Cuba

De geschiedenis van Cuba in vogelvlucht.

± 1000 voor Christus vestigen in Cuba zich de 1e indianen stammen. Nu slaan we even een paar honderd jaar over en dan zitten we al in 1492. Dit is het jaartal dat Columbus in Cuba arriveert. Hij was onder de indruk van de schoonheid van dit eiland en van de vriendelijkheid van de mensen. Op dit eiland maakten de Europeanen voor het eerst kennis met de tabak.

In 1514 was Cuba met veel wreedheid in beslag genomen door de Spanjaarden. Nadat de goudvoorraad op was, was Cuba vooral van strategisch belang. De hoofdstad Havana werd gebruikt als tussenstop voor de met goud en zilver beladen schepen die vanuit Latijns Amerika naar Europa voeren. Doordat de kolonisten zo afschuwelijk wreed met de indianen omgingen die zij als slaven gebruikten, stierven er velen en hebben velen massaal zelfmoord gepleegd. Vanaf toen zijn er slaven uit Afrika gehaald waar de Spanjaarden ook koloniën hadden. Deze werden al niet beter behandeld en velen vluchtten naar ontoegankelijke gebieden waar zij eigen nederzettingen stichtte.

De economie van Cuba begon redelijk wat te worden door de koloniale winsten. Veel landen probeerden daarom Cuba te veroveren van Spanje. De Britten hebben een korte tijd Cuba in bezit gehad. In deze korte periode hebben zij veel slaven naar Cuba gestuurd en ervoor gezorgd dat Cuba handel ging drijven met andere landen. Dit product was vooral suiker. Al snel was Cuba weer in Spaans bezit en de economie was er alleen maar op vooruit gegaan.

Opstand van de onderdrukten.

Een bepaalde groep in de bevolking was behoorlijk gefrustreerd. Dit waren o.a. de Criollos, Cubanen van Spaanse afkomst die geboren waren. Zij hadden altijd lagere baantjes dan de uit Spanje gezonden handelaren en beambten. Deze controleerden het land en zaten in ’t bestuur. In 1845 werd de handel van slaven verboden. De voormalige slaven en criollos vochten beide voor de onafhankelijkheid voor Cuba. Dit had een tien jarige oorlog tot gevolg. Deze oorlog haalde weinig uit behalve dat de slavernij nu op Cuba definitief afgeschaft was.

Deze oorlog werd opgevolgd door een nieuwe strijd voor de onafhankelijkheid van Cuba. Het Spaanse leger raakte uitgeput door al deze strijd en werd steeds wreder. Dit tot afschuw van de rest in de wereld, deze stond dan ook achter de opstandelingen. Amerika wilde Cuba hebben en verklaarde Spanje de oorlog. In 1898 werd Cuba, achter de rug van de Cubanen om, overgedragen aan de VS. Pas na een paar jaar stond Washington toe, dat Cuba een eigen regering ging vormen. Op 20 mei 1902, werd Cuba uitgeroepen tot een onafhankelijke republiek. Met Thomás Estrada Palma als eerste president. Toch verklaarde de VS dat ze altijd het recht hadden om in te grijpen om ‘Cuba ‘s onafhankelijkheid te waarborgen’. In de jaren 1916 – 24 was er toch sprake van Amerikaans bestuur en bezaten de Amerikanen bijna alle bedrijfs takken.

DE REVOLUTIE:

De gewone Cubaan kon steeds moeilijker rondkomen en de woede over de corruptie, die behoorlijk aanwezig, was steeg. Tijdens het hoogtepunt van deze sociale onrust werd er een algemene staking uitgeroepen door de verboden ondergrondse
communistische partij. Dit werd Cuba ‘s eerste dictatuur. Aan het hoofd van deze communistische partij stond een opperbevelhebber van het leger, een zekere Fulgencio Batista. Deze vent was erg corrupt en werd dan ook niet herkozen bij de volgende presidents verkiezingen. De president Eduardo Chiba ‘s was een stuk populairder, hij riep o.a. op tot sociale rechtvaardigheid. Maar deze populaire president waar het volk de hoop op vestigde, leed aan zware depressies. Hij pleegde zelfmoord, live voor de radio. Dit was in 1951.

Met afgrijzen keken de Cubanen toe hoe Batista terug keerde en een coup pleegde. Batista legde het land een keiharde dictatuur op. Er was geen grondwet meer en ook het parlement werd ontbonden. Ook werd er heel veel geweld gebruikt tegen de bevolking.

Maar op 26 Juli 1953 kwam de “redding”. De jonge advocaat Fidel Castro viel samen met 125 medemilitairen het leger aan van Cuba. Dit deed hij samen met zijn broer en de arts Ernesto ‘Che’ Guevara. Vele landloze boeren en arbeiders sloten zich aan achter de idealistische jonge rebellen. Deze boekten dan ook na eerst een paar tegen slagen veel succes. In 1958 versloeg Castro het laatste leger van Batista en bevrijdde zo ook Havana van de dictatuur.

Omdat Cuba nu geïsoleerd was door de VS, was hulp van de Sovjet noodzakelijk. Castro liet merken dat hij een communist was maar toch had Moskou zijn twijfels gehad over de steun verlenen. Omdat deze revolutie niet was geïnspireerd door het voorbeeld van de Sovjet – Unie, en ook niet door haar was opgelegd. Maar het vooruitzicht een vazalstaat te hebben in het Caribische gebied was toch wel erg aantrekkelijk. Vandaar dat toen de Cubanen zich eigenlijk beroofd zagen van de Amerikaanse afzetmarkt, de USSR hun een helpende hand toestak. Zo werd er o.a. suiker tegen olie geruild en nam ook de handel met andere Oostblok landen toe.

Ook op militair gebied steunde de Sovjet Cuba. Toen de Amerikanen dreigden binnen te vallen werden vele Russische kernraketten op Cuba geplaatst. Dit tot woede van Kennedy. Uiteindelijk is het gelukkig op een akkoordje gegooid, de Russen trokken hun wapens terug en de VS beloofde niet binnen te vallen. Wel verscherpte Kennedy het handelsembargo.

DE REVOLUTIE AAN HET WERK
In de maanden na de overwinning van de rebellen in Januari 1959 pleegden contrarevolutionairen regelmatig aanslagen op industriële installaties en suikerfabrieken. Ook was er een kleine opstand in de Escambray – bergen. In beide gevallen gaf de CIA, Amerikaanse inlichtingen dienst, altijd de essentiële hulp. Maar hier werd door de nieuwe regering hard op gereageerd. Maar het duurde tot 1966 voordat de laatste verzetshaarden van contrarevolutionairen waren opgeruimd. Volgens de schattingen zijn bij dit soort acties enkele duizenden guerrillastrijders gedood; lokale sympathisanten werden gedwongen te verhuizen. Iedereen die niet voor de revolutie was, was per definitie een tegenstander. Vakbonden werden ontbonden en de media kwamen onder directe staatscontrole. Buurtcomités ter Verdediging van de Revolutie werden opgericht om contrarevolutionaire activiteiten te helpen voorkomen. Er wordt geschat dat in 1965 zestigduizend politieke gevangenen in Cubaanse gevangenissen en werkkampen zaten. Zulke werkkampen waren opgezet voor mensen die heropvoed moesten worden omdat zij een bedreiging vormden voor de revolutie, in het bijzonder homoseksuelen, dissidente intellectuelen en ook katholieken. Iemand die uitkwam voor zijn geloof werd beschouwd als een antirevolutionair.

Vooral in het begin van de revolutie werd er enorm veel geld geïnvesteerd in de gezondheidszorg, het onderwijs en de huisvesting. Een van de bekendste overheidcampagnes van de jaren zestig was wel de campagne tegen ongeletterdheid. Hierbij werden ongeveer 250.000 vrijwilligers naar het platteland gestuurd om het daar voornamelijk heersende analfabetisme uit te bannen. Deze campagnes waren eigenlijk voornamelijk onder leiding van Che. Che was minister van Industrie en president van de Nationale Bank. Hoewel hij over deze zaken eigenlijk een gebrekkige kennis had verzon hij toch een aantal redelijke programma’s die de economie omhoog hielpen, maar ook de totale samenleving. Fundamenteel in zijn plan voor de herverdeling van de welvaart was het centraliseren van de economie. Oftewel alle particuliere bedrijven, staatseigendom maken, nationaliseren. In 1968 was elke Cubaanse particuliere onderneming genationaliseerd, tot en met de laatste hotdogkraam toe.

EEN STRAKKER COMMUNISTISCH REGIME. Het economisch beleid van het regime leidde samen met het Amerikaanse embargo en het vertrek van de best opgeleide Cubanen tot lege fabrieken en inefficiëntie. Dit zorgde voor een reeks crisissen en de landbouwproductie stortte in en in 1962 werd de rantsoenering ingevoerd die nog steeds van kracht is. In 1965 nam Guevara ontslag omdat hij weer revoluties wilde voeren. Dit deed hij toen in Latijns Amerika. Omdat de economie van Cuba behoorlijk belabberd eraan toe was, was Cuba gedwongen zich meer naar de wensen van de Sovjet – Unie te voegen. Alleen als het land een meer orthodoxe communistische lijn zou toepassen kon ze op Russische hulp rekenen.

In 1976 werd in de nieuwe grondwet het marxisme – leninsme als staatsideologie erkend. Ook was vanaf nu de Communistische partij de enige legale politieke partij. Ondanks een kleine economische vooruitgang kreeg Castro in 1980 een duidelijk uiting van onvrede tegen de revolutie. Meer dan tienduizend Cubanen vertrokken naar de VS en vroegen daar asiel aan. In vijf maanden tijd verlieten 125 000 Cubanen hun land. Toen het communisme aan het instorten was in Europa raadde president Gorbatsjov van de Sovjet, hervorming aan. Hier moest Castro niets van horen. De media in Cuba besteedde geen aandacht aan de gebeurtenissen in Europa, uit vrees dat de Cubanen in opstand zouden komen. In 1990 kwam Boris Jeltsin aan de macht. Hij was veel bezorgder over de relaties met Washington dan die met Havana. Toen de Unie ophield met bestaan hield ook de hulp aan Cuba op met bestaan. Hierdoor werd Cuba geconfronteerd met haar grootste crisis tot nu toe. Er werd een speciale periode in vredestijd afgekondigd en dat hield in dat er ontzettend bezuinigd werd. Er was bijna geen brandstof meer, vele kantoren en fabrieken vielen stil en op grote gedeeltes van de dag was er geen stroom. Ondertussen kreeg het leven op het platteland weer pre-industriële trekjes, toen de tractors vervangen werden door ossen. Ook de voedselsituatie werd kritiek. Veel fruit en groenten bedierven om dat er bij gebrek aan brandstof geen distributie meer plaats kon vinden. Tussen 1992-1994 was de ontevredenheid onder de Cubanen enorm en het aantal mensen dat illegaal per boot naar de VS vertrok nam gestaag toe.

In 1993 werd de regering iets liberaler. Kleine bedrijfjes mochten weer worden opgezet in meer dan 100 verschillende beroepen en de dollar werd nu ook geaccepteerd.

Waarom houdt de Cubaanse regering de economische groei tegen ?

In 1996 begon de economie van Cuba weer een beetje omhoog te kruipen. Onder andere in het toerisme kwam steeds meer werkgelegenheid. Dit is ook voor veel Cubanen de kans om in dollars uitbetaald te krijgen i.p.v. peso’s, omdat je met dollars meer kan kopen. Ook de beroemde Havana sigaren zorgden voor winst. Maar Castro verbied de mensen hun eigen welvaart te creëren. Op privé restaurants werd zo ‘n hoge belasting gelegd dat de meeste moesten sluiten of ondergronds gingen. Door de staat geleide kantoren zitten vol met werknemers die de hun opgedragen taken niet kunnen uitvoeren door gebrek aan geld. Men zegt op Cuba dat veel mensen naar hun werk blijven gaan om in de mogelijkheid te blijven verkeren om goederen te stelen –van ijsjes tot bouwmaterialen. Als de economie liberaler zou worden, dan zouden mensen sneller particuliere ondernemingen oprichten; afgestudeerden van de universiteiten, doktoren en anderen zouden hun eigen bedrijfje of praktijk willen openen. Dit is nu verboden omdat de regering bang is dat er dan niet genoeg mensen overblijven in de slechter betalende sector. Ook is er de angst dat de levensstandaard verbeterd zou worden wat inhoud dat het regime minder goed de controle zou kunnen houden over de mensen.

Natuurlijk probeert de regering wel de economie te bevorderen, maar wil dit helemaal zelf in de hand houden en dat is iets wat tot nu nog nooit gelukt is. Er wordt nu zo hard mogelijk gewerkt om veel te verdienen in het toerisme en dat lukt ook heel aardig. Maar de levensstandaard over het algemeen onder de bevolking, is nog steeds niet verbeterd. De mensen met geld worden steeds rijker en deze zijn duidelijk in de minderheid.

OVER HET COMMUNISME IN CUBA IN HET KORT.

In het begin van het regime van Castro verdeelde veel land onder de boeren. Zo was er voor iedereen werk. Ook was er gratis gezondheidszorg en onderwijs voor de bevolking. Deze landhervorming had heel wat kwaad bloed gezet in de VS. In 1960 onteigende de Cubaanse regering alle Amerikaanse eigendommen. De toen zittende president J. Kennedy gaf de opdracht tot een invasie in de varkensbaai. Dit mislukte geheel, tot vreugde natuurlijk van Castro. Vanaf toen probeerde Amerika, Cuba zoveel mogelijk te isoleren d.m.v. een handelsembargo. Dit leidde in Cuba tot enige crisissen. In ±1960 werd het voor zowel de Cubanen als de buitenwereld, duidelijk dat F. Castro een socialistisch regime wilde voeren. Castro had blijkbaar zijn ideologische voorkeur beëindigd. Hij zei namelijk in een toespraak tot de natie in dat jaar: “ ik ben een marxist- lenist en ik zal dat zijn tot de dag dat ik dood ga.” Castro zelf beweerde dat het feit dat hij een marxist was verborgen had gehouden om een bredere steun te krijgen voor zijn revolutie. Maar ik vind het wel opvallend dat Castro zijn voorkeur zo duidelijk uitsprak nu hij zo hard economische hulp nodig had van het socialistische Moskou. Het was heel duidelijk dat zonder de hulp van de Sovjet – Unie, de revolutie niet zou overleven. Twee maanden na die invasie van de varkensbaai werden de communisten van de oude communistische Partij, opgenomen in de regering. In 1976 werd Cuba lid van de gemeenschappelijke macht van de communistische landen. Fidel Castro ontpopte zich eigenlijk als een echte communist, maar dan wel net toen hulp van de Sovjet noodzakelijk was. Dit is opzich ook wel te begrijpen maar zijn populariteit daalde er wel mee. Behalve homoseksuelen en intellectuelen werden ook de boeren ontevreden met Castro ‘s regime. De grootste stukken land werden staatseigendom en voor de boeren was er te weinig land om er van in leven te kunnen blijven. Wel had bijna iedereen werk maar het salaris daarvan was bepaald niet hoog. Ook was er inverband met het embargo een tekort aan voedsel en medicijnen. Toch wist Castro en nog steeds velen, voor te houden hoe belangrijk de revolutie voor hen is. Cubanen moeten dagelijks de goede dingen aanhoren over de revolutie. De revolutie die de mensen voorziet van gezondheidszorg van de wieg tot aan het graf, voorziet ook de politiek van de wieg tot aan het graf.

Positieve kanten van het communisme op Cuba.

Raciale gelijkheid. Je zou Cuba bijna een paradijs kunnen noemen van raciale harmonie. Zwarte en blanke kinderen spelen met elkaar, echtparen van gemengde afkomst zijn doodgewoon en raciaal geweld is opvallend afwezig. In 1959 kondigde Fidel Castro aan dat de rassendiscriminatie die voor de revolutie behoorlijk aanwezig was, zou uitbannen. Hotels, stranden en universiteiten die voorheen verboden waren voor afro – Cubanen werden vrij toegankelijk. In 1966 verklaarde Castro dat rassendiscriminatie was uitgeroeid. Ondanks dat zijn er toch nog duidelijk racistische neigingen te ontdekken. Vooral in Havana worden nog vaak jonge zwarte mannen lastig gevallen door de politie en hebben mensen met gemengd bloed makkelijker toegang op de betere banen.

Vrouwen. Het communistische regime heeft de toegang van vrouwen tot betaalde banen aanmerkelijk verbeterd. Vóór de revolutie maakte 20% van de vrouwen deel uit van de beroeps bevolking, nu is dat 40%. Ook zijn vrouwen doorgebroken in beroepen die voorheen bijna alleen door mannen werden uitgeoefend, het onderwijs en de medische wereld. 48% van de artsen zijn nu vrouwen. De Cubaanse federatie van vrouwen (FMC) heeft meegeholpen dit soort progressieve wetten op te stellen. Zo ook de familie code uit 1974. Deze gaat erover dat bij getrouwde stellen zowel de mannen als de vrouwen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen en ook voor het huishouden. Toch blijkt in de praktijk dat het allemaal iets minder mooi loopt. Veel mannen hebben er moeite mee dat hun vrouw steeds meer buitenshuis werkt en ook geloven Cubaanse mannen dat het meer aanvaardbaar is dat zij ontrouw zijn dan dat hun vrouw dat is.

Onderwijs. Omdat school verplicht was en kosteloos is, is de ongeletterheid onder de bevolking minimaal. Iets waar veel landen jaloers op zijn. Maar de economische crisis heeft het onderwijs enorm onderdruk gezet en leraren verdienen erg weinig.

Gezondheidszorg. De prestaties van de revolutie op het gebied van de gezondheidszorg zijn welhaast legendarisch. Cuba heeft niet alleen een voor de gehele bevolking gratis toegankelijk gezondheidssysteem opgezet, maar waarschijnlijk ook het meest uitgebreide van heel Latijns – Amerika. Cuba heeft een heel ‘leger’ van doktoren opgebouwd tijdens de revolutie waardoor de gemiddelde levensverwachting op 75 jaar ligt. Het gemiddelde bij ontwikkelings landen ligt op 60 jaar. Veel belangrijke doodsoorzaken komen op Cuba nauwelijks voor. Cuba heeft zelfs een gezondheids toerisme weten op te bouwen. Meer dan vijfduizend mensen reizen elk jaar naar Cuba om daar een specialistische medische behandeling te ondergaan. Actueel is nu het gezondheids bezoek van de Braziliaanse voetballer Maradonna. Ook aan deze gezondheidszorg kleeft weer een maar. Het grote ziekenhuis in Havana wordt in goede staat onderhouden maar elders in Cuba gonzen de verhalen over vuile injectienaalden en plakkerige tape wat gebruikt wordt als hechtingmateriaal. Ook het Amerikaanse embargo zorgt er voor dat er een gebrek is aan moderne medicijnen. Meestal zijn geneesmiddelen op basis van kruiden, die in Cuba zelf ontwikkeld zijn het antwoord op het gebrek aan gewone medicijnen.

SLOT
Waar Cuba eerst fel op tegen was, wordt nu met open armen ontvangen, het toerisme. Het toerisme zorgt samen met de beroemde sigaren van dit land voor een economische vooruitgang. Maar Cuba ’s toekomst hangt het meest af van het aantal jaren dat Fidel Castro nog te gaan heeft. Maar de rol van de verenigde staten mag niet worden onderschat. Alleen het embargo houdt de invasie tegen van donuts, hamburgers en Amerikaanse toeristen. We zullen zien wat de toekomst ons brengt. Het lot van Cuba ligt in de handen van de jonge
generatie in Cuba.

NAWOORD

Door me te verdiepen in Cuba heb ik ontdekt wat voor ’n fascinerend land dit is. Cuba is een authentiek land dat je nergens mee kan verglijken. Dat is zowel positief als negatief. Negatief is dat het individu in dit land toch nog wel steeds ondergeschikt is aan de staat. Maar wie weet voor hoe lang nog? Positief is dat door het embargo van de VS, hoe vreemd dat ook klinkt, Cuba eigenlijk vooruit loopt in de tijd. Door dat veel moderne techniek en producten het land Cuba niet bereiken, is men gedwongen zelf alternatieven te zoeken. Zo word er door gebrek aan bestrijdings middelen en brandstof, milieu bewust omgegaan met de landbouw. Omdat ook elektriciteit iets zeldzaams is voor grote delen in het land. Voert de overheid veel campagnes voor groene energie zoals zonne energie panelen. Ook de biologische landbouw doet het heel goed in Cuba en de voedsel tekorten zoals die waren in de crisistijden zijn nu verleden tijd. Ironisch genoeg heeft het land zich dus dankzij het embargo kunnen ontwikkelen tot een zelfstandig land die vooraanloopt met de groene energie. Ik denk dat ik in dit werkstuk wel duidelijk heb gemaakt hoe het communisme ontstaan is en hoe het nog steeds aanwezig is. Ook heb ik in deze scriptie wat positieve kanten van het communisme belicht. Iets wat pas is ontstaan nadat ik me verdiepte in dit land. Dit land van salsa, sigaren en politiek roept bij mij nog steeds veel vragen op en ik ben dan ook van plan om dit land binnen een aantal jaren met eigen ogen te aanschouwen.