Aangepaste sporten

Inleiding

Sporten is voor elk mens van elke leeftijd heel belangrijk. Voor mensen die gezond zijn, maar zeker ook voor mensen met een handicap. Een handicap kan een lichamelijke of chronische aandoening zijn. Hieronder vallen mensen met bijvoorbeeld een amputatie, whiplash, suikerziekte, C.A.R.A., reuma en astma. Daarnaast kan je ook een zintuiglijke handicap hebben: je bent blind of slechtziend, doof of hardhorend. Tenslotte kan je ook een geestelijke handicap hebben. Wanneer mensen gehandicapt raken denken veel mensen dat ze niet meer kunnen sporten omdat hun handicap daarvoor een te groot obstakel is. Doordat men bestaande sporten zo aanpast, dat ze ook geschikt zijn voor deze gehandicapte mensen, kunnen zij óók sporten.

Zo\'n 30.000 mensen met een beperking of chronische aandoening sporten of bewegen regelmatig. Het sportaanbod voor mensen met een beperking is zeer gevarieerd: individueel of in een team, in verenigingsverband of ongeorganiseerd wanneer het je zelf uitkomt. Sommige sporten zijn speciaal ontwikkeld voor een specifieke doelgroep, zoals goalball voor mensen met een visuele beperking, maar vele sporten kunnen door iedereen beoefend worden.

Welke sporten, en hoe ze worden ze beoefend?

Er zijn een hele hoop aangepaste sporten op te noemen. Voorbeelden zijn: rolstoelbasketbal, rolstoelhockey, rolstoeltennis, rolstoelbadminton, rolstoeldansen, rolstoelhandbal, zitvolley, tafeltennis, judo of schermen. Sommige hiervan, zoals rolstoel voetbal, zijn vrij bekend. Andere sporten zijn minder bekend. Ik was vooral geïnteresseerd in de sporten waar ik nog niet of nauwelijks had gehoord. Ik zal me beperken tot een paar voorbeelden hieruit, en deze uitgebreid behandelen.

Cp-Voetbal

Omschrijving
In tegenstelling tot het G-Voetbal is CP-Voetbal een sport die alleen internationaal kan worden beoefend en alleen door mensen met een Cerebrale Parese (CP). CP-Voetbal wordt gespeeld met 7 spelers in elk team op een verkleind voetbalveld en een doel met kleinere afmetingen dan bij regulier voetbal. De spelregels zijn echter nagenoeg identiek. CP-Voetbal is een sport die wordt gespeeld door mensen die ten gevolge van een hersenbeschadiging (Cerebrale Parese) in meer of mindere mate spastisch zijn. Door deze spasticiteit, een voortdurend onwillekeurige kramptoestand in een deel van het lichaam, worden de sporters beperkt in hun bewegingsmogelijkheid. Het gebruik van krukken of rolstoelen is bij het CP-Voetbal niet toegestaan.

Doelgroep
De doelgroep bestaat uit voetballers met een lichamelijke beperking die geen gebruik maken van een rolstoel of krukken. Alle spelers hebben een hersenbeschadiging (Cerebrale Parese) met als gevolg spasticiteit. In Nederland bestaat er een jeugdselectie voor mensen van 14 tot en met 18 jaar en een A-selectie voor voetballers van 19 jaar en ouder. Uit deze A-selectie worden spelers geselecteerd voor het Nederlandse team.
Om in aanmerking te komen voor de nationale selectie moet een speler aan een aantal voorwaarden voldoen:
- voetballen bij een vereniging;
- voldoende voetbaltechnische en tactische kwaliteiten hebben;
- sociaal in een groep kunnen functioneren.

Aanpassingen
CP-voetbal wordt op een speelveld van 75 X 55 meter gespeeld. De doelen zijn 5 X 2 meter. Internationaal wordt er altijd een speciaal veld uitgezet. In Nederland wordt vaak gespeeld op een gewoon voetbalveld, waarbij de doelen op het strafschopgebied worden uitgezet. Er wordt gespeeld volgens de regels van de FIFA.
Enkele spelregels zijn door de internationaal verantwoordelijke organisatie CP-ISRA (Cerebral Palsy International Sports and Recreation Association) aangepast:
- een team bestaat uit 6 veldspelers en een doelman;
- er wordt zonder buitenspel gespeeld;
- terugspelen op de doelman is toegestaan;
- zowel ingooi als inrol is mogelijk;
- speelduur internationale toernooien 2 X 30 minuten (rust van 15 minuten).

Rolstoeldansen

Omschrijving
Rolstoeldansen is een ontspannende bezigheid voor iedereen. Er zijn verschillende dansvormen, zoals duo-dansen (2 rolstoelgebruikers), combi-dansen (rolstoelgebruiker met staande partner), formatie-dansen (meerdere dansers dansen synchroon) en solodans (een danser geeft een individuele presentatie). Verder is er \'bewegen met muziek\', waarbij zittend op een stoel of liggend in bed wordt bewogen op de maat van de muziek. Alle dansvormen hebben specifieke technieken. In Nederland zijn zo\'n 3000 dansers wekelijks actief.

Doelgroep
Rolstoeldansen kan door mensen met verschillende lichamelijke beperkingen, in zowel handbewogen- als elektrische rolstoelen, worden beoefend. Echter, ook niet-rolstoelgebonden mensen kunnen de sport beoefenen; zowel rolstoelgebruikers als niet-rolstoelgebruikers kunnen samen dansen.

Aanpassingen
Het rolstoeldansen kent bepaalde danspassen, vergelijkbaar met de valide dansvormen, maar is verder niet gebonden aan \'spelregels\' in de normale zin van het woord. Behalve het onderscheid in duo- en combidansen bestaan er 2 functionele klassen. Door middel van een internationaal classificatiesysteem wordt een onderscheid gemaakt tussen deelnemers met een goede hand- en schouderfunctie en deelnemers met beperkingen in deze functies. Tijdens wedstrijden zijn er klassen voor beginners en gevorderden, junioren en senioren. Op deze wijze wordt ervoor gezorgd dat ieder op zijn eigen wijze en niveau dansplezier kan beleven.

Sportvormen
Deze sport kan zowel een recreatief als een prestatiegericht karakter hebben. Er worden in Nederland danswedstrijden en -testen georganiseerd. Vanaf 1985 zijn er tevens jaarlijks recreatieve evenementen en Nederlandse Kampioenschappen. Internationaal wordt er naar gestreefd om te komen tot een eenheid in dansvormen en reglementen. Het \'ISOD Sub-Committe Wheelchairdance\', waarin de Stichting Rolstoeldansen Nederland zitting heeft, houdt zich bezig met de ontwikkelingen van het rolstoeldansen als internationale wedstrijdsport. Onder auspiciën van de ISOD worden eens in de twee jaar Europese Kampioenschappen georganiseerd.

Bowling, Bowls en Koersbal

Omschrijving
Bowling is een vorm van een kegelspel; het wordt gespeeld met 10 kegels en een bowlingbal. De bal bezit gaten voor de vingers. De bal wordt vanuit een aanloop met een zwaai over de baan gerold. Als de 10 kegels niet in één keer om zijn mag nog een keer worden gegooid. Bowls wordt op diverse manieren zowel binnen als buiten gespeeld. Bij bowls wordt in alle gevallen gespeeld met ballen die een excentrisch zwaartepunt hebben. De ballen zijn als het ware \'ovaal\'. Hierdoor beschrijft de bal na het rollen een boog. Net als bij jeu de boules wordt geprobeerd zo dicht mogelijk bij een kleiner balletje te komen. Het meest bekend is het \'flat green bowls\'. Twee teams van ten hoogste 4 spelers spelen dan op een vlakke grasmat van ongeveer 40 meter lengte. Het indoor carpet bowls, ofwel koersbal, is een verkleinde versie van het bowls en wordt binnen gespeeld op een grastapijt van 10 meter lengte.

Doelgroep
Voor het beoefenen van bowling is een redelijk goede arm- en handfunctie nodig, maar kan verder door bijna iedereen worden beoefend. Bowls en koersbal kunnen eveneens door bijna alle doelgroepen worden beoefend, ook vanuit een rolstoel.

Aanpassingen
In het algemeen zijn geen grote aanpassingen nodig voor het beoefenen van de sporten bowling, bowls en koersbal. Bij het koersbal kunnen rolstoelgebonden sporters gebruik maken van een plastic buis, waardoor de bal gemakkelijker in de goede koers komt. Dit is echter lang niet altijd nodig. Spelregels kunnen in bepaalde omstandigheden worden aangepast aan de sporter.

Sportvormen
De sporten kunnen zowel recreatief als in wedstrijdverband worden beoefend. Bowls kan één tegen één worden gespeeld, maar ook team tegen team.
Wat zijn de Paralympics en hoe zijn deze ontstaan?
Paralympische Spelen zijn de Olympische Spelen voor mensen met een lichamelijke handicap, uitgezonderd doven. Dit bestaat nog niet zo lang.
In 1948 organiseerde Sir Ludwig Guttman een sportwedstrijd in Engeland voor veteranen uit de Tweede Wereldoorlog met een rugletsel. Vier jaar later deden ook sporters uit Nederland mee aan deze Spelen; het internationale evenement dat nu de Paralympische Spelen heet, was geboren.
In 1976 deden groepen met verschillende types handicap mee tijdens de Spelen in Toronto en in hetzelfde jaar werden de eerste Paralympische Winterspelen georganiseerd in Zweden.
Tegenwoordig is het een sportevenement voor atleten uit 6 verschillende groepen van handicaps. De nadruk ligt op hetgeen de sporters wél kunnen, in plaats van op wat ze níet kunnen. Het aantal atleten dat meedoet is erg gegroeid sinds de begindagen, van 400 atleten in Rome in 1960 tot 3195 tijdens de Spelen in Atlanta in 1996.
De Paralympische Spelen worden altijd in hetzelfde jaar gehouden als de Olympische Spelen en sinds 1988 worden zo ook altijd op dezelfde plaats gehouden. Vanaf 2012 wordt de stad die de Olympische Spelen organiseert, verplicht ook de Paralympische spelen te organiseren.
De volgende Paralympische Winterspelen vinden in 2006 plaats in Turijn, Italië. In 2008 zullen de Paralympische Zomerspelen in Peking, China plaatsvinden.
Voor verstandelijk gehandicapten zijn er de Special Olympics. Voor doven zijn er de Deaflympische Spelen

Conclusie
Al bij al blijken er heel wat mogelijkheden te zijn voor mensen met een handicap. Er is echt voor elk persoon een groot aanbod aan sporten. Gelukkig maken veel gehandicapten hier dan ook dankbaar gebruik van, en groeit het aantal. Ik vind het heel erg belangrijk dat dit mogelijk is. Ik wist hier nog niet veel van af, maar nu ik hier onderzoek naar heb gedaan zie ik dat er meer is dan ik dacht en daar ben ik blij om.

Bronnen:
http://www.nebasnsg.nl/
http://www.digisport.nl/index.php?s=Gehandicaptensport
http://www.paralympic.org/release/Main_Sections_Menu/index.html
http://www.handicap.nl/index.html?/nieuws/paralympicsdossier.htm
http://nl.wikipedia.org/wiki/Paralympics
http://nl.wikipedia.org/wiki/Handicap