Xenotransplantatie

XENOTRANSPLANTATIE
Orgaantransplantaties van mens naar mens worden al een jaar of 20 met veel succes uitgevoerd. De techniek is zo succesvol, dat er een tekort aan donororganen is ontstaan. Er zijn dan ook enorme wachtlijsten van mensen die getransplanteerd moeten worden en voor sommigen komt een passend donororgaan te laat. Is xenontransplantatie misschien de oplossing voor de grote vraag naar organen voor transplantatie?

WAT IS XENOTRANSPLANTATIE? Xenos is het Griekse woord voor vreemdeling. Xenotransplantatie is de transplantatie van organen van dieren naar mensen. Het dier waarvan het transplantaat afkomstig is wordt het brondier genoemd. Maar bewust wordt deze term niet gebruikt, omdat bij dieren geen sprake kan zijn van een vrijwillige keuze tot het afstaan van een orgaan. Varkens worden het meest voor xenotransplantatie gebruikt omdat varkensorganen redelijk overeen komen met mensorganen. Apen zijn weliswaar meer verwant aan mensen dan varkens, maar risico\'s van overdracht van ziektes zijn groter en bovendien zijn apen lastig te fokken. Eigenlijk bestaat xenotransplantatie al heel lang. In de 18e eeuw werden al hoornvliezen van katten en honden getransplanteerd. Verder kwamen ze niet omdat ze te maken kregen met het afstoten ervan. Rond 1980 werd er een afstotingsremmer ontdekt waardoor xenotransplantatie weer in opbloei kwam. Tegenwoordig is er ook heel veel vraag naar xenotransplantatie omdat er een heel groot tekort is aan donororganen. Dit komt onder andere door vergrijzing en ziekten veroorzaakt door roken en alcohol. Ook al was grotere behoefte er niet, dan nog zien artsen xenotransplantatie als een aanvulling op transplantatie. Je kunt bij wijze van spreken de transplantaten van de plank halen. Je hoeft immers niet meer te wachten tot er een orgaan beschikbaar komt. Ook ben je met xenotransplantatie niet meer afhankelijk van de kwaliteit of geschiktheid van een donororgaan, dat heb je met xenotransplantatie allemaal zelf in de hand. Xenotransplantatie zou voor al deze problemen een oplossing kunnen bieden. Xenotransplantatie wordt nog niet in ziekenhuizen uitgevoerd maar ze zijn wel volop aan het onderzoeken wat de risico\'s van xenotransplantatie zijn.

HOE GAAT XENOTRANSPLANTATIE IN ZIJN WERK? De weg naar xenotransplantatie kunnen we grofweg in 4 fasen verdelen: Fase 1
Zoals ik al net zei is bij xenotransplantatie sprake van transplanteren van dierenorganen naar mensen. Een dierenorgaan is natuurlijk heel verschillend van een mensenorgaan. Het lichaam zal daarom het donororgaan heel snel afstoten. Het orgaan van het dier moet dus eerst een beetje menselijk gemaakt worden. Dit gebeurt met behulp van genetische manipulatie. Het hart van het dier gaat dus meer lijken op een hart van een mens. Fase 2
Omdat deze dieren nog niet geschikt zijn voor xenotransplantatie moet er eerst een aantal malen mee gefokt worden om een \"stabiele\" groep varkens te krijgen. Fase 3
De dieren moeten in steriele laboratorium-achtige ruimtes worden gehouden. Om zo de kans op bacteriën en virussen zo klein mogelijk te houden. Fase 4
Als laatste worden de organen uit het dier gehaald en naar het ziekenhuis gebracht. Ook kunnen de organen er ter plekke worden uitgehaald. De patiënt zal zijn hele leven ook medicijnen moeten slikken om zijn afweersysteem lam te leggen. Aan het uitschakelen van het afweersysteem zijn voor de patiënt grote risico\'s verbonden omdat een simpel verkoudheidsvirus levenbedreigend kan zijn.

WAT ZOUDEN DE GEVOLGEN VAN XENOTRANSPLANTATIE KUNNEN ZIJN? Allereerst de positieve gevolgen. Als er voldoende organen beschikbaar zijn omdat ook dierlijke organen gebruikt kunnen worden, kan de wachtlijst voor een donororgaan worden bekort. Ook de kwaliteit of geschiktheid van een donororgaan zal door xenotransplantatie verbeteren. De negatieve gevolgen zijn dat er heel veel proefdieren voor onderzoeken naar xenotransplantatie worden gebruikt. Voordat xenotransplantatie zelfs nog maar wordt toegepast zullen er duizenden proefdieren sterven in de genetische experimenten om dieren meer op mensen te laten lijken. Deze onderzoeken kosten natuurlijk ook heel veel geld. Een ander gevolg van xenotransplantatie zou een nieuwe bio-industrie kunnen zijn. Een bio-industrie waarin het dier volkomen wordt gedegradeerd tot gebruiksvoorwerp voor de mens.

Maar er zijn ook risico\'s voor mens en maatschappij. Varkensharten bijvoorbeeld bevatten namelijk virussen. Voor het varken kunnen die virussen geen kwaad, maar niemand weet wat het effect op mensen zal zijn. Dus bij xenotransplantatie ontvangt de patiënt niet alleen het hart van het varken maar ook een hele reeks virussen. De kans bestaat dat de virussen van het varkenshart in het lichaam van de patiënt aids-achtige ziekten of kanker kunnen veroorzaken. Duidelijk is in ieder geval dat xenotransplantatie het risico van ernstige ziekten met zich mee brengt.

Ook kunnen er sociale en psychologische gevolgen ontstaan. Volgens sommigen kan een patiënt die een menselijk orgaan ontvangt een verandering voelen in zijn persoonlijkheid, door het orgaan dat hij heeft gekregen. Zo zou het hebben van een dierlijk lichaamsdeel ook psychische gevolgen kunnen hebben. Mensen in hun omgeving zouden grappen kunnen gaan maken zoals: \"je zal wel gaan knorren\".

Je kunt dus zien dat er heel wat negatieve gevolgen voor xenotransplantatie zijn. Er zijn mensen van mening dat er genoeg alternatieven zijn voor xenotransplantatie en dat we die eerst moeten toepassen voordat we voor xenotransplantatie kiezen: Zo zou je mensen moeten stimuleren om een donorcodicil te nemen en de ontwikkeling van kunstorganen verder uit te breiden.

XENOTRANSPLANTATIE EN DE OVERHEID
Het Kabinetstandpunt stelt dat xenotransplantatie bij de mens in principe aanvaardbaar is, omdat het tekort aan donoren zo groot is dat mensen onnodig sterven of geen gewoon leven kunnen leiden. Ook denkt het Kabinet dat er nog onvoldoende alternatieve behandelingen voor deze patiënten zijn. Xenotransplantatie zou in de toekomst alleen mogen als het resultaat ongeveer even goed is als bij gewone transplantatie.

Dit najaar zal er een publiek debat van start gaan over xenotransplantatie. Dat betekent dat de mening van de burgers meetelt. De uitkomsten hiervan zullen aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport worden gepresenteerd. Het is dus belangrijk om nu al over xenotransplantatie na te denken, nog voor het daadwerkelijk in het ziekenhuis wordt toegepast. CONCLUSIE
Het tekort aan menselijke organen is een serieus probleem. Of xenotransplantatie hiervoor de oplossing is, is moeilijk te beantwoorden.

De vraag is hoe effectief xenotransplantatie zal kunnen zijn en hoeveel mensen ermee geholpen kunnen worden. Daaraan gekoppeld is de vraag of het nut van deze nieuwe medische techniek opweegt tegen de moeite, het dierenleed, de risico\'s en de kosten die ermee gemoeid zijn.

Ikzelf denk dat xenotransplantatie geen goede zaak is omdat er heel veel risico\'s voor de mens en de maatschappij aan zitten. En dat hierbij veel dieren het slachtoffer zullen zijn terwijl we nog niet eens weten of xenotransplantatie een succes zal worden.