Edith Piaf

Inleiding

Dit werkstuk gaat over Edith Piaf, de franse chasoniere. In de krant las ik een advertentie dat Piaf, de musical bijna stopte met de voorstellingen. Ik wist toen al dat we een werkstuk voor muziek moesten maken. Samen met mijn ouders en zusje ben ik daar naar toegegaan. Zo hoopte ik ideeën op te doen voor mijn muziekwerkstuk.

Piaf is zeker geen makkelijk onderwerp, want over Piaf, de musical vond ik op het internet hele pagina’s. Over het leven van Edith Piaf vond ik echter niets. Het enige wat ik vond was een oud boek op de vrijmarkt, geschreven door haar halfzus Simone Berteaut. Dit boek is heel slecht geschreven. Omdat dit het enige was dat ik had moest ik het hier mee doen. Het boek telt bijna 500 pagina’s. Voor engels en Nederlands moest ik ook nog boeken lezen, daarom heb ik het niet helemaal kunnen lezen. Ik zal daarom Edith’s leven tot haar grote doorbraak uitgebreid beschrijven, terwijl ik haar latere leven zal moeten beschrijven met de korte informatie die in het musicalboekje stond. Ik vind het heel jammer dat het zo moet. Edith Piaf vind ik namelijk een fantastisch onderwerp.

Piaf, de musical

V&V entertainment BV en Mojo Theater productions produceerden samen Piaf, de musical. Pam Gems schreef de musical. Gems is geboren in 1925. Het stuk over het leven van Piaf werd voor het eerst in 1978 opgevoerd door The Royal Shakespeare Company. Liesbeth List vertolkte de titelrol. Iedereen kent Liesbeth List natuurlijk van haar jarenlange samenwerking met Ramses Shaffy. Verder is zij bekend door haar vertolkingen van onder andere Mikis Theodorakis en Jacques Brel. Liesbeth List is getrouwd en heeft een dochter. List kreeg al verscheidene onderscheidingen voor haar werk, maar Piaf ziet zij ‘als de kroon op haar werk’. En ook voor ‘de kroon op haar werk’ ontving zij een onderscheiding. List won de John Kraaykamp Musical Award voor de beste Vrouwelijke Hoofdrol in mei 2000!!!In de musical is Liesbeth de enige die zingt. De anderen spelen enkel toneel. Casper van Bohemen speelde ook mee in de musical. Soapliefhebbers kennen hem van de RTL4 soapserie ‘Goeden Tijden, Slechte Tijden’, daarin speelde hij namelijk de slechterik Frits van Houten. Toen zijn personage in de serie doodging, begon Casper opnieuw te spelen in het Theater. Van Bohemen leerde Liesbeth List kennen tijdens de tv-opnamen van ‘Zonder Ernst’ van de NCRV. Hij vindt Liesbeth List een fijne tegenspeelster. Metta Bramberg voltooide haar opleiding aan de Toneelakademie in Amsterdam. In 1985 maakte zij haar theaterdebuut in het stuk ‘Vaders en Zonen’. In de jaren daarna speelde Metta in veel producties mee. Het waren allen heel verschillende genres. Ze speelde van drama tot komedie, van de oude klassieken tot kindertheater. Wellicht kent men Metta Gramberg ook van de tv-serie ‘Vrienden voor het leven’. Metta ziet het spelen in deze musical over het leven van Piaf een droom die uitkomt. Hans Cornelissen is al jaren een veelgevraagd acteur. Heel bekend is hij van de rol Gert Jan van der Ploeg uit ‘Zeg’ns Aaa’. Verder speelde Hans in Medisch Centrum West, Goudkust en Zonder Ernst. In de bioscoop was hij te zien in Lieve Jongens en Mantel der Liefde. Bovendien speelde Cornelissen in het internationale kassucces Who Am I. Michel Sorbach studeerde af in 1987 aan de Academie voor Kleinkunst. Hij kreeg in datzelfde jaar een onderscheiding: de Pissuisseprijs als beste student van zijn jaar. Hij speelde in vele theaterproducties en musicals. Vorig seizoen speelde nam hij de rol Fagin (Oliver) incidenteel over van Arjan Ederveen en Willem Nijholt. Paola Verbij volgde haar opleiding aan de Akademie voor Kleinkunst in Amsterdam. Boefje en Willeke zijn musicals waar ze in te zien was. Nu zie je haar dus ‘schitteren’ in Piaf. Jurrian van Dongen is pas twee jaar afgestudeerd aan de Akademie voor Kleinkunst, toch heeft hij het al redelijk ver gebracht. Zo leende hij zijn stem voor Simba uit de leeuwenkoning van Walt Disney, schreef hij zelf een muziektheaterproductie en liedteksten. Zaterdagavond is Jurrian te horen op de radio. Op Radio Twee presenteert hij het programma Podium. In 1997 ontving hij de Annie M.G. Schmidt prijs voor zijn lied Halleluja Amen.

Deze musical is heel anders dan je gewend bent. Als je naar een musical gaat van Van den Ende is het altijd groots, met veel zang en vooral een groot spetterend ballet. En een mooi, wisselend decor. Bij Piaf is dat anders. In het begin wacht je op het grote ballet, dat komt niet. Het zingen…, het is enkel List die de nummers van Piaf zingt. Het decor is sober en de hele tijd hetzelfde. Het enige dat veranderd is dat men af en toe een tafel of een stoel op het podium neer zet. Als je Van den Ende gewend bent valt dit tegen. De acteurs, vooral Metta Grambergen en Paola Verbij, zijn slecht. Hun personages worden niet ouder, terwijl er wel enkele tientallen jaren verstrijken. Ze zijn heel oppervlakkig. Liesbeth List maakt alles goed. Zij zingt, danst en beweegt als Edith Piaf. Die John Kraaykamp Musical Award heeft zij terecht gewonnen. Zonder de fantastische vertolking van List is deze musical helemaal niets.

Piaf, haar leven

Edith Giovanna Gassion is geboren in de decembermaand van het jaar 1915. Het was een spectaculaire bevalling. Haar vader was in dienst (het was tijdens de 1e wereld oorlog). Haar moeder, Line Marsa, was zangeres. Line was in het circus geboren en was een echt circus kind. Ze vroeg haar man, Louis Gassion, verlof aan te vragen i.v.m de bevalling. Op 19 december kwam hij aan. Hij vond Line in een huis vol buurvrouwen maar zonder eten, kolen en koffie. ’s Avonds begonnen de weeën, Louis nam Line mee de straat op, opzoek naar iemand die hen kon helpen. Het was echter zo laat dat niemand meer op straat was. Ze liepen toen wankelend naar de rue de Belleville. Ze liepen door de straat terwijl Line hijgde en pufte. Uiteindelijk bleef Line onder een lantaarnpaal staan. Ze wilde hier blijven en dat Louis een dokter zou halen. Een paar meter van de lantaarn was een politie bureau. Louis liep naar binnen en riep dat zijn vrouw een kind kreeg. De agenten gingen mee en op de rue de Belleville nummer 72, kwam Edith ter wereld op de cape van een smeris zoals haar vader de agenten noemde. Haar vader moest echter terug naar het front en haar moeder wilde niet voor Edith zorgen. Line bracht Edith naar haar eigen moeder. Line’s moeder woonde aan de rue Rebeval. Grootmoeder en –vader waren twee simpele, arme, oude mensen die wel van een glaasje hielden. Volgens Grootmoeder was alcohol heel belangrijk, zij gooide bij de melk van Edith altijd wat wijn. Grootmoeder: “Alcohol doodt de wormen en houdt je op de been.” Het was een heel armoedig gebeuren daar op de rue Rebeval. Toen Louis terug kwam van het front haalde hij Edith weg bij de ouders van Line en bracht Edith naar zijn eigen moeder die een bordeel runde samen met een nicht. In het bordeel bleek dat Edith blind was. Kort na haar geboorte had ze groene staar gekregen. Niemand had het gemerkt, ze is bijna drie jaar lang blind geweest. De moeder van Louis heeft haar meegenomen naar Lisieux, een bedevaartplaats gewijd aan de Heilige Theresia. Hierna kon de kleine Edith weer gewoon zien. Voor Edith was dit een waar wonder en zij is er altijd in blijven geloven. Sinds de bedevaart had zij een oprecht devotie voor de Heilige Theresia. Lang droeg zij een scapulier van de Heilige en zij heeft altijd een afbeelding van Theresia op haar nachtkastje gehad. Een jaarlang ging Edith naar school. Ze moest nog alles leren. Maar de ‘nette’ mensen waren geschokt. Toen vader terug kwam hield de leraar een preek tegen hem. Hij vond dat Edith met vader mee moest, omdat ze nu ze kon zien niet meer in een bordeel kon leven. Dat was niet te verdragen voor ‘het tere kinderzieltje’. En zo werd Edith op straat gezet, naast haar vader. Vanaf haar 8e tot haar 14e trad ze samen met haar vader op als straatartiest. Edith had het idee dat ze door haar vader werd uitgebuit en ging weg bij hem. Ze trad daarna samen met haar halfzusje Simone Bertereaut (zij werd Momone genoemd) op. Simone en Edith hadden geen vaste wijk waar zij zongen. Ze veranderden vaak van buurt, want Edith wilde veel zien. In de nieuwe buurt aangekomen vroegen zij als eerste aan een agent waar het politiebureau was. Dan wisten ze waar ze niet moesten gaan zingen en de halfzusjes gingen dan zover mogelijk bij het bureau vandaan staan. Simone en Edith hadden namelijk geen vergunning voor hun beroep. De politie noemde het bedelarij in vereniging. Ze konden nooit lang in de wijk blijven in verband met de politie. De politie heeft hen regelmatig opgepakt, maar altijd stonden zij snel weer buiten. Toen Edith 17 was kreeg ze een kind. De vader was Louis Dupont. Edith wist absoluut niet hoe zij voor haar kind moest zorgen. Edith zong nog altijd op straat, ze sleepte het meisje overal mee naartoe. Alleen ’s nachts nam ze het kindje niet mee. Dan liet ze haar op een hotelkamer slapen. Het meisje maakte het leven van Simone en Edith niet makkelijk. Na ongeveer anderhalf jaar ging Edith weg bij Louis Dupont. Op een avond liepen Simone en Edith door de rue Pigalle. Ze kwamen langs een nachttent, Lulu. Voor de tent stond een portier, Charlie genaamd. Hij sprak Edith en haar halfzus aan. Hij vroeg wat zij hier deden. Edith heeft toen gezegd dat zij zong. Op dat moment kwam Lulu, de bazin, de kroeg uit. Ze vroeg Charlie wat hij daar stond te doen. “Ik praat met die meisjes. Deze hier zingt en wil artieste worden” was zijn antwoord. Lulu vroeg Edith mee te komen om te laten zien wat ze kon. Edith begon daar te zingen. Lulu was erg tevreden over Edith en vroeg haar te komen zingen in de tent. Ondertussen moest Edith nog altijd voor haar kindje zorgen. Het meisje leefde echter niet lang meer. Toen ze tweeëneenhalf jaar oud
was is het dochtertje overleden aan een hersenvliesontsteking. Edith had geen geld om het kleintje te laten begraven. De prostituees van club Lulu verzamelden geld in en gaven dit aan Edith zoadat zij haar dochter kon laten begraven. Edith bleef optreden in Lulu. Ze kon geen noot lezen, maar had een goed muzikaal geheugen als zij een melodie 2 of 3 keer hoorde kende zij het. Naast haar avond- en nachtwerk in Lulu bleef Edith op straat zingen. Op een dag kwam een nette heer op haar af toen zij zong op straat. Deze heer was Louis Lepleé, hij bezat een theater. Hij vroeg haar bij hem te komen voorzingen en dat deed Edith. Hij nam Edith aan. Louis Lepleé bedacht de artiestennaam van Edith. Onder deze naam werd ze beroemd: La môme Piaf (= het meisje musje). Om haar te lanceren had Lepleé veel publiciteit gemaakt. Overal zag je aanplakbiljetten en in de kranten stond: bij Gerney’s, van de straat naar het cabaret, ‘la môme Piaf’. Het cabaret van Lepleé was niet erg sjiek. Het was modieus en paste perfect bij het Parijs van die tijd. Mensen gingen er niet heen om een voorstelling te zien, maar om te dineren en te luisteren naar zangeressen. De zangeressen hoefden geen grote naam te hebben. De bezoekers moesten zich enkel amuseren met de zangeressen. Er was sfeer. Men kwam vooral om veel plezier te maken. Een vriend van Lepleé, Jacques Bourgeat heeft Edith veel geleerd: over het leven, hoe ze zich moest gedragen en de inhoud van veel verschillende liedjes. Edith schoot als een vuurpijl omhoog. Haar eerste galaoptreden had ze in het circus Médrano op 17 februari 1936, dat werd gegeven voor de weduwe van de clown Antonet. Vlak na dat gala nam zij haar eerste plaat op bij Polydor: l’Etranger. Edith trad op in een uitzending van Radio Cité. Na haar optreden was de telefooncentrale overbelast. Iedereen wilde weten wie La môme Piaf was. Velen wilden haar om een heroptreden vragen. Edith ging een heerlijke tijd tegemoet. Tot dat alles op 6 april 1936 in elkaar stortte. Louis Leplee was vermoord. Edith werd als medeplichtige beschouwd, terwijl ze er niets mee te maken had. Ze was dol op ‘Papa Lepleé’, zoals zij Louis noemde. Edith heeft even vastgezeten, uiteindelijk is ze vrijgelaten. Ze vroegen haar alleen om beschikbaar te blijven voor de politie. Pas een paar maanden later was de zaak helemaal afgehandeld voor de politie, maar niet voor Edith. Zij had grote problemen. Iedereen had haar in de steek gelaten. Ze kon haar vrienden op een hand tellen: Jacques Bourgeat, Jouel de accordeonist, J. Canettie van Radio Cité en Simone. Edith trad nog wel op. Men zag haar alleen niet als zangeres, maar als een attractie (het meisje van de zaak Lepleé). In het boek van Simone Berteaut staat dat Edith haar Momone vertelde hoe erg ze het vond optetreden. Overal ging men tegen haar te keer. Ze kon niet meer normaal zingen. Toch maakte zij haar optreden elke keer opnieuw af. Edith voelde zich heel ellendig. Ze leefde in diepe armoede. Ze nam alles aan, armoedige klussen in nog armzaliger zaaltjes. Na de tijd van armoede ontmoette zij Raymond Asso. Lepleé had Edith ontdekt,maar deze Asso heeft Edith echt groot gemaakt. Hij was degene die chansons voor haar kon schrijven. Asso had de juiste contacten. Zo had hij contact gelegd met Marguerit Monnot. Monnot componeerde de muziek voor de chansons. Monnet is voor Edith van even groot belang geweest als Asso. Edith leerde van haar wat een echte chanson is, zij heeft haar geleerd dat een muziekje niet meer dan een wijsje is, dat toch even veel kan uitdrukken als een mooie tekst… met evenveel nuances. Ook legde Raymond Asso contact met dhr. & mevr. Breton (van de muziekuitgeverij Raoul Breton). Dit echtpaar stelde voor om de artiestennaam La môme Piaf te veranderen in Edith Piaf. Na vele voorbereidingen (zo ging Edith vaak naar concerten van Marie Dubas om naar haar te luisteren) trad Edith Piaf eindelijk op in de music-hall A.B.C. In haar eenvoudige zwarte jurk overtrof zij elke verwachting. Haar optreden was een daverend succes. Dit was DE grote doorbraak voor Edith Piaf.

Tijdens de oorlog zingt Edith Piaf in het bezette deel van frankrijk voor de krijgsgevangen die zij vaak helpt te ontsnappen. Na de oorlog had zij een relatie met Yves Montand die dankzij haar een grote ster is geworden. Er braken gouden tijden aan voor Piaf. ‘La Vie en Rose’ werd opgenomen, het is een nummer dat men nu nog kent. In 1947 brak Edith door in New York. Haar grote liefde ontmoette zij in 1949, het was de bokser Marcel Cerdan. Cerdan overleed echter enkele maanden later tijdens een vliegtuig ongeluk. Edith stortte zich op haar werk en dat had succes. Naast haar triomfen in binnen- en buitenland verscheen Edith steeds meer als actrice in het theater en op het witte doek.

‘Non je ne regrette rien’ wordt het lijflied van de zangeres. Piaf maakt een vermoeide indruk. Het leven vol drank, drugs en romances begint zijn tol te eisen. Edith is verslaafd aan drugs. Artsen adviseren haar rustig aan te doen. Edith luistert niet naar hen, ze begint een zware concert tournee. In 1962 verrast Edith menigeen door te trouwen met Théo Sarapo. Hij is enkele jaren jonger dan Edith. Hij staat de vedette bij in haar laatste levensdagen. Op 11 oktober van dat jaar sterft Edith Piaf in het bijzijn van Théo en Simone. 14 oktober wordt Edith begraven op de begraafplaats Père-Lachaise in Parijs. Dit gebeurt onder massale belangstelling.

Slot

Edith Piaf heb ik een fantastisch onderwerp gevonden. Haar leven was heel boeiend en haar muziek vind ik prachtig. Ik vind het heel jammer dat ik niet meer heb kunnen schrijven over het leven van Edith Piaf. Ik snap niet dat er maar zo weinig te vinden is over haar. Uit de informatie die ik had, begreep ik dat zij heel bekend en beroemd was. Waarom vind je dan maar zo weinig informatie over deze zangeres? Ze verdiend meer bekendheid.