Feitelijke gegevens
- 6e druk, 2000
- 317 pagina's
- Uitgeverij: Querido
Flaptekst
Amerika, begin van deze eeuw. Elektriciteit begint langzamerhand de gas- en olielampen te vervangen. De fotografie krijgt concurrentie van de film. Maar hoog staat de cinematografie dan nog niet aangeschreven. Wat de ratelende projectoren op het witte doek laten zien geldt als kermisvermaak. De acteurs hebben nog de status van variétéartiest.
Toch verwerven sommigen van hen al zoiets als stardom. Wanneer Norma, 'Polly' Todd, die in een reeks van korte films te zien was geweest, wordt vermoord is dat voorpaginanieuws. William Stevens, ambitieus reporter van een lokale krant, had haar kort voor haar dood nog een interview afgenomen, en is nieuwsgierig naar de toedracht van de moord. De politie heeft de vermoedelijke dader al onmiddellijk op het oog, want toen Norma dood, naakt werd gevonden, bleek er zich een doofstomme jongen in een kast van haar slaapkamer te bevinden. Waar hij vandaan kwam, wat zijn motief was, bleef in nevelen gehuld, het enige wat men achterhaalde was dat hij Boy werd genoemd. De jury vond in zijn aanwezigheid op de plek des onheils voldoende reden hem als de dader te veroordelen. Door zijn hardnekkige speurtocht ontdekt de verslaggever stukje bij beetje de ware achtergronden, komt hij erachter wie Boy in werkelijkheid was en brengt zijn onderzoek hem uiteindelijk in Montauk, waar hij op een verrassend gegeven stuit.
Meer nog dan een zeer onderhoudend verhaal van een moordmysterie is Boy een roman over de intensiteit van de waarneming, van het zintuigelijk bestaan. Een intensiteit, die verhoogd wordt wanneer een van de zintuigen uitvalt en de toegang tot de werkelijkheid door andere moet worden overgenomen.
J. Bernlef (1937) schreef een groot aantal gedichten, verhalen, romans en essays. Van zijn romans zijn Hersenschimmen en Publiek geheim het bekendst geworden. Zijn meest recente roman heet Verloren zoon (1997). Hij ontving vele prijzen, waaronder de P.C. Hooftprijs, de Constantijn Huygensprijs en de AKO Literatuur Prijs.
Eerste zin
Vanachter zijn cilinderbureau keek William Stevens uit op een blinde muur van vaalrode baksteen.Samenvatting
Begin 20e eeuw, Amerika staat aan het begin van nieuwe inventies. Electra, auto´s zijn een luxe en fotografie wordt uitgebreid door de film. De inwoners van het primitieve staatje Flatbush zijn in de ban van de videofragmenten zonder geluid. De bewonderingswaardige actrice Norma Todd, onder het volk beter bekend als `Polly´, staat hoog in het vaandel in Flatbush. Haar jongensachtige gedrag en glinsterende ogen zijn ook William Stevens niet ontgaan. Als verslaggever van de Flatbush Chronicle gaat hij dan ook meteen op onderzoek uit wanneer er ten horen wordt gebracht dat Polly vermoord is. Dat terwijl het net een primeur was dat ze een rol zou vervullen in de nieuwe film: Blinde rozen. Het is schokkend nieuws en de kranten doen hun best om zoveel mogelijk informatie te verzamelen voor hun lezers. Al snel wordt een jongeman verdacht, verstopt in de kast van Polly. Boy is doofstom en kan zich niet verdedigen tegen de aanklacht. Rechercheur Lagrange staakt verder onderzoek en laat hem er voor opdraaien.
William vertrouwt de zaak niet, hij denkt niet dat Boy de moord heeft kunnen plegen. Met in zijn gedachten de mooie Polly en een goed stuk voor de krant, gaat hij in naam van de Flatbush Chronicle op grondig onderzoek uit. Wie is deze geheimzinnige jongen? Waarom is Polly vermoord? Als verslaggever kent William het dorp goed. Hij gaat deur tot deur langs om te kijken of er ergens informatie te halen valt. Zo ontmoet hij verschillende mensen in de filmindustrie. John McCabe heeft Boy de techniek achter het filmen laten zien en gefilmd vanuit het perspectief van de doofstomme jongen. Hij maakt kennis met Amy Faye, de pianist in het Mélodrome. Zij voorziet de geluidloze beelden van muziek en kan zo de spanning opbouwen en inspelen op wat het publiek te zien krijgt. Ze kende Polly omdat ze vroeger vriendinnen waren. Ze had zelfs de sleutel van haar huis. Ook kende ze Boy. Amy heeft Boy gevonden en hem in huis genomen. Ze zocht werk voor hem bij Mélodrome. Boy kon aan de slag als sandwichman om reclame te maken voor de vertoningen. Boy vond het geweldig hoe Amy piano speelde. Horen kon hij niet, maar hij zag en onthield precies hoe haar vingers over de toetsen gleden. Ook mocht hij van haar collages maken van uitgeknipte afbeeldingen. Hij kon zijn perspectief op papier zetten. William zoekt Boy op in een instelling waar hij de jongen ziet tromroffelen op tafel.
Stukje bij beetje krijgt hij meer te weten over Boy en Polly. William en Amy worden op elkaar verliefd. Ondertussen pleegt Boy zelfmoord in de gevangenis door zichzelf op te hangen. De ouders van Polly bleken een vreemde verhouding te hebben. Bruce Wilders, de oude buurman van Polly blijkt er meer vanaf te weten. Wanneer William hem uithoort in Montauk, bekent de man Polly te hebben gedood. Althans, het was een ongeluk. Haar sjaal bleef haken in het wiel van de auto en wurgde haar zo. William ziet het als groot nieuws en publiceert het in de krant. Echter, niemand gelooft hem. Hij vlucht met Amy naar Montauk. Het hotel waar hij verbleef tijdens zijn zoektocht, laat hij aan Amy zien. Henry Weaver, de hoteleigenaar is blind en ontroerd Amy. Ze helpt de hoteleigenaar veel en kletst met de inwoners. Ze zien er samen een toekomst in. Om de moeilijke periode af te sluiten gaan ze naar de uitvaart van Boy. Daar wordt verteld dat hij altijd een stukje piano kwam spelen.
Wanneer Amy zwanger raakt en ze naar Montauk verhuist zijn, laten ze een piano overbrengen. Later, wordt in de krant gepubliceerd dat William gelijk had. Wilders en inspecteur Lagrange zaten in een complot. De grote zoektocht van William naar de onschuld van Boy was niet voor niets geweest, wellicht wel te laat.
Personages
William Stevens
Hoofdpersonage. Een Nederlander is Amerika die zijn naam heeft laten veranderen. Hij heette Willem Steevens. De moeder van William overleed en denkt nog vaak aan haar wanneer hij haar wandkleed ziet. Hij trok weg van de boerderij van zijn ouders en ging naar de grote stad. Waar hij aan de slag ging als verslaggever. Van onderop probeert hij verder door te groeien in de scène. Hij is smoorverliefd op Polly, maar wanneer hij na haar dood Amy leert kennen, verandert dat langzaam aan.
Norma Todd- Polly
Ze is een energieke dame. Het publiek is dol op haar. Ze schittert op het doek en begint door te breken als actrice. Ze is eigenwijs en teruggetrokken. Polly zou graag een meer serieuze rol willen krijgen in een film. Ze krijgt veel aandacht van mannen, en soms zou ze ook wel een man geweest willen zijn. Polly heeft grote handen en voeten, maar ook mooie krullen en glinsterende ogen.
Amy Faye
Wat opvalt aan haar is haar bruine en grijze oog. William viel het ook meteen op. Ze speelt piano in het theater en voorziet beeld van geluid. Ontzettend veel werken weet ze uit haar hoofd en speelt ook samen met Boy. Ze kan iedereen in een trans zetten met haar muziek of juist laten bewegen. William steelt haar hart en krijgt er samen een plekje met Boy. Ze is heel zorgzaam.
Boy
De doofstomme jongen uit de kast op de plaats delict. Doordat hij niks kan zeggen of horen lijkt hij voor sommigen niet te bestaan. Terwijl anderen hem juist wel zien staan. Hij heeft een heel ander perspectief dan een ander mens. Boy is dol op beeld en zich eigenlijk van geen kwaad bewust. Hij is gevonden op het strand door Amy en mocht bij haar logeren. Daar leerde hij veel over de kunst van beeld en geluid. Hoewel sommige zintuigen niet werken, betekent het nog niet dat hij nutteloos is voor de maatschappij. Hij werkt als sandwichjongen bij het theater. Nadat hij verdacht wordt en gevangen wordt gehouden voor de moord op Polly, pleegt hij zelfmoord.
Flannery
De baas van William. Hij wilt van de krant iets groots maken, maar tegelijkertijd wilt hij authentiek blijven. Ook geeft hij William wel de kans en ruimte om met een nieuw idee te komen. Voor zijn eigen onderzoek is hij vaak in de Den te vinden. Waar de dorpelingen hem van de nieuwste nieuwtjes voorzien.
Bruce Wilder
Een man met heel veel geld en onroerend goed. Hij zat in het complot met de rechercheur. Bruce was aanwezig bij het ongeluk en bracht Polly daarna naar haar huis. Hij had een vreemde verhouding met haar. De vader van Polly had een relatie met zijn dochter. Daar was hij boos om en wilde Polly hebben. Hij liet haar kinderachtige jurkjes aantrekken.
Quotes
"‘Hij sloeg de kraag van zijn jas op en glimlachte even. Hij was net als al die andere mensen: ook hij zag maar een deel van de werkelijkheid, voor de rest was hij net zo stekeblind als zij’" Bladzijde 86
"Later, toen ze John McCabe had leren kennen, was ze er meer van gaan begrijpen. John zei dat je de gebaren van de acteurs niet moest zien als taal, maar als een uiting van primaire emoties. Je hoeft ze niet te begrijpen op de manier waarop je taal begrijpt. Omdat je een lichaam hebt, ken je ook de taal die het lichaam spreekt, die is internationaal. Dat is ook de reden dat de cinema zo’n succes is." Bladzijde 102
"‘Sommige mensen hebben maar een klein stukje van de aarde nodig om te verdwalen,’ zei Weaver." Bladzijde 228
Thematiek
MachteloosIn de zin dat Boy machteloos staat in de maatschappij. Terwijl hij net zo zeer mens is als een ieder ander. Door het gebrek aan zintuigen wordt hij behandeld als een gek, iemand die niet goed in zijn hoofd is. Door het gehele verhaal worden verschillende gebreken van zintuigen benoemd. De doofstomme Boy of de blinde hoteleigenaar. Maar ook de machteloosheid die William voelt wanneer het dorp hem niet gelooft, wanneer de waarheid niet wordt gelooft. Daarnaast draait het boek om het afzwakken en versterken van zintuigen. In de eerste zin gaat het al om een 'blinde' muur. En het verhaal eindigt met het 'voelen' aan Amy's buik.
Verlangen naar een doorbraakWilliam verlangt al zijn hele leven naar een grote doorbraak als verslaggever. Maar ook de doorbraak van de waarheid achter de moord. Ook de doorbraak van Polly, de pianiste Amy en Amerika in het geheel. De doorbraak van de filmindustrie.
Motieven
Dood
Het verhaal draait helemaal om de moord op Polly. Daarnaast hangt Boy zichzelf ook nog eens op. Ook denkt William vaak terug aan de dood van zijn moeder
(het gebrek aan) zintuigen
Boy is doofstom en Henry is blind. De film is in opkomst, waardoor het nog veel primitiever is dan hoe we dat nu kennen in de huidige maatschappij. Zwart-wit films en foto’s geeft de personages ook een soort blindheid. En het ontbreken van geluid bij de film wordt gezien als doofheid. Toch wordt er ook heel duidelijk beschreven dat het wegnemen van een zintuig, andere zintuigen weer erg scherpstelt. Zo bleef Boy heel lang kijken naar letters op ruiten, en de hoteleigenaar kon heel goed luisteren naar de natuur.
Titelverklaring
´Boy´, de naam die gegeven wordt aan de verdachte van de moord op Polly. Een doofstomme jongen die een grote oorzaak is voor het onderzoek van William. Het gaat om het bewijzen van onschuld van iemand die zichzelf niet kan verdedigen en daarmee soms niet eens lijkt te bestaan. Boy is niet de echte naam van de jongen, maar er wordt toch een label opgeplakt.
Structuur & perspectief
Structuur
Dit boek bestaat uit twee delen. Deel één bevat vijf hoofdstukken en deel twee uit vier hoofdstukken. De titelloze hoofdstukken zijn allemaal weer opgedeeld in paragrafen.
Perspectief
Het verhaal is geschreven in personaal perspectief. De lezer volgt de gedachten en acties van het hoofdpersonage William. Deze wordt af en toe afgewisseld met het perspectief van Amy.
Decor
Decor
Het verhaal speelt zich voor een groot deel af in Flatbush, het is het begin van de 20e eeuw. Veramerikaanste emigranten voorzien het dorp van film, een hoedenzaak, kruidenwinkel en restaurants. De Mélodrome is van belang, omdat daar Polly te zien is op doek, maar ook hebben Amy en Boy er gewerkt.
Ook is Montauk een belangrijke plaats. Daar komt William de waarheid te weten achter de dood van Polly. Daarnaast wordt het de nieuwe woonplek van het stel, waar ze weer aan een nieuwe toekomst kunnen bouwen.
Tijd
Het verhaal speelt zich af van oktober tot december rond 1906. Het is een chronologisch verhaal. Deze wordt af en toe onderbroken door herinneringen uit het verleden, flashbacks.
Stijl
Bernlef kan heel gedetailleerd schrijven. Het verhaal bestaat voornamelijk uit lange zinnen. Hij weet de lezer mee te voeren in de tijd van toen en de perspectieven van de karakters. Een aantal lastige begrippen kunnen voor moeite zorgen. Maar doordat er een grote context wordt beschreven, valt het vaak snel te begrijpen. De uitgebreide context wordt steeds afgewisseld met dialogen.
Slotzin
'Voel', zei ze. Ze pakte zijn hand en legde hem op haar buik. En nu voelde hij het. Onder zijn hand bewoog iets. Hij wilde iets zeggen. Glimlachend legde ze een vinger op zijn lippen.Beoordeling
Ik vind het boek mooi geschreven. Zelf vond ik de clou wat minder spannend dan gehoopt. Het zou spannender zijn als Amy er ineens meer mee te maken had gehad en William de gehele tijd had voorgelogen. Nu was de spanning heel hoog opgebouwd in de grote zoektocht en vervolgens was het een ongeluk. Het werd een beetje tussen neus en lippen zo bekend gemaakt. Dat vond ik wat minder. Verder is het boek best beschrijvend en kost het wat langer om er goed in te komen, omdat het verhaal pas later op gang komt. Toch zit de lezer daardoor wel goed in het verhaal, tijd en perspectief van de personages. Ik zou dit boek aan iedere middelbare scholier aanraden en ouder.
Stel je bent leraar
REACTIES
1 seconde geleden