Alzheimer

*Wat is dementie? Dementie is een syndroom, dat wil zeggen dat er verschillende verschijnselen, vaak in een vaste combinatie, optreden. Vooral veel ouderen krijgen last van dementie. Iemand die dement is heeft problemen met zijn geheugen. Hij kan bijvoorbeeld dingen moeilijk onthouden, krijgt problemen met alledaagse dingen en kan een persoonsverandering ondergaan. Dementie is in het beginstadium moeilijk te ontdekken. Omdat vergeetachtigheid bij het ouder worden hoort, een dementerende vaak ontkent dat hij de ziekte heeft en het probeert te verdoezelen gaan er vaak jaren overheen voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Dementie is er in vele vormen en ziektes. Geen een dementerende is dezelfde. Er zijn wel een paar vaste vormen waarnaar mensen kunnen worden ingedeeld. De meest voorkomende zijn de ziekte van Alzheimer en Multi-infarctdementie. Ik ga het verder hebben over Alzheimer, waar het bij bijna 50% van alle dementiegevallen om gaat.

*Wat is Alzheimer? Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Bij de ziekte gaan in bepaalde delen van de hersenen vele cellen verloren, waardoor functies, voornamelijk rond het geheugen, uit kunnen. Sommige hersencellen ondergaan bepaalde veranderingen en gaan samenklonteren tot een soort “plaque”. Veel gedegenereerde zenuweinden raken totaal verstrengeld met elkaar. Het denkcentrum van de hersenen wordt kleiner en er ontstaan lege plekken (zie plaatje). In de hersenen van Alzheimer-patiënten ontstaat er bovendien een tekort aan bepaalde chemische stoffen (acetylcholine en somatostatine) die nodig zijn voor het overdragen van gegevens. Daardoor kunnen zenuwcellen niet meer goed met elkaar communiceren.

*Wat zijn de symptomen? De symptomen die het meest voorkomen, niet alleen bij Alzheimer maar bij alle vormen van dementie, zijn: - Verlies van taalvermogens; bijv. woorden niet kunnen onthouden - Problemen met abstract denken - Niet goed een oordeel kunnen vellen - Niet weten waar je bent of hoe je daar gekomen bent - Wisselende stemming en gedrag - Veranderingen in de persoonlijkheid - Verwarring over alledaagse dingen

*Wat is de oorzaak? Er is nog geen oorzaak bekend. Er wordt wetenschappelijk onderzoek verricht naar mogelijke oorzaken, zoals hersenschade, chemische gebreken, chronische vergiftiging, virussen en afwijkingen in het natuurlijk afweersysteem. De ziekte van Alzheimer kan alleen definitief worden vastgesteld nadat de patiënt overleden is. Dit gebeurt door een onderzoek van het hersenweefsel. In 30% van de onderzoeken is er een andere diagnose.

*Wat zijn de gevolgen? Alzheimer is niet dodelijk, maar het verlaagt wel de weerstand. Je krijgt bijv. veel sneller longontsteking. Iemand kan, met de goede verzorging, nog wel 20 jaar doorleven. Wel treedt er steeds meer geheugenverlies op. Normale dingen worden ineens vreemd en de zieke kan andere mensen niet herkennen of plaatsen. Soms kan hij een zin niet meer afmaken of wordt hij vreselijk achterdochtig. Hoe langer de ziekte duurt, des te meer geheugenverlies er optreed. Er kan een totale persoonsverandering plaatsvinden, beslissingen nemen wordt zo goed als onmogelijk en het oriëntatievermogen valt vaak ook (gedeeltelijk) weg. Dingen die kort geleden gebeurd zijn worden vergeten en dingen uit het verre verleden komen ineens weer naar boven, waardoor sommige zieken zich weer als kleine kinderen gaan gedragen.

*Hoe is het ziekteverloop? De ziekte van Alzheimer is in te delen in 3 stadia: -1e stadium: Geheugenverlies
Vergeetachtigheid, desoriëntatie, verandering van persoonlijkheid en vermindering van het reactievermogen zijn de eerst optredende symptomen. Verder lusteloosheid, minder spontaniteit en trager leren. Spraak en begrip verslechteren en dit kan pijnlijke situaties opleveren. Mensen met Alzheimer ontkennen vaak dat ze de ziekte hebben en zo gauw zij zich er bewust van zijn treden depressieviteit, irritatie en onrust op. -2e stadium: Geestelijke invaliditeit
In dit stadium is echt duidelijk dat iemand dement is. Het korte termijngeheugen werkt niet goed, terwijl herinneringen uit een ver verleden wel duidelijk zijn. Zieken vergeten data, de tijd van de dag of het seizoen. Ze kunnen zelf woorden gaan verzinnen en hebben met het herkennen van mensen. -3e stadium: Volledige afhankelijkheid
Slaapstoornissen, hallucineren en slaapwandelen komen veel voor in dit stadium. De lichamelijke problemen verergeren de geestelijke: sommige patiënten kunnen niet meer kauwen of slikken, er kunnen ademhalingsproblemen optreden en de vatbaarheid voor infecties is veel groter dan normaal.

*Hoe kun je het krijgen? Alzheimer komt zoals alle vormen van dementie vooral voor bij mensen die ouder zijn dan 70 jaar. Hoe je Alzheimer precies kunt krijgen is nog onbekend, omdat de oorzaak van de ziekte ook nog onbekend is. Eerst dacht men dat het door aderverkalking in de hersenen kwam, maar later is gebleken dat dit niets met de ziekte te maken heeft, omdat ook mensen zonder aderverkalking Alzheimer kregen. De ziekte is in principe ook niet erfelijk, alleen in families waar ook op veel jongere leeftijd dementie voorkomt, zoals de Ziekte van Pick, zou het erfelijk kunnen zijn, dit wordt nog onderzocht. Mogelijke oorzaken zijn wel een te veel aan aluminium of een te kort aan zink in het lichaam. Verder is er nog een theorie over een bepaald soort langzaam groeiend virus dat zich in de hersenen zou kunnen ‘nestelen’ en zo de ziekte veroorzaken, maar ook dit is dus niet zeker, omdat voor geen van de theorieën bewijzen zijn geleverd.

Hoe is het ontdekt? De ziekte is in 1906 ontdekt door de Duitse zenuwarts Alois Alzheimer, naar hem is de ziekte ook vernoemd. Hij heeft jarenlang onderzoek gedaan naar dementie en geheugenverlies. Door hersenen van mensen met ongeveer dezelfde symptomen na hun dood te onderzoeken ontdekte hij dat bepaalde delen sterk verkleind waren of zelfs ontbraken. Hij heeft alle symptomen en de ontbrekende delen beschreven en dit is later de ziekte van Alzheimer genoemd.

*Wat is er aan te doen? Op dit moment zijn er nog geen algemene medicijnen of behandelingen tegen de ziekte, er valt weinig aan te doen, behalve structuur aanbrengen in alles wat de zieke, omdat hij zo beter alledaagse dingen kan onthouden en door het ritme minder last heeft van zijn ziekte. Voor sommigen kan het medicijn Exelon (rivastigmine) Novartis in de beginfase van de ziekte ervoor zorgen dat de zieke minder snel achteruit gaat, maar de ziekte kan hooguit met een half jaar vertraagd worden en het medicijn werkt bij lang niet alle mensen. Wel zijn er alternatieve artsen en medicijnen die er iets aan zouden kunnen doen, maar daarvan is nog niet bewezen dat ze ook echt werken.

*Hoe ga je om met mensen met Alzheimer? Omdat 1 op de 3 mensen zelf Alzheimer heeft/krijgt of iemand in zijn naaste omgeving heeft met de ziekte, zal ik hieronder nog wat tips geven over het omgaan met mensen met Alzheimer en dementie in het algemeen: - Praat niet harder dan gewoonlijk, iemand die dement is hoeft niet gelijk doof te zijn. - Doe geen 2 dingen tegelijk, dan weet de dementerende niet meer waar hij zijn aandacht op moet richten. - Praat in korte, duidelijke zinnen en stel geen dubbele vragen. - Het kan even duren voordat je antwoord krijgt, wordt niet ongeduldig, daardoor wordt de dementerende opgejaagd en wordt het nog moeilijker een antwoord te geven. - Praat niet teveel over dingen die kortgeleden zijn gebeurd, maar meer over wat nu gebeurd of in het (verre) verleden gebeurd is. - Bedenk dat voor een dementerende het gezelschap en de aandacht vaak belangrijker is dan iets zeggen.