De sfinx

De sfinx

De sfinx is een wezen dat gemaakt is door Egyptische en Griekse oudheid. In de 19e eeuw waren er 2 verschillende typen sfinxen ontdekt:
Egyptische Sfinx
Griekse Sfinx

De Egyptische Sfinx:
De Egyptische Sfinx is afgeleid van het Egyptische woord: shepesh ankh, wat levend beeld betekent. In Egypte symboliseerde de sfinx het lichaam van de Farao. Het hoofd van een mens, dat voor intelligentie staat, en het lichaam van een leeuw, dat voor kracht staat. Op het hoofd van de sfinx zat ook een hoofddoek, dat betekende dat hij van hoge functie kwam, zoals farao. Die hoofddoek noemen ze een nemes-hoofdtooi. Soms kwam het ook voor dat de Sfinx werd afgebeeld als lichaam van een mens en het hoofd van een leeuw. Alleen dat kwam minder vaak voor. Ook de vrouw van de Farao kon worden afgebeeld als een Sfinx in die tijd, maar dat kwam ook niet zo heel vaak voor. De vrouw van de Farao werd hetzelfde uitgebeeld als de Farao, alleen dan met het hoofd van een vrouw. Een bekend voorbeeld van een vrouwelijke Sfinx is de Sfinx van Hatshepsut. Die is afgebeeld met het hoofd van de vrouw en een baardje van de farao. De Sfinx van Tiy, vrouw van farao Amonhotep III, was de eerste Sfinx die echt als vrouw afgebeeld was. Deze Sfinx had het gezicht van Tiy, geen baard, vleugeltjes en borsten.

De Egyptische Sfinx is een metgezel van de goden, een bewaker van heiligdommen en graven. Dat komt omdat de Sfinx zo groot en zo indrukwekkend eruit ziet, dat hij alle kwade geesten buiten houdt. De andere Egyptische Sfinxen die gemaakt zijn, zijn geïnspireerd door de grote Sfinx bij de piramide van Gizeh. De Sfinx van Gizeh is ook de meest bekende en de grootste van al de sfinxen. De sfinx staat vlak voor de Piramide. De Sfinx staat vlakbij Cairo in Egypte. Wanneer de Sfinx precies is gemaakt, is nog niet bekend. Veel mensen denken dat het gemaakt zou moeten zijn tussen de periode van 2520 voor Christus en 2484 voor Christus, omdat dat de tijd was dat de farao Chefren regeerde. Maar Robert Bauval ontdekte dat de Sfinx met zijn gezicht naar het oosten kijkt, naar de opkomende zon. En ook omdat de Sfinx naar zijn eigen sterrenbeeld kijkt (leeuw) moet het rond het jaar van 10.500 voor Christus gemaakt zijn. En dat jaartal zie je weer ergens in de Grote Piramide. Dus daarom geloven sommige mensen de theorie van Robert Bauval.

De Sfinx van Gizeh is de beschermer van de piramiden van Gizeh. Het zorgt ervoor dat de kwade geesten niet het dodenrijk in kunnen komen. Daarom wordt de Sfinx ook wel de Zonnegod genoemd, omdat het boven de horizon uitsteekt als een reusachtig monument. De Zonnegod beschermde ook het dodenrijk, vandaar dat de Sfinx daar wel een beetje op lijkt. Doordat de Sfinx op een zonnegod lijkt, en ook op farao Chefren, geloven de Egyptenaren nu dat farao Chefren een zonnegod was, daarom is hij ook zo bekend geworden, als zonnegod. De Sfinx heeft ook heel lang onder het zand gelegen, totdat het in 1905 voor het laatst door archeologen is uitgegraven. Daarna zijn er ook de nodige restauratie werkzaamheden geweest. Vooral bij de klauwen zijn de meeste restauratie werkzaamheden plaatsgevonden. Het hoofd van de sfinx is waarschijnlijk het hoofd van de farao Chefren. Chefren was 1 van de zonen van de farao Cheops. Dat het waarschijnlijk het hoofd van Chefren is, is helaas niet meer zo heel goed te zien, omdat de neus eraf is. Onderzoekers zijn het er nog niet over eens of de neus er af is gebrokkeld door allerlei invloeden van het weer, of dat hij d’r af is geschoten door legers van Napoleon. De baard van de Sfinx is er ook afgevallen, waarschijnlijk door erosie. De Sfinx was eerst ook beschilderd, maar door veel invloeden van het weer, dat het begraven lag onder het zand, door erosie enz. is daar nu weinig nog van over. Ze weten dat het is beschilderd, omdat je nog de laatste overblijfselen van de verf kan zien aan de oor van de Sfinx. Het scheen dat het heel mooi en kleurrijk was, maar ja, daar kunnen we nu niets meer van zien.

De 9 bekendste oorzaken van de beschadiging van de Sfinx zijn:
1. Dingen die zich vroeger hebben afgespeeld (veelal onbekend)
2. Trillingen van vliegtuigen, bussen en ander vervoer die in de buurt komen
3. Erosie
4. Het lekken van afvalwater van de dichtbij gelegen dorpen
5. Tunnels voor licht en geluid kanalen, waardoor de sfinx van de zijkanten steeds wordt beschadigd.
6. Klimaat (weer)
7. Fabrieken die in de buurt staan en die verontreiniging veroorzaken
8. De noodoplossingen die zijn gebruikt voor de restauratie van de Sfinx
9. De kalksteengroeve die vlakbij de piramide ligt, dat dynamiet gebruikt om kalk te verpulveren voor suikerfabrieken.

De Sfinx is het grootste monument dat nog overeind staat. Nadat het World Trade Center werd gebouw, was het het 2 na grootste monument of gebouw dat ooit gebouwd is. Na de aanslag is het weer het grootste monument dat er bestaat. Veel mensen hebben allemaal verschillende ideeën over hoe lang en hoe hoog de Sfinx nou echt is. De echte afmetingen van de Sfinx zijn: 73.2 meter (65 feet) lang en 19.8 meter (240 feet) hoog. Het lichaam van de Sfinx heeft horizontale strepen. Dat komt door heftige regenval. Het hoofd van de Sfinx past ook in verhouding eigenlijk helemaal niet bij het lichaam. Door erosie zijn er namelijk grote stukken van het hoofd afgeschuurd. Ook door soldaten die in de 18e eeuw de Sfinx als schietschijf gebruikten, is de Sfinx erg beschadigd. De lippen van de sfinx zijn 2 meter en het gezicht is 4 meter breed. De schouders zijn 11,5 meter breed. De klauwen zijn 15 m eter lang. Tussen de klauwen van de Sfinx staat een zuil van Toetmosis IV. Die staat daar, omdat daar zich een heel verhaal heeft afgespeeld. De prins Toetmosis IV ging een keer jagen. Tijdens de jacht werd hij heel moe, en ging hij rustten in de schaduw van de Sfinx. Toen hij in slaap viel, droomde hij dat Sfinx sprak tot hem in zijn droom. De Sfinx zou hebben gezegd, dat hij Toetmosis IV farao van Egypte zou maken als hij daarna het zand zou weghalen waarin de Sfinx begraven lag. Toen Toetmosis IV farao werd, liet hij de Sfinx uitgraven en hij liet een zijl bouwen tussen de klauwen van de Sfinx met daarop zijn droom die hij heeft gehad.

Onderzoekers zijn er nu mee bezig, om te onderzoeken wat er nu precies onder de sfinx ligt. Edgar Cavce (een Amerikaanse Psychiater) had namelijk beweerd, toen hij in een soort trance was, dat hij zag dat er onder de Sfinx nog oude voorwerpen van Atlantis liggen. Dat zijn onderzoekers nu aan het onderzoeken, of dat echt waar is.

Nog een bekende Sfinx is de Sfinx van Memphis. Het is na de Sfinx van Gizeh de grootste en de bekendste Sfinx van Egypte. Memphis was van 2.800 voor Christus tot aan de Romeinse periode de hoofdstad van het Oude Egypte. De Sfinx is afkomstig van de farao Menes, die de stad Memphis heeft gesticht. Deze Sfinx is de grootste losstaande Sfinx van heel Egypte. De andere Sfinxen staan namelijk altijd bij een tempel of een piramide. Waarschijnlijk zou deze Sfinx in het verleden de tempel van Ptah hebben bewaakt, maar die tempel is verloren gegaan. Ptah was de god van de stad Memphis. Hij was de god van de kunstenaars en arbeiders. Ptah werd afgebeeld als mens, en soms als mummie. De Sfinx van Memphis is 4 meter hoog en 8 meter lang en weegt 80 ton. De Sfinx staat vlakbij de dodenstad Sakkara, maar de Sfinx is niet de beschermer van de dodenstad.
Sakkara is de grootste necropolis in Egypte. Het heeft een oppervlakte van 10 km2. Het werd ongeveer 5000 jaar geleden gesticht. Als je de stad binnengaat, kom je in een zuilengalerij en daarna op het binnenhof.

De Griekse Sfinx:
Door allerlei handel in de 19e eeuw kwamen de Grieken in contact met de Egyptische kunstwerken, zo ook in contact met de Sfinx. De Grieken hadden nu ook een Sfinx gekregen, alleen dan wel met hun eigen stijl. De Griekse Sfinx is afgeleid van het Griekse woord sfingein, dat vastsnoeren of persen betekent. De Griekse Sfinx symboliseert een doodse demon, half vrouw, half leeuw. De Griekse Sfinx had ook nog vleugels op de rug, die de Egyptische Sfinx niet had. Door de Oedipus-mythe is de Griekse Sfinx het symbool geworden van grafwachter. De mythe van Oedipus gaat zo:
Vroeger leefde er een jongetje, die heette Oedipus. Het orakel zou hebben voorspelt dat Oedipus op een dag zijn vader zou vermoorden. Om dit te voorkomen had de vader van Oedipus de jongen vastgebonden en door een herder laten meenemen, zodat die herder dat jongetje zou vermoorden. De herder kreeg medelijden met het jongetje, en spaarde zijn leven. Hij gaf het jongetje mee aan een stel paardenhoeders. Later kwam hij aan in Thebe. Voor de ingang van Thebe stond een Sfinx : De sfinx van Thebe. Die vroeg aan iedereen die er langs kwam een raadseltje. Degene die dat raadsel kon oplossen, mocht erdoor. Maar het raadsel werd niet opgelost door veel mensen, dus die werden door de Sfinx in het diepe gegooid en stierven. Tot op een dag Oedipus naar Thebe ging. Op dat moment, werd er door de koning aangekondigd dat, de gene die het raadsel op zou kunnen lossen en de Sfinx zou laten verdwijnen, de nieuwe koning zou worden en met de prinses zou trouwen. Oedipus stond voor de Sfinx en de Sfinx vroeg hem het raadsel: “Welk dier loopt \'s ochtends op vier benen, \'s middags op twee benen en \'s avonds op drie\". Oedipus dacht na, en na een tijdje wist hij het antwoord: de mens zei hij. Want een mens loopt als baby op handen en voeten, als volwassene op 2 benen en als hij oud geworden is op 3: 2 benen en 1 stokje. De sfinx werd toen zo kwaad en gooide zichzelf in het diepe. Toen werd Oedipus koning van Thebe, en mocht hij met de prinses trouwen.
Veel onderzoekers denken dat het moraal van dit verhaal te maken heeft met het dagelijks leven van de man en de vrouw, dat het ene geslacht raadsels vraagt aan het andere geslacht en het antwoord wilt weten. Ook zijn veel onderzoekers het erover eens dat het ook iets te maken zou moeten hebben met het raadsel van leven en dood. Daarom is de Sfinx ook uitgeroepen als wachter van het dodenrijk en de levenden. De ziel van de Sfinx behoort tot het middenrijk.