Feitelijke gegevens
- 4e druk, 1989
- 154 pagina's
- Uitgeverij: De Bezige Bij
Flaptekst
Een 'creative director', zojuist veertig geworden, is met zijn vrouw, zijn elfjarige dochter en zijn negenjarige zoon met vakantie op Kreta. Daar wacht hem een verbijsterende samenloop van omstandigheden, die zelfs de wereldpers zal halen.
Eerste zin
Neem het volgende.Samenvatting
Aarde
Je bent een veertig jarige man genaamd Dick die met zijn gezin op vakantie is. Je werkt in de reclamewereld, al wilde je vroeger altijd schrijver worden. Je hebt een vrouw die gepast zeven jaar jonger is en die je eigenlijk een tikkeltje ordinair vindt. Jullie relatie gaat niet super goed. Samen hebben jullie een zoon (ook) genaamd Dick en een dochter genaamd Ida. Jouw zoon Dick is vrij slim, daarentegen interesseert Ida zich voor niks. Elke ochtend rijden jullie in een gehuurde jeep naar Ajíos Nikólaos om inkopen te doen. Op een dag ga je met jouw zoon Dick naar opgravingen in Kreta, Knossos, terwijl Regina en Ida waarschijnlijk ergens zitten te wachten. Je denkt na over het verleden en dan vraagt Dick ineens of jij en Regina gaan scheiden, jij antwoordt van niet. Met Ida ga je op een zekere dag naar het Dikti gebergte. Dick was gevallen en je bent benieuwd of Ida hetzelfde denkt als Dick over jou en Regina. Veel krijg je niet te weten. Op de op één na laatste dag van de vakantie komen ze Ingeborg en Bibi tegen. Ingeborg is de vrouw van Job, een van jouw rijkste klanten die een enorm jacht in de haven heeft liggen. Jullie, jij en jouw gezin, worden uitgenodigd om te komen naar de boot waar allemaal rijke mensen aanwezig zijn. Op het jacht ontmoet je verscheidende rijke mannen en word je onderworpen aan een soort "test". Ene Fuggers vraagt waarom jij eigenlijk leeft waarop jij antwoordt dat je net zoals iedereen leeft om te sterven. Jullie passen niet meer echt tussen de gasten en vertrekken. Je gaat opzoek naar Regina op het strand waar je haar dromerig starend naar het schip aantreft. Jij voert een imaginaire ruzie met haar, jij zou haar het leven onmogelijk maken en zij doorziet niet dat geld niet gelukkig maakt. Uiteindelijk hebben jullie toch een gesprek over een vleermuis in het huis wat leidt tot een vrijpartij.
Water
Je droomt, wordt wakker en merkt dat het is gaan stormen. Regina gaat met de kinderen weg en jij wilt en blijft ook alleen achter. Je gaat duiken in de zee en denkt na over hoe je Regina hebt ontmoet. Je bent eigenlijk vrij bang wat er gaat gebeuren als jij en Regina toch gaan scheiden en wilt met haar praten. Tijdens het duiken zie je een beeld, een hermafrodiet. Je neemt het beeld mee naar boven, maar moet rustig aandoen vanwege de druk in het water. Boven gekomen schiet er ineens een vliegtuig over je heen en je duikt snel weer onder water waardoor je jouw grip op het beeld verliest.
Lucht
Je houdt je vast aan een uitsteeksel van de machine en kijkt door een kier. Je realiseert je dat je bent opgeschept en in het langwerpige waterreservoir van het vliegtuig zit. Je denkt terug aan de tijd dat je jouw papa wilde vermoorden.
Vuur
Het water in de tank dient om een brand op een olijfbomengaard te blussen. Regina heeft haar sigaret niet goed uitgemaakt. Je valt en ziet alles. Je verkeert in een staat van ataraxie. Je valt in het vuur, omarmd een stervende bok, alle elementen vallen samen.
Quintessens
Je sterft. Het laatste is iets wat met licht te maken heeft, dat.
Personages
Dick (jij)
Dick, oftewel jij als lezer, is een man die net veertig is geworden. Hij denkt veel na over bepaalde aspecten van zijn leven, bijvoorbeeld over zijn relatie met Regina. Hij is een dromer. Hij/jij leeft om te sterven, wat aan het einde van het boek ook gebeurt.
Regina
Regina is de vrouw van Dick (van jou). Ze is zeven jaar jonger en vrij knap. Regina is oppervlakkig en materialistisch ingesteld in tegenstelling tot Dick.
Dick (zoon)
Dick is de zoon van Dick (jou) en Regina. Hij is ook een dromer en leest vele boeken. Hij is heeft door het lezen van boeken overal wel kennis over.
Ida
Ida is de dochter van Dick (jou) en Regina. Ze lijkt erg op Regina en interesseert zich (als puber) eigenlijk voor helemaal niks.
Ingeborg
Ingeborg is de vrouw van Job, een hele rijke klant met een jacht.
Job
Een rijke klant van Dick (jou).
Quotes
"Dorst de mensheid misschien niet alleen naar water maar ook naar het verleden, omdat het gezicht op de toekomst beslagen is?" Bladzijde 38
"Bestaat het verleden eigenlijk wel in hogere mate dan de toekomst?" Bladzijde 63
"Het vuur, de lucht, het water, de aarde, alles valt nu samen in dit moment, dat niet meer tot de tijd behoort maar tot de eeuwigheid..." Bladzijde 150
Thematiek
De elementenHet gehele boek draait om en is ingedeeld naar de elementen. De elementen vormen de rode draad van het boek. Op het laatst vallen alle elementen samen wanneer Dick (jij) sterft.
LevensloopHet boek beschrijft de levensloop en de samenhang (of juist toevalligheid) van het lot van Dick (jij). Alle gebeurtenissen leiden uiteindelijk tot het einde, tot wanneer Dick (jij) sterft.
Motieven
Geld
Regina is erg materialistisch en geld is voor haar heel belangrijk. Voor Dick is het juist niet zo belangrijk en hij realiseert zich dat geld echt niet persé gelukkig maakt. Hij wil ontsnappen aan deze moderne wereld.
Klassieke oudheid
Dick is met zijn (jouw) gezin op vakantie naar Kreta. Hier zijn veel overblijfselen van de klassieke oudheid te vinden. Daarnaast voegde Aristoteles het element quintessens toe aan de vier andere elementen. Tevens is er veel mythologie terug te vinden in het boek.
Relatie
Regina en Dick (jou) relatie loopt niet super. Jullie hebben niet eens ruzie meer, maar praten gewoonweg amper nog met elkaar. Toch is Dick aan het einde bang om Regina te verliezen.
Motto
Aarde ziet men met aarde toch slechts en water met water, Met lucht toch de stralende lucht en met vuur het verwoestende vuur ; Liefde uitsluitend met liefde en haar met de bittere haat. EMPEDOCLES
Titelverklaring
De hoofdpersoon van het boek (jij) komt in aanraking met de elementen. Op het laatst, terwijl je sterft, komen de elementen; het vuur, de lucht, het water, de aarde allemaal samen.
Structuur & perspectief
Het boek is opgedeeld in vijf delen. Ieder deel is een element afkomstig uit de Griekse oudheid: aarde, water, lucht, vuur, quintessens. Ieder element/deel is verbonden aan het verhaal. In het eerste deel leeft de hoofdpersoon (jij) gewoon zijn leven op de aarde, grond. In het tweede deel gaat de hoofdpersoon diepzeeduiken in het water. In het derde deel is de hoofdpersoon in de tank van het vliegtuig in de lucht. In het vierde deel valt de hoofdpersoon in het vuur. In het laatste deel sterf jij en komt je in aanraking met "de kern" of "dat". In dit laatste deel wordt specifiek de lezer aangesproken door de auteur zelf. Het boek is vrijwel chronologisch opgebouwd, zo nu en dan zijn er flashbacks.
Het verhaal wordt verteld vanuit een jij-perspectief waardoor het net voelt alsof je zelf de hoofdpersoon bent. In het eerste hoofdstuk wordt even duidelijk uitgelegd wie je eigenlijk bent en waaruit jouw leven bestaat. Alle gedachtes van de hoofdpersoon, van jou, krijg je mee. Je bent de veertig jarige Dick.
Decor
Het verhaal speelt zich af op Kreta tijdens een vakantietrip met jouw gezin. Belangrijke plaatsen zijn: Knossos, het Dikti gebergte, het jacht, het strand, het vakantiehuis, de zee, het vliegtuig, en de olijfbomengaard.
Het verhaal speelt zich af tijdens een vrij hedendaagse/moderne tijd. Dit kom je te weten doordat er onder andere al vliegtuigen en jachten bestonden.
Stijl
De woordkeuzes van Harry Mulisch zijn niet persé heel erg ingewikkeld, maar zijn manier van schrijven is dat wel. De verhaallijn van het boek, vooral het einde, is vrij magisch en absurd. Verschillende scénes in het verhaal zetten je daarnaast aan tot nadenken. Er komen veel verwijzingen naar de klassieke oudheid en verwijzingen naar verscheidende filosofen in voor.
Slotzin
Sla dan dit kleine boek dicht, Phoenix: verrijs uit je as!Beoordeling
In het begin vond ik het boek vrij goed te volgen en snapte ik de verhaallijn volledig: je bent een man op vakantie met zijn gezin. Ondanks dat er vele verwijzingen naar filosofen en klassieke elementen in voorkwamen was het boek vrij makkelijk te lezen. Deze verwijzingen maakten het boek interessant en prikkelden mij om na te denken. Eenmaal aan het einde van het boek aangekomen, moest ik het einde toch wel herlezen om te bevatten wat er nu eigenlijk gebeurde, het verhaal was "absurd" geworden. Deze absurditeit maakt dit boek echter anders dan andere boeken en het creëert een uitdaging om erachter te komen wat de auteur nu eigenlijk bedoelt. Al met al een ingewikkeld boek, maar wel de moeite waard om te lezen.
Recensies
"Bovendien een verhaal dat die verbeeldingskracht behoorlijk stimuleert." https://www.hebban.nl/rec...20drukken.
"Harry Mulisch voert de lezer door het vuur om hem vervolgens gelouterd uit zijn as te laten herrijzen." https://www.tzum.info/201...elementen/
Bij wie kan jij terecht met vragen over jouw lichaam en seksualiteit?
REACTIES
1 seconde geleden