Dossierwerk godsdienst; dossier 13: Wie gooit de eerste steen? – DOODSTRAF
In de media wordt vaak gesproken over euthanasie, terrorisme, globalisering,… Maar het woord doodstraf wordt in België bijna niet meer uitgesproken. Nochtans is het enorm belangrijk dat we er ons van bewust zijn dat de doodstraf nog in vele landen uitgevoerd wordt, in 87 om precies te zijn.
Daarom besloten we om ons te verdiepen in één van de belangrijkste ethische vragen die onze wereld zich moet stellen: “Wie heeft het recht iemand ter dood te veroordelen?”
In België was de doodstraf een criminele straf, gesteld op bepaalde misdaden tegen de veiligheid van de staat en op een aantal misdaden van gemeen recht als bijv. moord of vergiftiging. De uitvoering van de doodstraf geschiedde in principe door onthoofding. Wanneer de doodstraf werd uitgesproken wegens een misdaad tegen de veiligheid van de staat en o.m. in oorlogstijd door een militair gerecht, werd zij uitgevoerd met de kogel. In geval van veroordeling tot de doodstraf wegens een gemeenrechtelijk misdrijf werd de doodstraf als het ware automatisch door de Koning krachtens het hem door de Grondwet gegeven genaderecht omgezet in levenslange dwangarbeid. Wanneer de ter dood veroordeelde zelf geen verzoek tot genade indiende, was het Openbaar Ministerie ambtshalve gehouden een genadevoorstel te doen. Uitvoering van de doodstraf wegens een misdaad van gemeen recht vond in België het laatst plaats in 1918 te Veurne. Na de Tweede Wereldoorlog werden 242 executies met de kogel uitgevoerd op wegens collaboratie veroordeelde personen. In 1996 werd de doodstraf afgeschaft (uitzondering wordt gemaakt voor zware misdaden van militaire aard, begaan in oorlogstijd). Zij werd in het strafrecht vervangen door levenslange opsluiting. Tegelijk werd ook dwangarbeid afgeschaft.
Uit een onderzoek in 1991 is gebleken dat 59% van de Vlamingen positief stond tegenover de doodstraf. In Noord-Amerika staat 75% er positief tegenover. We vinden het beiden niet verbazend dat zoveel Amerikanen voor de doodstraf zijn, omdat ze deze in de Verenigde Staten toepassen. Wat we wel eigenaardig vinden, is dat meer dan de helft van de Vlamingen de doodstraf positief vindt. Dat is volgens ons wel veel…
Nog straffer vinden we het feit dat 48% van de jongeren voorstander is van de doodstraf, terwijl wij juist dachten dat de jongeren meer bereid zouden zijn om een tweede kans te geven. 32% van de jongeren is radicaal tegen de doodstraf.
Wij behoren tot de groep van de jongeren die radicaal tegen de doodstraf zijn. We zijn van mening dat iedereen een tweede kans verdient. Criminelen verdienen in de gevangenis hun tweede kans op leven. Ze kunnen wel niet in vrijheid leven, en dat lijkt ons op zich al een zwaardere straf dan de dood. In de gevangenis hebben de gedetineerden ook veel tijd om na te denken over hun daden, en komen daar hopelijk tot inkeer.
Na de straf hebben deze criminelen een nieuwe kans in het leven, ze kunnen hun leven helemaal opnieuw (en anders) beginnen.
Rond de doodstraf stellen wij ons verschillende vragen. Het is namelijk zo dat ook onschuldige mensen worden geëxecuteerd. De doodstraf is onomkeerbaar. Is iemand eenmaal gedood, dan kun je die persoon nooit meer terug halen in de maatschappij. Als rechter moet je dan ook heel zorgvuldig te werk gaan in zaken waar de doodstraf in geëist wordt. Maar gebeurt dat echt? Het kan toch niet dat mensen geëxecuteerd worden zonder voldoende bewijsmateriaal? En toch is het zo. Om een voorbeeld te geven: in Amerika zijn sinds 1973
87 mensen die ter dood veroordeeld waren vrij gelaten. En dit alleen maar omdat er nieuw bewijsmateriaal gevonden werd, dat bewees dat de mensen volkomen onschuldig waren. De laatste 25 jaar zijn er in Amerika ongeveer 650 mensen geëxecuteerd. Dan kan je nagaan hoeveel onschuldige mensen er wel niet tussen zaten.
Wat we ons ook afvragen is of de doodstraf wel een afschrikking vormt. Er is namelijk nog steeds geen wetenschappelijk bewijs gevonden voor de werking van de doodstraf, en juist het tegendeel lijkt waar te zijn. Zo worden er in Amerika, ondanks handhaving van de doodsstraf, de meeste moorden per hoofd van de bevolking gepleegd. Dit zijn er jaarlijks 22.000. Van dit aantal worden er in 3.000 gevallen wellicht de doodstraf geëist tegen de moordenaar. In 250 zaken luidt het vonnis ook daadwerkelijk ‘de doodstraf’, en slechts 22 mensen worden uiteindelijk geëxecuteerd. De kans om gedood te worden is dus erg klein. Zo klein dat mensen zich er niet meer door laten afschrikken.
Bovendien is het zo, dat veel mensen die een moord plegen dit volkomen buiten hun bewustzijn doen. Ze weten vaak niet eens wát ze doen, laat staan dat ze nadenken over een eventuele doodstraf die ze boven het hoofd hangt.
Het kwaad met het kwaad vergelden, kan volgens ons ook niet goed zijn.
Iemand die een misdaad begaat kan volgens ons in sommige gevallen ‘hersteld’ worden, bv. Als het gaat om het stelen van een fiets, of dopinggebruik in een sportwedstrijd. In deze gevallen is vergeving dan ook mogelijk, mits een gemeend excuus van de dader.
Een straf is vergelding. Een straf dient om een persoon zijn daden onder ogen te laten zien, en hem zo te laten beseffen dat hij fout geweest is. Wanneer je een persoon in dezelfde mate wil straffen, gewoon om te straffen, en niet om te beseffen wat hij deed, spreek je over wraak. Wraak is geen goede methode volgens ons.
Bij het lezen van de tekst werden we een beetje stil. Duizend keer sterven is geen echt argument voor de doodstraf. Wie is er niet bang voor de dood? Niemand. Niemand wil sterven. Wil je dan toch de doodstraf laten gelden, laat je het beter op de dag zelf of enkele dagen op voorhand weten. Dat is op zich al erg, maar maanden wachten wetende dat je zal sterven, is ondraaglijk. Het is een gruwelijk feit, dit wens je niemand toe, evenals de doodstraf.
De vraag of we een executie zouden bijwonen, is toch wel moeilijk. Indien we een familielid zouden zijn van de terechtgestelde, zouden we er beiden voor kiezen om de executie bij te wonen. Het is tenslotte je familie, en het kan helpen dat hij of zij op het laatst van zijn/haar leven weet dat je hem steunt. Dit geldt ook voor de begeleider van een terechtgestelde. In een ander geval zouden we de executie niet bijwonen, ook niet als familielid van het slachtoffer. Dan wekt dit puur wraakgevoelens, en je krijgt er in ieder geval je dierbare niet mee terug. In het eerste geval ben je persoonlijk betrokken met het slachtoffer als familie, en je familie laat je nu eenmaal niet in de steek.
Het uitzenden van een executie gaat toch te ver. Mensen die daarnaar zouden kijken moeten toch een beetje ziekelijk en sensatiegeil zijn, om naar het sterven van een ander mens te kijken.
In de tekst van Livid (for Amnesty International) worden allerlei gevoelens uitgedrukt, zoals woede, onwetendheid, radeloosheid, wanhoop. Het woord ‘forgiving’ staat centraal in de tekst, daar draait het allemaal om. Bestaat vergeving nog? Kunnen we ons in een ander zijn schoenen plaatsen om hem proberen te begrijpen? Dit wordt heel sterk betwijfeld in deze tekst. Wij staan beiden achter dit lied. Het geeft weer hoe een veroordeelde zich moet voelen. Is het dit allemaal waard? Het toont nog maar eens de nutteloosheid van de doodstraf aan. Deze tekst is wel toepasselijk voor gevangenen, maar terwijl Amnesty International zich vooral inzet voor onschuldige gevangenen, kan deze tekst over eender welke gevangene gaan, al dan niet onschuldig.
Ook al staat de doodstraf bij ons ver van ons bed, toch zou je ervan verschieten hoe veelvuldig in het jaar 2000 de doodstraf nog werd toegepast.
Bijvoorbeeld in Islamitische landen met de shari’a-wetgeving werden mensen gestenigd voor seksuele delicten en buitenechtelijke relaties. Of in Iran, waar prostituees en mensen die actief zijn in de seksindustrie, opgehangen. Zo zijn er nog veel meer landen waar de doodstraf word toegepast. Alom bekend hiervoor zijn de Verenigde Staten.
Er zijn drie soorten landen:
1. Landen zonder de doodstraf, in deze groep hoort o.a. België
2. Landen met doodstraf, maar die deze niet toepassen
3. Landen met doodstraf en deze ook uitvoeren
De landen die de doodstraf toepassen kun je onder verdelen in twee groepen. De landen waar je alleen de doodstraf krijgt bij zware misdrijven, zoals moord. En landen waar bij je de doodstraf kan krijgen voor lichte vergrijpen, zoals diefstal.
1: Landen zonder doodstraf:
De meeste West-Europese landen: De laatste executie vond plaats in 1977 in Frankrijk. Het echt afschaffen van de doodstraf gebeurde in de jaren tachtig en negentig. In Cyprus, Nieuw Zeeland en Canada komt de doodstraf ook niet voor.
2: Landen met de doodstraf, maar deze niet toepassen:
Verenigd Koninkrijk is het enige West-Europese land dat de doodstraf nog kent, maar sinds 1964 wordt deze niet meer toegepast.
Turkije: Dit is een land dat de doodstraf nog als straf heeft, maar deze sinds 1984 niet meer heeft uitgevoerd. Maar onlangs is Ocalan door het Turkse hof ter dood veroordeeld omdat hij leiding zou gegeven hebben aan de PKK, een Koerdische terreurbeweging. Nu is de vraag of dit doodsvonnis wordt uitgevoerd. De Turkse bevolking wil dit graag, maar de Europese unie probeert dit tegen te houden. Ze dreigen hierbij om Turkije niet toe te laten bij de EU.
3: Landen met de doodstraf en deze ook uitvoeren:
De landen die de doodstraf toepassen kun je onder verdelen in twee groepen.
-landen waar je alleen de doodstraf krijgt bij zware misdrijven, zoals moord.
-landen waar bij je de doodstraf kan krijgen voor lichte vergrijpen, zoals diefstal.
In de getuigenis van Miel en Bill staan lijnrecht tegenover elkaar. Dit kunnen we aantonen met 3 voorbeelden: * Miel: - ‘Als ze me toen niet hadden tegengehouden, had ik ter plaatse iemand afgemaakt.’
- ‘… want ze wisten goed dat ik op B. zou afvliegen als ik de kans had.’
- ‘Ik ga hem kapotmaken!’
*Bill: - ‘Die vergiffenis betekende voor mij veel meer dan voor haar’
- ‘Ook Paula Cooper wist wat ze deed’
- ‘Ondertussen ontstond er een drukke correspondentie tussen
Bill Pelke en Paula Cooper.’
Als ze zoiets met onze dochter zouden doen, zouden we proberen begrijpen waarom het gebeurde, als we hiervoor sterk genoeg zouden zijn. In zo’n geval ben je persoonlijk betrokken, en is het wel moeilijk om kalm te blijven. We zouden proberen sterk te zijn, sterk genoeg om met de dader te gaan praten en achteraf misschien te vergeven. Een doodstraf eisen gaat te ver. Gemeend berouw tonen is ook al moeilijk.
De houding van de Amerikaanse media toont aan dat ze angst hebben voor de reactie van de regering. Een gezette trend volgen is gemakkelijker en veiliger dan kritiek te geven op de huidige.
Jezus zegt tegen Petrus dat hij zeventig maal zeven keer met vergeven. In dit verband bedoelt hij dat je oneindig veel moet vergeven, wat perfect in het verhaal past. Zeven maal 70 is 490.
Wat is er een duidelijkere realisatie van liefde dan vergeving? Liefde, dat is eigenlijk waar het allemaal om draait. De oma van Bill was veel met de bijbel bezig. Ook zij zou de meisjes vergeven hebben.
Inne vindt het standpunt van Bill ideaal, als een mooi voorbeeld van onze weg als Christen. De weg van Jezus volgen. Beiden vinden we het standpunt van Miel realistischer, maar zeker niet beter. Er is geen reden om niet te streven naar het handelen van Bill. Als je iemand kan vergeven, kan je jezelf verlossen van stresserende gevoelens.
Ergens in de tekst wordt executie in verband gebracht met een wanhoopsdaad. En ergens is dit terecht. De maatschappij is wanhopig, en weet niet wat te doen met een beschuldigde. Ze besluiten dan maar om hem om te brengen. Het is zeer betreurenswaardig dat de beschuldigde op die manier geen kans krijgt om op een menswaardige manier met zichzelf in het reine te komen.
Er zijn in het boek ook allerhande argumenten pro en contra de doodstraf aangevoerd.
Een van die argumenten contra doodstraf is: ‘de doodstraf is een schending van het fundamenteel recht op leven. De maatschappij beschikt niet over het leven van haar burgers.’ Dit argument kan je weerleggen door te stellen dat uit een sociaal contract rechten en plichten voort vloeien. En wanneer een burger zich niet aan die rechten plichten houdt door een medeburger van het leven te beroven kan je de conclusie trekken dat er sprake is van contractsbreuk, waardoor de overheid ook niet meer gebonden is aan het sociaal contract en dat het in die situatie vanuit oogpunt van rechtvaardigheid gelegitimeerd is om de doodstraf toe te passen.
Er wordt ook aangehaald dat er na een terechtstelling geen mogelijkheid meer is om een foute beslissing van het gerecht te herstellen. Dit is een heel goed argument contra. Een groot nadeel van doodstraf is namelijk dat deze onherroepelijk is. Het wil nog wel eens gebeuren dat een ter dood veroordeelde toch onschuldig blijkt te zijn. In de Verenigde Staten zijn 1976 68 mensen uit de dodencel vrijgelaten omdat uit nieuw bewijsmateriaal bleek dat ze onschuldig waren. Dit geeft dus aan dat ook onschuldige getroffen worden. Wie weet hoeveel mensen er op dit moment ten onrechte in de dodencel zitten.
Ook kunnen mensen tijdens hun gevangenschap tot inkeer komen. Een paar jaar geleden was Carla Tucker in het nieuws, zij had drie mensen met hakbijl omgebracht en had daarvoor de doodstraf gekregen. Maar tijdens haar verblijf in de gevangenis had zij haar leven veranderd. Ze was een heel ander mens geworden, en zelfs een voorbeeld was voor de andere gevangenen.
De moord werd met voorbedachten rade gepleegd. Deze mensen denken dus niet van tevoren aan de consequenties en worden dus niet afgeschrikt door de doodstraf. De doodstraf blijkt zelf een averechts effect te hebben op het aantal moorden, zo blijkt dat vlak na een executie het aantal moorden in gebied tijdelijk stijgt. Onderzoek in VS heeft uitgewezen dat het aantal zware misdrijven in staten met de doodstraf hoger ligt dan in staten zonder de doodstraf. Of dit aan de doodstraf ligt is niet zekerheid te vast te stellen, maar het is toch een duidelijk teken.
Een ander argument tegen de doodstraf is dat deze onmenselijk is. Ten eerste moet je vaak jarenlang wachten voordat de doodstraf wordt voltrokken. In Amerika zijn er mensen die al meer dan 20 jaar in de dodencel zitten. Je kunt je voorstellen hoe deze mensen zich voelen. Ten tweede is de voltrekking geen pijnloze gebeurtenis. Bij sommige methodes (stoel) is er sprake van ernstige lichamelijke pijn, maar bij alle methodes lijden de veroordeelden onder ernstige geestelijke pijn.
Nog een reden tegen de doodstraf is: dat de mens niet het recht heeft om over het leven van iemand anders te beschikken. Een Engels gezegde luidt: Waarom zou je mensen vermoorden om te laten zien dat het vermoorden van mensen fout is?
Dat doodstraf goedkoper is zou geen rol mogen spelen. Een mensenleven is niet in geld uit te drukken, probeer je eigen leven maar eens in waarden te schatten.
Een ander argument tegen de doodstraf is dat de doodstraf makkelijk politiek gebruikt kan worden. In landen zoals China worden mensen vaak ter dood veroordeeld voor kleine vergrijpen, maar deze straf heeft vaak een politiek bedoeling. Zelfs in een land als de VS bestaat het aantal gevangen dat op een executie wacht voor 42% zwarten, terwijl maar 12% van de bevolking zwart is.
Een argument voor de doodstraf is dat je voorkomt dat iemand nog een keer hetzelfde misdrijf begaat. Bijvoorbeeld in het geval van zedendelinquenten is er spraken van recidive van 35%, dit betekent dat 35% van de veroordeelden in herhaling vervalt. De doodstraf zou een manier zijn om te voorkomen dat dit soort misdadiger nog een keer deze misdaden begaat.
Het slachtoffer of nabestaanden zouden het recht willen hebben op vergelding, omdat zij er niet voor hebben gekozen, maar toch veel leed hebben meegemaakt en nog hebben. Het feit dat de dader de doodstraf krijgt maakt dit dragelijker.
Tevens kan de dood als afschrikwekkend middel dienen. Als iemand overweegt een zwaar misdrijf te plegen, wordt hij misschien afgeschrikt door de eventuele zeer zware straf.
Tenslotte heeft de doodstraf ook financiële voordelen. Het voltrekken van een doodstraf kost dan wel 20.000 gulden. Maar een gevangenisstraf voor een zware misdadiger kost ongeveer
2 ton per jaar. Bij 20 jaar komt dit dus al neer op 4 miljoen. Dat geld is wel beter te besteden.
In westerse landen is men tegen de doodstraf. Het voornaamste argument om contra te zijn is het Nieuwe Testament die zegt: ‘Gij zult niet doden’. Volgens de Christelijke leer is doden verboden. Volgens de moslims mag je niemand doden tenzij uit gerechtigheid. Maar dan kunnen we beter de vraag stellen: ‘Wat kan in godsnaam iemands dood rechtvaardigen?’.
Landen zoals de verenigde Staten passen de doodstraf nog toe, hoewel het een katholiek land is en zodoende tegen de bijbel ingaat. De Amerikaanse rechter die de doodstraf uitspreekt, zondigt.
De opmerking die over West-Europese landen gemaakt wordt, is niet helemaal terecht. We beseffen maar al te goed dat er de meest verschrikkelijke dingen gebeurd zijn in het verleden. Het feit is dat dit in musea getoond wordt, is opdat niemand het zou vergeten.
Volgens Paulus staat de staat in dienst van God, dus zij kan beslissen over leven of dood (zij draagt het zwaard). Hiermede zijn we het zeker niet eens. De mens heeft niet te beslissen over leven of dood, laat dat maar aan God over. En de overheid is nog altijd niet God!
Steniging is een extreme vorm van doodstraf. Het wordt alleen gebruikt in een aantal islamitische landen met een shari’a wetgeving. Het wordt gebruikt bij: Misdadigers van seksuele delicten, mensen die een buitenechtelijke relatie hebben en prostitutie. De veroordeelde wordt tot hun middel in de grond ingegraven en vervolgens gestenigd. De rechter die het vonnis heeft toegewezen gooit de eerste steen. De stenen mogen niet zo groot zijn dat 1 of 2 dodelijk zijn. Maar ook niet zo klein dat ze niet als stenen worden beschouwd. De veroordeelde wordt met stenen bekogeld totdat hij helemaal met stenen bedekt wordt. Soms blijken gestenigden zelfs dan nog te leven. Met een schop , houweel, geweerkolf of grote steen wordt de veroordeelde dan alsnog gedood. Het is schandalig: mensen die bekogeld worden met stenen tot ze aan hun verwondingen overlijden. Dat het in sommige landen de dag van vandaag nog kan voorkomen, is haast onbegrijpelijk. Kunnen we hier echt niets aan doen?
Blijkbaar niet… En dat is een spijtige zaak!
We zijn overtuigd dat we aan dit soort praktijken niet kunnen deelnemen. Het is echt mensonwaardig. Wat haal je eruit om iemand met stenen te bekogelen? Niets…
Zoals Jezus zei: ‘wie zonder zonden is, gooie de eerste steen’. Dit is volledig rechtvaardig van hem. Je moet eerst naar jezelf kijken alvorens een ander te veroordelen. Stel je eens in de plaats van de veroordeelde..
Moesten wij erbij zijn als familielid, denken we dat we verscheurd zouden worden door onze emoties. Het moet verschrikkelijk zijn om een familielid zodanig te zien lijden. Als veroordeelde zouden we vergaan van de pijn (nogal logisch als je met stenen bekogeld wordt!). Ook als gewone omstaander moet het erg zijn om zoiets te moeten aanschouwen. Iemand zien lijden, is toch het ergste wat er is?
Jezus is dan ook tegen de doodstraf. Zoals hij eerder al toonde bij de steniging, vindt hij dat ieder mens recht heeft op vergiffenis. Jezus verwerpt wraak. Hij schenkt zelfs vergiffenis aan zijn beulen. Liefde voor de mensen overbrugt alles. Wanneer een mens een ander mens doodt, heeft de ene mens macht over de ander. Macht, wraak, vergelding,… horen niet thuis in de bijbel.
Opnieuw beginnen moet kunnen, iedereen heeft recht op een tweede kans en vergiffenis. Door God wordt je nooit afgeschreven, niemand. Dus je moet het ook kunnen opbrengen om andere mensen vergiffenis te schenken.
Met deze gedachte zijn we het grotendeels eens. Vergiffenis is zeer belangrijk. Als iemand je iets doet, moet je hem de kans geven om het goed te maken. MAAR! Niet elke misdaad kan zomaar vergeven worden. Wanneer ze bijvoorbeeld je eigen kind iets aandoen is het al heel erg moeilijk om vergiffenis te schenken aan de dader. We weten niet of we dat wel zouden kunnen.
Aangezien er gedacht werd dat Jezus een opstandeling was, tegen het keizerlijk gezag, moet hij geëxecuteerd worden. Philatus moest gedacht hebben dat Jezus een ernstige bedreiging was voor het keizerrijk. Hij kon dus beter uit de weg geruimd worden.
Vergiffenis van God is belangrijker dan vergiffenis van de overheid.
Amnesty International voert actie tegen de doodstraf in het algemeen. Zij gebruikt verschillende actiemethoden om totale afschaffing dichterbij te brengen:
-Praten met regeringen.
-Sturen van brieven en petitielijsten naar regeringen.
-Andere instanties als kerken en vakbonden oproepen om ook te strijden voor de afschaffing.
-Demonstraties tegen de doodstraf.
Daarnaast voert Amnesty acties voor individuele terdoodveroordeelden. Mensen vanuit de hele wereld sturen faxen, brieven, telegrammen en e-mails naar de verantwoordelijke autoriteiten met verzoek de executie niet uit te voeren en om te zetten in een andere straf.
Verder geeft Amnesty voorlichting over de doodstraf.
De themagroep Doodstraf verzamelt literatuur en documentatie om de argumenten van Amnesty te ondersteunen. Zij brengt ook het standpunt van Amnesty naar buiten in lezingen, artikelen en ingezonden stukken.
In de media wordt vaak gesproken over euthanasie, terrorisme, globalisering,… Maar het woord doodstraf wordt in België bijna niet meer uitgesproken. Nochtans is het enorm belangrijk dat we er ons van bewust zijn dat de doodstraf nog in vele landen uitgevoerd wordt, in 87 om precies te zijn.
Daarom besloten we om ons te verdiepen in één van de belangrijkste ethische vragen die onze wereld zich moet stellen: “Wie heeft het recht iemand ter dood te veroordelen?”
Uit een onderzoek in 1991 is gebleken dat 59% van de Vlamingen positief stond tegenover de doodstraf. In Noord-Amerika staat 75% er positief tegenover. We vinden het beiden niet verbazend dat zoveel Amerikanen voor de doodstraf zijn, omdat ze deze in de Verenigde Staten toepassen. Wat we wel eigenaardig vinden, is dat meer dan de helft van de Vlamingen de doodstraf positief vindt. Dat is volgens ons wel veel…
Nog straffer vinden we het feit dat 48% van de jongeren voorstander is van de doodstraf, terwijl wij juist dachten dat de jongeren meer bereid zouden zijn om een tweede kans te geven. 32% van de jongeren is radicaal tegen de doodstraf.
Wij behoren tot de groep van de jongeren die radicaal tegen de doodstraf zijn. We zijn van mening dat iedereen een tweede kans verdient. Criminelen verdienen in de gevangenis hun tweede kans op leven. Ze kunnen wel niet in vrijheid leven, en dat lijkt ons op zich al een zwaardere straf dan de dood. In de gevangenis hebben de gedetineerden ook veel tijd om na te denken over hun daden, en komen daar hopelijk tot inkeer.
Na de straf hebben deze criminelen een nieuwe kans in het leven, ze kunnen hun leven helemaal opnieuw (en anders) beginnen.
Rond de doodstraf stellen wij ons verschillende vragen. Het is namelijk zo dat ook onschuldige mensen worden geëxecuteerd. De doodstraf is onomkeerbaar. Is iemand eenmaal gedood, dan kun je die persoon nooit meer terug halen in de maatschappij. Als rechter moet je dan ook heel zorgvuldig te werk gaan in zaken waar de doodstraf in geëist wordt. Maar gebeurt dat echt? Het kan toch niet dat mensen geëxecuteerd worden zonder voldoende bewijsmateriaal? En toch is het zo. Om een voorbeeld te geven: in Amerika zijn sinds 1973
Wat we ons ook afvragen is of de doodstraf wel een afschrikking vormt. Er is namelijk nog steeds geen wetenschappelijk bewijs gevonden voor de werking van de doodstraf, en juist het tegendeel lijkt waar te zijn. Zo worden er in Amerika, ondanks handhaving van de doodsstraf, de meeste moorden per hoofd van de bevolking gepleegd. Dit zijn er jaarlijks 22.000. Van dit aantal worden er in 3.000 gevallen wellicht de doodstraf geëist tegen de moordenaar. In 250 zaken luidt het vonnis ook daadwerkelijk ‘de doodstraf’, en slechts 22 mensen worden uiteindelijk geëxecuteerd. De kans om gedood te worden is dus erg klein. Zo klein dat mensen zich er niet meer door laten afschrikken.
Bovendien is het zo, dat veel mensen die een moord plegen dit volkomen buiten hun bewustzijn doen. Ze weten vaak niet eens wát ze doen, laat staan dat ze nadenken over een eventuele doodstraf die ze boven het hoofd hangt.
Het kwaad met het kwaad vergelden, kan volgens ons ook niet goed zijn.
Iemand die een misdaad begaat kan volgens ons in sommige gevallen ‘hersteld’ worden, bv. Als het gaat om het stelen van een fiets, of dopinggebruik in een sportwedstrijd. In deze gevallen is vergeving dan ook mogelijk, mits een gemeend excuus van de dader.
Een straf is vergelding. Een straf dient om een persoon zijn daden onder ogen te laten zien, en hem zo te laten beseffen dat hij fout geweest is. Wanneer je een persoon in dezelfde mate wil straffen, gewoon om te straffen, en niet om te beseffen wat hij deed, spreek je over wraak. Wraak is geen goede methode volgens ons.
Bij het lezen van de tekst werden we een beetje stil. Duizend keer sterven is geen echt argument voor de doodstraf. Wie is er niet bang voor de dood? Niemand. Niemand wil sterven. Wil je dan toch de doodstraf laten gelden, laat je het beter op de dag zelf of enkele dagen op voorhand weten. Dat is op zich al erg, maar maanden wachten wetende dat je zal sterven, is ondraaglijk. Het is een gruwelijk feit, dit wens je niemand toe, evenals de doodstraf.
Het uitzenden van een executie gaat toch te ver. Mensen die daarnaar zouden kijken moeten toch een beetje ziekelijk en sensatiegeil zijn, om naar het sterven van een ander mens te kijken.
In de tekst van Livid (for Amnesty International) worden allerlei gevoelens uitgedrukt, zoals woede, onwetendheid, radeloosheid, wanhoop. Het woord ‘forgiving’ staat centraal in de tekst, daar draait het allemaal om. Bestaat vergeving nog? Kunnen we ons in een ander zijn schoenen plaatsen om hem proberen te begrijpen? Dit wordt heel sterk betwijfeld in deze tekst. Wij staan beiden achter dit lied. Het geeft weer hoe een veroordeelde zich moet voelen. Is het dit allemaal waard? Het toont nog maar eens de nutteloosheid van de doodstraf aan. Deze tekst is wel toepasselijk voor gevangenen, maar terwijl Amnesty International zich vooral inzet voor onschuldige gevangenen, kan deze tekst over eender welke gevangene gaan, al dan niet onschuldig.
Ook al staat de doodstraf bij ons ver van ons bed, toch zou je ervan verschieten hoe veelvuldig in het jaar 2000 de doodstraf nog werd toegepast.
Bijvoorbeeld in Islamitische landen met de shari’a-wetgeving werden mensen gestenigd voor seksuele delicten en buitenechtelijke relaties. Of in Iran, waar prostituees en mensen die actief zijn in de seksindustrie, opgehangen. Zo zijn er nog veel meer landen waar de doodstraf word toegepast. Alom bekend hiervoor zijn de Verenigde Staten.
Er zijn drie soorten landen:
1. Landen zonder de doodstraf, in deze groep hoort o.a. België
2. Landen met doodstraf, maar die deze niet toepassen
3. Landen met doodstraf en deze ook uitvoeren
De landen die de doodstraf toepassen kun je onder verdelen in twee groepen. De landen waar je alleen de doodstraf krijgt bij zware misdrijven, zoals moord. En landen waar bij je de doodstraf kan krijgen voor lichte vergrijpen, zoals diefstal.
1: Landen zonder doodstraf:
2: Landen met de doodstraf, maar deze niet toepassen:
Verenigd Koninkrijk is het enige West-Europese land dat de doodstraf nog kent, maar sinds 1964 wordt deze niet meer toegepast.
Turkije: Dit is een land dat de doodstraf nog als straf heeft, maar deze sinds 1984 niet meer heeft uitgevoerd. Maar onlangs is Ocalan door het Turkse hof ter dood veroordeeld omdat hij leiding zou gegeven hebben aan de PKK, een Koerdische terreurbeweging. Nu is de vraag of dit doodsvonnis wordt uitgevoerd. De Turkse bevolking wil dit graag, maar de Europese unie probeert dit tegen te houden. Ze dreigen hierbij om Turkije niet toe te laten bij de EU.
3: Landen met de doodstraf en deze ook uitvoeren:
De landen die de doodstraf toepassen kun je onder verdelen in twee groepen.
-landen waar je alleen de doodstraf krijgt bij zware misdrijven, zoals moord.
-landen waar bij je de doodstraf kan krijgen voor lichte vergrijpen, zoals diefstal.
In de getuigenis van Miel en Bill staan lijnrecht tegenover elkaar. Dit kunnen we aantonen met 3 voorbeelden: * Miel: - ‘Als ze me toen niet hadden tegengehouden, had ik ter plaatse iemand afgemaakt.’
- ‘… want ze wisten goed dat ik op B. zou afvliegen als ik de kans had.’
*Bill: - ‘Die vergiffenis betekende voor mij veel meer dan voor haar’
- ‘Ook Paula Cooper wist wat ze deed’
- ‘Ondertussen ontstond er een drukke correspondentie tussen
Bill Pelke en Paula Cooper.’
Als ze zoiets met onze dochter zouden doen, zouden we proberen begrijpen waarom het gebeurde, als we hiervoor sterk genoeg zouden zijn. In zo’n geval ben je persoonlijk betrokken, en is het wel moeilijk om kalm te blijven. We zouden proberen sterk te zijn, sterk genoeg om met de dader te gaan praten en achteraf misschien te vergeven. Een doodstraf eisen gaat te ver. Gemeend berouw tonen is ook al moeilijk.
Jezus zegt tegen Petrus dat hij zeventig maal zeven keer met vergeven. In dit verband bedoelt hij dat je oneindig veel moet vergeven, wat perfect in het verhaal past. Zeven maal 70 is 490.
Wat is er een duidelijkere realisatie van liefde dan vergeving? Liefde, dat is eigenlijk waar het allemaal om draait. De oma van Bill was veel met de bijbel bezig. Ook zij zou de meisjes vergeven hebben.
Inne vindt het standpunt van Bill ideaal, als een mooi voorbeeld van onze weg als Christen. De weg van Jezus volgen. Beiden vinden we het standpunt van Miel realistischer, maar zeker niet beter. Er is geen reden om niet te streven naar het handelen van Bill. Als je iemand kan vergeven, kan je jezelf verlossen van stresserende gevoelens.
Ergens in de tekst wordt executie in verband gebracht met een wanhoopsdaad. En ergens is dit terecht. De maatschappij is wanhopig, en weet niet wat te doen met een beschuldigde. Ze besluiten dan maar om hem om te brengen. Het is zeer betreurenswaardig dat de beschuldigde op die manier geen kans krijgt om op een menswaardige manier met zichzelf in het reine te komen.
Er zijn in het boek ook allerhande argumenten pro en contra de doodstraf aangevoerd.
Een van die argumenten contra doodstraf is: ‘de doodstraf is een schending van het fundamenteel recht op leven. De maatschappij beschikt niet over het leven van haar burgers.’ Dit argument kan je weerleggen door te stellen dat uit een sociaal contract rechten en plichten voort vloeien. En wanneer een burger zich niet aan die rechten plichten houdt door een medeburger van het leven te beroven kan je de conclusie trekken dat er sprake is van contractsbreuk, waardoor de overheid ook niet meer gebonden is aan het sociaal contract en dat het in die situatie vanuit oogpunt van rechtvaardigheid gelegitimeerd is om de doodstraf toe te passen.
Er wordt ook aangehaald dat er na een terechtstelling geen mogelijkheid meer is om een foute beslissing van het gerecht te herstellen. Dit is een heel goed argument contra. Een groot nadeel van doodstraf is namelijk dat deze onherroepelijk is. Het wil nog wel eens gebeuren dat een ter dood veroordeelde toch onschuldig blijkt te zijn. In de Verenigde Staten zijn 1976 68 mensen uit de dodencel vrijgelaten omdat uit nieuw bewijsmateriaal bleek dat ze onschuldig waren. Dit geeft dus aan dat ook onschuldige getroffen worden. Wie weet hoeveel mensen er op dit moment ten onrechte in de dodencel zitten.
De moord werd met voorbedachten rade gepleegd. Deze mensen denken dus niet van tevoren aan de consequenties en worden dus niet afgeschrikt door de doodstraf. De doodstraf blijkt zelf een averechts effect te hebben op het aantal moorden, zo blijkt dat vlak na een executie het aantal moorden in gebied tijdelijk stijgt. Onderzoek in VS heeft uitgewezen dat het aantal zware misdrijven in staten met de doodstraf hoger ligt dan in staten zonder de doodstraf. Of dit aan de doodstraf ligt is niet zekerheid te vast te stellen, maar het is toch een duidelijk teken.
Een ander argument tegen de doodstraf is dat deze onmenselijk is. Ten eerste moet je vaak jarenlang wachten voordat de doodstraf wordt voltrokken. In Amerika zijn er mensen die al meer dan 20 jaar in de dodencel zitten. Je kunt je voorstellen hoe deze mensen zich voelen. Ten tweede is de voltrekking geen pijnloze gebeurtenis. Bij sommige methodes (stoel) is er sprake van ernstige lichamelijke pijn, maar bij alle methodes lijden de veroordeelden onder ernstige geestelijke pijn.
Nog een reden tegen de doodstraf is: dat de mens niet het recht heeft om over het leven van iemand anders te beschikken. Een Engels gezegde luidt: Waarom zou je mensen vermoorden om te laten zien dat het vermoorden van mensen fout is?
Dat doodstraf goedkoper is zou geen rol mogen spelen. Een mensenleven is niet in geld uit te drukken, probeer je eigen leven maar eens in waarden te schatten.
Een ander argument tegen de doodstraf is dat de doodstraf makkelijk politiek gebruikt kan worden. In landen zoals China worden mensen vaak ter dood veroordeeld voor kleine vergrijpen, maar deze straf heeft vaak een politiek bedoeling. Zelfs in een land als de VS bestaat het aantal gevangen dat op een executie wacht voor 42% zwarten, terwijl maar 12% van de bevolking zwart is.
Een argument voor de doodstraf is dat je voorkomt dat iemand nog een keer hetzelfde misdrijf begaat. Bijvoorbeeld in het geval van zedendelinquenten is er spraken van recidive van 35%, dit betekent dat 35% van de veroordeelden in herhaling vervalt. De doodstraf zou een manier zijn om te voorkomen dat dit soort misdadiger nog een keer deze misdaden begaat.
Tevens kan de dood als afschrikwekkend middel dienen. Als iemand overweegt een zwaar misdrijf te plegen, wordt hij misschien afgeschrikt door de eventuele zeer zware straf.
Tenslotte heeft de doodstraf ook financiële voordelen. Het voltrekken van een doodstraf kost dan wel 20.000 gulden. Maar een gevangenisstraf voor een zware misdadiger kost ongeveer
2 ton per jaar. Bij 20 jaar komt dit dus al neer op 4 miljoen. Dat geld is wel beter te besteden.
In westerse landen is men tegen de doodstraf. Het voornaamste argument om contra te zijn is het Nieuwe Testament die zegt: ‘Gij zult niet doden’. Volgens de Christelijke leer is doden verboden. Volgens de moslims mag je niemand doden tenzij uit gerechtigheid. Maar dan kunnen we beter de vraag stellen: ‘Wat kan in godsnaam iemands dood rechtvaardigen?’.
Landen zoals de verenigde Staten passen de doodstraf nog toe, hoewel het een katholiek land is en zodoende tegen de bijbel ingaat. De Amerikaanse rechter die de doodstraf uitspreekt, zondigt.
De opmerking die over West-Europese landen gemaakt wordt, is niet helemaal terecht. We beseffen maar al te goed dat er de meest verschrikkelijke dingen gebeurd zijn in het verleden. Het feit is dat dit in musea getoond wordt, is opdat niemand het zou vergeten.
Volgens Paulus staat de staat in dienst van God, dus zij kan beslissen over leven of dood (zij draagt het zwaard). Hiermede zijn we het zeker niet eens. De mens heeft niet te beslissen over leven of dood, laat dat maar aan God over. En de overheid is nog altijd niet God!
Blijkbaar niet… En dat is een spijtige zaak!
We zijn overtuigd dat we aan dit soort praktijken niet kunnen deelnemen. Het is echt mensonwaardig. Wat haal je eruit om iemand met stenen te bekogelen? Niets…
Zoals Jezus zei: ‘wie zonder zonden is, gooie de eerste steen’. Dit is volledig rechtvaardig van hem. Je moet eerst naar jezelf kijken alvorens een ander te veroordelen. Stel je eens in de plaats van de veroordeelde..
Moesten wij erbij zijn als familielid, denken we dat we verscheurd zouden worden door onze emoties. Het moet verschrikkelijk zijn om een familielid zodanig te zien lijden. Als veroordeelde zouden we vergaan van de pijn (nogal logisch als je met stenen bekogeld wordt!). Ook als gewone omstaander moet het erg zijn om zoiets te moeten aanschouwen. Iemand zien lijden, is toch het ergste wat er is?
Jezus is dan ook tegen de doodstraf. Zoals hij eerder al toonde bij de steniging, vindt hij dat ieder mens recht heeft op vergiffenis. Jezus verwerpt wraak. Hij schenkt zelfs vergiffenis aan zijn beulen. Liefde voor de mensen overbrugt alles. Wanneer een mens een ander mens doodt, heeft de ene mens macht over de ander. Macht, wraak, vergelding,… horen niet thuis in de bijbel.
Opnieuw beginnen moet kunnen, iedereen heeft recht op een tweede kans en vergiffenis. Door God wordt je nooit afgeschreven, niemand. Dus je moet het ook kunnen opbrengen om andere mensen vergiffenis te schenken.
Aangezien er gedacht werd dat Jezus een opstandeling was, tegen het keizerlijk gezag, moet hij geëxecuteerd worden. Philatus moest gedacht hebben dat Jezus een ernstige bedreiging was voor het keizerrijk. Hij kon dus beter uit de weg geruimd worden.
Vergiffenis van God is belangrijker dan vergiffenis van de overheid.
Amnesty International voert actie tegen de doodstraf in het algemeen. Zij gebruikt verschillende actiemethoden om totale afschaffing dichterbij te brengen:
-Praten met regeringen.
-Sturen van brieven en petitielijsten naar regeringen.
-Andere instanties als kerken en vakbonden oproepen om ook te strijden voor de afschaffing.
-Demonstraties tegen de doodstraf.
Daarnaast voert Amnesty acties voor individuele terdoodveroordeelden. Mensen vanuit de hele wereld sturen faxen, brieven, telegrammen en e-mails naar de verantwoordelijke autoriteiten met verzoek de executie niet uit te voeren en om te zetten in een andere straf.
Verder geeft Amnesty voorlichting over de doodstraf.
REACTIES
1 seconde geleden