Discussie Lerarentekort

De actuele discussie
LERARENTEKORT

Een actueel onderwerp van de laatste jaren is het lerarentekort. Dit onderwerp hebben wij uitgekozen omdat het een tekort is op de arbeidsmarkt, een krappe arbeidsmarkt in de sector onderwijs. En onderwijs is een belangrijke taak van de overheid. In de ontwikkelingen van de afgelopen vijf jaar kwam hij dan ook bijna ieder jaar aan bod.

Het probleem zal eerder erger worden dan verminderen, want er komt namelijk een grijze golf aan; veel leraren gaan binnen enkele jaren met pensioen. Gelukkig zijn er op het moment minder leerplichtigen dan er werd begroot. Dit komt door de teruglopende immigratie en een vermindering van het aantal asielzoekers. Op het moment is er een tekort van 2.800 leraren. In 2011 zal dit zijn opgelopen naar 10.500!

Er zijn verschillende meningen en oplossingen hoe dit probleem zou moeten worden opgelost.
Een zeer gemakkelijke oplossing is om te zorgen dat er meer leraren zijn. Maar dat gaat pas over een langere periode. De lerarenbond zegt dat als het salaris flink omhoog gaat, het probleem binnen korte tijd opgelost zal zijn. Maar het ministerie van OCW ziet dat niet zo zitten. Extra geld word uitgetrokken voor onder andere de promotie voor de baan van leraar is wel in volle gang. Zoals het televisiespotje: “groeien doe je in het onderwijs”.

De open Universiteit Utrecht vindt bijvoorbeeld dat de oplossing ligt in het flexibiliseren van onderwijs, nascholing door afstand, Competentiegericht onderwijs en leren op de werkplek. Zij doen dat door het Internet intensiever te gebruiken. Bijvoorbeeld om via e-mail vragen te stellen en af te handelen. Maar dit is alleen mogelijk voor het hoger onderwijs.
Op de korte termijn heeft het probleem zich zelf al enigszins opgelost. Door de
vele ontslagen in het bedrijfsleven kiezen die mensen er voor om voor korte tijd het onderwijs in te gaan. Er wordt niet verwacht dat zij in die sector zullen blijven. De overheid wil dit wél.
Daarom gaat de overheid het vergemakkelijken om mensen uit het bedrijfsleven het onderwijs in te gaan. Door aan deze zij-instromers minder eisen te stellen, wordt dit gestimuleerd.

Een andere oplossing die is aangedragen om schoolweken op de basisschool te verkorten tot een vierdaagse schoolweek in plaats van de nu verplichtte vijfdaagse schoolweek. Dit voorstel is afgewezen, want zowel de Tweede Kamer als de leerlingen waren ertegen. Bij leerlingen zou dan ook de werkdruk dan te hoog worden; de stof die normaal in vijf dagen geleerd werd, zou dan in vier dagen gepropt worden.

De oorzaak van het lerarentekort wordt vaak gezocht achter dat een leraar altijd negatief overkomt op de leerlingen. Altijd is het leraar dit, leraar dat. Zij krijgen vaak de schuld van slechte prestaties. Ook omdat de baan als leraar dus zwaar is en daarom niet gekozen wordt voor dit beroep wordt de werkdruk nog hoger. Het is dus eigenlijk een vicieuze cirkel. Vandaar dat er simpelweg weinig aanmeldingen zijn.
Leerlingen van nu denken ook dat leraren geen plezier hebben in het lesgeven. Zij zien sleur in zo’n soort baan. Ook is een nadeel van het leraar zijn natuurlijk dat er nauwelijks carrière perspectieven zijn. Als je leraar bent blijf je dat ook de rest van je leven.

16
Ook omdat leraren die net beginnen het werk te zwaar vinden, stoppen zij voortijdig. Door deze in het begin beter te ondersteunen m.b.v. bij- en nascholing moet dit worden verholpen. Ook door meer begeleiders naar het onderwijs te halen wordt de baan van leraar verlicht.

Men heeft dan ook ondervonden dat met alleen reclamecampagnes en primaire
arbeidsvoorwaarden net afgestudeerde leerkrachten aan te lokken en vast te houden niet meer werkt. Daardoor denkt men aan het geven van secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals loopbaanontwikkeling; het delegeren van niet-specifieke onderwijstaken en voorkeurs-behandelingen bij de woningnood in de grote steden. Ook al vindt men dit neigen naar een communistische maatregel, maar gezien de verwachtingen op de lange termijn is dit totaal geen overbodige luxe voor het aantrekken van nieuwe docenten. Het is gewoon hard nodig.
Daarnaast wordt er prestatiebeloning ingevoerd. Dit houdt in dat leraren die
goed presteren en/of op een ‘zwarte school’ werken meer geld krijgen.

Ondertussen proberen de scholen en ouders zelf andere oplossingen te bedenken hoe zij hun kinderen onderwijs kunnen krijgen. Vooral in de rijkere wijken zijn er al een aantal nieuwe privé-basisscholen opgezet. Het Groningse Noordbroek had de primeur hiermee. De ouders betalen daar €230,- per kind per maand en de rest wordt bijgelegd door sponsors. Dit is op zich niet zo’n probleem, ware het niet dat alleen rijke ouders hier geld voor hebben en er dus
een kloof ontstaat tussen rijk en arm. Daarbij kan de regering niet over de schouder van de scholen mee kijken en heeft het dus geen invloed op wat de kinderen daar voorgeschoteld krijgen. Ook neemt het draagvlak voor onderwijs dat de overheid bekostigt af omdat ouders die hun kind op een privé-school hebben zitten geen geld meer betalen aan de overheid. De overheid wil het ontstaan van privé-scholen dus eigenlijk tegen gaan, maar dat lijkt vooralsnog niet te doen.

Vergeleken met het buitenland is het onderwijs in Nederland er slecht aan toe.Vroeger - in de jaren ’80 en begin ’90 - juist tot de beste van heel Europa behoorden. Er ging toen ook tussen de 6 en 8 procent van het BNP naar toe. De werkdruk was nog niet zo hoog en de salarissen in verhouding een stuk hoger. Maar dat is nu verleden tijd, er gaat nu gemiddeld 4,5 procent van het BNP naar toe. En de werkdruk in Nederland is op het moment gemiddeld 900 uur terwijl dat in omringende landen 750 uur is. Daarnaast zijn ook de klassen in Nederland gemiddeld een stuk groter. Door deze hoge werkdruk is er meer en vaker verzuim. Gemiddeld 18,9 dagen in 1998 tegen 14,8 in 1993 Veel van de aangegeven klachten blijken psychisch te zijn. Door deze ontwikkelingen kiezen veel afgestudeerde leerkrachten ervoor om in het buitenland te gaan werken. Zowel in omringende landen als in ontwikkelingshulp. De overheid zal dus nu echt iets moeten gaan doen, voordat het onderwijs helemaal een dieptepunt bereikt.