Hongerwinter

Wat is de oorzaak van de hongerwinter?

Het was herfst in ons land toen in 1944 het oorlogsfront dwars door ons land kwam te lopen. Het noorden van ons land kreeg zou normaal gesproken steenkolen uit het zuiden van ons land krijgen. Maar omdat dat al bevrijd was mochten de steenkolen niet meer vervoerd worden.
Op 17 september 1944 heeft de regering van uit Londen opdracht gegeven tot volledige spoorwegstaking.
Als straf op de spoorwegstaking besluiten rijkscommissaris Seyss-Inquart en generaal Christiansen alle vervoer van voedselvoorraden naar het westen van Nederland te verbieden. Er was nu erg weinig voedsel. Op 8 november werd dit verbod weer opgeheven. De opheffing van dit verbod veranderde niet veel aan het voedsel tekort. Dit is het gevolg van roof en razzia’s van de Duitsers.
Ze moesten het doen met het eten dat van het platteland af kwam. Dit was genoeg voor 6 weken. Dus nog lang niet genoeg om een hele winter door te brengen.

Hoe ernstig waren de gevolgen hiervan?

Doordat mensen een slechte weerstand hadden werden ze snel ziek.
Doktoren gaven advies. Maar er waren niet genoeg doktoren om iedereen advies te geven. Hiervoor kwamen alleen de mensen in aanmerking die meer dan 30% onder normaal gewicht waren of de mensen met ernstige klachten.
Dit zijn bijvoorbeeld met vocht gevulde opzwellingen die zich vooral bevinden in benen. Dit noemen we oedemen, als je deze opzwellingen indrukt blijven de plekken die je indrukt langer ingedrukt dan normaal.
Ook zuigelingen hadden last van de honger, de armpjes en beentjes vermagerde en het lichaampje zwol op. Maar soms was het erger dan opzwelling of vermagerde baby’s. Sommigen stierven soms van honger en vermoeidheid.
Ten gevolgen van honger en kou zijn er 15.000 mensen in deze winter omgekomen. In Amsterdam waren dit er 2302. De lijken werden opgeslagen in de zuiderkerk in Amsterdam. Dit gebeurde omdat ze geen plek meer hadden om de lijken te begraven en ook geen fut meer omdat ze helemaal uitgeput waren. Kisten waren moeilijk te krijgen omdat er zoveel doden waren.

Waar waren de gevolgen het ergste?

In West-Nederland waren de gevolgen het ergste. Omdat het noorden van ons land nog niet bevrijd was kon het buitenland geen voedsel vervoeren.
Als ze over land gingen mochten ze er niet door van de Duitsers, en over zee ging ook niet omdat ze dan uit de lucht geschoten werden. Er was dus geen tot weinig voedsel in de omgeving. 280 kilometer fietsen of lopen voor een paar aardappels was niet vreemd.

Hoe konden ze toch aan voedsel komen?

Als mensen toch voedsel wilden moesten ze het ruilen tegen sieraden of kleding. Geld was in deze periode bijna niks waard. En als je al iets kon kopen voor geld waren de prijzen erg hoog. Zo kon je rekenen op 100 gulden voor een brood, 70 gulden voor een kilo vlees, 170 gulden voor een kilo suiker, 240 gulden voor een kilo vet en 700 voor een mud (een hectoliter). Zo ging dit door tot 28 januari. Toen waren de 1e twee voedselschepen in Delfzijl aan met 3700 ton voedsel. Dit was hoofdzakelijk meel. Het voedsel kwam uit Zweden en graan en aardappelen uit Groningen, Drenthe en Friesland. Er werden bonnen gedrukt om het voedsel eerlijk te verdelen.
Pas in eind februari kwam de verdeling op gang. Dit was wat je kon krijgen per persoon:

-125 gram margarine (voor iedereen)
-250 gram grutterswaren (meel bonen ewrten enz.) (voor kinderen
onder de 4)
-800 gram brood (voor mensen van 4 jaar en ouder)

Ook kon je aardappelen halen maar dat waren er waarschijnlijk ook niet veel.
Dit was niet veel vandaar dat er meer nodig was. Er werden illegale voedsel bonnen gedrukt. Deze werden rondgebracht door “koeriersters” meisjes van rond de 15 of vrouwen met kinderwagen of zwangerschapskorset waarin de bonnen verstopt werden.
Er waren centrale voedsel keukens waar een klein beetje warm eten te halen viel. Hiervoor waren er papbonnen. Van deze bonnen had je er 30 per maand.

Hoelang heeft het ongeveer geduurd?

De hongerwinter is begonnen rond/eind september en heeft tot begin juni geduurd. Dit was de zwaarste tijd van de oorlog.

Wat werd er achteraf aan hulp geboden door buitenstaanders?

Vlak voor dat de oorlog definitief afgelopen was kwam er al hulp.
Op 2 mei werd er al 1000 ton aan voedsel voorraden aangevoerd
Op 3 mei opnieuw 1000 ton. Er kwam voedsel van veel gebieden (binnen en buiten nederland).
Voedseldroppings werden ook veel gedaan. Soms in 5 dagen tijd wel 5000 ton aan voedsel. Mensen hebben ook afgestaan wat ze konden missen. Bij Oss lag inmiddels ook 30.000 ton aan voedsel opgestapeld. Rijen vrachtwagens hebben het naar het westen gebracht.