Autisme

VOORWOORD

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt.

Autisme is een ontwikkelingsstoornis, die eigenlijk weinig voorkomt.
Uit onderzoekscijfers blijkt dat 4 tot 5 autisten per 10.000 kinderen per jaar geboren worden. Dit betekent dat er per jaar in Nederland ongeveer 75 tot 90 autistische kinderen bijkomen.

Er bestaan ook nog andere ontwikkelingsstoornissen, die ook heel veel lijken op autisme. Vroeger werd er soms dan gesproken over autistiform of een pervasieve stoornis. Deze groep mensen is wel 5 keer zo groot dan de echte groep autisten. Er worden dus ongeveer 300 tot 400 kinderen geboren per jaar met een stoornis die heel veel lijkt op autisme. Tegenwoordig wordt er steeds meer gesproken over een stoornis uit het autistische spectrum in plaats van autisme en aanverwante contactstoornis.

De ziektes die heel veel lijken op autisme, wordt gerekend tot het syndroom van Asperger. De kinderen lijken qua kenmerken veel op kinderen met autisme, maar hun taalgebruik is beter en ze hebben een hoog leervermogen. Alleen de omgang met andere mensen is verstoord.

Autisme komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Er is een verhouding zichtbaar, die je n ook in het speciaal onderwijs aantreft. 1 op de 4 mensen met autisme zijn meisjes. Voor het syndroom van Asperger is dat 1 op de 3 tot 10 meisjes.
Als autisme bij een meisje voorkomt, heeft dit meisje ook vaak een matige of ernstige vorm van een verstandelijke handicap.

Ongeveer 80% van de kinderen met autisme is ook verstandelijk gehandicapt. Eigenlijk zijn deze kinderen dus dubbel gehandicapt, omdat er naast autisme ook een verstandelijk tekort is. Ongeveer 20% van de autisten heeft een normale intelligentie. Een normale intelligentie is best wel bijzonder.

KENMERKEN

Autisme is een psychiatrische stoornis. De kinderpsychiater kijkt naar de gedragskenmerken van de persoon en hij kijkt er ook naar of er geen andere uiterlijke kenmerken te zien zijn. Veel autisten zien er juist heel normaal uit. Er is nog geen speciaal onderzoek mogelijk waaruit blijkt dat er sprake is van autisme.
De kinderpsychiater gebruikt bij het bekijken van het kind een classificatiesysteem. Daarin staat beschreven waar hij op moet letten. Dit systeem hebben de kinderpsychiaters samen afgesproken en noemen dit het DSM IV.

Je spreek van autisme als de volgende hoofdkenmerken zichtbaar zijn:

1. Het kind gaat niet normaal met andere mensen om.
2. Het taalbegrip en de taalproductieniveau is lager dan bij de leeftijd eigenlijk hoort.
3. Het kind is weinig geïnteresseerd in activiteiten en andere dingen waar andere
kinderen van die leeftijd wel geïnteresseerd in zijn.

Deze kenmerken zijn verder uitgewerkt in 12 kenmerken. Van deze kenmerken moeten er minstens 6 van de kenmerken te zien zijn, waarbij er twee uit de categorie 1 en een uit de categorie 2 en 3 aanwezig moeten zijn.
De kenmerken moeten ook al voor het derde levensjaar te zien zijn bij het kind.

OORZAAK

Het lijkt zo te zijn dat er bij autisme sprake is van een gestoorde werking van de hersenen. Het lijkt erop dat de prikkelverwerking anders verloopt dan bij ‘gewone’ mensen. Sommige geluiden worden door hen anders gehoord of doen juist pijn, omdat ze te hard zijn. Sommige draaiende dingen zijn zo boeiend dat autisten er niet zonder kunnen.
Die gestoorde prikkelverwerking lijkt al voor de geboorte te zijn ontstaan en lijkt een gevolg van een te grote hoeveelheid hersencellen die dan ook nog eens veel te gevoelig zijn. Ze nemen zegmaar te veel prikkels op en kunnen dat niet allemaal verwerken. Aan autisme kun je dus verder niets doen.
Het lijkt er steeds meer op dat autisme erfelijk is, of in sommige families vaker voorkomt. Autisme gaat vaak samen met andere erfelijke ziekten of syndromen.

ONDERWIJS EN WERK

Onderwijs

Er zijn in Nederland 47 scholen waar een autistisch kind heen kan. Het is belangrijk voor een autistisch kind dat er het kind in een duidelijke en niet ingewikkelde omgeving is die het kind met begrip en geduld tegemoet komt. Er moet een overzichtelijk dag- en weekpatroon in de dagen zitten, waarin letterlijk zichtbaar wordt gemaakt waar en wanneer bepaalde activiteiten plaatsvinden. Ze moeten dingen een voor een uitvoeren. Dit geeft hen houvast in hun leven. Mensen met een autistische stoornis hebben extra persoonlijke aandacht nodig en kunnen dus beter les krijgen in kleine groepen. Ze kunnen slecht tegen kritiek en ze hebben veel waardering nodig.
Je hebt veel geduld nodig als je op een school voor autisten werkt. Autisten hebben vaak niet door wat je zegt. Je moet dan niet boos worden, want dan worden zij ook boos, en bij hun duurt het vaak dagen voordat het weer helemaal over is.
Het onderwijs dat een autistisch iemand krijgt, is per persoon verschillend. Het is moeilijk om een goede methode te vinden omdat het lang duurt om een autist te begrijpen. Enkele methodes zijn de Sonrise methode, de dolfijnmethode en de teatchmethodde:

- De Sonrise methode:
Hierbij spelen de ouders met hun kind in een kamer waarbij een kind zo min mogelijk afgeleid kan worden. Deze kamer heeft meestal witte muren en een lichte vloerbedekking. Ook is het kind de leider en niet de ouder, anders kan het kind kwaad worden. Het is slim om het kind vaak in de ogen te kijken, want dit is erg moeilijk voor een autist.

- De Dolfijnmethode:
Autistische kinderen zwemmen met dolfijnen. Sommigen maken dan contact met de dolfijnen en er wordt beweerd dat ze dan ook beter contact kunnen maken met mensen. Soms ontstaat er een band tussen de autist en de dolfijn. Mensen weten nog steeds niet precies hoe dat kan.

- De Teatchmethode:
Deze methode wordt vooral op scholen gebruikt waar autistische kinderen op zitten. De kinderen hebben allemaal een langwerpig bord waar pictogrammen op hangen van wat ze die dag gaan doen. De pictogrammen van de dingen die gedaan zijn worden dan weggehaald. Zo weten de kinderen precies wat ze gaan doen en is alles voorspelbaar. Dat is voor sommige autisten de beste manier. Ze kunnen namelijk boos worden als hun schema wordt veranderd.

Als de kinderen ouder worden, wordt het aantal onderwijsvoorzieningen voor autisten veel kleiner. De keuze voor het onderwijs wordt bepaald door regionale mogelijkheden, de mogelijkheden van bepaalde scholen en leerkrachten om autistische kinderen op te nemen en de meest voorkomende verschijnselen van het kind.
Als een kind op een school wordt geplaatst, is de er veel deskundigheid nodig. Bij de keuze van de school wordt niet heel erg gelet op de mogelijkheden van individuele therapieën, maar op de manier waarop de leerkrachten met de kinderen omgaan, de sfeer die de klas uitstraalt en vooral de ontwikkelingsmogelijkheden die de kinderen worden geboden. Daarnaast moeten fysiotherapie, logopedie en speltherapie ook aanwezig zijn als ondersteuning.
De ouders moeten veel weten over de school of dagverblijf en wat daar gebeurt. De leerkrachten zullen de gelegenheid moeten krijgen om het kind thuis te observeren. Het bezoek is erg belangrijk. Het voordeel van het kind is, dat zijn leven niet gesplitst wordt in twee afzonderlijke delen. Het is daarom heel erg belangrijk dat het handelingsplan aansluit op de thuissituatie.

Werk

De meeste mensen met autisme kunnen wel werken. Sommigen hebben een baan waarbij ze hetzelfde werk moeten doen. Anderen hebben begeleiding nodig op het werk. Ze hebben heel afwisselende banen, er zijn geen banen speciaal geschikt voor mensen met autisme. Toch hoor je vaag dat mensen een meer technische baan hebben of een baan waarin veel structuur en regelmaat wordt geboden. Dat zijn zaken die belangrijk zijn voor mensen met autisme. Maar dat gaat niet altijd zo.

WONEN

Woonvoorzieningen
Veel volwassenen die autisme hebben, hebben vaak wel een normale begaafdheid. Daardoor hebben ze vaak veel problemen met wonen. Door hun handicap zijn ze niet altijd in staat om zelfstandig te gaan wonen, maar ze kunnen ook wel voor zichzelf zorgen. Daarom kunnen ze ook licht ondersteund worden. Soms moet iemand juist veel begeleiding nodig hebben. Dat hangt af van de persoon zelf. De één heeft voldoende aan een uur begeleiding per week, om bijvoorbeeld een weekplanning te maken. De ander heeft dagelijkse ondersteuning nodig bij het huishouden omdat dat niet zelf kan worden georganiseerd. Hij kan dus in een eigen huis wonen en dat er wat begeleiding is, of hij kan in een dagelijkse opvang zitten, waar hij doordeweeks alle dagen is.

Hulpmiddelen
Twee hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden voor autisten, ga ik hier onder beschrijven:
De pictogenda: De pictogenda is een agenda met pictogrammen. De pictogrammen verwijzen naar voorwerpen, afspraken en activiteiten van dagelijks terugkerende voorwerpen, afspraken en activiteiten, zoals geld, eten en boodschappen doen, verjaardagen, kermissen en de tandarts. Sommige pictogrammen zijn al voorgedrukt in de agenda. Dit zijn pictogrammen die verwijzen naar de dagen van de week, de maanden van het jaar en Nederlandse en Vlaamse feestdagen. Achter in de pictogenda zitten stickervellen. Hiermee kan de gebruiker alle informatie over zijn dagelijks leven opplakken. De pictogenda komt ieder jaar rond november uit voor het volgende jaar.
De kleurenklok: Een kleurenklok wordt steeds vaker gebruik binnen het basisonderwijs, speciaal onderwijs en de (jeugd)hulpverlening. Een kleurenklok is een klok waarop vaste tijden met kleuren zijn aangedood. Bijvoorbeeld: rood is 2,5 minuten en geel is 20 minuten. Je kunt op een kleurenklok de tijd niet zien, maar wel een tijdsblok aangeven, omdat er maar één wijzer op de klok zit. De kleurenklok is erg geschikt voor kinderen die nog geen klok kunnen lezen. De klok kan ook ingezet worden voor kinderen met gedragsstoornissen zoals PDD en ADHD. De kleurklokken worden nu onder andere gebruikt door leerkrachten in basisonderwijs en speciaal onderwijs, remedial teachers, speltherapeuten en pedagogisch medewerkers van diverse doelgroepen.

SAMENLEVING

Kleine kinderen met autisme kunnen naar de basisschool, dit is het gewone onderwijs wat de meeste kinderen krijgen. Ook kunnen ze bijvoorbeeld naar de stichting Dr. Leo Kannerhuis. Hierover heb ik ook informatie bijgevoegd. Het Dr. Leo Kannerhuis is een gespecialiseerd kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis met een verschillend, vraaggestuurd zorg- en behandelaanbod voor mensen met een autistische stoornis. Ook is het Dr. Leo Kannerhuis een kenniscentrum met betrekking tot autisme. Het Dr. Leo Kannerhuis is gericht op de ontwikkeling van specifieke zorg, kennis en behandelmethoden.
Ik vind dat de samenleving wel genoeg doet voor mensen met autisme. Er zijn veel dingen waar autisten heen kunnen. Ik vind het wel jammer dat heel weinig mensen maar weten wat autisme is. Als je iemand vraagt die niet veel afweet van de zorgsector, dan weten ze meestal niet wat het is. Ook zeggen heel veel: ‘Ik heb er wel eens van gehoord, maar ik weet niet wat het is.’ Dat vind ik wel jammer, want als je bijvoorbeeld in een winkel werkt, en er komt een autist in de winkel en je begrijpt hem bijvoorbeeld niet, kan hij heel snel boos worden. De meeste mensen snappen dan niet waarom ze zo reageren, want autisten zien er niet anders uit dan andere mensen. Daar hebben ook veel autisten moeite mee, omdat ze niet begrijpen waarom andere mensen hun vaak niet begrijpen.

BRONVERMELDING

www.autisme-nva.nl
www.pictogenda.nl
www.leokannerhuis.nl
www.autisme.be
www.autismecentraal.com
Het boek: autisme en het syndroom van Asperger geschreven door Uta Frith

HET DR. LEO KANNERHUIS

Stichting Dr. Leo Kannerhuis werd in 1974 opgericht als behandelingsinstituut voor jongeren met autisme. In de afgelopen 25 jaar heeft het Dr. Leo Kannerhuis zich ontwikkeld tot een landelijk centrum voor autisme.

Profiel
Het Dr. Leo Kannerhuis is een gespecialiseerd kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis met een gedifferentieerd, vraaggestuurd zorg-/behandelaanbod voor mensen met een autisme spectrum stoornis. Daarnaast is het Dr. Leo Kannerhuis een kenniscentrum voor consultatie, detachering, voorlichting, opleiding en onderzoek met betrekking tot autisme. Het Dr. Leo Kannerhuis voert een actief beleid gericht op ontwikkeling van specifieke zorg, kennis en behandelmethodieken.

Missie
De taak van het Dr. Leo Kannerhuis is het bieden van optimale, specialistische zorgverlening aan mensen met autisme. Getracht wordt de opgedane kennis en ervaring om te zetten in een passend individueel hulpaanbod. De cliënt met zijn hulpvraag is het uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling van het zorgaanbod; hij staat centraal in dit proces.
Doel van de behandeling is -uitgaande van de individuele zorgvraag- het opheffen van de stagnatie in de ontwikkeling en het op gang brengen van de persoonlijke groei van de cliënt. Hierbij zijn zelfredzaamheidvaardigheden, communicatieve en sociale vaardigheden belangrijke ontwikkelingsgebieden. Uitgangspunt is het respect voor de eigenheid van het individu. Door middel van specialistische, individuele en groepstherapeutische behandeling wordt beoogd te komen tot het verwerven van een zo groot mogelijke maatschappelijke zelfstandigheid en persoonlijke ontplooiing van de cliënt. Dit kan voor ieder individu verschillend zijn. Voor sommigen betekent dit een zelfstandiger en minder hulpbehoevend leven, voor anderen een betere contactvaardigheid binnen de eigen omgeving.

Aanbod
Het Dr. Leo Kannerhuis kent een behandelaanbod voor kinderen, jongeren en volwassenen met een autisme spectrum stoornis. Het aanbod bestaat uit: een polikliniek, deeltijdbehandeling voor jongeren, logeerhuizen voor kinderen en jongeren, een kliniek voor kinderen, een kliniek voor jongeren, De Wissel (afdeling training & school) en een woon-werkgemeenschap voor volwassenen. Daarnaast biedt het Dr. Leo Kannerhuis voorlichting en deskundigheidsbevordering op het gebied van autisme, detachering, onderzoek en opleiding.

Een autisme spectrum stoornis
Autisme is een handicap die zich niet makkelijk laat omschrijven. Er worden veel verschillende namen gebruikt. Autisme kan op verschillende wijze tot uitdrukking komen. Reden waarom nu gesproken wordt van een autisme spectrum stoornis. (ASS)
De hoofdkenmerken van autisme zijn problemen met het leggen van contacten, communicatie en taalgebruik. Mensen met autisme hebben over het algemeen moeite met veranderingen. Zij hebben veelal een beperkt voorstellingsvermogen en een eenzijdig interessegebied. Binnen de autistische spectrum stoornis kunnen de aard en de zwaarte en de daaruit voortvloeiende beperkingen, per individu sterk verschillen.

De behandeling van autisme
Het behandelaanbod van het Dr. Leo Kannerhuis bestaat uit een op de autistische stoornis en de individuele zorgvraag van de cliënt afgestemde behandeling.
Na aanmelding wordt door middel van onderzoeken beoordeeld of een passende zorgvorm geboden kan worden. In overleg met de cliënt en zijn/haar ouders wordt de zorgvorm vastgesteld en wordt de cliënt op de wachtlijst geplaatst voor de betreffende afdeling.

De behandeling in de kliniek voor kinderen en jongeren en de afdeling deeltijdbehandeling wordt vormgegeven door een behandelteam. Een behandelteam bestaat uit een kinder- en jeugdpsychiater, een gedragswetenschapper, een maatschappelijk werker en een afdelingshoofd met een team van groepsbegeleiders. Daarnaast zijn er therapeuten, arbeidstrainers en activiteitenbegeleiders betrokken bij de behandeling. Eindverantwoordelijke voor de behandeling is de eerste geneeskundige.
Ouders nemen in de behandeling een belangrijke plaats in. Naast de cliënt wordt ook aan de ouders instemming gevraagd voor het behandelplan en zij worden betrokken bij de uitvoering ervan. Ook de verwijzer uit de regio van herkomst van de cliënt wordt betrokken bij de behandeling.

http://www.leokannerhuis.nl