’ niet altijd nagestreefd. In het verhaal van Nizar staat uitgebreide informatie over de bijenteelt. Deze passages zijn functioneel omdat ze verbonden zijn met Nizars herinneringen aan cruciale momenten in zijn leven." http://mappalibri.be/?nav...sieid=9424

"voor de roman, waarin de personages veelal in de derde persoon worden neergezet, alsof de af en toe opduikende sneeuwuil zich met de constructie van het verhaal heeft bemoeid, is dat een onverwacht, maar sterk punt. De levenservaringen van beide mensen krijgen zo eerst reliëf, terwijl de spanning over wat er gaat gebeuren als ze eenmaal in gesprek raken tot het einde toe in stand blijft. Frouke Arns gebruikt in de loop van de jaren opgepikte nieuwsfeiten, zoals die van het per fiets de noordelijke grensovergang oversteken, zet de strategische plek die Noord-Noorwegen is in het licht, maar tekent vooral het menselijke verhaal." https://www.tzum.info/202...er-dingen/

"Als geheel vind ik De gelijktijdigheid der dingen niet zo geslaagd, maar de verschillende scènes zijn wel goed. Het persoonlijke drama van mensen weet Arns goed invoelbaar te maken, zonder dat ze alles uitlegt. Na een paar scènes weten we bijvoorbeeld wel dat de man van Helena een figuur is met een eigen leven. Hij vaart en het leven op het schip is anders dan het leven thuis." http://teunisbunt.blogspo...rouke.html

"Vluchten is van alle tijden en Frouke Arns vervlecht de verhalen van twee generaties met elkaar in een verbeeldingsvolle mozaïekroman. De schrijfstijl van Arns is poetisch en beeldend. Daarnaast maakt ze gebruik van uitzonderlijke details die het lezen als een feest maken. Met De gelijktijdigheid der dingen is Nederland een romanschrijfster rijker die met haar schrijfstijl een aparte plek inneemt." https://www.hebban.nl/rec...der-dingen

"Het verhaal wordt langzaam opgebouwd. De hoofdstukken wisselen af in heden(wat in feite maar een paar dagen beslaat) en verleden; herinneringen van Helena die door het verschijnen van de jongen weer bovenkomen. Ook zij heeft, als kind, moeten vluchten, met haar moeder en zusje Gretchen. Het leven van Helena trekt, in etappes, aan je voorbij. Ook het leven, de jeugd van Nizar, in Syrië.. zoals het was.. en werd... Zo bijzonder mooi door elkaar verweven tot een prachtig verhaal in soms poëtische zinnen." https://www.hebban.nl/rec...der-dingen

"Maar die enkele vlek bederft de indruk die deze roman maakt niet. Met Helena en Nizar heeft Arns twee mooie portretten getekend die je bijblijven. Vooral de gepijnigde Helena staat als een standbeeld van levenswil overeind. Ze is beroofd van haar bakermat, het moederschap, haar echtgenoot, maar de aanwezigheid van Nizar werkt louterend. De verwerking van haar verleden geeft haar de wil om een nieuw verhaal op een schone lei te schrijven. Blank als de sneeuw die alom aanwezig is in deze mooie roman." https://www.volkskrant.nl...gle.com%2F