Vijfjarenplan

1.1 Inleiding

Dit werkstuk gaat over het eerste vijfjarenplan in Rusland. Op 25 oktober namen de Russische arbeiders onder leiding van Lenin de leiding over van Nicolaas II. Na Lenin kwam zijn opvolger Stalin. Toch waren er mensen die volgens Stalin niet in de samenleving thuishoorde Stalin vermoordde deze mensen en liet alle bewijzen van die persoon zijn leven verdwijnen. Stalin heeft miljoenen mensen vermoord om ervoor te zorgen dat niemand hem dus kon tegen werken. Hij wilde alle grond en alle andere rijkdommen van het land staatseigendom maken: fabrieken, machines, graan, olie, enzovoorts. Er ontstond dus een planeconomie. Hierbij werd gebruik gemaakt van een vijfjarenplan. In 1928 ontwierp het Gosplan het eerste vijfjarenplan, dat een spectaculaire groei van de industriële productie tot doel had. Het ging Stalin niet snel genoeg en hij liet een jaar later een nieuwe versie maken. In 1933 zette hij het tweede plan in werking. De streefcijfers werden, anders dan beweerd, niet gehaald, maar toch beleefde de Sovjetunie een ongekend hoge economische groei in de jaren dertig. In de vijfjarenplannen lag de nadruk op de zware industrie, de energiewinning, de bewapening en de infrastructuur. Dit gebeurde met een massale inzet van arbeidskrachten. Zo werd Stalins doel om in tien jaar een stevige! basis voor een industriële samenleving te leggen, inderdaad verwezenlijkt. De stedelijke bevolking was enorm gegroeid en uit het niets waren industriesteden opgebouwd. Het eerste vijfjarenplan zou lopen van eind 1828 tot eind 1933. In dit werkstuk onderzoeken we of het eerste vijfjarenplan een succes was of niet.

Hoofdvraag: Ø was het eerste vijfjarenplan een succes?

Deelvraag: Ø Wat is een vijfjarenplan? Ø Geven de resultaten tot en met 1931 een positief of negatief beeld? Ø Was de planning voor 1932 succesvol wat betreft de steenkolenwinning, de aardoliewinning, de productie van gietijzer en de productie van elektriciteit? Ø Hoe verging het de lichte industrie zoals wol- en katoenindustrie? Ø Welk gevolg van het 5 jarenplan laten bron 6 en 8 zien? Ø Hoe reageerden de arbeiders op het nieuwe plan?

2.1 Wat is een vijfjarenplan?

De modernisering van de economie werd aangepakt met vijfjarenplannen. In een vijfjarenplan staat precies hoeveel er van ieder product gemaakt moet worden. Naar de vraag van dat product en de kwaliteit ervan werd niet gelet er werd alleen gelet op de geplande hoeveelheid. Een vijfjarenplan word ook wel eens planeconomie genoemd, in een planeconomie regelt de regering (in 1928 dus de communisten) de economie. Doordat Stalin is opgeklommen tot een machtspositie begint het eerste vijfjarenplan. De dictatuur van Stalin in Rusland was de eerste.

2.2 Geven de resultaten tot en met 1931 een positief of negatief beeld wat betreft de zware industrie?

In 1933 verklaarde Stalin dat de doelen van het eerste vijfjarenplan waren bereikt, maar was dit inderdaad het geval? Op bron 2 bron 3 zie je dat in 1923 (toen er nog geen vijfjarenplan was) er een stuk minder steenkool en aardolie geproduceerd werd dan dat er in 1931 geproduceerd werd (tijdens het vijfjarenplan) Bij steenkool is namelijk het geval dat er in 1923 ongeveer 86% minder werd geproduceerd in vergelijking met 1931. Met aardolie was dit ongeveer 75%. De resultaten uit de bronnen uit het geschiedenisboek geven een positief beeld wat betreft de zware industrie. Maar bij de resultaten uit het boek word niet opgelet of de producten een goede kwaliteit hadden, en het zou ook nog kunnen dat deze bron niet betrouwbaar is. Want er zijn geen goede bewijzen die je kunnen vertellen of deze bron betrouwbaar is; er wordt geen schrijver of schrijfster vermeld, en eveneens ook geen datum, zelfs de bron waaruit hij of zij al deze informatie heeft gehaald wordt niet vermeld. De kans dat deze bron niet goed is, is dus aanwezig.

2.3 Was de planning voor 1932 succesvol wat betreft de steenkolenwinning, de aardoliewinning, de productie van gietijzer en de productie van electriciteit? (deze antwoorden zijn gebaseerd op de bronnen uit het geschiedenis boek) Steenkool: Aantal in miljoenen Percentage dat is gehaald: 1913 30
1923 10
1931 60
1932 90 71

Steenkool: Als je kijkt naar de resultaten van 1913 en 1923 zie je dat er in 1932 een stuk meer is geproduceerd. In 1923 werd er namelijk ongeveer 10 miljoen ton steenkool geproduceerd en in 1932 wel circa 90 miljoen ton. Maar in tegenstelling tot het geplande was de productie van steenkool niet erg succesvol, daarvan is slechts 71% behaald.

Aardolie: Aardolie: Aantal in miljoenen Percentage dat is gehaald: 1913 9
1923 6
1931 24
1932 27 74
Ook bij de aardolie in de bronnen zie je dat er veel meer is geproduceerd dan de jaren er voor. 21 miljoen ton is er gehaald van de geplande 28 miljoen toen (74%). Dus ook deze planning was niet erg goed.

Gietijzer: Gietijzer: Aantal in miljoenen Percentage dat is gehaald: 1913 4
1923 0.5
1931 5
1932 9 66
In 1913 werd er ongeveer 4 miljoen ton gietijzer gemaakt, maar in 1923 nog maar een half miljoen ton (omdat er geen grote vraag was naar gietijzer ) Ondanks het feit dat er geen grote vraag was naar heeft Stalin de opdracht gegeven om circa
13 miljoen ton gietijzer te produceren, hiervan is slechts 66% gehaald, dus zeker hier een erg onsuccesvolle planning.

Elektriciteit: Elektriciteit Aantal in miljarden Percentage dat is gehaald: 1913 2
1923 (geen gegevens) 1931 10.5
1932 17 88
De planning van de elektriciteit was een stuk beter er werd 88% van de geplande hoeveelheid gehaald.

2.4 Hoe verging het de lichte industrie zoals de wol- en katoenindustrie?

De wol industrie was in het begin al een groot succes, er werd bijna 100 miljoen meter geproduceerd in 1928 en in 1932 zo’n 90 miljoen. De katoen industrie was ook een groot succes: in 1930 werd er ongeveer 1 miljard meter katoen geproduceerd, maar in 1931 ging die productie achteruit. Toch maakten ze vervolgens in 1932 weer grote vooruitgang, en wel werd er 2 miljard meter katoen geproduceerd. katoen
productie schommelde dus een beetje maar over het algemeen was bijzonder goed De bronnen uit het boek zijn wél juist overgenomen, maar we kunnen niét vaststellen dat de bronnen zelf kloppen.

2.5 welk gevolg van het vijfjarenplan laten bron 6 en bron 8 zien?

Zij laten zien dat er in een korte tijd grote industriesteden werden gebouwd. Deze steden werden massaal uit de grond gestampt en in korte tijd ontstonden er grote industriesteden die op het begin nog in primitieve staat verkeerde.

In 1938 verkeerde Magnitogorsk (een stad in Rusland) in slechte omstandigheden. Toch waren er al: 50 scholen, 3 universiteiten, 3 gote en 6 kleine theaters, 17 bibliotheken, 22 clubs en 18 ziekenhuizen. Bovendien een grote verandering tegenover een aantal jaren ervoor. De stad veranderde van een vies en chaotisch kamp in een redelijk leefbare stad. In die tijd werd het als een grote revolutie gezien.

2.6 Hoe reageerde de arbeiders op het nieuwe plan?

In de tijd van het vijfjarenplan hadden de arbeiders het erg zwaar. Toch waren er ook verbeteringen voor de arbeiders: er werden betere woningen gebouwd, gezondheidszorg en onderwijs waren gratis, elektriciteit en openbaarbaar vervoer waren goedkoop. Er was bijna geen werkeloosheid, tenminste niet zo veel als in het kapitalistische westen.

Wat ze er zelf van vonden was redelijk moeilijk te bepalen omdat niemand openlijk zijn mening mocht geven, er veel propaganda was en omdat er een geheime politie was die iedereen in de gaten hield. Later bleek dat ze het erg zwaar hadden, veel meer moesten doen en steeds aangespoord werden nog harder te werken en ze konden geen goede spullen meer kopen zoals schoenen en kleding. Kortom ze werden uitgebuit, terwijl het communisme juist tegen de fabrieksbazen van daarvoor was die hun arbeiders uitbuitten, deden ze toen het zelfde.

3.0 (hoofdvraag) Was het eerste vijfjarenplan een succes?

Stalin vond dat als alle bedrijven eigendom van de staat waren, de productie en het overzicht over de productie beter zou zijn. In een planeconomie zou dat het beste zijn. Op het eerste gezicht als je kijkt naar de bronnen in het boek, dan geeft dit een positief beeld over het vijfjarenplan. De productie in de zware en lichte industrie was goed, en steeg in de meeste gevallen. Over de kwaliteit wordt niks gezegd. En over de betrouwbaarheid van de bronnen kun je ook twijfelen. Productie van steenkool: al word er wel veel geproduceerd in 1932 maar liefst 90 miljoen ton wordt er maar 71% van het geplande behaald. Aardolie behaald eveneens niet het geplande resultaat, met 74% van de geplande productie is het ook niet erg voldoenend, al wordt er wel 21 miljoen ton van de geplande 28 miljoen behaald. Gietijzer, werd ondanks het feit dat er weinig vraag naar was, toch geproduceerd. De geplande 13 miljoen ton werd niet gehaald, er werd slechts 66% van die planning behaald. De planning van electriciteit was een stuk beter met 88% van de geplande hoeveelheid was dat een beter planning. De lichte industrie zoals de productie van wol en katoen was bijzonder goed en vanaf het begin al een erg groot succes. Toch schommelde de katoenproductie een beetje.

Door het vijfjarenplan kwamen er in korte tijd veel grote industrie steden gebouwd. Als voorbeeld Magnitogorsk die van een vies chaotisch kamp veranderde in een redelijk leefbare stad met 50 scholen, 3 universiteiten, 3 grote en 6 kleine theaters,17 bibliotheken, 22 clubs en 18 ziekenhuizen.

Voor de arbeiders was het werk erg zwaar, al waren er grote verbeteringen voor de arbeiders. De gezondheidszorg en onderwijs waren gratis, en electriciteit en openbaarvervoer was erg goedkoop. De werkeloosheid was erg laag in vergelijking met het kapitalistische westen. De echte mening van de arbeiders is onbekend, men was bang om hun echte eigen mening te geven. Later bleek dat ze werden uitgebuit, terwijl het communisme juist tegen de fabrieksbazen van daarvoor. Die fabrieksbazen buitten de arbeiders ook uit. En dat werd tijdens het communisme weer gedaan.

Kijkend naar de productie was het vijfjarenplan dus niet voldoende, net zoals de werkomstandigheden van de arbeiders. Voor de groei van de steden was het weer wel goed, de leefomstandigheden van het volk werd sterk verbeterd. Het is dus moeilijk te zeggen of het vijfjarenplan nou onsuccesvol of succes vol was. Maar vanuit ons oogpunt is het onsuccesvol al hebben er dus wel voordelen aangezeten.

4.0 extra informatie over Lenin en Stalin

Lenin is de schuilnaam van Vladimir Iljitsj Oeljanov. Hij werd geboren in Simbirsk. Zijn broer werd in 1887 opgehangen omdat hij was betrokken bij een plan om tsaar Alexander III te vermoorden. Lenin werd de voorman binnen de Russische Sociaal-Democratische Arbeiderspartij RSDAP. Meningsverschillen leidde in 1903 tot een scheuring binnen de RSDAP. Lenin vormde na een lange tijd een afzonderlijk centraal comité. Hij was echter al snel gedwongen weer het land te verlaten. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vond Lenin dat de ‘imperialistische oorlog’ omgezet moest worden in een socialistische revolutie. Toen in februari/maart 1917 de positie van de tsaar aan het wankelen raakte, vond een Duitser de kans om Lenin per geblindeerde trein door Duitsland te vervoeren. Het is zeer waarschijnlijk dat Lenin niet alleen zijn reis aangeboden kreeg door de Duitsers, maar ook een aanzienlijk bedrag ontving om zo de propaganda tegen de tsaar te kunnen bekostigen. Kort na zijn aankomst in Petrograd, zoals Sint-Petersburg sinds het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog heette, riep hij alle mensen op: onmiddellijke vrede, brood en land voor de burgers en boeren. In juli mislukte een eerste poging om de macht over te nemen van de Voorlopige Regering. Uiteindelijk leidde dit in oktober 1917 tot een nieuwe poging de macht over te nemen en nu met succes. De Voorlopige Regering werd aan de kant geschoven. En Lenin vormde de Raad van Volkscommissarissen. Van deze Raad of Sovjet was hij de voorzitter. Stalin werd met de post voor nationaliteiten vraagstukken afgescheept. Dit leidde uiteindelijk in maart 1918 tot de Vrede van Brest-Litowsk waarbij Rusland grote delen van de Oekraïne kwijtraakte. In dezelfde maand besloot Lenin de hoofdstad te verplaatsen van Petrograd naar Moskou. In de maanden en jaren na de Oktoberrevolutie woedde er in Rusland een burgeroorlog. Lenin probeerde tegelijkertijd met de burgeroorlog een begin te maken met een economie op socialistische basis. Dit leidde tot een grote mislukking en het werd een groot drama. Steeds meer mensen leden honger, de boeren dreigden zich af te wenden van de bolsjewiki, de arbeiders in de steden werden steeds ongeduriger. Het was duidelijk voor Lenin dat er iets moest gebeuren. Lenin kwam toen met de Nieuwe Economische Politiek, die de boeren en middenstand iets meer ruimte bood en tegelijk de controle van de staat op de belangrijkste economische sectoren stevig in handen hield van de bolsjewiki. Op 30 augustus 1918 werd het slachtoffer van een aanslag. Hij hernam zijn werkzaamheden binnen drie weken, maar zijn gezondheid was achteruit gegaan. Tussen december 1922 en maart 1923 had Lenin zijn laatste aantekeningen en brieven gedicteerd. Dit gold als zijn politieke testament. Lenin had geprobeerd om Stalin wegens gebrek aan karakter uit de partijleiding te verwijderen en richtlijnen voor de toekomst van de partij te schrijven. Toch was hij er niet in geslaagd zijn opvolging te regelen. Binnen de partij was al geruime tijd een machtsstrijd gaande tussen Stalin en Trotski. Hij raakte grotendeels de greep op de politiek kwijt, wat mensen als Stalin de kans bood om zich voor te bereiden op de tijd na de dood van Lenin. Stalin kwam uiteindelijk als machtigste naar voren in de strijd om de opvolging van Lenin, ondanks het feit dat Lenin in zijn testament hem niet de aangewezen persoon daarvoor vond. Op 21 januari 1924 is Lenin overleden.

Stalin had een moeilijke jeugd: zijn vader overleed erg vroeg, hij was enig kind, en ervaarde veel geweld en onzekerheid. Stalin was niet erg fijn opgevoed, dat hij zich tot een alleen heerser ging ontwikkelen lag voor de hand. Autocratische macht, persoonlijke preconditie en ideologische destructiedwang, waren de 3 factoren van Stalin’s wreedheid. Stalin onderdrukte de mensen. Stalin maakte een eind aan de communistische internationale in 1943.

5.0 extra bron: Lichatsjov ontsnapt aan executie peloton, 1929

Dmitri Lichatsjov werd in 1928 gearresteerd omdat hij deel uitmaakte van de Kosmische Academie van Wetenschappen, een literaire studentenvereniging. Om als academiegeleerde te worden toegelaten had hij een verhandeling gehouden over de noodzaak de letter ´jat´ weer in het Russisch in te voeren, nadat de bolsjewieken de letter hadden afgeschaft met de bedoeling de taal te moderniseren. Lichatsjov werd gearresteerd omdat hij ´tijd verspilde aan dergelijke zaken.´ Hij werd afgevoerd naar het strafkamp Solovki aan de Witte Zee. Het kamp was al onder de tsaren in gebruik, maar nergens zo berucht als onder Stalin: ter vergelijking onder de Romanovs hadden welgeteld 316 gevangenen in Solovki opgesloten gezeten; op 28 oktober 1929 werden door Lichatsjov 300 geweerschoten gehoord met even zovele slachtoffers. Hoe dat gebeurde en hij zelf zijn executie misliep kon hij vijftig jaar later tegenover een journalist verhalen: Het was herfst en mijn ouders waren mij komen opzoeken. Wij hadden een kamer van een van de bewakers gehuurd. Die nacht kwam een man rennend op mij af en zei dat de bewakers zojuist in de barakken waren geweest om mij te halen. Ik vertelde mijn ouders dat ik moest gaan omdat ik voor de nachtploeg werd opgeroepen en dat zij voor mij niet hoefden op te blijven. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen mijn ouders te zeggen at zij mij kwamen halen om mij dood te schieten. Ik verborg mij achter een berg brandhout zodat zij het niet zouden zien. Ondertussen waren de executies in volle gang. Mij vonden ze niet. Dat betekende dat ik ook tot de geëxecuteerden werd gerekend, want ik was ook een van die driehonderd geweest. En dus hebben zij iemand anders voor mij in de plaats doodgeschoten. Toen ik de volgende dag uit mijn schuilplaats te voorschijn kwam, was ik een ander mens. sindsdien zijn al zoveel jaren verstreken, meer dan een halve eeuw, zestig om precies te zijn, en ik kan het maar niet vergeten. Precies driehonderd mensen werden zomaar neergemaaid, als waarschuwing.... Driehonderd schoten, een per man. De beul was dronken, en dus lukte het hem niet z]e allemaal in één keer te doden. Maar wat deed het er toe, zij gooiden alle lichamen in een grote put. De beul is ouder dan ik, en hij leeft nog steeds.