Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2013
- 189 pagina's
- Uitgeverij: Prometheus
Flaptekst
Na een klassenuitje naar het strand lijkt Boy van de aardbodem verdwenen. Zelfmoord, concludeert de politie nadat zijn lichaam weer is opgedoken. Maar met die conclusie kan zijn (adoptie)moeder niet leven. Vastbesloten om degene te vinden die verantwoordelijk is voor Boys dood, volgt ze het spoor naar dramadocente Hannah, die de klas die dag begeleidde. Zij is inmiddels een nieuw leven begonnen op het platteland van Bulgarije en verwelkomt haar nietsvermoedend. Terwijl de sneeuw begint te vallen, raken de twee vrouwen verwikkeld in een beklemmende relatie waarin niets is wat het lijkt. Als het vertrouwen groeit begint Hannah haperend aan het verhaal van Boy. Zijn moeder denkt ondertussen maar aan één ding: wraak. Boy is een scherp, subliem boek over de invloed van verdriet. Het is de indrukwekkende opvolger van De wezenlozen, Wytske Versteegs weergaloze debuutroman, die op de longlist van de AKO Literatuurprijs en de Opzij Literatuurprijs terechtkwam
Eerste zin
Het lichaam komt altijd naar boven, zo zei die vrouw het.Samenvatting
Deel I
Een vrouwelijke psychiater haar adoptiezoon Boy (veertien jaar) verdwijnt na een klassenuitje. De politie denkt eerst dat hij is weggelopen, maar later wordt zijn lijk aangespoeld gevonden door een passerende wandelaar met hond. Zijn (adoptie)moeder heeft het er erg moeilijk mee. Ze kon samen met haar man Mark, die ze heeft ontmoet op een kerstmarkt, nooit kinderen krijgen door haar vijandige baarmoeder. Daarom kwamen ze later op het idee om een kindje te adopteren. De moeder van Boy had wel haar twijfels over de adoptie, was zij wel geschikt hiervoor? Haar man Mark was echter zekerder en stelde haar gerust. Boy zijn moeder heeft het altijd lastig gevonden om met Boy om te gaan, hij was altijd een zeer stille onleesbare jongen. Ze wilde dat hij meer contact maakte met anderen waardoor Boy bijvoorbeeld softbal uit ging proberen, dit bleek echter geen succes. Wanneer de politie met een briefje aankomt dat duidt op zelfmoord kan ze het echter niet geloven. Ze gaat naar het schoolplein van Boy zijn school en spreekt een arrogante jongen genaamd Timothy. Hij gaat mee naar haar huis en vertelt dat Boy best wel een buitenbeetje was. Boy werd ook wel een “flikker” genoemd. Wanneer ze vraagt wat er die dag is gebeurd, verwijst hij naar de dramadocente Hannah.
Deel II
Het is vier jaar later, Boy zou ondertussen achttien jaar geweest zijn. Mark heeft de dood van Boy ondertussen beter weten te verwerken dan de moeder van Boy. Zij kan het niet laten rusten en wil opzoek gaan naar de dramadocente Hannah. Via een oude vriendin van Hannah, Maureen, komt ze erachter dat Hannah ondertussen verhuisd is naar Bulgarije om daar een nieuw leven op te starten. De moeder van Boy zint op wraak en neemt contact op met Hannah. Ze vertelt tegen Hannah (en Mark) dat ze iemand is die vrijwilligerswerk in Bulgarije wil doen om tot rust te komen. Ze mag bij Hannah komen, die haar veel te laat van het vliegveld ophaalt. Wanneer de moeder van Boy eenmaal bij Hannah in huis woont, is het hard werken. Ze leven vrijwel zelfvoorzienend op het platteland en het meeste werk wordt met de hand verricht. In het begin is de sfeer tussen Hannah en de moeder van Boy nog vrij ongemakkelijk. Ze praten niet veel met elkaar, maar werken wel gezamenlijk. Hannah heeft een gemene hond. Wanneer Hannah de moeder van Boy vraagt wat ze hier eigenlijk doet, vertelt Boy zijn moeder dan uiteindelijk dat ze haar kind is verloren. Beide vrouwen stellen zich steeds meer open voor elkaar. Zo vertelt de moeder van Boy kleine stukjes over hem aan Hannah en laat ze Hannah haar zelf even troosten voordat ze haar weer wegdrukt. Ze vertelt bijvoorbeeld over de keer dat ze Boy met een jurk en lippenstift opzag en toen tegen hem zei dat hij normaal moest doen. Ook Hannah stelt zich steeds meer open. Tijdens een laatste feestje voor de winter bij Hannah thuis praten beide vrouwen afgezonderd van de rest met elkaar. Hannah vertelt over haar tijd als dramadocente, de klas nam haar niet serieus en ze was erg onzeker. Ze vertelt over de klas van Boy. De ochtend na het feest zegt Hannah ineens tegen de moeder van Boy dat ze weg moet waarop de moeder van Boy vertrekt naar ene Tina. Echter raakt Hannah een tijd later tijdens het houthakken gewond, de moeder van Boy gaat terug om haar ter verzorgen. Tina gaat in de winter terug naar haar familie waardoor de moeder van Boy toch weer bij Hannah terechtkomt. Af en toe belt Mark, maar de afstand tussen hem en de moeder van Boy wordt steeds groter.
Deel III
In de periode dat de moeder van Boy voor Hannah zorgt, probeert de moeder van Boy steeds meer te weten te komen over het verhaal van Boy. Ze wil de waarheid weten en heeft nog steeds wel wraakgevoelens. Hannah vertelt over de dramalessen in de klas van Boy. In de “hel” klas heeft Timothy veel aanzien, iedereen heeft ontzag voor hem. Timothy heeft weinig liefde vanuit huis gekend. Hij test Hannah uit en doet zelden wat ze van hem vraagt. Boy daarentegen is echt een buitenbeentje, hij zegt zelden wat en zondert zich af. In de klas spelen ze het toneelstuk van Richard de Derde van Shakespeare. Op een dag heeft ze Boy bij zich geroepen. Hij haat theater zegt hij en hij geeft haar een briefje waarop staat dat hij niet meer kan. Hannah en Boy bouwen steeds meer een band op. Hannah laat Boy haar rode hakken passen waarop hij sierlijk kan lopen. Samen gaan ze op een dag naar de duinen, Boy wil haar daar zijn tekeningen later zien. Echter vlucht Hannah weg wanneer Boy eerbiedig een pluk van haar losgeschoten haar weer achter haar oren doet. De moeder van Boy hoort ondertussen al deze verhalen van Hannah aan. Hannah vertelt verder over de dag dat ze met de gehele klas op klassenuitje naar het strand ging. Eerst houden ze allemaal een presentatie op het strand, maar na een tijdje blijft er slechts een klein groepje over. Timothy besluit dat het wel heel erg leuk zou zijn om met iedereen te gaan skinny-dippen. Alleen Boy en Hannah blijven op het strand zitten. Hannah dringt erop aan dat Boy ook mee gaat zwemmen. Hij houdt zijn zwembroek aan, maar gaat wel het water in. Boy wordt herhaaldelijk door klasgenoten, vooral door Timothy, onder water geduwd. Hannah ziet dit en roept zwakjes dat ze moeten ophouden, maar niemand luistert. Wanneer ze uit het water komen, vraag Hannah aan Boy of het wel gaat. Hij wil liever alleen gelaten worden. Iedereen gaat naar huis, ook Hannah uiteindelijk. Boy zien ze nooit meer terug.
De moeder van Boy rent overstuur het huis uit. De hond van Hannah die ondertussen aan haar gewend is, probeert haar nog te likken. Ze jaagt de hond weg, terwijl Hannah toekijkt en Hannah zegt dat Boy door de kou al verloren was. De moeder van Boy loopt door het bos weg en denkt aan wraak. Ze wil Hannah haar huis met Hannah erin in de fik zetten. Of ze het doet is nog maar de vraag…
Personages
De moeder van Boy
De moeder van Boy is het hoofdpersonage van de roman. Ze is psychiater waardoor ze vaak mensen op een specifieke manier benadert en beoordeelt. Zelf is ze een tikkeltje cynisch en pessimistisch, vooral sinds de dood van Boy heeft ze het gevoeld dat ze nergens meer thuishoort. Ondanks dat haar band met Boy soms moeilijk was, mist ze hem enorm en voelt ze de dwang om wraak te nemen. Ze mag dan wel psychiater zijn, maar haar eigen verdriet kan ze slecht verwerken.
Hannah
Hannah was de dramadocente van Boy. Tijdens haar tijd met de moeder van Boy krijgen we veel van haar te weten. Zo was ze tijdens haar tijd als dramadocente vrij onzeker en kon ze de klas slecht in bedwang houden. Haar voorkomen met haar manke been hielp daarbij niet. Ze bouwt een vertrouwelijke band op met Boy, maar wanneer hij haar nodig heeft, heeft ze niet de moed om hem te helpen. Daarna vlucht ze naar het Bulgaarse platteland om tot zichzelf te komen.
Boy
Boy is een buitenbeentje in de klas. Hij is geadopteerd, is vrij stil en verlegen, en heeft vrouwelijke karaktertrekjes. Zo verkleed hij zich in zijn moeder haar jurk en trekt hij een keer hakken aan. Hij wordt gepest. Met zijn moeder heeft hij een moeilijke band, maar met zijn dramadocente Hannah krijgt hij een steeds meer vertrouwelijke band. Uiteindelijk pleegt hij (al wordt dit niet expliciet in het boek vermeld) zelfmoord.
Mark
Mark is de man van de moeder van Boy. Hij weet zich veel beter tussen de mensen te manoeuvreren dan de moeder van Boy. Zo helpt hij bijvoorbeeld mee met bepaalde klusjes voor de school van Boy. Hij weet zijn verdriet nog vrij redelijk te verwerken. Af en toe belt hij nog naar de moeder van Boy in Bulgarije, maar de afstand tussen hen lijkt steeds meer te groeien.
Timothy
Timothy is de coole jongen van de klas. Iedereen kijkt tegen hem op en hij weet dit ook. Hij heeft een moeilijke jeugd gehad met weinig liefde van zijn ouders. Hij daagt Hannah verscheidende keren uit. Timothy is een pestkop, tijdens Boy zijn laatste avond drukt Timothy Boy vele keren achter elkaar onder water.
Tina.
De moeder van Boy verblijft heel kort even bij Tina. Tina houdt ervan om te kletsen en zoekt vooral gezelligheid. Gezelligheid die de moeder van Boy niet kan geven.
Quotes
"De doden komen altijd weer naar boven en misschien is het daarom dat we grafstenen voor hen maken, van glanzend maar zwaar marmer, deuren die nooit meer open hoeven." Bladzijde 8
"Ze zeggen: gedeelde smart is halve smart, maar dit soort verdriet - als verdriet het juiste woord is - dit soort verdriet is geen brood dat je kunt vastpakken, in stukken snijden, uitdelen." Bladzijde 49
"De vrouw die ik vroeger was zou deze zwakheid hebben afgekeurd, het kermen als een aangereden hond. Maar de vrouw die ik vroeger was is weg." Bladzijde 80
"Je houdt niet van gepraat over geluk, want dat veronderstelt een gouden tijd van onaangetaste, werkelijke duurzame vreugde." Bladzijde 134
Thematiek
VerliesHet gehele verhaal gaat eigenlijk over het (niet) verwerken van verlies. Boy zijn moeder verliest haar kind wat gepaard gaat met een enorm gevoel van verdriet. Ze kan de dood van haar kind moeilijk verwerken en zint daarom op wraak. Ze wil de waarheid weten; waarom is haar kind dood? Hoe is hij overleden? Wie heeft hierbij een rol gespeeld?
WraakDe moeder van Boy wil wraak na het verlies van haar zoon. De naam Hannah valt als er over het overlijden van Boy gesproken wordt. Ze gaat opzoek naar deze dramadocente Hannah en vertrekt naar Bulgarije. Uiteindelijk wordt in het boek niet verteld of ze wel of niet wraak neemt, ze wordt verscheurd door verschillende gevoelens.
Motieven
Moeder-zoonrelatie
De band tussen Boy en zijn adoptiemoeder is moeilijk. Soms is de moeder van Boy erg hard tegen hem, terwijl ze een andere keer benadrukt dat ze van hem houdt. Eigenlijk wil ze gewoon dat haar kind "normaal" is en contact heeft met anderen. Boy is eenzaam en wordt gepest op school. Hij vertelt weinig tegen zijn moeder, die weinig hierdoor weinig van haar zoon afweet.
Pesten
Boy is een buitenbeentje en wordt gepest op school door zijn klasgenoten. Timothy is de ergste van allemaal. Hij is eenzaam en zijn dramadocente Hannah doet er weinig tegen. Uiteindelijk is het pesten zeer waarschijnlijk de reden waarom hij zelfmoord heeft gepleegd.
Zelfmoord
Al wordt het niet expliciet beschreven is het toch zeer waarschijnlijk om als lezer te denken dat Boy zelfmoord heeft gepleegd. Hij was net een beetje "anders", was eenzaam, en werd gepest op school. Hij wordt achtergelaten op het strand, wat ons als lezer doet vermoeden dat hij in de kou zelfmoord heeft gepleegd in de zee.
Trivia
Winnaar BNG Nieuwe Literatuurprijs 2013.
Titelverklaring
De titel "Boy" verwijst naar de naam van de adoptiezoon van de vrouwlijke psychiater en haar man Mark. Hij verdwenen en wordt later aangespoeld gevonden. De naam Boy is typisch, omdat dit "jongen" betekent. Boy voelt zich echter eerder vrouwelijk op sommige momenten.
Structuur & perspectief
Het boek is opgedeeld in drie delen zonder een verdere opdeling in hoofdstukken. Het verhaal wordt vanuit het perspecief van Boy zijn moeder verteld. Het eerste en tweede deel wordt verteld vanuit een ik-perspectief. Het derde deel wordt echter vanuit een je-perspectief verteld. Wellicht om meer afstand te creeëren met het personage van Boy zijn moeder. In het laatste deel komt vooral Hannah aan het woord, zij vertelt haar verhaal over haar tijd als dramadocente in Boy zijn klas.
De drie delen staan in chronologische volgorde ten opzichte van elkaar. Echter zijn er wel vele terugkoppelingen naar het verleden, bijvoorbeeld wanneer er in deel I verteld wordt over de tijd dat Boy geadopteerd werd of in deel III wanneer Hannah vertelt over haar tijd als dramadocente. In het boek komen flashbacks voor. Van deel I naar deel II is er sprake van een tijdsprong van maar liefst vier jaar.
Decor
Er worden geen concrete jaartallen genoemd in het boek, maar er bestaan bijvoorbeeld wel al spelcomputers en wifi. Dit duidt erop dat het verhaal zich afspeelt in een vrij moderne tijd. Tussen deel I en deel II van het boek is er een tijdsprong van vier jaar. We weten ook dat de moeder van Boy ergens in de zomer naar Bulgarije vertrekt en daar nog steeds is als het winter is.
Het verhaal speelt zich op verschillende locaties af. De school van Boy, het huis van Hannah in Bulgarije en het strand en de duinen zijn belangrijke locaties. Het huis van Hannah staat op het platteland, ze leven daar vrijwel zelfvoorzienend. Uiteindelijk is de zee de plek waar bij komt te overlijden en hij wordt aangespoeld gevonden.
Stijl
Wytske versteeg wijdt de gedachtes van het hoofdpersonage veel uit. We krijgen echt een inzicht in het doen en denken van de moeder van Boy. Ze maakt daarbij weinig gebruik van metaforen en veel opsmuk, maar de metaforen die ze gebruikt zijn erg pakkend. "Woedend was ik omdat hij me niet gewaarschuwd had, hen binnenliet terwijl mijn verdriet in vale strengen langs mijn slapen hing, maar hij was blij als een kind." (Blz. 23) Het taalgebruik wordt steeds minder haatdragend naarmate de roman vordert. Echter is er aan het einde een uitspatting van haat door de moeder van Boy wanneer ze nadenkt over het in brand steken van Hannah haar huis.
Slotzin
Haar stem klonk zacht en bijna smekend, en het duurde even voor je haar verstond.Beoordeling
Het boek van Wytske Versteeg zit goed in elkaar. Ondanks de vele herrineringen en afwisselingen tussen verleden en heden vond ik het verhaal wel goed te volgen. Het is een ontroerend, maar ook hard psychologisch verhaal over verlies en verdriet. Het hoofdpersonage is zelf een tikkeltje cynisch en ironisch. Ze voelt zich niet echt confortabel tussen de mensen en heeft het gevoel dat ze nergens tussen past. Ze is een bedriegster met haar vijandige baarmoeder en een zoon die eigenlijk niet van haar is. Wytske Versteeg beschrijft de filosofische bedenkingen van het hoofdpersonage vaak uit en gebruikt slechts af en toe een pakkende metafoor. Haar stijl vond ik persoonlijk erg fijn om te lezen. Alles bij elkaar genomen vond ik het een aangrijpend en mooi boek.
Recensies
""Versteeg voert de lezer in haar proza osmotisch naar duistere menselijke motieven, naar drassig terrein waar complexiteit en dubbelzinnigheden regeren, waar het monster een menselijke stem krijgt."" https://wytskeversteeg.nl...nederland/
""In haar tweede roman Boy fileert Versteeg wederom met genadeloze precisie de al te menselijke onmacht van ouders, maar minder overtuigend dan in haar debuut."" https://www.tzum.info/201...steeg-boy/
Bij wie kan jij terecht met vragen over jouw lichaam en seksualiteit?
REACTIES
1 seconde geleden