Mozambique

Hoe werd Mozambique een kolonie van Portugal? In 1498 ontdekte Vasco da Gama Mozambique op zijn weg naar India. In 1505 kwamen de eerste militaire posten in Sofala. De Portugese raakten snel geïnteresseerd in goud en ivoor uit de binnen landen van Mozambique. Al snel kwamen er kleine handelsposten met een militair garnizoen in Sena, Tete en Quelimane.

De verovering van heel Mozambique Toen de Portugezen in 1885 het leger van Ngungunyane versloegen waren er al meteen rellen en demonstraties die ze moesten onderdrukken. In het noorden moesten de Portugezen dorp voor dorp veroveren omdat ze zo’n weerstand kregen van de dorpen die ieder hun eigen guerrilla voerde. Ook na de onderwerping van de volken in Mozambique moesten de Portugezen talloze opstanden onderdrukken. De bekendste opstand is die van de Bargwe(1917), die op een gegeven moment het hele gebied van de Mozambique Compagnie in Manica en Sofala hadden veroverd. Andere volken sloten zich aan bij de Bargwe in het verzet tegen de huttenbelasting en de dwangarbeid die van de Portugezen moest. Nadat deze opstand was verslagen vluchtten ongeveer honderdduizend Mozambiqanen naar de Britse koloniën.

Mini staatjes in Mozambique In de 18de eeuw ontstonden in Mozambique kleine staatjes(Prazo’s) die waren eigendom
Van Avonturiers, handelaren, en vroegere soldaten van Portugal. De prazo-heren veroverden de plaatselijke gemeenschappen met geweld. Op de Prazo’s woonden vier verschillende groepen: De Bantuboeren met hun huisslaven en de Portugezen met hun slaven, die werkten als krijgers, handelaren, dragers en bedienden. De Prazo’s werden mini-staatjes waar Portugal weinig invloed op had. Later in de 18de eeuw werden de Prazo’s kleine roofstaatjes met moderne wapens

Hoe was de situatie in de kolonie? Het koloniale systeem De Mozambiqanen hadden het heel slecht onder het koloniale systeem. De beste grond was van ze af genomen. Ze moesten meer handelsgewassen verbouwen dan dat ze voedsel mochten verbouwen dus was er weinig te eten. De vrouwen moesten steeds meer dwangarbeid verrichten. Als de mensen niet hard genoeg werkten waren er militaire eenheden die de mensen dan straften. Mishandeling was heel gewoon.

De economie De Portugezen regering stimuleerde de immigratie van kleine Portugese boeren die in Mozambique grond kregen toe gewezen om landbouwbedrijven te beginnen. Ook dwongen zij de Afrikaanse bevolking om voor hen te werken. Een veel groter economisch belang was de trekarbeid. In een paar contracten gaf Portugal andere landen het recht om arbeiders uit Mozambique te halen. Portugal kreeg daar wel wat voor terug, de trekarbeiders werden betaald aan Portugal en die gebruikte het voor de regering.

Werken onder dwang De wet op de arbeid van de Mozambiqanen van 1930 verplichte alle Mozambikaanse mannen die niet voor een loon werkt, zes maanden per jaar in loondienst te gaan, bij een baas of bij de staat. Nog een methode om de mensen te laten werken was de gedwongen verbouw van katoen, rijst, maïs, kokosnoten, pinda’s en cashewnoten. Dit werk was vooral bedoelt voor de vrouwen want de mannen moesten het zwaardere werk doen. De trekarbeid nam enorm toe door het dwangmatige werk thuis. Veel mensen gingen maar buurlanden waar ze onder slechte omstandigheden in mijnen gingen werken. Dat werk werd ook slecht betaald maar het was nog altijd beter dan wat ze met de gedwongenarbeid verdiende.

Tijdens de dekolonisatie Terwijl de Fransen en de Britten in 1960 hun koloniën in Afrika de onafhankelijkheid gaven bleef Portugal Mozambique houden. Ze stuurden zelfs nog Portugese boeren die de vruchtbare grond moesten bewerken en zo winst maken. Maar de Portugese boeren wisten niet hoe ze de landbouw in Mozambique aan moesten pakken. Ze konden ook geen arbeiders vinden die voor ze wouden werken dus hadden ze niet genoeg personeel. Ook hadden ze problemen met het verkopen van de spullen die ze hadden verbouwd dus ze hadden veel te weinig inkomsten. Na vier jaar blekken veel van de boeren uit Portugal al veel schulden te hebben die ze niet meer terug konden betalen. Daarom trokken de meeste mensen van het platteland naar de stad. In 1973 woonden er ongeveer 250,000 Portugese kolonisten in de steden, de meeste hadden een zaakje zoals winkels of taxi’s in de steden. Maar ze hadden het nog steeds niet erg goed dus na een tijdje zijn ze massaal naar andere landen verhuist. Net nadat dat gebeurt is word Mozambique onafhankelijk.

Welke invloed speelde de buitenwereld op dekolonisatie? Begin jaren `60 werd de situatie in Mozambique erger. De blanke boeren hadden de vruchtbaarste grond in handen terwijl de Mozambikaanse boeren van kleine stukken grond moesten leven. Vaak was deze grond ook in slechte staat. De Portugese regering vebood de vorming van politieke partijen en verzetsgroepen. Zo werden er buiten Mozambique verzetsgroepen gevormd. - In Kenya de MANU (Mozambique African National Union - In Rhodesie- nu zimbabwe de OFM (organisation for free Mozambique) - In Nyasaland de Unami (Afrikaanse unie van onafhankelijk Mozambique) Ze hadden elk een etnische en regionale achtergrond. Daarnaast gaf de president van gedekoloniseerd Tanzania, Julius neyerere steun en kantoren in de hoofdstad van Tanzania Dar-es-salaam. Hij drong er op aan een gezaamelijk verzet te vormen. In 1962 werd appart van de andere verzetsbewegingen de FRENILO (Front voor bevrijding van mozambique) gevormd. De lijder van de Fremilo was Mondlane die in Zuid Afrika gestudeert had en bij het Zuid Arikaanse verzet gezeten had. Nadat in 1975 de Fremilo met geweld Mozambique vrij had gemaakt van Portugal moest er een nieuw politiek systeem gevormd worden. De Fremilo beschouwde de politieke systemen van andere gedekoloniseerde landen landen als mislukt. Zo vormde de Fremilo naar idee van de Sovjet Unie in Mozambique het Marxisme-leninisme in. Het land werd totaal uit Oost Europees voorbeeld geregeerd.

Hoe is de situatie op dit moment in het land?

Politiek In Mozambique is een meerpartijenstelsel, bescherming van de fundamentele rechten van de mens en invoering van een vrije markteconomie. Er zijn parlementaire en presendentiële verkiezingen elke 5 jaar. Frelimo is aan de macht.Frelimo voerde oorspronkelijk een marxistisch-leninistisch beleid maar nu niet meer. De leider van het Frelimo is Chissano.

Mensenrechten De mensenrechtensituatie is verbeterd sinds het einde van de burgeroorlog. Het parlement functioneert beter. Er is een redelijke mediavrijheid. De vrijheid van godsdienst en van organisatie wordt gerespecteerd. Toch is de mensenrechtensituatie niet op alle punten verbertert want geweld tegen vrouwen komt vaak voor en het justitiële systeem werkt zeer gebrekkig. Ook zijn de omstandigheden in de gevangenis slecht.

Sociale situatie De gezondheidssituatie is zorgelijk. Er sterven jaarlijks veel kinderen en moeders, resp. 130 en 15 op 1000.12 van de 18miljoen inwqoners leeft onder de armoedgrens. Er is te weinig infrastructuur in de gezondheidssector. De levensverwachting in Mozambique is slechts 46 jaar. Het AIDS- probleem draagt hier ook aan bij. Er is maar beperkte toegang tot medische voorzieningen, en zelfs als die er al is, zijn de medicijnen vaak te duur. Ook zijn de water- en sanitatievoorzieningen vaak gebrekkig. Ook het onderwijs is zeer gebrekkig doordat de leraren vaak laag opgeleid zijn en er gebrek is aan infrastructuur en materiaal. De overheid ziet de onderwijs als een kernsector voor de verdere ontwikkeling van het land.

Economie De economie in Mozambique groeit spectaculair. Het inkomen is nog wel het laagste inkomen ter wereld maar daar is al verbetering in aan het komen.De inflatie is de laatste jaren teruggedrongen. Mozambique bezit over een voorraad natuurlijke hulpbronnen. De landbouw is verreweg de belangrijkste bron van inkomsten en werkgelegenheid. Circa 80% van de bevolking leeft van de landbouw.Een probleem is de infrastructuur en het ontbreken van belastingen, door het ontbreken daarvan zijn er minder overheidsinkomsten, en kan er dus minder aan het land verbetert worden. Aandachtspunten binnen het gevoerde beleid zijn o.a. juridische hervormingen, civil service reform, privatiseringsbeleid en belastinghervorming/inning, maar de belangrijkste is toch wel de armoedereductie.

Milieubeleid De milieusituatie is in vergelijking met veel andere Afrikaanse landen redelijk. Mozambique is uitgestrekt en dunbevolkt. Toch is er in bepaalde gebieden wel overbelasting van het milieu. In de steden veroorzaakt de slechte infrastructuur en de groeiende bevolking problemen met afvalverwerking, water en sanitatie. De milieupolitiek is in Mozambique nog niet erg op gang gekomen.

Hoe is de dekolonisatie verlopen en hoe kunnen we die verloop verklaren?(hoofdvraag) De dekolonisatie verliep gewelddadig omdat de Mozambiquanen het slecht hadden onder het koloniale systeem en ze zagen hoe de Portugezen hun rijkdommen stalen en hun uitbuitten. De Mozambikanen zagen dat de vruchtbaarste grond van de blanke boeren was en dat zij de kleine stukken moesten gebruiken om in leven te blijven terwijl deze grond ook nog vaak in een slechte staat verkeerde. Er werden verzetsgroepen gevormd. De dekolonisatie is vooral met veel geweld verlopen omdat de Portugezen de Mozambikanen teveel uitbuiten.