Beeldbeschouwing Napoleon op zijn keizerlijke troon

We zien het schilderij “Napoleon op zijn keizerlijke troon” door Jean Auguste Dominique Ingres. De originele titel van het schilderij is “Napoléon Ier sur le Trône Impérial” en het is gemaakt in 1806.


Op het schilderij zien we linksbovenin de bovenkant van een staf. Deze bestaat uit een beeldje van een man met een baard zittend op een troon. In de linkerhand houdt hij een staf en in de rechterhand een bol. Onder de troon zit een soort sokkel in de vorm van een soort golf. Het beeldje lijkt van hout te zijn en de sokkel van glas of diamant. Onder de sokkel zien we een bol die versierd lijkt te zien met gekleurde stenen.

Als we de staf dan verder naar beneden volgen zien we eerst een rijk versierd gedeelte waarna een hand volgt die de staf vasthoudt. De hand lijkt gestoken te zijn in een witte handschoen met goudkleurige stiksels. De hand lijkt de staf ontspannen vast te houden.

Als we verder naar beneden kijken zien we de rest van de staf. Het bovenste gedeelte is nog steeds versierd. Hierachter zien we de arm die aan de hand vast zit. Aan het einde van de mouw, dus het dichtst bij de hand, zien we een versiering dat van kant lijkt te zijn. De rest van de mouw lijkt van dezelfde stof als de handschoen en lijkt ook versierd te zijn met goudstiksels. De arm lijkt lichtelijk gebogen te zijn.

Als we de staf en de arm verder naar beneden volgen zien we dat de staf langzaam niet meer versierd lijkt te zijn, maar “gewoon” van goud. De rest van de arm wordt bedekt met een rode mantel die van bont lijkt te zijn met goudkleurige stiksels en een witte bontenvoering. Wat de stiksels op de mantel precies voorstellen is moeilijk te zeggen, ze lijken in ieder geval op organische vormen.

Als we de linkermouw van de mantel van boven naar onder volgen zien we dat deze gedrapeerd is over een bol die van marmer lijkt te zijn. Het lijkt alsof deze bol vastzit aan het plateau daaronder die bij een troon lijkt te horen.

Als we op de zijkant van dit plateautje kijken zien we een vogel met gespreide vleugels, het lijkt een adelaar te zijn. De vogel heeft zijn kop naar links gedraaid en is omgeven door organische vormen.

Als we onze blik een eindje naar links richten zien we een ronde vorm met daaronder een soort kwastje die lijkt vast te zitten aan de mouw van de mantel. Er is iets in de ronde goudkleurige vorm gegraveerd, maar het is moeilijk te zien wat.

Als we dan weer terug gaan naar het plateautje en deze verder naar onderen volgen zien we na de adelaar een soort pilaar met verticale lijnen. Deze wordt gedeeltelijk overlapt door een gedeelte van de mantel, de binnenkant zo te zien. De binnekant van de mantel lijkt uit wit bont te bestaan met zwarte gedeelten. Naast de mantel zien we iets wat een gedeelte van een muur lijkt te zijn of van de troon zelf. In dit opnieuw goudkleurige gedeelte zien we ornamenten, daaronder volgen horizotnale lijnen, daaronder iets wat op vogels lijkt in ruitvormen en daaronder opnieuw horizontale lijnen. Hierna zien we verticale lijnen die lijken op spiralen.

Als we dan weer terug kijken naar de mantel en deze naar onderen volgen komen we bij de onderkant van de “pilaar” uit die met een soort bladeren die lijken op de bladeren op de korintische zuilen. De pilaar staat op een zachte, stoffen ondergrond wat een vloerkleed lijkt te zijn. Aan de zijkant van het vloerkleed zien we oranje/roodachtige franjes. Op het vloerkleed zelf zien we als versiering cirkels in een verticaal kader met, in de twee cirkels zichtbaar voor ons, een weegschaal en twee mensfiguren die op engelen lijken door de cirkelvormen boven hun hoofden die aan aureolen doen denken. Ze lijken te vechten of elkaar innig te omhelzen. Een eindje verder naar onderen zien we iets wat het uiteinde van de linkervleugel van de vogel (adelaar?) op het tapijt blijkt te zijn. Hier zien we ook de handtekening van de schilder van dit schilderij: Jeane Auguste Dominique Ingres.

Als we de linkervleugel op het tapijt van onderen naar boven volgen, zien we de onderkant van de staf die al eerde beschreven. Ook de onderkant is rijk gedecoreerd en lijkt in een omcirkeld te zijn met edelstenen. Ook zien we een soort voetenkussen die blauwgroenig lijkt te zijn met opnieuw goudkleurige stiksels. Ook zit hier aan de zijkant, net zoals bij de mantel, een soort kwastje.

Als we de staf een eindje omhoog volgen zien we opnieuw de mantel, rijk versierd met goudkleurige stiksels. Hier zien we duidelijk een horizontale band gevuld met organische vormen en daarboven nog een horizontale band, maar dan zonder omlijning. Deze lijkt gevuld te zijn met een patroon dat mij doet denken aan het meanderpatroon, maar dan niet hoekig maar rond. Daarboven zien we allerlei organische vormen die lijken op bloemen. Deze uitgebreide versiering van de mantel zien we alleen aan de uiteinden van het kledingstuk. In het midden van het kledingstuk zien we ornamentjes die lijken op omgekeerde ankers.

Als we de mantel van onderen naar boven volgen komen we uit bij de hals van de mantel die van hetzelfde bont lijkt te zijn als de binnekant van deze mantel, wit met zwarte stippen of strepen op bepaalde plekken. Over de hals van de mantel is een ketting gedrapeerd die van goud en zilver lijkt te zijn. Deze ketting bestaat uit verschillende schakels; in het midden gouden schakels en daaromheen aparte kettinkjes van zilveren schakels. De gouden schakels lijken te bestaan uit een ronde en vierkante vorm. Voor in het midden van de ketting zien we een ronde schakel met een kroonvorm erin waaraan een soort hanger hangt die qua vorm lijkt op de militaire onderscheidingen van tegenwoordig.

Als we boven de hals van de mantel kijken zien we de rugleuning van de troon. Deze is prachtig gedecoreerd en het gedeelte dat we zien bestaat uit een halve cirkel. De ronde kant van deze halve cirkel is wat boller en lijkt op een boog. Het lijkt te bestaan uit ruitvormen met bolletjes erin. In het midden van deze boog zien we een bloemvorm. Als we in de halve cirkel zelf kijken zien we cirkels met stervormen erin. De cirkels zijn omringd door organische vormen. Verder naar het midden van de halve cirkel zien we lijnen die cirkelvormig uitlopen en heel smal beginnen.

Een eindje naar rechts zien we het hoofd en gezicht van de man die op de troon zit. Hij draagt een laurierkrans die goudkleurig lijkt te zijn. De man heeft donker haar en een beetje een norse uitdrukking. Zijn nek is niet zichtbaar door de hoge kraag die van kant lijkt te zijn en opnieuw rijk versierd is. De achtergrond is erg donker, maar niet zwart.

Als verder naar rechts gaan zien we een hand. Deze hand heeft de wijsvinger en middelvinger gestrekt en de ringvinger en pink gebogen. Ook is de duim gestrekt. De hand lijkt wit te zijn en als we deze verder naar onderen volgen zien we een “pols” die goudkleurig is en gedecoreerd met iets wat edelstenen lijkten te zijn.

Als we nog verder naar onderen kijken zien we dat de hand vast zit aan een staf, maar minder lang dan de andere staf links. De man houdt de staf rechts vast met zijn rechterhand. Het handvat van de staf is rijk gedecoreerd met waarschijnlijk edelstenen en ornamenten in ruitvormen.De hand en arm van de man zijn gestoken in witte stof met goudkleurige stiksels. Met opnieuw aan het einde van de mouw een waarschijnlijk kanten versiersel.

Naast de rechterelleboog van de man zien we opnieuw een bolvorm die ook op een plateautje rust. Waar opnieuw een vogel, waarschijnlijk adelaar opstaat. Deze bol is wel helemaal zichtbaar omdat de mantel van de man er achter zit. Onder de rechterarm van de man zien we een stof met goudkleurige uiteinden die erg rimpelig is. Achter de rechterpols van de man zien we een zwaard dat in de houder zit en rijk gedecoreerd is met waarschijnlijk edelstenen. Het handvat wordt niet vastgehouden, maar het zwaart zit vastgeklemd tussen de arm en de romp van de man.

Als we het zwaard naar onderen volgen zien we het uiteinde van een soort jurk. Met gouden stiksels bedekt en aan helemaal onderaan dezelfde goudkleurige stof als bij de rechterarm van de man. Daaronder zien we de rechtervoet van de man gehuld in een witte laars versierd met goudkleurige, rode en groene decoraties. Deze voet is geplaatst op het voetenkussen die al eerder beschreven gedeeltelijk is. In het midden van het voetenkussen zien we een bloemvorm omringd door een cirkel. Vanuit deze cirkel lijken rondom veren te komen die naar de uiteinden van het kussen leiden. Ook aan de rechterkant van dit kussen zit een soort kwast.

Als we nu helemaal naar middenonder kijken, zien we de vogel of adelaar op het tapijt duidelijk. Deze vogel of adelaar wordt vaak afgebeeld op het schilderij. In de “pilaren” van de troon zien we deze adelaar ook, met de kop naar links gedraaid. Hier zien we echter dezelfde vogel met de kop naar rechts. De vogel lijkt geel/oranje met zwarte of donkere omlijningen. Het tapijt zelf lijkt wit met blauw/zwart en oranje. In de rechtervleugel van de vogel zien we het jaartal van de schildering: 1806. De rest van het tapijt, aan de rechterkant, is slecht zichtbaar en het kan dus niet omschreven worden wat daar in de cirkels is afgebeeld. Rechts bovenin, op de achtergrond, zien we ook een soort wapenschild.


De aanschouwing is zojuist uitgelegd, nu is de voorstelling aan de beurt. We zien Napoleon Bonaparte, dat is duidelijk. Hij is al keizer of was dat bijna, te zien aan zijn laurierkrans, en zit ook in een zeer luxe troon. Hij is gekleed in een koninklijke mantel en heeft een staf vast met een hand eraan, een staf met een, volgens mij, een keizer/koning erop en een zwaard. Ik denk dat het zwaard staat voor zijn heldhaftigheid, de staf met de hand voor zijn leidingschap en de staf met het koning/keizerbeeldje erop ook op leidenschap. De ketting die hij draagt, doet mij, zoals ik al eerder vertelde denken aan de militaire onderscheidingen van nu, misschien het Erelegioen? Ook de vogel die mij doet denken aan een adelaar zien we sowieso drie keer. Dit teken had hij gekozen omdat Karel de Grote deze ook gebruikte. Na wat nader onderzoek zag ik dat de kleding die Napoleon hier draagt erg veel lijkt op de kleding die hij draagt op het schilderij “de kroning van Napoleon” door Jacques Louis David.

Hij gebruikte niet alleen de adelaar van Karel de Grote, maar zijn mantel zou bestikt zijn met gouden bijen die gevonden zouden zijn in het graf van de Frankische koning Childerik. Dit zijn volgens mij de figuren op de mantel die ik als goudkleurige omgekeerde ankers heb omschreven. Ook wilde Napoleon de scepter dragen van Karel de Grote, die zich toen in het Louvre bevond, uiteindelijk hield hij een oud dirigeerstokje vast, maar volgens mij is deze sceptor wel op dit schilderij geschilderd, namelijk de linkerstaf.


Het schilderij is geschilderd met olieverf op doek en heeft een afmeting van 206 cm bij 163 cm. Als gereedschap zijn duidelijk kwasten gebruikt en de het is een neoclassistische stijl. Het schilderij is weliswaar niet geïdealiseerd, maar het is wel vrij statisch en sober.

De achtergrond is donker waardoor de focus vooral op Napoleon ligt en de stofaanduiding is erg duidelijk. Er is goed te zien wat bont is, gewoon stof, hout, marmer. Ook is het erg plastisch geschilderd en met de juiste anatomische verhoudingen. Napoleon valt ook erg op doordat in zijn figuur veel rood en wit is gebruikt. Ook is het wit en rood veel helderder dan de kleuren van bijvoorbeeld het tapijt en de troon. Vooral de horizontale en verticale lijnen zijn belangrijk, maar de horizontale lijnen springen meer naar buiten. De schouders van Napoleon, de schaduwen op het tapijt, het voetenkussen, de lijn van linkerknie naar rechterhand, en nog veel meer lijnen. Het is een centraal compositie, want het belangrijkste (Napoleon) staat in het midden.

Ik denk dat de maker ons zelf niets duidelijk maken, maar de opdracht had te schilderen hoe groots, machtig en rijk Napoleon Bonaparte wel niet was.


Zelf vind ik het een erg mooi schilderij, vooral omdat het realistisch is. Ik verbaas me er nog steeds over dat sommige mensen zo realistisch kunnen schilderen dat het haast levensecht lijkt. Ik vind het wel een beetje een eentonig schilderij omdat er verder niet veel in gebeurt, maar dit komt waarschijnlijk omdat het een portret is, dus kon de schilder niet echt los gaan op het doek, hij moest zich aan bepaalde eisen houden. Wel ben ik erg nieuwsgierig naar de figuren op het tapijt, omdat ik zelf altijd naar een diepere betekenis in schilderijen zoek. Toen ik de weegschaal zag dacht ik direct aan sterrenbeelden en astronomie, maar ik kon er verder niet veel over vinden.