Pop-art

Tientallen miljoenen mensen hadden in de tweede wereldoorlog de dood gevonden. De begane wreedheden in de concentratiekampen, de onderdrukkingen en vrijheidsberoving in grote delen van Europa en Azie met de materiele vernietiging op grote schaal misten in de eerste jaren na de oorlog hun verlammende uitwerking niet. Alsof dit alles nog niet genoeg was, maakte de wereld ook kennis met de alles verwoestende kracht van de atoombom. De wereld bevond zich in een shocktoestand.
We kunnen stellen, dat de Tweede Wereldoorlog een duidelijke scheidslijn getrokken heeft tussen de priode ervoor en erna. Ondanks het gegeven dat grote maatschappelijke vernieuwingen voorlopig uitbleven, wilde men bouwen aan een toekomst. Men wilde afrekenen met armoede en crisis van de twintiger en dertiger jaren, die a.h.w. de Tweede Wereldoorlog hadden ingeleid.
Ook de kunstenaar - bij uitstek de persoon die inspeelt op maatschappelijke veranderingen, zich kritisch opstelt - wilde een nieuwe start maken. Hij zette zich af tegen kunststromingen van voor de oorlog.
Zo ontstonden achtereenvolgens bijvoorbeeld het Abstract Expressionisme, de Pop Art, de Op-Art, het Foto-Realisme, de computer met zijn beeldende technieken enz.... We beperken ons nu tot de Pop Art.

Als reactie op de langzaam groeiende welvaart in de vijftiger jaren reageerde Groot-Brittannië met de Pop Art, die later in de Verenigde Staten zo populair zou worden.
De term Pop Art, een juiste omschrijving voor deze stroming, was in 1958 bedacht door de Brit Lawrence Alloway. Hij was een der grondleggers van een manier van werken die iets zegt over (oftewel verwijst naar) een bepaalde vorm van maatschappelijk leven. Het gaat over de grootsteedse gecommercialiseerde samenleving met haar winkelketens, veelvuldige reclame, woon- en genots-industrie, autoproductie, platenindustrie, radio, televisie, en noem maar op..... Het gemak dient de mens. Al vanaf het begin van de Pop Art was het duidelijk dat het hier over ging.
Net als in de popmuziek stond het begrip pop voor populair, dat wil zeggen bekend. En Pop Art was, ondanks de vele kritiek, een hoogst populaire kunststroming.Vooral dus in Amerika, maar ook in vrijwel elk West-Europees land, kreeg de Pop Art een onafzienbare rij navolgers. Populair werd de stroming ook bij het publiek dat geen moeite had met de snel herkenbare beelden, die immers ontleend waren aan de eigen leefomgeving en cultuur.
Door populariteit ontstaat er ook een vraag naar werk van Pop Art kunstenaars. Veel van hun werken hebben sinds 1960 fabelachtige prijzen opgebracht.
Anders dan wat vaak wordt gedacht, ligt de ontstaansgeschiedenis van de Pop Art niet in de Verenigde Staten, maar in Engeland.
Francis Bacon (een bekende Britse schilder, geboren in het Ierse Dublin) gebruikte in het begin van de jaren '50 elementen uit fot's en filmstills (filmfoto's) die hij als opgeblazen close-ups van verhevigde emoties in zijn schilderijen vastlegde. Een voorbeeld is het beeld van de gewonde verpleegster uit de film Pantserkruiser Potempkin (van Sergej Eisenstein), waarvan Bacon mocht aannemen dat het een bekende scène was. Hij gebruikte dit beeld als motief voor een serie van krijsende gezichten, waarbij hij de herkenbaarheid zou deformeren (vervormen), maar haar qua zeggingskracht uiteindelijk toch handhaafde. (Hij vervormde haar gezicht toch niet; de expressie (uitdrukkingskracht) was sterk genoeg van zich zelf.)
Bacons werkwijze maakte grote indruk op jonge Engelse schilders. Hun doel was de werkelijkheid tonen en tevens een identificatie (herkenning) met die werkelijkheid op gang te brengen. Al in 1953 waren er verschillende kunstenaars die Bacon navolgden in het verwerken van fotografische beelden. Tot hen behoorden de allereerste
Pop Art-kunstenaars, zoals Eduardo Paolozzi, Richard Hamilton. Ze hadden belangstelling voor stadscultuur, zoals die tot uitdrukking kwam in advertenties en de reclame en voor sience fiction.Dat laatste fenomeen was in de naoorlogse periode niet ongewoon: het lezen van strips met een futuristisch karakter (op de toekomst gericht) was erg populair. Sommige kunstenaars verbonden aan hun naoorlogse toekomstverwachtingen de hoop dat een betere samenleving zou worden bereikt door een verregaande mechanisering en motorisering. In feite ligt hier de eerste aanzet tot het later zo frequente van beelden van auto's en andere snelle vervoersmiddelen.