De reuzenpanda

De reuzenpanda

Kennismaking met de reuzenpanda en beschrijving van zijn uiterlijk.

De reuzenpanda behoort tot de
afdeling: Gewervelden
klasse: Zoogdieren
orde: Carnivora
familie: Panda (Procyonidae)
soort: Reuzenpanda (Ailuropoda Melancleuda).

De naam reuzenpanda is vreemd. Hij is beslist geen reus, maar wel vergeleken met een ander dier: de kleine panda. Dit kleine katachtige dier leeft ook in de bergwouden van West - China.

De panda heeft een witte kop met zwarte oren, zwarte oogvlekken en een zwarte neus. Hij heeft een zwart lijf met een grote witte "luier". Als hij op vier poten staat is hij ongeveer 75 cm hoog. Als hij rechtop staat is hij 1.50m tot 1.75m.
Het gemiddelde gewicht van een panda is 120 kilo. Vrouwtjes zijn wat lichter in gewicht.
De maximum leeftijd is 15 jaar. In gevangenschap wordt hij 30 jaar.
Onder de voetzolen zit net zoals bij de ijsbeer huid voor grip tijdens het klimmen. De lange nagels kunnen in de poten teruggetrokken worden.
De panda heeft een staartje van 15-20 cm lang dat bedekt is met dik wit lang haar dat hem warm houdt. Hij hangt altijd omlaag, behalve als de panda poept. Hij gebruikt zijn staartje als borstel om geurstof uit een eronder gelegen klier te verspreiden. Zo laat hij andere panda's ruiken dat dit zijn gebied is.
De panda heeft veertig scherpe tanden en kiezen. Dat komt omdat hij oorspronkelijk een vleesetend dier is geweest.
De ronde, zwarte oorlelletjes kan hij vrij bewegen en hij kan daardoor heel goed horen. Dat is heel belangrijk want in de donkere bamboewouden is moeilijk iets te zien.
Vroeger dacht men dat panda's een heel goede neus hadden, maar dat is niet waar. In de dierentuin hebben ze ontdekt dat ze 10 minuten werk hebben om voedsel, dat verstopt is, te vinden.

Reuzenpanda's hebben iets bijzonders: een bot uitsteeksel 35 mm lang dat hij gebruikt als een "zesde vinger" het dient als een soort duim want ze kunnen er bamboescheuten mee beetpakken dwars in hun bek leggen en in een beweging de vlezige delen eraf trekken.

De leefomgeving van de reuzenpanda

De reuzenpanda is een eenzaam levende bewoner van de ondoordringbare bamboewouden op de berghellingen in Zuidwest China. Als ik het heel precies moet opschrijven, dan kan ik dat ook: vooral in de Qionglai-, Daxiangling-, Xiaoxiongling- en Lianggebergten in de provincie Sichuan; ook in het Mingebergte van de Qinling-keten in de provincie Shaanxi.
De reuzenpanda is in deze bergen volledig beschermd, en op het bestaan van de 'bei-shung', zoals de Chinezen hem noemen, is men erg trots.
Het leefgebied ligt op een hoogte van 2000-3500 meter boven de zeespiegel. Het klimaat is er koud en vochtig.

De panda beweegt zich door de dicht begroeide bamboewouden door de bamboe onderweg op te eten, zodat er een tunnel door het kreupelhout ontstaat. Gewoonlijk rust de panda uit in deze tunnel, maar op hete dagen komt hij tevoorschijn uit het kreupelhout en klimt in de top van een boom om te zonnen.
In de hoge bergen waar de panda woont, zijn er bijna geen dieren die het op hem voorzien hebben. Er zijn wel wolven en luipaarden, maar de panda komt die bijna nooit tegen in dit uitgestrekte gebied.
Omdat hij niet bang hoeft te zijn voor roofdieren, doet de panda vaak een dutje, loopt langzaam en heeft een vriendelijk karakter.

De reuzenpanda als bedreigde diersoort

De panda was in de westerse wereld niet bekend tot 1869. Het is niet zo gek dat hij zo laat ontdekt werd als je zijn leefgebied kent: het meest ongastvrije deel van de provincie Sichuan. Hier zijn bergen, met steile hellingen die bedekt zijn met drijfnatte bossen, tot 6000 meter hoogte waar eeuwige sneeuw ligt. De panda leeft weliswaar niet zo hoog, maar het is geen terrein waar een westerling zomaar op onderzoek uitgaat. Pas toen de Franse priester Armand David een huid in het huis van een Chinese dorpsbewoner ontdekte werd het onderzoeksterrein. De panda was natuurlijk al langer bekend bij de Chinezen in het gebied waar hij voorkomt. De eerste (onterechte) gedachte van de wetenschappers uit die tijd was dat het dier verwant moest zijn met de kleine panda (eerder die eeuw ontdekt) en de wasbeer. In 1928 kwam er een speciale expeditie om een panda te schieten. Vanaf 1936 begon er een mode om panda's te vangen voor de dierentuinen. Gelukkig is de panda nu volledig beschermd. Toch zijn er nog maar 900 panda over in de wereld waarvan 80 in de dierentuinen.
Het grootste probleem wat de panda bedreigd is het geregeld uitsterven van de bamboebossen. Ongeveer elke 50 jaar gaan grote oppervlakten bamboebos tegelijkertijd bloeien en vruchtenzetten en sterven vervolgens af. De laatste keer trad dit fenomeen in 1983 op. De panda's verhongeren dan, omdat ze de door mensen bewoonde gebieden en landbouwgrond niet kunnen passeren om naar andere bamboebossen te gaan.
Ik hoop dat als het bamboebos weer uitsterft in ongeveer 2025 dat er een methode bekend is om de panda op tijd over te brengen naar het vruchtbare bos!!!

Gedrag

Voeding

Panda's eten bijna niets anders dan bamboe. Bamboebladeren, jonge bamboescheuten en bamboestengels. Er bestaan meer dan 1000 soorten bamboe. De panda eet ongeveer 30 soorten. Met hun sterke gebit malen ze de taaie stokken moeiteloos fijn.

Omdat dit voedsel zo taai is hebben panda's extra kaakspieren ontwikkeld. Als de panda eet dan gaat hij er meestal bij zitten, wat beren niet kunnen. Planten zijn moeilijk te verteren, vooral als er veel hout in zit zoals bij bamboe. De darmen van de reuzenpanda zijn niet veel langer dan die van ons. Daardoor wordt maar een klein deel van het voedsel uit de bamboe opgenomen. Dus als je wat wilt binnen krijgen moet je veel eten. En dat doet de panda. Kilo's op een dag, uren lang. Vaak is de panda 16 uur per dag aan het eten en werkt zo minstens tien, soms wel veertig kilo bamboe naar binnen.
Dus moet de panda ook vaak poepen. De panda poept zo'n 5 tot 6 keer per dag. Hun poep ruikt niet vies omdat hun plantaardig voedsel snel verteerd. De drollen zijn groen en hebben een langwerpige ronde vorm, ze hebben een aangename bitterzoete geur. Als de poep vies ruikt of een andere vorm heeft dan is dat een teken dat de panda ziek is.

Voortplanting

Panda's planten zich maar langzaam voort. Vanaf hun 6e jaar krijgen vrouwtjes eens in de drie jaar één jong. De mannetjes en de vrouwtjes komen alleen bij elkaar om te paren, na de paring gaat het mannetje weer zijn eigen gang. De moeder voedt het jong alleen op. De moeder panda is ongeveer 5 maanden zwanger. Dan wordt het jong geboren: kaal, blind en met een opvallend lange staart. Bij de geboorte weegt het jong maar 100 gram. Na tien dagen is de baby vier keer zo zwaar en er is al een donzig vachtje te zien.

Na 2 maanden zijn de oogjes open en als hij 4 maanden oud is krijgt de panda tandjes. En een maand daarna knabbelt hij al op zijn eerste stukje bamboe. Als de panda 1½ jaar oud is gaat hij bij zijn moeder weg, zelf en alleen het grote bamboebos in.

Vijanden

De mens is een van de grootste vijanden van de panda, ze komen meestal in vallen van stropers die andere dieren willen vangen. De mens vernietigt ook het bos waarin de Panda woont, waardoor de panda in grote problemen komt: hij krijgt honger (hoe dat komt schrijf ik in het volgende hoofdstuk). Jonge en zwakke panda's hebben ook dieren als vijand: sneeuwpanter, luipaard en de wilde hond. Ze zijn niet erg snel, maar ze kunnen wel gemeen bijten. Het liefst klimmen ze in de eerste de beste boom tot het gevaar voorbij is.

Bronvermelding

Cook, S. ; vert. W. Oorthuizen. Als je goed kijkt naar beren en panda's. 1977.

Handboek van de world wildlife rangers junioren. Wereld Natuur Fonds (Nederland). 1974 - 1977

Nakagawa, D. en J. Nanao ; vert. A. Runia. Het leven van de panda (Natuur Dichtbij). Z. jr.

Rangerpaspoort. Wereld Natuur Fonds, 1995.

Reuzenpanda. (kaart 19) uit de serie 'de fascinerende dierenwereld'.

Sitwell, N. e.a. Hoeveel zijn er nog over? : bedreigde dieren, planten en biotopen, 1974.

Tam Tam: Jeugdblad van het Wereld Natuur Fonds, 1998, nr.5 (mei)