Napoleon Bonaparte

Inhoudsopgave.
1.Inleiding.

2.Wie is Napoleon Bonaparte

3.De Russische veldtocht van “ La Grande Armée”

4.De honderd dagen van Elba naar Waterloo

Inleiding.
Mijn werkstuk gaat over Napoleon Bonaparte, wellicht de bekendste keizer van Frankrijk ooit. En waarschijnlijk ook het grootste oorlogsgenie dat ooit heeft geleefd.
Ik ga in dit werkstuk eerst uitleggen wie Napoleon Bonaparte precies was, daarna ga ik vertellen over zijn veldslagen in Rusland met “La Grande Armée”. Ook ga ik vertellen over de honderd dagen van Elba naar Waterloo en als laatste iets over zijn familie leven.

Wie is Napoleon Bonaparte?

Napoleons privé-leven
Napoleon Bonaparte is in 1769 geboren in Ajaccio op het eiland Corsica. Corsica hoorde toen napoleon geboren werd nog bij Italië. Zijn ouders behoorde tot de verarmde adel van Corsica. De ouders sloten zich aan bij de franse regering zodat napoleon een studiebeurs kreeg. Met deze beurs ging napoleon naar de militaire school in Brienne, en later naar Parijs. Toen hij deze school verliet was hij tweede luitenant van de Artillerie, en later werd hij bevorderd tot kapitein. Napoleon was vlak voor een veldtocht getrouwd met Josephine en hij verlangde erg naar haar maar, hoeveel brieven Napoleon ook schreef Josephine kwam niet. Ondanks zijn voorspoed tijdens zijn veldtochten was napoleon nog steeds ongelukkig omdat hij haar moest missen. En op een gegeven moment stuurde napoleon haar een brief dat, als ze niet zou komen, hij zijn ontslag zou aanbieden. En toen kwam ze wel. In 1809 scheidt napoleon van
Josephine omdat ze geen kinderen kan krijgen en vraagt Marie-Louise, de dochter van een keizer uit oostenrijk, ten huwelijk. En in 1811 wordt er dan toch een zoon geboren, die later als troonopvolger ging dienen.
Hij is op het eiland st. Hélena gestorven volgens vele door een rattengif.

Napoleon als militair
Napoleon was een goed militair en staatsman. In maart 1796 kreeg napoleon het bevel over het franse leger aan het Italiaanse front. Hij kreeg toen de leiding over 30.000 mannen. Het leger had niet genoeg te eten en hadden ook haast geen kleding, dus hadden ze geen zin om te strijden. Maar napoleon beloofde ze dingen zodat ze weer meer energie kregen. Zo zei hij bijvoorbeeld dat ze eer en rijkdom kregen en daarmee kreeg hij ze wel aan het werk. Bij elke veldtocht had napoleon zich goed op de zaak voorbereid: hij wist of zijn leger sterk of zwak was, hij inspecteerde het terrein, hij zocht uit hoe het met de wegen stond. Het kan niet anders dan dat napoleon een goede militair was, anders kan hij niet bijna heel europa bezetten. Napoleon was slim om bondgenootschappen af te sluiten zodat hij meer steun kon verwachtten
bij het oorlog voeren. Napoleon werd door de regering en het volk als held gezien. Frankrijk wou graag Engeland veroveren en de regering vond dat napoleon daaraan mee moest
helpen. De regering had al plannen klaar liggen voor de verovering maar, Napoleon had een veel beter plan, hij vond dat Egypte moesten veroveren. Dan konden de Engelse kooplieden niet meer naar het oosten via Egypte. Maar de Engelsen deden erg hun best om de Fransen te verslaan en maakte de vloot van frankrijk kapot zo konden de fransen niet meer terug naar frankrijk. Toen het Napoleon het lukte om weer in frankrijk te komen loste hij alle problemen met de Engelse daar op.

Napoleon als bestuurder
Napoleon kwam als bestuurder aan de macht door een staatsgreep, hier durfde de bevolking weinig van te zeggen omdat napoleon goede vrienden was met het leger. Napoleon werd hierbij gesteund door het volk omdat hij tegen de verschillende rechten van de bevolking was, maar voordat hij het leger op zijn handen had, heeft hij eerst veel veldslagen moeten winnen. Toen hij commandant van de kannonen werd mocht hij ook raad aan de Franse regering gaan geven en daarvoor werd hij beloond door een gepromoveerd naar brigadier. Toen hij dat werd mocht hij nog een veldtocht houden. Die hij won en daarvoor werd hij weer beloond met een promotie naar generaal van het franse leger. In 1799 wou napoleon meer macht en maakte zich los van het leger en voerde een staatsgreep uit (hierboven staat de aanleiding) De mensen hoopten dat napoleon de staatszaken beter regelde. Napoleon wou na een tijdje later nog meer macht en riep zich zelf uit tot consul van Frankrijk. Consul was hij met twee mensen dus moest napoleon de macht delen. In 1804 kreeg Napoleon de volledige macht omdat hij zichzelf kroon-
de tot keizer.


de Russische veldtocht van “la Grande Armée”
Oorzaak en aanleiding
De oorzaak voor de veldtocht naar Rusland is vrij lastig te vinden. Napoleon had immers vrede gesloten met Rusland. De oorzaak en ook de aanleiding moeten gezocht worden in de strijd tussen Engeland en Frankrijk, die nog steeds voortduurde. Om ervoor te zorgen dat Engeland geen oorlog meer kon voeren, moest Napoleon er voor zorgen dat Engeland niet meer kon handelen met het vasteland van Europa.
Dit had Napoleon bewerkstelligd door het Continentale Stelsel in te voeren. De hele kustlijn van Europa was in Frans bezit en door zijn alliantie met Rusland, liep die, voor Engeland onbereikbare, kustlijn tot ver in Rusland. Napoleon maakte echter een fout, door het groothertogdom Oldenburg te annexeren, waar een familielid van de Russische Tsaar Alexander regeerde. Dit tastte de familiebanden van Alexander aan en was ontstemd over deze actie van Napoleon.
In theorie bestond de Frans-Russische alliantie nog steeds, maar Napoleon wist dat hij op Rusland niet meer kon rekenen. Er zat dus een groot lek in zijn Continentaal Stelsel en via dat lek kon Engeland handel voeren en dus de oorlog tegen Frankrijk voortzetten. Dit is de aanleiding geweest voor de veldtocht van Napoleon naar Rusland in 1812.
Beide landen bereiden zich voor op de oorlog, terwijl in theorie de alliantie nog steeds bestaat. Daarom zorgen beide landen er voor dat de ander niets van de voorbereidingen merkt. Dan, na een half jaar van bevelen, orders en voorbereidingen, is het in juni 1812 zo ver.

Kunst & oorlog
De veldslag in Rusland is op verschillende manieren de geschiedenis in gegaan. Één daarvan is door het muziekstuk ‘1812\\\', een ouverture van Tschaikowsky, waarin de slag tussen de Fransen en de Russen op een magnifieke manier wordt vertolkt, onder andere door de volksliederen van beide landen te gebruiken als herkenningsmelodieën. De Russische schrijver Tolstoj heeft de opmars van de Franse legers richting Rusland beschreven als een stormvloed die met grote hoeveelheden mensen, onderverdeelt in verschillende legers, kwam. Die vergelijking is niet vreemd, het leger van Napoleon bestond uit soldaten van alle veroverde landen: Duitsers, Italianen, Fransen, Walen, Portugezen, Hollanders, Kroaten, Zwitsers; en op de flanken Pruisen en Oostenrijkers. Het is zelfs zo, dat van de ongeveer 500.000 soldaten die het leger telde, de Fransen sterk in de minderheid waren. Het grootste gedeelte bestond uit Duitsers. Napoleon maakte echter gelijk al een fout, door de meest onbetrouwbare manschappen op de flanken te zetten. Bij de opmars ging dat goed, maar bij de terugtocht heeft dit het leger ernstig in gevaar gebracht.

Verschroeide aarde
Nog voor er ook maar één schot is gelost, komt het leger al in de problemen. De voedselvoorziening blijkt in de praktijk niet zo te werken als op papier beschreven is. De soldaten plunderen het land, voeren onrijp graan aan hun beesten, waardoor duizenden slachtoffers vallen, ook onder de soldaten zelf, nog voor het tot een strijd is gekomen. Als ze dan eindelijk het barre Rusland in trekken, wordt de situatie alleen nog maar slechter. De soldaten plunderen de dorpen, breken de huizen af, de voedsel- en drinkwatervoorziening wordt alleen maar slechter. De soldaten moeten daarom vervuild water drinken, waardoor de meest vreselijke ziekten uitbreken. Na 14 dagen is Napoleon al 135.000 man kwijt, alleen door ziekte en desertie. Wanneer Napoleon met zijn legers bij de eerste grote vestingstad aankomt, Wilna, denken de soldaten dat ze weer als vanouds kunnen vechten en dat ze in de stad genoeg voedsel en drinkwater kunnen vinden, waarmee ze de ziekten kunnen tegengaan. Maar, als ze in de stad aankomen, is die verlaten, geen Russen. En de voorraadschuren staan in brand, zodat er nog geen voedsel te vinden is. Deze tactiek, hij wordt ook wel de tactiek van de verschroeide aarde genoemd, van terugtrekken en alles vernielen wat de vijand zou kunnen helpen, werd door de Russen toegepast. Telkens als Napoleon bij een stad aankwam, waar hij dacht een nieuw voedseldepot te kunnen vinden om zo zijn leger uit de malaise te redden, bleek de stad verlaten en de voorraden verbrand.
Sommige boeken beschrijven deze Russische tactiek als een slim uitgedachte tactiek, waarin alle lof wordt toegekend aan de Russen. De waarheid echter ligt iets anders. De Russen weten dat ze niet tegen het ontzaglijke leger van Napoleon op kunnen. Daarom rest hun maar een mogelijkheid om te overleven, namelijk de terugtocht. De omvang van zijn leger heeft Napoleon dus uiteindelijk de kop gekost.

Laatste overwinning: Smolensk & Borodino
De tijd tikt door, Napoleon weet dat hij moet zorgen om voor de winter uit Rusland te zijn, maar zonder oorlogsbuit terugkomen in Frankrijk is te vernederend. Op 13 augustus breekt het leger op, voor een laatste mars naar Smolensk, waar twee Russische legers zich hebben verzameld. Napoleon had een mooie tactiek uitgedacht: de vijand voorbij marcheren, de linkervleugel omvatten en zo de terugweg naar Moskou afsnijden. Deze manoeuvre mislukte echter, door een paar factoren. De manoeuvre was er op berekend, dat Smolensk verdedigd zou worden. De Russen staan inderdaad het Franse leger op te wachten en een bloedige strijd ontwikkeld zich, tot ‘s avonds laat.
Als Napoleon de volgende dag de slachting wil voortzetten, zijn de Russische legers vertrokken, Smolensk achterlatende als een brandende fakkel. De hele stad ligt vol met lijken en vele soldaten van het Franse leger sterven door vervuild water uit de bronnen van Smolensk.
Napoleon besluit om toch door te gaan naar Moskou, om een groots succes te behalen. De weg van Smolensk naar Moskou is gemakkelijk en goed begaanbaar. De legers van Napoleon staan dan ook al snel in Moskou. Het Russische leger, onder bevel van Koetoezow, houd stand en de zo lang verwachte slag kan eindelijk beginnen. Voor de poorten van Moskou ontwikkelt zich de bloedige slag om Borodino, het dorp waar het gevecht zich afspeelde, die ternauwernood door de Fransen wordt gewonnen. Op 14 september trekt het leger van Napoleon eindelijk Moskou binnen, de laatste overwinning die Napoleon heeft behaald. Moskou is de enige stad die de vernietigingen van de Russen heeft overleefd. Als de Franse legers de stad binnentrekken, treffen ze dit geheel intact aan. Er zijn zelfs voorraden en paarden, waardoor Napoleon besluit hier enige tijd te blijven. Een besluit dat hij beter niet had kunnen maken.

Gruwelijke terugtocht
Vijf weken nadat Napoleon Moskou is binnengetrokken, trekt het Franse leger weer terug richting Frankrijk. Vijf weken te laat, zoals later zal blijken. In Moskou heeft het leger zich goed voorzien van voorraden en nieuwe paarden, maar op het traject Moskou-Smolensk slaat het noodlot al weer toe. De paarden kunnen de lasten niet dragen, waardoor complete artillerie divisies achterblijven. De gewonden die niet op eigen krachten mee kunnen met de rest van het leger, wordt zonder pardon achtergelaten. Als de Russen weer langs Borodino trekken, liggen alle lijken van de vorige slag er nog, zestigduizend rottende lijken herinneren het Franse leger aan deze bloedige slag.
Toen deed de beslissende factor in de ondergang van het Franse leger zijn intrede: de kou. Het is niet zo, dat het Franse leger is verslagen alleen door de winter. Hierboven staat al beschreven hoeveel verliezen het leger op de heenweg te verduren heeft gekregen, door honger en veldslagen, op de terugweg was dat hetzelfde, alleen hierbij speelde ook de kou een belangrijke rol. Napoleon heeft deze smoes zelf de wereld in geholpen. Gelijk toen hij terug was in Frankrijk kwam hij met het verhaal dat zijn leger onoverwinnelijk was tegen mensen, maar tegen de elementen niet op kon.
Als het leger, dat eens ruim een half miljoen soldaten telde in Smolensk aankomt, waar ze hoopten voedsel te vinden, telde het nog maar een kleine 40.000 man. Honderden soldaten bleven ‘s ochtends na een stop bevroren achter, doordat de temperatuur al dagen niet meer boven het vriespunt was gekomen. En daar boven op, krijgt het leger ook nog korte aanvallen van de kozakken te verduren, die het leger opjagen, zonder dat ze het tot een echte veldslag laten komen.
Dan komt het leger uiteindelijk aan op die plaats, die in geen enkele beschrijving van Napoleons veldtocht naar Rusland ontbreekt: de Berezina. Deze rivier was nog niet dichtgevroren, waardoor het leger in de problemen komt. Achter zich Koetoezow, die het Franse leger als sinds het vertrek uit Moskou achtervolgde, links en rechts ook Russische legers en voor zich de ijskoude rivier de Berezina, waarin de pontoniers zo snel mogelijk proberen een brug te slaan. De Russische legers rukken op en het Franse leger probeert zo snel mogelijk de rivier over te steken. Wat niet over de brug kan, probeert zwemmend de overkant te bereiken. Door de ijskoude stroom sterven nog eens duizenden soldaten van het Franse leger. Meestal eindigt een beschrijving over de Russische veldtocht van Napoleon bij de overtocht over de Berezina. De rivier die de laatste slag toekent aan het eens zo grote leger. Maar, het leger was nog maar net ter hoogte van Minsk, een heel eind van Frankrijk verwijderd. En pas nu trad de winter echt in. Temperaturen van 28 graden onder nul worden gemeten, hele divisies vriezen weg in een nacht. Dan neemt Napoleon een belangrijke beslissing. Hij besluit om het leger te verlaten en alleen terug te keren naar Frankrijk.
Het leger trekt verder, een spoor van lijken achterlatend, tot ze op 9 december in Wilna aankomen. Een dag later verschijnen ook de kozakken en er beginnen hevige gevechten in de straten van Wilna, tussen de Fransen en de Russen. Ongeveer 10.000 man verlaat Wilna niet meer, althans niet levend. Met tientallen tegelijk worden de lijken de stad uitgesleept, om in massagraven begraven te worden. De komst van de legers zorgt er ook voor, dat de tyfus uitbreekt in Wilna, waardoor ook vele onschuldige burgers sterven. Als de graven vol zijn, worden de lijken midden in de stad verbrand. Het troepje mannen wat de stad verlaat kan nauwelijks nog een leger genoemd worden, het is een bende wat verder trekt richting Frankrijk. Als het leger de rivier de Njeman, de grens tussen Rusland en Polen, overtrekt, denken ze dat ze het ergste gehad hebben.
Maar dan treft een nieuwe vijand de Fransen: de vlektyfus. Honderden soldaten, die alle gevaren en ontberingen hadden overleefd, moeten het hier ontgelden. Slechts een paar honderd man komt uiteindelijk in hun thuisland aan. De verliezen van Franse kant waren dus enorm, maar die aan de Russische kant waren nog groter. Ruim een miljoen mensen zijn gesneuveld aan de Russische zijde.
De enigen die levend en wel in Frankrijk weer aankwamen, zijn Napoleon en een paar van zijn trouwste medewerkers; op 18 december 1812 eindigde de rampentocht naar Rusland.

Waterloo.
Op 15 juni 1815 trekt Napoleon België binnen, richting Brussel. Ten zuiden van die
stad bevinden zich dan twee geallieerde legers. Het Pruisische leger staat onder bevel
van veldmaarschalk Von Blücher (maarschalk ‘Voorwaarts’) en telt 120.000 soldaten
en 300 kanonnen. Het Engels-Nederlandse leger bestaat uit 79.000 infanteristen
(soldaten te voet, ook wel zandhazen genoemd), 14.000 cavaleristen (soldaten te
paard) en 196 kanonnen. Het staat onder bevel van de Nederlandse kroonprins
Willem van Oranje. Als de Engelse opperbevelhebber Arthur Wellesley, beter bekend
als de hertog van Wellington (de ijzeren hertog), arriveert, neemt die het commando
over. De Engelsen hebben niet veel op met de Nederlandse Oranjes. Stadhouder
Willem V (de latere koning Willem I) wordt ‘the old frog’ genoemd; zijn zoon ‘the
young frog’ of ook wel ‘slender Billy’ – Billy Bonestaak.
Napoleon heeft 120.000
soldaten tot zijn beschikking,
veel minder dan Wellington
en Blücher samen.
Daarom wil hij zijn vijanden
het liefst afzonderlijk
verslaan. Op 16 juni worden
twee veldslagen geleverd.
Napoleon zelf levert
slag met het Prusisiche
leger nabij Ligny. De Pruisen
lijden zware verliezen
en trekken zich terug.
Maarschalk Ney, een van
de bevelhebbers van Napoleon,
levert slag met het
Engels-Nederlandse leger
bij Quatre-Bras, het kruispunt van de
weg Brussel-Charleroi en Nivelles-Namen.
Ook zij lijden zware verliezen en
trekken zich terug.
Twee dagen later, op zaterdag 18 juni
1815, treffen beide legers elkaar weer bij
Waterloo, ongeveer 13 kilometer ten
zuiden van Brussel. De soldaten van
beide legers brengen de nacht in de
modder en stromende regen door. De
veldslag begint om 12 uur ’s middags
met een aanval van de Franse generaal
Reilles op de troepen van Wellington. De
strijd golft op en neer. De Fransen zijn
aan de winnende hand, totdat het
Pruisische leger op komt dagen. Tegen
het vallen van de avond slaan de Franse
troepen op de vlucht. Om 21.30 uur
ontmoeten Wellington en Blücher elkaar
bij de herberg La Belle Alliance.
De geallieerden hebben ongeveer 25.000 man verloren. De prins van Oranje is een
van de gewonden. Aan Franse kant sterven ongeveer 30.000 man. Op 3 juli wordt
een wapenstilstand getekend en vier dagen later trekken de geallieerden Parijs
binnen. Alhoewel het merendeel van de gevechten zich heeft voorgedaan op het
grondgebied van Eigenbrakel (Braine-l’Alleud) en de omliggende gemeenten, is de
slag de geschiedenis ingegaan onder de naam ‘Slag bij Waterloo’. Omdat Wellington
de nacht voor de veldslag in het plaatsje Waterloo had overnacht, stond hij er op de
veldslag daarnaar te vernoemen. In Duitsland spreekt men nog steeds van de slag bij
La Belle Alliance omdat het Pruisische leger daar slag leverde.
De nederlaag bij Waterloo betekent het einde van Napoleon. Hij wordt opnieuw
verbannen, dit keer naar het verre Sint Helena waar hij zes jaar later sterft.
Wellington wordt in eigen land als held ontvangen en wordt in 1828 premier.
De slag bij Waterloo wordt uitgevochten met tamelijk primitieve wapens. Het meest
gebruikte geweer is een zogenaamd vuursteengeweer. Als een soldaat zijn geweer
had afgeschoten duurde het minstens een halve minuut voordat hij opnieuw kon
schieten. De kogels waren ronde loden knikkers van iets minder dan 2 cm doorsnede.
Meestal kon men niet veel verder dan 100 meter schieten.