Fair Trade (Is het goed om ontwikkelingshulp te geven in de vorm van Fair Trade en microkredieten?)

Inhoudsopgave
Pagina 1 Voorblad
Pagina 2 Inhoudsopgave
Pagina 3 Inleiding, Deelvraag 1, Deelvraag 2
Pagina 4 Deelvraag 3
Pagina 5 Deelvraag 4
Pagina 6 Deelvraag 5
Pagina 7 Deelvraag 6
Pagina 8 Conclusie, Bronnen, Taakverdeling

Inleiding
Voor u ligt een verslag over Fair Trade. Hierin kunt u van alles lezen over Fair Trade, wat dit inhoud en wat de voordelen en nadelen zijn, maar ook wat voor initiatieven er zijn om Fair Trade te stimuleren. Verder komen ook microkredieten aan bod en de positie van de Wereldwinkel bij Fair Trade. De hoofdvraag, waarop we bij dit onderzoek antwoord wilden vinden, is:

“Is het goed om ontwikkelingshulp te geven in de vorm van Fair Trade (en microkredieten)?”

We hebben geprobeerd hier een zo goed mogelijk antwoord op te vinden door verschillende aspecten van Fair Trade uit te lichten. Deze aspecten zijn te vinden in de verschillende deelvragen.


1) Wat is eerlijke handel (Fair Trade)?
Eerlijke handel houdt in dat boeren in ontwikkelingslanden een eerlijke stabiele prijs krijgen voor hun product. Deze eerlijke prijs wordt afgesteld op de hoeveelheid werk (loon) en de kosten voor de productie. De boeren worden gestimuleerd om duurzaam te produceren, iets wat vaak duurder is dan niet duurzaam produceren, maar door de eerlijke prijs wordt dit mogelijk gemaakt. Deze eerlijke prijs is niet de marktprijs die de boer zou krijgen maar een prijs die in goede verhouding staat tot de verrichte arbeid en de productie kosten.

Tussenhandelaren worden bij eerlijke handel omzeild, opdat de boeren een groter deel van de winst krijgen.

De boeren in de ontwikkelingslanden krijgen door de eerlijke prijs die ze voor hun producten krijgen een kans op een betere toekomst.

Eerlijke handel is een initiatief dat vooral wordt georganiseerd door de organisatie Fair Trade Original. Dit is een organisatie die grootschalig eerlijke handel stimuleert en ook eerlijke handel voert. Producten waarin grondstoffen, waar boeren een eerlijke prijs voor hebben gekregen, zijn verwerkt, krijgen het “Fair Trade” of Max Havelaar keurmerk.


2) Wat zijn de voordelen voor de ontwikkelingslanden en voor Nederland?

De voordelen voor ontwikkelingslanden
Voor ontwikkelingslanden, en zeker ook de (armere) inwoners hiervan zijn er zeker veel voordelen van eerlijke handel.

Boeren krijgen namelijk door eerlijke handel een kans op een toekomst. De boeren krijgen een eerlijke prijs voor hun product, zodat ze in hun eigen onderhoud, èn dat van hun gezin kunnen voorzien. Op deze manier kunnen kinderen naar school en krijgt het gezin toegang tot de gezondheidszorg.

Maar niet alleen het gezin van de producent kan profiteren van Fair Trade, dit is mogelijk voor de hele gemeenschap. Fair Trade maakt het namelijk mogelijk om beter onderdak te realiseren, ook voor de rest van de gemeenschap.

Wanneer er namelijk volgens vrije handel gehandeld zou worden, zouden deze kleine boeren niet kunnen concurreren met grootgrondbezitters in eigen land of buitenland. Dan zou hun bedrijf niet winstgevend genoeg zijn om van te leven. Meestal trekken deze ‘failliete’ boeren naar de stad, waar ze vaak in een nog grotere armoede belanden.

De voordelen voor Nederland
Nu lijkt het misschien of er alleen maar voordelen zijn voor de ontwikkelingslanden, maar niets is minder waar. Ook voor Nederland zijn er wel degelijk voordelen.

Zo kan er met Fair Trade een belangrijke stap gezet worden in de bestrijding van armoede over de hele wereld. Dit wordt natuurlijk ook gedaan door ontwikkelingshulp van de overheid en door middel van goede doelen, maar Fair Trade is toch een erg duurzame en effectieve ontwikkeling voor de langere termijn.

Want als het geld dat nu wordt besteed door de Nederlandse consument (en eventueel de overheid) aan goede doelen, zou worden besteed aan Fair Trade producten, is er op de langere termijn minder geld voor goede doelen nodig. Want als de boeren hun producten goed kwijt kunnen, verdienen ze een goed inkomen, waardoor ze de hele gemeenschap vooruit helpen (scholen bouwen, betere medische hulp). Dit wordt ook door goede doelen gedaan, maar als het als gevolg van Fair Trade gebeurt, (en dus zonder veel hulp van goede doelen) is het veel goedkoper. Zo zou het kunnen dat er op langere termijn minder geld aan ontwikkelingshulp hoeft worden besteed, om toch dezelfde vooruitgang te creëren.

Ook stimuleert Fair Trade duurzaam produceren en duurzame productiemiddelen. Dus het gebruik van bijvoorbeeld giftig bestrijdingsmiddelen wordt vermeden, en het gebruik van biologische meststoffen wordt gestimuleerd. Door milieuvriendelijk produceren wordt de omgeving in de ontwikkelingslanden niet aangetast, maar ook de rest van de wereld heeft hier (zij het in veel kleinere mate) baat bij. Milieuvervuiling is namelijk een mondiaal probleem, en om dit op te lossen, of te reduceren, kun je niet anders dan op kleine schaal beginnen, zodat het grote op den duur ook komt. Fair Trade is hiervoor een goed initiatief en dus niet alleen voordelig voor ontwikkelingslanden.

Fair Trade is dus een duurzame en effectieve manier van ontwikkelingshulp, en door Fair Trade is in de toekomst misschien minder geld nodig voor ontwikkelingshulp. Het is ook een goed begin om de mondiale milieuproblemen op te lossen.


3) Wat zijn de nadelen voor de ontwikkelingslanden en voor Nederland?

De nadelen voor ontwikkelingslanden
Hoewel er in de vorige deelvraag is gebleken dat Fair Trade voor ontwikkelingslanden zeer voordelig is, zijn er ook zeker argumenten voor nadelen te geven.

Door de wat duurdere prijs van de producten van Fair Trade, is er alleen export naar rijke landen mogelijk (zij zijn immers financieel in staat om een beetje extra uit te geven). Hierdoor hebben de ontwikkelingslanden waar met Fair Trade gewerkt worden een aanzienlijk kleinere afzetmarkt, iets wat natuurlijk niet voordelig is voor hun economie.

Critici zeggen ook dat Fair Trade veel administratieve rompslop, papierwerk en regels oplevert. Daardoor wordt de economische groei van de ontwikkelingslanden vertraagd.

De nadelen voor Nederland
En zoals er nadelen zijn voor ontwikkelingslanden, zijn er ook nadelen voor Nederland. Wanneer consumenten een Fair Trade product kopen, is dit vaak duurder dan het alternatieve, niet Fair Trade product. Je kan er dan natuurlijk voor kiezen om geen Fair Trade product te kopen, maar steeds meer producten krijgen het Fair Trade keurmerk (denk aan Verkade chocolade, die kort geleden het Fair Trade keurmerk kreeg). Als je dit altijd al een lekkere chocolade vond, en het dus ook al kocht voordat het een Fair Trade keurmerk kreeg, moet je nu dus meer betalen voor dezelfde chocolade (maar dan met keurmerk). Dit is natuurlijk nadelig voor de Nederlandse consument.

Bij eerlijk handel krijgen boeren een eerlijke prijs voor hun product. Dit betekent dat niet de marktprijs wordt gehanteerd, maar een prijs die daar boven ligt. Hierdoor wordt het evenwicht tussen vraag en aanbod verstoord. De prijs van het product wordt immers hoger, waardoor de vraag minder wordt en daardoor het aanbod ook zal afnemen. Dit is dus zowel nadelig voor Nederland als voor de ontwikkelingslanden. In Nederland is dit nadelig voor de welvaart, want doordat de prijs van de producten toeneemt, neemt de koopkracht van mensen in Nederland. Hierdoor hebben mensen in Nederland dus minder te besteden, dus kun je zeggen dat de welvaart in Nederland iets afneemt.

En wanneer de vraag afneemt, zal ook het aanbod afnemen, dus de productie in ontwikkelingslanden. Als dit gebeurt zal de economische groei afnemen, en dat is niet voordelig voor het land (voor kleine boeren kan het wellicht weinig uitmaken).


4) Welke initiatieven zijn er om Nederlanders te stimuleren om Fair Trade producten te kopen?
Er zijn in Nederland veel verschillende organisaties, stichtingen en ondernemingen die Fair Trade producten aanbieden. Het wordt voor ons steeds makkelijker om Fair Trade producten te kopen. Hieronder ziet u een overzicht van enkele initiatieven.

Fair Trade Original
Met als slogan ‘Chance the World shopping’ maakt Fair Trade Original haar doelstelling meteen duidelijk.

Fair Trade Original bestaat sinds 1959 en is de grondlegger van de ontwikkelingshandel. Ze werken samen met boeren en producenten uit derde wereldlanden. Die leveranciers krijgen van Fair Trade Original workshops en voorlichtingen over de trends en voedseleisen in Europa. Zo zorgen ze ervoor dat de producten uit de derde wereldlanden goed aansluiten bij de Europese consumenten.

Die producten worden door FTO gekocht van de leveranciers voor een maatschappelijk verantwoorde prijs. Er wordt uitgerekend hoeveel de leveranciers moeten verdienen om goed rond te kunnen komen en zo wordt de productprijs bepaald. Vaak wordt er gewoon de vraagprijs van de leveranciers betaald.

De producten van Fair Trade Original worden doorverkocht aan supermarkten, de Wereldwinkel, Fair Trade Shops en andere mainstream winkels.

De Wereldwinkel
De Wereldwinkel heeft net als FTO een eerlijke handel over de gehele wereld als doelstelling. Daarom bieden ze enkel ‘eerlijke’ producten aan. Dit zijn o.a. producten van Fair Trade Original. Verder kopen ze producten in bij importeurs die erkend worden door de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Die erkenning krijgen alleen importeurs die voldoen aan de criteria voor eerlijke handel. De Wereldwinkel reist dus niet zelf naar ontwikkelingslanden. Maar dat doen de importeurs ook niet! Zij werken weer samen met gespecialiseerde organisaties in ontwikkelingslanden. Eis is wel dat de werkwijze van de ontwikkelingsorganisaties, importeurs en producenten altijd transparant blijft. Dat is van belang voor de betrouwbaarheid van de Wereldwinkels.

Kleinere initiatieven
Steeds meer commerciële ondernemingen spelen in op de populariteit van Fair Trade producten. Een voorbeeld is het bedrijf PromoThing. Zij verzorgen promotie- en relatiegeschenken. Sinds enkele jaren hebben ze een speciaal label geopend: PromoFair. Dit zijn relatiegeschenken uit ontwikkelingslanden die via eerlijke handel ingekocht zijn.

De website www.ecogoodies.nl is een verzameling van volgens hen “de beste eco webshops”. Deze website heeft iedere maand een prijsvraag, met als prijs Fair Trade geschenken.

Supermarkten
Fair Trade producten worden steeds toegankelijker. Op dit moment zijn er al veel supermarkten die producten van Fair Trade Original aanbieden in hun assortiment. Dat zijn de Albert Heijn, Super deBoer, Jumbo, Plus, Dirk, Bas, Digros, Deen, C1000, DEKAmarkt, Boni, Hoogvliet, Jan Linders, Coop, Poiesz en Sanders Supermarkten.


5) Wat zijn Microkredieten en wat heeft het met Fair Trade te maken?
Vanuit de Wereldwinkel heb ik een mooi voorbeeld gekregen:
Vrouwen uit een ontwikkelingsdorp vormen een groep. Microfinancierings-instellingen lenen liever aan groepen, omdat de bank de groep dan gezamenlijk kan aanspreken op het terugbetalen van de lening. Met dit microkrediet hebben de vrouwen een waterpomp kunnen installeren, waardoor de oogst en hun levensomstandigheden verbetereden. Bovendoen kunnen de kinderen nu naar school. Met de opbrengsten van de verbeterde oogst betalen de vrouwen hun lening af.

Microkredieten zijn kleine lening van maximaal enkele honderden euro’s. De leningen worden vooral verschaft aan kleine, meestal vrouwelijke ondernemers in ontwikkelingslanden. Door deze lening kunnen ze een duurzame en winstbrengende aankoop doen, bijvoorbeeld een naaimachine of een koe. Zo investeren ze in de toekomst en verbeteren ze hun financiële positie. Wikipedia zegt hierover: “het gaat hierbij over het helpen zichzelf te ontwikkelen (ontwikkeling van financiering) en niet alleen om het geven van geld (financiering van ontwikkeling).” Vaak hoeven de vrouwen alleen het geleende bedrag terug te betalen, zonder rente. Dan hebben ze de lening gekregen van een Non-Profit organisatie gekregen. Tegenwoordig zijn er ook microkredieten die worden verstrekt om winst te krijgen. Dan moeten de vrouwen wél rente over hun lening betalen.

Door de microkredieten die de producenten krijgen, kunnen ze producten maken en zichzelf financieel onderhouden. Hun producten proberen ze natuurlijk aan Fair Trade organisaties te verkopen, omdat ze van deze organisaties een eerlijke productprijs krijgen. De kans is dus groot dat de producenten van de producten die u bij de wereldwinkel koopt, een microkrediet hebben ontvangen.


6) Wat is de Wereldwinkel en wat is haar doelstelling?
De wereldwinkel bestaat nu al 40 jaar. De meeste mensen kennen haar ook wel. Maar toch weten we er niet veel vanaf. We zien alleen de mooie vazen en ruiken alleen de lekker wierook in de winkel. Maar over de producten en de producenten weten we weinig. Daarom wil ik deze kans graag aangrijpen om iets meer over de wereldwinkel te vertellen.

In Nederland zijn ruim 400 wereldwinkels en Fair Trade Shops. Als ideaal hebben ze eerlijke handel. Daarom willen ze consumenten de kans geven voor een redelijke prijs eerlijke producten te kunnen kopen, en willen ze producenten de kans geven voor een redelijke prijs hun producten te kunnen verkopen.

De producten moeten kunnen leven zonder armoede en met een dak boven hun hoofd. Daarom wil de wereldwinkel luisteren naar hun verhaal en ze tegemoet komen door bijvoorbeeld een vaste afname aan producten, zodat de producenten een vast inkomen kunnen creëren.

Ze willen de consumenten een keuze geven. Koop je een cadeau waarmee je de kinderarbeid stimuleert? Of een geschenk waarbij je bijdraagt aan de ontwikkeling van de makers ervan?

Alle Wereldwinkels zijn aangesloten bij de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Die vereniging is internationaal en lobbyt in veel verschillende landen voor eerlijke handel. Verder controleert de vereniging de bedrijven die de eerlijke producten leveren. De controleren op de criteria van de eerlijke handel.

Een andere organisatie, Fair Support, ondersteunt de winkels. Ze geeft adviezen over de inkoop, stuurt verkoopcijfers en maakt folders en ander communicatiemateriaal.


Conclusie
Er zijn voordelen en nadelen verbonden aan Fair Trade, maar over het algemeen zijn er een stuk meer voordelen te noemen. Grootste voordeel is de armoedebestrijding. Een van de nadelen is dat de normale marktprijs niet wordt gehanteerd en er zo oneerlijke concurrentie zou kunnen ontstaan.

Fair Trade producten worden steeds vaker aangeboden, onder andere in Wereldwinkels maar ook in supermarkten. Fair Trade producten worden trendy.


Bronnen

http://www.voedingscentrum.nl/EtenEnHerkomst/Eerlijke+handel/

http://www.belegger.nl/Wat_is_Fair_Trade_Welke_voordelen_zijn_er_voor_producenten_en_verbruikers_-63603.news

http://www.pequeno.nl/docs/AbII_FairTrade.asp

http://nl.wikipedia.org/wiki/Microkrediet

www.ecogoodies.nl

www.promothing.nl

www.wereldwinkels.nl

www.fairtrade.nl

Boek: Eerlijke handel? – Adrian Cooper, ISBN 90-5566-119-8

En verder hebben we verschillende folders van de wereldwinkel gebruikt, die u in onze bijlage vindt.