Feitelijke gegevens
- 33e druk, 2008
- 287 pagina's
- Uitgeverij: Ambo/Anthos
Flaptekst
Eerste zin
De bovenlip van Peter van Benschop werd niet meer aan het zicht onttrokken door een enorme snor. Toch herkende ik hem al van een afstand aan de zelfingenomen grijns op zijn gezicht.Samenvatting
Het boek heeft twee verhalen. De ene gaat over heden en verleden van Ray, verteld vanuit zijn perspectief. De andere gaat over het heden van Iris, verteld vanuit haar perspectief.
Ray is net overgeplaatst van de gevangenis naar de Hopperkliniek. In deze TBS-kliniek zitten andere patiënten die hem een loer proberen te draaien. Omdat Ray autistisch is, heeft hij dat niet vaak doen en begrijpt hij niet wat ze aan het doen zijn. Mo is een medewerker van de kliniek die Ray probeert te vertrouwen, onder het mom van 'je moet toch iemand vertrouwen'. Dit vanwege het feit dat hij in het verleden meerdere malen is bedrogen. Ray denkt elke dag terug aan zijn verleden met zijn moeder en later met Rosita en Anna.
Ray is toen hij negen was, door zijn moeder in een internaat voor moeilijk opvoedbare kinderen geplaatst nadat hij (onder druk en per ongeluk) een hond heeft doodgegooid met een steen. Wat er in het internaat gebeurt is onduidelijk, wel komt zijn moeder af en toe langs. Op een gegeven moment gaat Ray op zichzelf wonen in Amersfoort. Daar is hij bakker. Hij heeft alles geleerd van zijn Franse baas. Later gaat deze weg en komt er een nieuw iemand die alles aan Ray overlaat.
Op een gegeven moment komen Rosita en Anna in de bakkerij, ze blijken buren te zijn. Na dit moment brengt Ray elke dag een Madeleine voor Anna mee en spenderen hij en Rosita tijd met elkaar. Rosita wordt door Ray beschreven als extreem mooi. Ze heeft Anna gekregen van een getrouwde man, Victor. Ray haat Victor. Victor komt nog weleens langs en Ray begrijpt niet waarom Rosita bij hem blijft. Ray is zo boos als hij er weer eens is, dat hij de banden van Victors Jaguar lek steekt.
Rosita manipuleert Ray. Ze doet hem geloven dat ze een gezinnetje gaan vormen, zodat Ray alles voor haar doet. Zo koopt hij zo veel nieuws voor haar, dat bijna al zijn spaargeld op raakt. Ray hoopt altijd op meer dan alleen een vriendschap, wanneer Rosita dat merkt dwingt ze hem om haar met zijn handen te bevredigen. Deze scène voelt enigszins sadistisch aan. Daarna is Ray compleet in de war en in het vervolg doet Rosita de deur niet meer voor hem open.
Enige tijd na bovenstaand incident gaat Ray weer bakken, maar hij gaat eerder naar huis omdat alles mis gaat. Hij loopt langs het huis van Rosita en vindt haar en haar kind doodgestoken. Daarna komt hij zijn moeder in zijn huis tegen die aan het schoonmaken is en apart reageert, maar hij trekt er geen conclusies uit.
Zijn moeder komt hem nog wel opzoeken in de gevangenis, maar niet in de kliniek. Op een gegeven moment komt ze wél, maar alleen om hem te bedreigen en hem een brief te laten ondertekenen dat hij schuldig is. Ze zegt dat dat een 'nieuwe regel' is. Ze wil namelijk dat Iris niet verder gaat met de zaak.
Iris is het halfzusje van Ray, al weet ze dat haar hele leven niet. Ze is alleenstaande moeder van Aron en werkt parttime bij een advocatenkantoor. Ze is bezig met een zaak over Peter van Benschop.
Ze heeft niet zo'n goede relatie met haar moeder: ze vind haar erg kil. Haar moeder is wel heel lief tegen Aron. Wanneer haar moeder op vakantie is, past Iris op het huis. Op een gegeven moment gaat er een vis dood in het zoutwateraquarium. Iris gaat op zoek naar het logboek en dan komt ze de naam 'Ray Boelens' tegen. Dezelfde achternaam als haar moeder.
Iris gaat meteen op zoek en komt erachter dat Ray in een kliniek zit voor een dubbele moord. Ze gaat hem opzoeken en gelooft direct dat hij het niet heeft gedaan. Vervolgens gaat ze op zoek naar nieuw bewijs dat Ray onschuldig is, maar dat vindt ze niet direct. Wel spreekt ze allerlei mensen die met Ray en Rosita te maken hebben gehad en ze probeert van alles uit haar moeder te krijgen, maar die werkt niet echt mee.
Op een gegeven moment komt Iris erachter dat Twan van Benschop de vader moet zijn van Ray. Ze confronteert haar moeder en die beaamt dat. Ook dat ze de affaire heeft standgehouden tijdens haar huwelijk met Iris' vader. Iris geloofde bovendien niet dat het mes waarmee Rosita en Anna zijn gestoken van Ray was, omdat het mes niet kwalitatief genoeg was. Haar moeder heeft wel zo'n mes. Hier confronteert ze haar moeder ook mee. Dan opeens komt Twan van Benschop tevoorschijn en dreigt haar te vermoorden. Haar moeder houdt dit echter tegen en de politie is snel ter plekke. Haar moeder en Twan worden gearresteerd.
Ray is inmiddels vrijgekomen en zit met Iris, Aron en Mo (een medewerker van de kliniek met wie Iris een relatie heeft gekregen) op het strand. Ze zijn het er met zijn allen over eens dat ze een gezin vormen.
Personages
Ray Boelens
Een autistische man, die al vroeg door zijn moeder in de steek is gelaten. Hij kan zijn emoties niet goed controleren en wordt soms agressief. Hij is heel lang bakker geweest en onterecht beschuldigd van de moord op zijn buurvrouw en -meisje. Hij kan niet goed omgaan met de mensen in de kliniek, omdat hij niet snapt wat er van hem verwacht wordt. Bij Mo en Iris ontdooit hij enigszins.
Iris Kastelein
Een jonge alleenstaande moeder en advocate. Ze komt de naam van Ray per ongeluk tegen en bijt zich vervolgens in de zaak vast. Hoe ze is in haar werk, is ze niet met Aron: soms weet ze niet hoe ze met hem om moet gaan. Ze zorgt er wel voor dat de echte moordenaar wordt ontmaskerd: ook al is dat haar eigen moeder.
Ageeth Boelens
De moeder van Iris en Ray. Dat ze de moeder van Ray is, weet je pas later. Ze is van middelbare leeftijd en het lijkt alsof ze totaal geen gevoel in zich heeft. Ze doet alleen lief tegen Aron, misschien omdat ze Ray in hem herkend? Ze blijkt op het einde van het verhaal meer op haar kerfstok te hebben dan Iris dacht: ze heeft Rosita en Anna vermoord.
Mo
Een medewerker in de laatste kliniek waar Ray verblijft. Hij lijkt anders dan de andere medewerkers, Ray probeert hem te vertrouwen. Hij en Iris krijgen uiteindelijk een relatie.
Bienie
De beste vriendin van Iris. Ze kan alles tegen Bienie vertellen en Bienie helpt Iris om uiteindelijk de waarheid te zoeken: onder andere omdat ze de familie van Peter van Benschop had uitgekamd omdat Peter (omdat hij rijk is) mogelijk een goede huwelijkskandidaat voor Bienie zou zijn.
Quotes
"Rosita droeg een doorschijnend jurkje. Haar bonbons waren goed zichtbaar, met harde tepel en al. Het was moeilijk om mijn ogen ervan af te houden. Ik stelde me voor hoe ik de bonbons zou aanraken, ze in mijn handen zou nemen en ze zou kneden. De gedachte deed pijn aan mijn piemel." Bladzijde 166
"Martha Peters had het fysiek van een Oost-Europese zwemster. Een brede rug, stevige bovenbenen, geen borsten van betekenis en een verbeten trek rond haar mond. Ze nam bijna het gehele halletje in beslag. " Bladzijde 161
"De dagelijkse routine wachtte. Eerst deed ik de lichten van de bakkerij aan en warmde ik de ovens voor. Daarna haalde ik La Souche uit haar temperatuurkast. Normaal gesproken praatte ik met haar. 'Heb je lekker geslapen, ma chérie? Ben je nog comfortabel?' Haar geur en veerkrachtige structuur gaven me de antwoorden." Bladzijde 244
"Want mama, ik ben de laatste maanden een aantal interessante feiten over je te weten gekomen - leg die krant maar even opzij. Dat je een zoon hebt. Dat die zoon een vader heeft. Dat die vader Twan van Benschop is. Dat Twan van Benschop jou een leuk bedragje heeft geschonken toen je zwanger werd. Dat hij - en daar moet ik je nog steeds voor bedanken, mama - een leuk baantje voor mij heeft geregeld toen ik zwanger werd." Bladzijde 279
Thematiek
MoordHet hele verhaal draait om de mystiek rond de moord op Rosita en haar dochtertje Anna. Ray zit ervoor in de gevangenis, maar Iris gelooft niet dat hij het heeft gedaan. Ze gaat op zoek naar antwoorden.
Heden en verledenHet verhaal draait om gebeurtenissen die in het verleden gebeurd zijn. Iris gaat in het heden op zoek naar antwoorden, Ray probeert zich het verleden elke dag te herinneren.
Geheim/ familiegeheimAgeeth, de moeder van Iris en Ray, houdt haar hele leven voor Iris geheim dat ze een affaire heeft en een kind. Ook houdt ze geheim dat ze Rosita en Anna vermoord heeft.
Motieven
Maatschappelijke druk
Ageeth voelde telkens de maatschappelijke druk om Ray goed op te voeden, terwijl hij onhandelbaar was. Ook voelde ze de maatschappelijke druk om Ray te helpen (en vermoordde daarom Rosita en Anna). Ray past niet in de maatschappij en daarom wordt hij weggestopt.
Liefde
Liefde voor Iris naar Aron, van Ageeth naar Ray, van Ageeth naar Iris, van Ageeth naar Aron, van Iris naar Mo en andersom.
Ouder-kindrelatie
Ageeth heeft met allebei haar kinderen (Ray en Iris) geen echt goede relatie. Zowel Ray als Iris ondervinden hier last van. Alleen met Aron kan Ageeth liefdevol omgaan.
Motto
Er is geen motto.Opdracht
Voor Gerco en Leonie,
de liefste familie die je je maar kunt wensen
Titelverklaring
Ik denk dat 'Daglicht' verwijst naar alle gebeurtenissen in het boek die het spreekwoordelijke daglicht niet kunnen verdragen. Ray is namelijk als negenjarig jongetje in een internaat gezet door zijn moeder, Ageeth. Die heeft daarna weinig contact met hem gehad. Ook blijkt aan het einde van het verhaal dat Ageeth een affaire heeft met Twan van Benschop, de (zo blijkt) vader van Ray. Deze affaire had ze ook tijdens haar huwelijk met de vader van Iris. Als klap op de vuurpijl heeft Ageeth Rosita en haar dochtertje Anna vermoord en Ray daar (onbedoeld) voor laten opdraaien waardoor hij wegkwijnt in eerst de gevangenis en later de TBS-kliniek.
In het boek is ook een directe verwijzing naar de titel: 'Daglicht, had Van de Akker me ooit verteld. De lampen in het aquarium bootsten het daglicht na van vijf meter onder de zeespiegel op een zonnige dag. Het beviel me zoveel beter dan het gewone licht, dat ik besloot de gordijnen nooit meer open te doen.' (p. 276).
Structuur & perspectief
Het boek bestaat uit 56 hoofdstukken. Het verhaal begint met Iris, en eindigt met Ray. De hoofdstukken worden dus consequent afgewisseld tussen de twee hoofdpersonen. Ray en Iris zijn de twee focalisatoren (de personages die de 'wereld' zien) en tevens de personages van waaruit het verhaal verteld wordt: een ik-perspectief. Je kan goed herkennen wie aan het woord is: de woorden van Ray zijn een beetje kinderlijk, de woorden van Iris juist deftig. Je ziet ook hoe ze allebei totaal verschillend tegen hun moeder aankijken.
Decor
Het verhaal speelt zich grotendeels af in Amsterdam. Iris woont en werkt in Amsterdam en Ageeth woont even buiten Amsterdam. Ray heeft een groot deel van zijn leven gewoond en gewerkt in Amersfoort.
Het verhaal beslaat een vrij lange periode van tijd. Ray is geboren in 1962, Iris in 1973. Wanneer Iris het logboek met de vissen vindt, ziet ze dat deze wordt bijgehouden sinds 1990. In 1999 was het aquarium overgebracht naar Ageeth, dus ergens in 1998 moet de moord op Rosita en Anna gepleegd zijn. Wanneer Ray in de kliniek aankomt wordt aan hem gevraagd of hij weet welke datum het is: 1 juni 2007. Het verhaal in het heden speelt zich dus rond die tijd af. Het boek zelf komt in 2008 uit, dus de schrijfster doet geloven dat het verhaal zich tussen juni 2007 en 2008 heeft afgespeeld.
Stijl
De stijl van de schrijfster kenmerkt zich door zeer gedetailleerde beschrijvingen. Deze zijn volledig aangepast aan het personage: ieder personage heeft zijn eigen stijl. Ray noemt Iris in het begin bijvoorbeeld de hele tijd 'Iris Kastelein die zei dat ze mijn zusje was', zowel in zijn gedachten als tegen de medewerkers.
Ook worden vaak tekens toegevoegd aan letters om ze meer nadruk te geven: 'Ik schudde mijn hoofd. Als ik sinds de moord op Anna en Rosita één ding had geprobeerd duidelijk te maken, dan was het wel dat ik normààl was. Normaal genoeg tenminste.' (p. 35).
Slotzin
Ik schraapte mijn keel. 'Ik heb altijd al bij een gezin willen horen.' 'Ik ook,' zei ze. 'Ik ook.'Beoordeling
Dit is echt een spannend boek. Je gaat ook heel erg meeleven met de personages, dus dat vind ik erg knap gedaan. De spanning wordt goed opgebouwd, tot aan het einde weet je echt niet of Ray het nu wel of niet heeft gedaan. Zeker omdat alles naar hem lijkt te wijzen. Je begint ook erg met Ray te doen te krijgen naarmate hij meer over zijn verleden 'vertelt'. Bij Iris voel je vooral haar grote ongemakkelijkheid met Aron, maar vooral met haar moeder. En je bewondert haar om haar standvastigheid. De personages zijn ook met grote precisie weergegeven, wat het waarheidsgetrouwer maakt. Ook leest het boek gewoon goed weg, de woorden zijn niet al te moeilijk, maar omvatten wel precies alles. Een aanrader!Recensies
"Ondanks de trage start van het verhaal, is Daglicht een prachtig en ontroerend verhaal over een broer en zus die elkaar voor het eerst ontmoeten en elkaar leren begrijpen. Doordat de broer autistisch is, is het voor Iris moeilijk om tot hem door te dringen, wat het mysterie rond de dubbele moord vergroot. Maar voor de belezen detectivefan zal de uiteindelijke ontknoping niet moeilijk te raden zijn. Dat is op zich niet erg, want Pauw heeft genoeg in huis om de lezer bezig te houden. Vakwerk!" http://www.mpobooks.nl/re...glicht.htm
"‘Daglicht is vooral sterk in de uitwerking en de opbouw van spanning’, lichtte Jongerius de keuze van de jury toe. ‘De verschillende verhaallijnen vormen een logisch geheel, de karakters zijn met veel inlevingsvermogen geschetst, en stijl en taalgebruik zijn uitstekend verzorgd.’" https://www.volkskrant.nl...~b13acb06/
REACTIES
1 seconde geleden