literaire genres mythe, fabel, legende, parabel, sage, stadssage, sprookje

MYTHE

1) Verhalen over universele thema’s met als hoofdpersonages goden en halfgoden.
2) Fabeltje
3) Verhaal uit de sociologie, een ongefundeerde voorstelling over een persoon, zaak of toedracht.

• Hoofdpersonages: goden en halfgoden
• Tijd en ruimte: onbepaald
• Thema’s: universele thema’s, levensvragen worden
  beantwoord
• Doel:

- Het onbegrijpelijke verklaren
- Lessen van wijze ouderen uit het verleden

- Het aantonen hoe de wereldorde er volgens de oude Griek in elkaar steekt

• Verzonnen
• Vroeger mondeling doorvertelt (men kon nog niet schrijven), nu literair
• Mensen zoeken antwoorden op levensvragen door middel van religies, sekten, New Age (= een beweging, aanhangers van New Age trachten vanuit zichzelf de eigen persoon en daarmee de hele wereld op een hoger plan te brengen)
  
  *Soorten Mythes
  4 dingen verklaren:
  - Babel: Ontstaan van verschillende talen en waarom we verspreid leven
  - Waarom we almachtig willen zijn
  - Onbegrip tussen de mensen
  - Waarom we niet zoals God kunnen leven
  De mens moet zijn plaats kennen op de wereld (de moraal bij zowat alle mythes)
  
  Kreet uit Babel: Zij spreken mij woorden
  De taal beheerst de mens en de mens niet de taal

• Genesis (van H.C. Andersen): Volgens de Bijbel. Behalve de laatste zin; Adam wil geen baas zijn, het is teveel verantwoordelijkheid. Het is geen mythe

• Genesis (Oude testament): Mythe
  
  *De Grieken en hun goden
  Grieken lieten zich beïnvloeden door het advies van de goden, dat gebeurde via orakels. Ze waren polytheïstisch. Zeus was de oppergod en god van de rechtspraak, hij gedroeg zich als een onverbeterlijke flirter. Hij was dus verre van voorbeeldig, maar dat gold voor zowat alle (half) goden en (half) godinnen. Ze maakten voortdurend ruzie en reageerden zich af op de mens.
  
  *Stijlfiguur: Hypallage
  Een stijlfiguur waarbij er een bijzondere relatie is tussen zn en bn, grammaticaal gezien hoort het bijvoeglijk naamwoord bij het zelfstandig naamwoord, maar qua inhoud staat het beter bij een ander woord
  Bijv.: Een goed: een glas goede wijn: glas wijn
  de hoge: bijv.: De muren van het hoge Rome: muren van Rome

SAGE
Verwijst naar:
- Theologische sage godsdienst en religie
De spanning tussen de wereld van de mensen en bovennatuurlijke krachten worden weergegeven
Bijv.: De vliegende Hollander

De leer van het woord:
- Etymologische sage verklaring van een plaatsnaam of volk hoe hij aan zijn naam komt
Bijv.: Ajuinen

• Hoofdpersonages: mensen en hogere machten
• Tijd en ruimte: gesitueerd
  
  
• Historische kern met fantasie
• Mondeling doorverteld
• Een sage is geloofwaardiger, omdat er realistische elementen in voorkomen; zo willen ze je doen geloven dat het echt bestaan heeft.
• Een sage bevat ook onrealistische elementen, de vrees voor magische krachten, bovennatuurlijke verschijnselen(hekserij, spokerij en toverij) en wezens(reuzen, kabouters, geesten weerwolven…).
• Moraal: Je moet de hogere machten respecteren anders komen er rare dingen van.
  
  *Soorten sagen
  - De vliegende Hollander (theologische sage)
  - Ajuinen (etymologische sage)

STADSSAGE
Of Urban Legend, stadslegende, broodje- aap verhalen

• gesitueerd in tijd en ruimte
• Werd vroeger mondeling doorverteld, nu wordt het ook doorverteld door het internet, zo gaat het sneller. Stadssagen worden ook gemakkelijk doorverteld, omdat het geen onmogelijk elementen bevat.
• Kleine kern van waarheid
  - Alledaagse dingen, van recente datum
  - Moraal
  - Angst
  - De meest recente vormen van stadssagen zijn een kettingbrief en hoax
  
  *Broodje- aap verhalen
  De term broodje- aap verhaal komt van een restaurant waarin men beweert dat ze broodjes met apenvlees verkopen. Eigenlijk zijn het verhalen die altijd via via zijn, je komt nooit echt bij de persoon die het zelf meegemaakt heeft.
  
  *Soorten stadssagen (+woordenschat)
  - Hoax: -Een soort stadssage, dat afkomstig is van het Engels voor poets, nep, bedrog. Het is erger dan een grap maar vaak minder ernstig dan fraude.
  - Een voorbeeld zijn de graancirkels die gemaakt worden in graanvelden om de mensen iets d duidelijks te maken of de afscheiding van Vlaanderen en Wallonie.
  - Er wordt gebruikt gemaakt van angst, het kan paniek veroorzaken.
  
  - Kettingbrief:
  -Een kettingbrief is een brief (tegenwoordig email) die de ontvanger enige malen moet k kopiëren en vervolgens door moet sturen.
  -De bedoeling is dat zo veel mogelijk mensen de brief ontvangen.
  - Het kan onschuldig zijn, maar soms ook illegaal, bv bij valse viruswaarschuwingen zoals het ‘Trojaanse Paard’ (= een virus dat verborgen zit in de waarschuwing voor een virus).
  
  LEGENDE
• legenda (Latijn)= wat gelezen moet worden
• Religieuze tekst dat meestal te maken heeft met het leven van heiligen of gewijde voorwerpen.
• Gesitueerd in tijd en ruimte
• Moraal
• Oorspronkelijk neergeschreven
  
  * Voorbeelden van legendes
  - Arthurlegende: geen heilige maar enkele heilig voorwerpen namelijk de Heilige Graal en Excalibur
  
  - De legende van bisschop, 50% van zijn bezittingen waren voor de paus.
  - Sint Maarten: Maarten Toen hij een bedelaar tegenkwam die het heel koud had, gaf hij hem de helft van zijn mantel (andere helft was voor de paus).
  - Beatrijs: kloosterlinge, ontvlucht uit het klooster. Haar afwezigheid wordt nooit ontdekt, omdat Maria haar plaats heeft ingenomen.