Multiple Sclerose (MS)

Multiple Sclerose (MS)

• Wat is Multiple Sclerose?
• Symptomen & kenmerken
• De Diagnose
• Wie kan MS krijgen?
• Behandelingen
-Medicijnen
-Waar kan je MS behandelen?

1. Wat is Multiple Sclerose?

Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) dat bepaalde signalen niet goed kan verwerken.
Aan de basis ligt een aantasting van de vetachtige isolatielaag (de myeline) rond de zenuwbanen door ons eigen immuunsysteem. Hierdoor lekken de zenuwimpulsen als het ware weg, net zoals bij een elektriciteitskabel waarvan de isolatie stuk is, en kunnen er ontstekingen, een 'kortsluiting' zeg maar, optreden. Op die plaatsen ontstaan er een soort littekens of plaques.
In sommige aangetaste gebieden wordt er vervolgens een nieuwe myelinelaag gevormd door de myelinevormende cellen. Maar vaak gebeurt dit niet. In een deel van deze gebieden zijn de myelinevormende cellen beschadigd, in een ander deel ontbreken de signalen die myelinevormende cellen moeten aanzetten tot het maken van myeline of zijn remmende signalen aanwezig.
De plaats en de uitgebreidheid van de myelinebeschadiging bepalen het type, de ernst en de duur van de verschillende symptomen. Bovendien is uit recent onderzoek gebleken dat bij MS-patiënten niet alleen het myeline beschadigd is, maar ook de zenuwen zelf zijn aangetast. Mogelijk spelen deze beschadigingen een belangrijke rol in ontstaan van blijvende schade en invaliditeit door MS.

Multiple sclerose is de meest frequent voorkomende aandoening van het zenuwstelsel bij jonge volwassenen. Per 100.000 inwoners zijn er 80 à 100 MS-patiënten. Multiple sclerose komt bijna twee keer zo veel voor bij vrouwen dan bij mannen.
De ziekte openbaart zich op jonge leeftijd en wordt gekenmerkt door een progressief toenemende mate van invaliditeit. Een adequate behandeling is nog steeds niet voorhanden. MS heeft weinig invloed op de levensverwachting, maar heeft een enorme weerslag op de levenskwaliteit. Met als gevolg dat de medische, psychosociale en economische consequenties van deze ziekte vaak enorm zijn. Voor heel veel mensen betekent de mededeling dat ze aan MS lijden dan ook een zware klap. Ook voor familieleden is het een zware klap.
Iedereen gaat daar op een eigen manier mee om. Er zijn een paar dingen die kunnen helpen: erover praten, steun zoeken bij anderen, contact met lotgenoten... Ook professionele hulp kan een mogelijkheid zijn.

2. Symptomen & kenmerken

De lijst van symptomen die bij MS kunnen optreden is bijzonder uitgebreid. Alle mogelijke symptomen van een aandoening van het centrale zenuwstelsel kunnen optreden. Het gaat dus over motorische, sensibele, sfincteriële, cognitieve, emotionele en een aantal onzichtbare symptomen, zoals pijn en vermoeidheid.

3. De Diagnose

De diagnose van MS wordt in eerste instantie gesteld op basis van het klinisch beeld. Zowel uit het verhaal van de patiënt als uit het neurologisch onderzoek wordt informatie bekomen waaruit een verspreiding van letsels kan blijken, zowel in de tijd als in de ruimte. Aanvullende onderzoeken bestaan uit lumbaal vochtonderzoek, elektrofysiologisch nazicht en vooral beeldvorming.
Met recente beeldvormingtechnieken – kernzintomografie (MRI) van hersenen en ruggenmerg – kunnen de wittestofletsels in het licht gesteld worden. Deze hebben een vrij karakteristiek voorkomen bij MS. Het resultaat van dit onderzoek is echter niet voldoende specifiek en gevoelig om met zekerheid de diagnose van MS te bevestigen of uit te sluiten. Dit betekent dat het diagnostisch proces soms over verschillende maanden, soms over jaren, verloopt.

4. Wie kan MS krijgen?

De meeste mensen die Multiple Sclerose krijgen zijn tussen de 25 en 45 jaar oud.
Blanke mensen krijgen vaker MS dan gekleurde, vrouwen vaker dan mannen: van elke vijf mensen met MS zijn er drie vrouwen.
MS komt meer voor in landen met een gematigd, koel klimaat dan in warmere landen. Er zijn in Nederland bijvoorbeeld minder mensen met MS dan in Zweden, maar weer meer dan in Italië.
Soms is MS ook genetisch bepaald.

5. Behandelingen

5.1. Medicijnen

MS kan niet genezen worden. Maar er bestaan wel geneesmiddelen waarmee de vele klachten kunnen worden verlicht en geneesmiddelen waarmee opstoten van de ziekte kunnen worden afgeremd.
In wat volgt geven we een overzicht van de verschillende behandelingsmethoden. Vele hiervan zijn nog experimenteel en bovendien gebeurt constant onderzoek over nieuwe behandelingsmethoden.

a. Corticosteroïden
Corticosteroiden hebben een ontstekingsremmend effect. Ze zijn nog steeds de eerste behandeling bij acute opstoten, maar hun effect op langere duur is beperkt. Bovendien kan na verloop van tijd het effect verminderen.
Er bestaan verschillende opvattingen over de beste toedieningswijze en dosis. Omwille van de vele mogelijke bijwerkingen, vergen ze zeer stricte medische controle.

b. Immunomodulerende geneesmiddelen
Met immunomodulerende geneesmiddelen die inwerken op het immuunsysteem, tracht men de ontstaansmechanismen van MS te controleren. Deze geneesmiddelen kunnen niet de al aangebrachte beschadiging van het zenuwstelsel herstellen. Evenmin kunnen ze beletten dat er in de toekomst nog verdere beschadiging zal optreden. Maar ze kunnen wel bij de meeste MS-patiënten, vooral in de beginjaren van de ziekte, de ontstekingsreactie in het zenuwstelsel en zo de ziekteverschijnselen afremmen.
Ze blijken geen duidelijke invloed te hebben op het verloop van primair progressieve MS.
Omdat een behandeling met interferon of glatirameer-acetaat de ziekte wel afremt maar niet stopt, moet de patiënt zich toch verwachten aan het optreden van aanvallen en verdere achteruitgang. Wanneer over het verloop van een jaar het aantal aanvallen toeneemt of de achteruitgang versnelt in vergelijking met de jaren voordien, kan er reden zijn om de behandeling te veranderen of te stoppen.
Eén van de redenen van verminderd effect is het verschijnen in het bloed van antistoffen tegen interferon die de werking ervan zouden verminderen.
In de bijsluiters van de geneesmiddelen op basis van interferon en glatirameeracetaat wordt zwangerschap vermeld als een contra-indicatie. Bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordt effectieve anticonceptie aanbevolen, en bij zwangerschapswens of wanneer zwangerschap wordt vastgesteld, dient de behandeling te worden gestaakt.

Medicinale Marihuana:
Medicinale marihuana werkt als symptoombestrijder. Het neemt de misselijkheid weg tijdens chemotherapie bij kankerpatiënten en wordt gebruikt door mensen die aan MS, Aids, Glaucoom, Chronische pijnen, Crohn, Reuma en Migraine lijden. (Dit is slechts een kleine greep uit ziektebeelden waar Marihuana verlichting kan brengen).
De actieve bestanddelen zijn de zogeheten cannabinoïden, vooral het tetrahydrocannabinol (THC). Het kruid is in de loop van de jaren gepropagndeerd als middel dat de eetlust opwekt, de spieren ontspant, de geest scherpt, de stemming verbetert, kalmerend werkt, angst vermindert en pijn en misselijkheid bestrijdt.

5.2. Waar kan je MS behandelen?

In België zijn er verschillende Multiple Sclerose centra gevestigd. In Melsbroek, wat dicht gelegen is bij de luchthaven van Zaventem, ligt het Nationaal Multiple Sclerose Centrum. Hier in Limburg hebben we in Overpelt het MS- en Neurologisch Revalidatiecentrum.