Berlijn

Inhoud
Inleiding
Berlijn tot de Eerste Wereldoorlog
Het ontstaan van Berlijn
De Hohenzollern familie
Berlijn in de dertigjarige oorlog
Berlijn wordt Berlijn
Park Sanssouci
Napoleon in Berlijn
Eenheidstaten
Wilhelm I
De moord in Sarajevo
Berlijn in de Eerste Wereldoorlog tot het begin van de Tweede Wereldoorlog
De Kettingreactie
Het Verdrag van Versailles
Onrust in Berlijn
De wereldcrisis
Hitler aan de macht
Bezetting Ruhrgebied en de Anschluss
De Olympische Spelen in Berlijn
Berlijn in de Tweede Wereldoorlog tot het nieuwe Duitsland
De Tweede Wereldoorlog begint
De V.S. helpt mee
Bombardementen op Berlijn
De Slag om Berlijn
Duitsland wordt verdeeld
De bouw van De Muur
De val van De Muur
Berlijn van nu
Groene stad
Grünewald
De Wannsee
Shoppen in Berlijn
Het Kaufhaus Des Westens
Oost-Berlijn en West-Berlijn
Berlijn de toeristenstad
Vele volkeren naast elkaar
Nawoord
Bronnen

Inleiding
Het verslag is in vier gedeeltes opgedeeld, zo was het makkelijker om een goed verslag te maken. Berlijn dat aan de Spree ligt heeft een zeer fascinerende geschiedenis waarin veel belangrijke en beroemde mensen voorkomen. Zoals Frederik I die Berlijn-Keulen en nog drie andere plaatsen verenigde tot Berlijn. Of Hitler, die in Berlijn zijn bunker had in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog. Het Berlijn van nu telt ongeveer 3,9 miljoen inwoners, de grootste stad van Duitsland.

Berlijn tot de Eerste Wereldoorlog

Het ontstaan van Berlijn
In teksten uit het begin van de dertiende eeuw wordt voor het eerst vermeld naar de steden Berlin en Kölln. Keulen dat op een eiland in de Spree lag en Berlijn dat aan de oever van de rivier lag waren beide twee handelsnederzettingen. In 1307 verenigde de twee plaatsen zich.

De Hohenzollern familie
Berlijn-Keulen dat in de streek Brandenburg ligt werd vanaf de vijftiende eeuw geregeerd door de Hohenzollern familie. Zij bouwden er een paleis en Berlijn-Keulen werd hun
hoofdstad.

Berlijn in de dertigjarige oorlog
De dertigjarige oorlog, een oorlog tussen Rooms-katholieken en protestanten kostte in Berlijn-Keulen 6000 inwoners het leven, maar niet alleen in Berlijn-Keulen werden veel burgers vermoord.

Berlijn wordt Berlijn
In 1640 kwam Friedrich Wilhelm aan de macht. Deze nieuw vorst liet Berlijn-Keulen erg versterken. Er werden kanalen gegraven en er kwamen allemaal nieuwe huizen, omdat Friedrich Wilhelm 6000 Hugenoten wilde overbrengen ter vervanging voor de bewoners van de stad. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn zoon Frederik I, die in 1701 tot koning werd gekroond. Frederik I liet Berlijn-Keulen en nog drie andere steden tot een grote stad verenigen, Berlijn.

Park Sanssouci
Frederik de Grote liet veel prachtige gebouwen neerzetten, ook liet hij het Park Sanssouci aanleggen. Waar eerst een boomgaard was, lagen nu uitgestrekte bossen en tuinen. In de tuinen vind je grote fonteinen, sculpturen en prachtige bloemperken. In Park Sanssouci zijn grote paleizen gebouwd zoals het Neues Palais. Dit paleis had zo’n 200 rijkversierde kamers en prachtige immens grote zalen. Schloss Charlottenberg is vernoemd naar de vrouw van Frederik I, Sophie Charlotte. Dit kleine paleis, dat in neoklassieke stijl is gebouwd, heeft maar één verdieping, maar is toch vijf keer zo groot geworden doordat men het enkele malen heeft vergroot.

Napoleon in Berlijn
In 1806 bezette Napoleons leger Berlijn, maar niet voor lang. In de jaren die volgde kwam de industrialisatie steeds meer opgang. Er kwamen veel fabrieken in Berlijn, maar de arbeiders vonden de lonen te laag. Zij kamen in opstand en vroegen om een grondwet. Halverwege de negentiende eeuw was er een grote opstand in Berlijn waarbij zo’n 250 mensen om het leven kwamen. Een jaar daarna kwam er een parlement.

Eenheidstaten
Engeland en Frankrijk hadden zich sinds de middeleeuwen ontwikkeld tot eenheidsstaten, in tegenstelling tot Duitsland. Duitsland was nog steeds verdeeld in kleine vorstendommen met allemaal een eigen leger. Ook hadden deze vorstendommen hadden hun eigen manier van regeren, zo ook Brandenburg dat nog een onderdeel was van Pruisen.

Wilhelm I
Wilhelm I komt in Pruisen aan de macht. Door het enorme nationale gevoel dat de mensen toen hadden was het makkelijk om een oorlog uit te lokken. Dat deed hij ook, het lukte hem om binnen acht jaar 38 vorstendommen op de knieën te krijgen. Waarna hij vervolgens Frankrijk aanviel. In Versailles, het paleis van de Franse koningen roept hij het nieuwe Duitse keizerrijk uit. Frankrijk moet Elzas-Lotharingen afstaan en een grote boete betalen.

De moord in Sarajevo
Frankrijk wilde Elzas-Lotharingen terug hebben, om zo de schande van de Frans-Duitse oorlog uit te wissen. Maar door de grote bevolkingsgroei van Duitsland en de alliantie die ze hadden met Italië en Oostenrijk, zou het voor Frankrijk een duidelijke nederlaag beteken. Het nationalisme was zo erg geworden dat veel volken elkaar minachten en haten. Zodoende liepen de spanningen in Europa hoog op. Totdat de Oostenrijkse troonopvolger in Sarajevo werd vermoordt.

Berlijn in de Eerste Wereldoorlog tot het begin van de Tweede Wereldoorlog

De Kettingreactie
Een kettingreactie volgde Oostenrijk viel Servië aan, ze werden daarbij gesteund door Duistland. Servië werd geholpen door Rusland. Duitsland verklaarde de oorlog vervolgens aan Rusland en Frankrijk. Wilhelm II wilde eerst Frankrijk verslaan en vervolgens de Russen uitschakelen. De Triple Entente waarin ook Engeland zat, zouden Duitsland en Oostenrijk aan twee kanten aanvallen. De Duitsers moesten dus een tweefrontenoorlog voeren. De Eerste Wereldoorlog was een totale uitputtingsslag.

Het Verdrag van Versailles
Nadat Duitsland en Oostenrijk de oorlog hadden verloren, werd Duitsland tot de hoofdschuldige aangesteld. Dat stond in het Verdrag van Versailles. Zij moesten vervolgens delen van het land afstaan, ze moesten herstelbetalingen betalen en mochten geen aanvalsleger meer hebben.

Onrust in Berlijn
Na het aftreden van de keizer, brak er een tijd van onrust aan. De sociaal-democratische SPD kreeg met hulp van de legerleiding de macht van Duitsland en vestigde zich in Berlijn. De communisten wilde een revolutie in tegenstelling tot de SPD. De opstand, geleid door Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht werd hard tegen de grond geslagen, maar het was nog niet over.

De wereldcrisis
Na een paar jaar na de Eerste Wereldoorlog kon Duitsland de herstelbetalingen niet meer betalen. De Fransen bezette toen het Ruhrgebied, de arbeiders wilde niet voor de Fransen werken en besloten te gaan staken, in opdracht van de regering. De Duitse regering moest de arbeiders nog wel betalen, maar er was niet genoeg geld voor. Dus leende ze geld. Hierdoor ontstond er inflatie. De DM werd bijna niets meer waard, maar door geld te lenen van de Verenigde Staten ging het even weer wat beter. Tot er een wereldcrisis uitbrak, ging het nog slechter met Duitsland. Er kwamen miljoenen werklozen. De bevolking geloofde niet meer dat de regering het probleem zou kunnen oplossen.

Hitler aan de macht
Ook in Berlijn was er grote ontevredenheid onder de bevolking. Veel mensen waren uit hun huis gezet en moesten op straat leven. Duistland had een echte leider nodig, die het land weer welvarend en machtig zou maken. Zodoende kwam Hitler, leider van de NSDAP aan de macht. Door propaganda had hij het volk zo opgehitst dat er enorme antisemitisme ontstond. Ook zigeuners, mongoloïde en homo’s werden door het hele Duitse volk gehaat. Toen Hitler de bondskanselier van Duitsland werd had hij 75 procent van alle zetels, maar twee maanden daarna was 65 procent van de Duitsers anti-Hitler. Na de Eerste Wereldoorlog mocht Duitsland maar ongeveer een half miljoen soldaten hebben. Hitler was uit op macht en wilde dat alle Duitssprekende in een land moesten wonen. Hitler bedacht een manier om een groot leger te creëren zonder die regels te overschrijden. Hij leidde eerst een half miljoen mensen op tot soldaat, ontsloeg ze vervolgens en nam weer een half miljoen soldaten aan. Iedereen die niet soldaat werd kon wel in de fabrieken werken om wapens en nieuwe vechtmachine te maken. Doordat alle ex-soldaten wel geweer kon hanteren, ontwikkelde hij dus een reusachtig leger zonder dat de andere landen iets doorhadden.

Bezetting Ruhrgebied en de Anschluss
Het Duitse leger bezette het Rijnland in 1936, wat niet mocht volgens het Verdrag van Versailles. Frankrijk deed hier niets aan en liet Hitler zijn gangetje gaan. In Oostenrijk en Tsjechoslowakije woonde veel Duitssprekende, door van de Oostenrijkse bondskanselier te eisen dat Oostenrijk zich aansloot bij Duitsland werd Duitsland nog groter. Hitler dreigde met de oorlog als Tsjechoslowakije het noordelijk deel niet zou afstaan aan Duitsland. Chamberlain, de Engelse premier ging naar Duitsland om vervolgens met Hitler tot een besluit te komen. Frankrijk en Engeland hadden beide geen zin in de oorlog dus Hitler kreeg zijn zin.

De Olympische Spelen in Berlijn
Berlijn was indertijd nog steeds de hoofdstad van het nu veel grotere Duitsland. In 1939 werden de Olympische Spelen in Berlijn gehouden, Hitler liet daarom een enorm stadion bouwen, dat het Olympiastadion werd genoemd. Door de enorme propagandistische activiteiten rondom de Spelen kreeg Berlijn het imago van, de stad waar je vrijelijk kon discussiëren en waar plaats was voor meer dan één mening. Dat gevolg had Hitler niet voorzien, maar alsnog zou hij alle Duitssprekende in één land krijgen.

Berlijn in de Tweede Wereldoorlog tot het nieuwe Duitsland

De Tweede Wereldoorlog begint
Duitsland was klaar voor de oorlog, ze hadden een groot en goedgeoefend leger en de nieuwste wapens. Op 1 september 1939 viel Duitsland Polen aan, Engeland en Frankrijk verklaarde vervolgens Duitsland de oorlog. In het Molotov-Von Ribbentroppact stond dat Duitsland en de Sovjet-Unie elkaar niet zouden aanvallen en samen Polen zouden aanvallen om het vervolgens te verdelen. De Sovjet-Unie viel vervolgens Finland aan en lijfde de Baltische staten in. Een jaar na het begin van de oorlog viel Duitsland Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk aan. De overmacht was te groot en er brak een tijd van bezetting aan. De regering van de landen moest aftreden en de pers kreeg met censuur te maken. In Nederland was de Oostenrijker Seyss Inquart de machtigste man, hij stelde ook in dat de Nationaal-Socialistische Beweging de enige politieke partij mocht zijn. Anton Mussert was de leider van de NSB, hij moest alles in Nederland de rust bewaren. Er was niet veel actief verzet in Nederland, zoals aanslagen plegen of joden laten onderduiken. De Nederlanders deden aan passief verzet, ze drukte verboden kranten of luisterde naar Radio Oranje, waar Wilhelmina het Nederlandse volk moed te sprak. Ook in Duitsland kwam er steeds meer verzet, zo mislukte de aanslag in juli 1944 op Hitler.

De V.S. helpt mee
In 1941 verbrak Duitsland het Molotov-Von Ribbentroppact en vielen ze de Sovjet-Unie. Helaas waren zij hier niet op voorbereid, pas in de winter van 1942-1943 leden de Duitsers bij Stalingrad hun eerste grote nederlaag. De Engelse premier Churchill besloot de strijd door te zetten toen de V.S. zich in 1941 ook met de strijd bemoeide. Japan die ook een bondgenoot van de Duitsers was, verklaarden samen de oorlog aan de V.S. In oktober 1941 viel Japan Pearl Harbor aan, door hun vloot met vliegtuigen te bombarderen. De geallieerde vielen, tot aandringen van Stalin, de Franse kust aan. Vele slagen verliepen goed voor de geallieerde, sommige ook niet, zoals de slag om Arnhem.

Bombardementen op Berlijn
Berlijn had het zwaar te verduren in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse hoofdstad werd al op 25 augustus 1940 gebombardeerd. Vanaf 23 november 1943 werd Berlijn dag in dag uit gebombardeerd door Amerikaanse en Engelse vliegtuigen. Berlijn was vanuit vliegtuigen makkelijk te herkennen vanwege de Spree. De Duitsers hadden hele grote camouflagenetten over de stad gelegd zodat de piloten Berlijn misschien niet zouden herkennen. Uiteindelijk hebben de netten niet veel opgeleverd. In Berlijn dat voor de oorlog ongeveer 4,3 miljoen inwoners telde waren er nog maar 2,8 miljoen van over. Ook van de ongeveer 160.000 joden waren er nog maar 5.000, 10.000 waren voortijdig gevlucht, de rest was vermoordt in de concentratie kampen.

De Slag om Berlijn
Op 20 april begon de slag om Berlijn, op 2 mei pleegde Hitler met zijn vrouw zelfmoord. Zes dagen daarna capituleerde Duitsland, maar de oorlog was nog niet voorbij. Duitsland werd onder de geallieerde verdeeld in vier stukken. Door conflicten tussen de Sovjet-Unie en de drie westelijke sectoren besloot de Sovjet-Unie in juni 1948 alle verbindingen met de Westerse sectoren en West-Berlijn te verbreken. Omdat West-Berlijn in de DDR lag moest men voedsel droppen. Doormiddel van de Luchtbrug konden de West-Berlijners nog overleven. Gelukkig werd de blokkade op 12 mei 1949 weer opgeheven.

Duitsland wordt verdeeld
In mei 1949 werden het Franse, Engelse en Amerikaanse deel samen de Bondsrepubliek (West-Duitsland) genoemd, met als hoofdstad Bonn. In oktober dat jaar werd ook het Russische deel omgedoopt tot de Duitse Democratische Republiek (DDR of Oost-Duitsland), met als hoofdstad Oost-Berlijn.

De bouw van De Muur
In Berlijn lag precies de grens tussen West – en Oost-Duitsland, maar omdat het Oostelijk deel veel armer was vluchtte veel burgers naar het Westelijk deel. Om nog meer mensen van het vluchten te beletten richtte de DDR in 1961 de Berlijnse Muur op. Een metershoge muur van gewapend beton die dwars door de stad liep.

De val van De Muur
Rond de jaren 80 wilde steeds meer Oost-Duitsers een democratische hervorming. De regering viel op 9 november 1989 en de Berlijnse Muur ging open. Iets minder dan een jaar daarna werden Oost- en West-Duitsland met elkaar herenigd en in 1991 werd Berlijn weer de hoofdstad van het nieuwe Duitsland.

Berlijn van nu

Groene stad
Berlijn is echt een groene stad, bijna een kwart van het totale oppervlakte is bos, ook in de meeste straten staan er bomen aan weerzijde van de weg. Er zijn ook veel recreatieparken en stranden in de buurt.

Grünewald
Een bosgebied ten westen van Berlijn waar ongeveer 2,5 miljoen bomen staan wordt het Grünewald genoemd. Er leven herten, konijnen en andere bosdieren. Veel Berlijners gaan er graag picknicken, wandelen of fietsen. In het Grünewald vindt je ook de Teufelsberg, een 115 meter hoge heuvel van puin uit de Tweede Wereldoorlog. Als er ’s winters sneeuw ligt kun je er zelfs vanaf skiën.

De Wannsee
Ten zuiden van het Grünewald ligt de Wannsee. Het strand van ongeveer een kilometer lang ligt aan de rand van een meer dat wordt gevormd door de rivier de Havel. De Wannsee is een van de grootste binnenlandse stranden van Europa. In de zomer gaan veel Berlijners naar deze plek om uit te rusten of natuurlijk te gaan zonnen of zwemmen.

Shoppen in Berlijn
Als je wilt gaan shoppen is Berlijn de juiste stad. De meeste winkels zijn er door de week tot acht uur geopend. De Kurfürstendamm is de beroemdste winkelstraat van Berlijn. Je vindt er winkels met de nieuwste mode, maar ook de oudste bij antiquaren. Aan het Oostende van de Ku’damm, zoals de Berlijners het zelf noemen, vind je het Europa-Center het is een enorm winkelcentrum uit 1965, waarvan de buitenmuren met neonreclames zijn behangen. In het winkelcentrum vind je zo’n 100 winkels en in het binnenplein een fontein. Het heet ‘Uhr der fliessenden Zeit’, dat doormiddel van buisjes en bollen
met een groene sap de tijd kan aangeven.

Het Kaufhaus Des Westens
Vlakbij het Europa-Center vind je het KaDeWe en het is het beroemdste warenhuis van het westen. In het in 1907 opgerichte warenhuis vind je alles wat je maar kan bedenken, maar vooral etenswaren. Op de zesde verdieping van het gebouw vind je de delicatessen van over de hele wereld. Ook vind je hier Duitse worsten, in alle soorten en maten.

Oost-Berlijn en West-Berlijn
Er zijn nog steeds grote verschillen tussen oost en west. De meeste rijken wonen in het westelijk deel van de stad en ook de modieuze winkels bevinden zich in dit deel. Maar men is bezig om van de Friedrichstrasse het Ooste-Berlijnse Ku’damm te maken. Zo heeft het Parijse Galeries Lafayette er een nieuw warenhuis geopend en kan je in het gebouw, ontworpen door de architect IM Pei, een groot assortiment aan parfums vinden. Er zijn in de Friedrichstrasse ook een paar woningen gebouwd, waar niet iedereen kan wonen.

Berlijn de toeristenstad
Een stad voor iedereen, wordt het genoemd. In Berlijn vind je vandaag de dag nog grote ouwe paleizen van mensen die hebben geregeerd. In de stad vind je vele restaurants, winkels en markten. Aan ontspanningsruimte is ook geen gebrek, je vindt overal parken, historische plekken en musea.

Vele volkeren naast elkaar
Berlijn is een stad waar vele verschillende volken wonen, zoals Turken, Joegoslaven, Polen, Russen en andere volkeren. 12 procent van de Berlijnse bevolking is allochtoon, eenderde daarvan is weer Turks. De meeste Turkse families wonen in de wijk Kreuzberg, omdat Oost-Berlijners in 1961 niet meer in het westen mochten werken kwamen er veel Turkse gastarbeiders die in de Kreuzberg gingen wonen.

Nawoord
Ik heb na het maken van dit verslag veel geleerd en ik ben ook veel te weten gekomen over de Berlijnse geschiedenis. Ik vond het leuk om in de reisboeken te kijken over Berlijn, en te lezen wat andere mensen over de stad vonden. Het lijkt me dan ook een leuk, maar vooral leerzaam, idee, als we met de klas een keertje naar Berlijn gaan…

Bronnen
Berlijn Christian Tempel
Berlijn Christine Hatt
Berlijn Frans T. Stoks
www.berlijn.pagina.nl
www.berlin.de