Acupuntuur

INLEIDING

Er zijn verschillende soorten geneeswijzen. Een van die geneeswijzen is een alternatieve geneeswijze. Dit verslag gaat over een alternatieve geneeswijze, namelijk acupunctuur. Acupunctuur is een onderdeel van de Oosterse geneeskunde. Het energetisch evenwicht van de mens wordt beïnvloed door het behandelen van bepaalde punten op de huid of de slijmvliezen. De acupunctuur biedt daarbij mogelijkheden zowel op diagnostisch gebied als op therapeutisch gebied. In het Westen is acupunctuur vooral bekend geworden en daarom probeerde men deze geneeswijze te benaderen met westerse begrippen.

Er zijn twee stromingen ontstaan in de acupunctuur. De eerste stroming is de traditionele, oude filosofische met de daaraan verbonden empirische onderzoeksmethoden en behandelingsmethoden. De andere stroom is een soort geavanceerde acupunctuur. Bij de laatst genoemde acupunctuur is er de laatste 10 jaar speciale apparaten ontwikkeld voor een nieuwe vorm van acupunctuur. Enkele daarvan zijn bijvoorbeeld elektroacupunctuur, laserstraalacupunctuur en neusacupunctuur. In dit verslag zullen we het voornamelijk hebben over de eerste stroming.

In dit verslag wordt het volgende behandeld over de acupunctuur:

- de geschiedenis

- de filosofie

- de diagnose

- de therapie

- de instrumenten

- de kosten

- de gezondheidsschade


Onze onderzoeksvraag in dit verslag luidt:

Is acupunctuur over het algemeen een goede geneeswijze?

De geschiedenis

Volgens de legende is de methode ontdekt door een soldaat die al jaren aan een ziekte leed. Toen hij op het slagveld door een pijl werd getroffen, genas hij van die ziekte. De Chinezen zagen dit als gegeven en gingen een geneeskunst ontwikkelen gebaseerd op het prikken met scherpe voorwerpen op zorgvuldig gekozen plaatsen op het lichaam. Dat was het begin van de ontwikkeling van de acupunctuur. Er waren ook opvattingen op papier gezet. De eerste geschriften over acupunctuur zijn ongeveer 1500 voor Christus gevonden. Nei Tsjing is een boek uit die tijd. Daarin wordt gesproken over keizer Hoeang Ti en zijn eerste minister Tsji Po die de problemen rondom ziekte en gezondheid bespreken. Hierin speelt de naaldengeneeskunde een belangrijke rol.

Eeuwenlang was acupunctuur de enige geneeswijze in China. Pas na de opiumoorlog van 1839 tot 1842 stichtte de Oost-Indische Compagnie ziekenhuizen in Kanton en Macau. Dat was de eerste kennismaking met de westerse geneeskunde in China. Tijdens het Kwomintang-stelsel (nationalistische en socialistische partij die werd gesticht na de val van het Chinese keizerrijk door Soen Yat-Sen en kwam later onder leiding van Tsjang Kai-Sjek) kreeg de westerse geneeskunde zelfs voorrang boven de acupunctuur. Maar met de overwinning van Mao Zedong in 1949 kwam de acupunctuur weer in het centrum van de belangstelling.

Acupunctuur staat bekend als oosterse geneeskunde uit China. Maar ook in Egypte, Japan, India, Tibet, Ceyclon en bij de Bantoe zijn er geschriften gevonden die wijzen op de geneeskunde. In Noord-Amerika en bij de Eskimo’s zijn er bovendien ook naalden gevonden die mogelijk dienden voor de geneeswijze.

In de zeventiende eeuw werden de eerste geschriften in Europa geschreven over acupunctuur. De eerste werd gemaakt door de Franse Jezuïetenmissionaris (volgeling van Jezus) Harvieu. Het boek heet “Les secrets de la médecine chinoise waarin de Chinese polsdiagnostiek is beschreven. Ook werden er door Hollanders boeken over de acupunctuur geschreven. Door de Hollandse kooplieden kreeg de acupunctuur zelfs zijn bekendheid in Europa. Zij waren bovendien de enige die, via het eiland Decima, in contact kwamen met oosterse geneeskunde. Zo is er bijvoorbeeld in 1683 de boek Anoenitatum Exoticarum verschenen, geschreven door Willem Ten Rijen. Maar deze en een paar andere geschriften werden niet geaccepteerd door de officiële natuurwetenschappelijke artsen. Ondanks dat zijn er in alle westerse landen klinieken, poliklinieken, opleidingen en organisaties op het gebied van acupunctuur gevestigd. De basis daarvoor is gelegd in 1939 en 1959. In 1939 werd het boek L’acupuncture chinoise gepubliceerd door Soulié de Morant en in 1959 werd in Duitsland het boek Die Akupunktuur, eine Ordnungstherapie door Bachmann gepubliceerd. Deze twee geschriften waren de basis voor de huidige belangstelling voor de acupunctuur.

Filosofie

In de acupunctuur is evenwicht het basisprincipe. In de mens is de levensenergie werkzaam die Tsji wordt genoemd. Daarin zijn twee kanten te onderscheiden: yin en yang. Yin is de negatieve pool met eigenschappen als passief, donker, vrouwelijk, ontvangend, chronisch en gevolg. Er zijn ook ‘yinorganen’. Dit zijn de parenchymateuze organen: hart, longen, lever, milt, nier en ‘de meester van het hart’. Met het laatstgenoemde orgaan wordt de bloedsomloop, bloeddruk, pericard en geheugen bedoeld. Ook regelt het de samenstelling van het bloed.

Yang is de positieve pool met eigenschappen als actief, licht, mannelijk, de zon, het scheppende, het acute en de oorzaak. Dan heeft yang, net zoals yin, ook zijn eigen organen. Dit zijn de holle organen: dunne darm, dikke darm, galblaas, maag, blaas en de ‘drievoudige verwarmer’. Onder de drievoudige verwarmer wordt een orgaanwerking die te maken heeft met de energiefunctie van de ademhaling, de spijsvertering en de voortplantingsorganen bedoeld.

Tsji is al vanaf de geboorte aanwezig en wordt aangevuld met lucht via de ademhaling de, de spijsvertering en via de interseksuele energie die vrij komt bij het vrijen. Maar deze verzamelde energie is onzuiver en moet worden gereinigd tot zuivere energie. Dit gebeurt in de parenchymateuze organen (yin). Zo worden yin en yang in het menselijk lichaam in stand gehouden. Bij een tekort of een teveel aan één van de twee polen wordt de mens ziek.

Tsji circuleert in het lichaam door onzichtbare kanalen, de meridianen. De mens heeft eenenzeventig meridianen. Daarvan zijn er zes yin- en zes yangmeridianen. Die meridianen corresponderen met de bijbehorende organen. Dus de yinmeridianen met het hart, de longen, lever, milt, nier en meester van het hart en de yangorganen met de dikke darm, maag, dunne darm, urineblaas, galblaas en drievoudige verwarmer. Een meridiaan begint of eindigt altijd aan een hand of een voet. Het eindpunt van de ene meridiaan ligt vlak bij het eindpunt van de andere meridiaan. Zo is het mogelijk dat tsji door het hele lichaam kan stromen. In vierentwintig uur heeft het alle meridianen doorlopen.

Naast de besproken hoofdmeridianen zijn er ook nog de conceptie- en de gouverneurmeridiaan. Hiervan zijn er in totaal acht. De banen lopen vanaf het stuitbeen, via de meridiaanlijn, naar respectievelijk over de voor- en achterkant van het lichaam naar de onder- en bovenlip. Verder zijn er nog op elke lichaamshelft zes extra wondermeridianen. Deze functioneren als er storingen optreden in de hoofdmeridianen. Dan zijn er nog de nevenmeridianen, die een yin- en yangmeridiaan met elkaar verbinden, en de spiermeridianen, die functioneren met huid- en spierfuncties.

Op de meridianen liggen punten die variëren in aantal. Zo liggen er bijvoorbeeld op de hartmeridiaan negen en op de maagmeridiaan vijfenveertig punten. Om al die punten te onthouden gaf men ze nummers. Nu zijn er ruim 950 punten beschreven, maar door onderzoek wordt dit aantal steeds groter. De punten zijn ongeveer twee millimeter in doorsnede en liggen op uiteenlopende dieptes onder de huid. Ze kunnen voor twee dingen gebruikt worden: diagnose en therapie. De diagnose kan worden gesteld doordat de patiënt een specifieke pijnlijke plaats aanwijst, die correspondeert met een inwendig orgaan.

Therapeutisch zijn de punten van belang ten gevolge van het toe- en afvoeren van de levensenergie. Voor geoefende acupuncturisten is er een heel klein elastisch knobbeltje voelbaar in de spier. Sommige acupuncturisten gebruiken een soort puntzoeker. Dat is een instrument dat de elektrische huidweerstand meet. De weerstand boven de acupunctuurpunten zou lager zijn dan die van de omgeving.

Dit zou duidelijker moeten worden gemaakt doordat er een lampje gaat branden of doordat er een pieptoon te horen is. Een nadeel van deze methode is dat de weerstand tijdens het meten steeds verandert door de op de huid uitgeoefende druk. Een methode waarbij er geen contact wordt gemaakt met de huid is de Mardice-Methode. Hier wordt gebruik gemaakt van een soort airocap die, op een afstand van minder dan tien centimeter, verschillen in weerstand zou moeten kunnen detecteren. Maar de betrouwbaarheid van deze methode en de puntzoeker staan nog steeds ter discussie.

Er zijn dus ruim meer dan 950 acupunctuurpunten. In de Chinese medische werken worden er de volgende belangrijke groepen van beschreven:

1) Alarmpunt (mo-punt): Dit punt komt in ieder meridiaan voor. Wanner het desbetreffende orgaan in functie verstoord raakt, slaan de punten alarm. Dit uit zich in pijn bij drukuitoefeningen. Door middel van punctering bij deze punten wordt er resultaat geboekt.

2) Begin- en eindpunten van de meridiaan: Door toevoer van energie van deze punten kan er een algemene harmonisatie van het lichaam ontstaan.

3) Stimulatie- en sedatiepunt (respectievelijk toevoer en afvoer van energie): Dit zijn de belangrijkste punten op de meridiaan. Ze brengen het verstoorde lichaamsdeel weer in evenwicht.

4) Bronpunt (jüan-punt): Dit punt is op elke meridiaan aanwezig en versterkt de invloed van het stimulatie- en sedatiepunt van die meridiaan.

5) Doorgangspunt (lo-punt): Dit punt is van invloed op de energie-uitwisseling tussen twee functioneel met elkaar verbonden meridianen.

6) Toestemmingspunt (jü-punt): Deze ligt op de blaasmeridiaan. Ieder orgaan heeft een toestemmingspunt op deze meridiaan en worden gebruikt om de desbetreffende organen te activeren.

7) Appendixpunt: dit zijn de speciale punten die gebruikt worden bij bepaalde aandoeningen.

8) Reüniepunten: Deze liggen op de kruisingen van meridianen.

9) Kardinaalpunten: Deze punten hebben bijzonder veel invloed op de energiestroom.

De acupunctuurwetten

De acupunctuurpunten komen bij mensen en bij dieren voor. Hierdoor bestaat hetzelfde opvatting bij dieren dat stimulatie en sedatie het ziekteproces kunnen beïnvloeden.

Er zijn vijf wetten in de acupunctuurbehandeling: de moeder-zoonwet, de man-vrouw-wet, de middag-en-middernachtwet, de gast-en-gastheerwet en de wet van de vijf elementen. De vijf elementen zijn aarde, water, metaal, vuur en hout. Dit zijn de factoren waar volgens de traditionele Chinese wereldbeschouwing de wereld uit is verdeeld. De samenhang tussen deze elementen is als volgt weer te geven: als hout verbrandt is er vuur, als het vuur gedoofd is, blijf er as over, dit is aarde. In de aarde worden metalen gevormd. Gesmolten metalen lijken op water en water is nodig voor de groei van bomen. De vijf elementen beïnvloeden dus elkaar. Elk element heeft zijn eigen speciale eigenschappen. Bijvoorbeeld hout is het element van de lente, maar ook van de wind. Zo kunnen alle vijf de elementen in verband worden gebracht met smaaksoorten, seizoenen, zintuigen, kleuren, enzovoorts. Dit alles is te zien in het volgende schema.

HoutVuurAardeMetaalWater

OrganenLeverHartMiltLongenNieren

IngewandenGalblaasDunne darmMaagDikke darmBlaas

ZintuigZichtTastSmaakGeurGehoor

LichaamsdeelSpierenBloedvatenBindweefselHuid/haarBot

ZintuigOgenOnderhuidTongNeusOren

SentimentWoedeVreugdeBezorgdheidVerdrietAngst

ConnectieHersenenHartEndo systeemSlijmvliezenTanden

KlankSchreeuwenLachenZingenHuilenKreunen

KleurGroenRoodGeelWitZwart

SmaakZuurBitterZoetPikantZout

KlimaatWindWarmteVochtDroogteKoude

LeeftijdGeboortePuberteitVolwassenBejaardDood

SeizoenLenteZomerNazomerHerfstWinter

LichaamsgeurStinktGeschroeidZoetigVlezigVerrot

GranenTarweRijstMaïsHaverPeulvruchten

PlaneetJupiterMarsSaturnusVenusMercurius

TalentSpiritueelInspiratieIntellectueelVitaalWilskracht

FruitPruimAbrikoosDadelPerzikWalnoot

De andere yin- en yang organen behoren ook tot de verschillende elementen. Dit wordt duidelijk gemaakt als de vijf elementen in een kring worden geplaatst. In de onderstaande tekeningen is dat gebeurd. De linker tekening is de gezond makende cirkel, genaamd sjeng-cyclus. De rechter is de tekening die de ziekte veroorzaakt, de ko-cyclus.

De diagnose

In de klassieke acupunctuur is de belangrijkste diagnose te vinden in de sfymologie of de leer van de pols. Aan elke arteria radialis zijn 6 polsgolven en die polsgolven worden onderscheiden in 3 oppervlakkige en 3 diepe. Elk golf komt overeen met een bepaald orgaan. Als de onderzoeker met zijn middelste drie vingertoppen op de rechter arteria radialis houdt, dan voelt de onderzoeker de drievoudige warmer met zijn ringvinger, de maag met zijn middelvinger en met zijn wijsvinger voelt hij de dikke darm. Als de onderzoeker wat harder drukt dan voelt hij met zijn ringvinger de meester van het hart, met zijn middelvinger de milt, en met zijn wijsvinger de long. Doet de onderzoeker dit met de linker arteria radialis, dan voelt de onderzoeker de nieren, de lever, en het hart, en als hij harder drukt dan voelt hij de blaas, de galblaas, en de dunne darm.

De oppervlakkige organen zijn de yangorganen en de diepe organen zijn de yinorganen. Volgens een persoon genaamd Bachmann (1976) wijst de oppervlakkige pols op de spanning van de wand van de arterie, en de diepe pols op de bloeddruk. Er zijn dus 12 polsgolven te voelen aan beide polsen. Elk polsgolf wordt in de klassieke leer onderverdeeld in 28 kwaliteiten. Dat betekent dat men aan elke arteriae radiales ongeveer 300 karakteristieken kan waarnemen. Deze gegevens worden uitgelegd wat betreft het al dan niet verstoorde yin-yang-evenwicht.

Allerlei factoren van de pols zijn bij de verklaring belangrijk. Als men denkt dat er een yinziekte aanwezig is dan zal men eerst de rechter arteria radialis voelen, omdat deze pols meer de yintoestanden weergeeft. Men moet ook rekening houden met het tijd van het jaar. Zo is bijvoorbeeld de polsgolf die overeenkomt met de longen sterk in de herfst en de polsgolf die overeenkomt met de dunne darm sterk in de zomer. De polsgolf van de urineblaas zal anders aanvoelen als men juist geplast heeft dan wanneer men plast als de blaas in volle toestand is. Ook de windrichting, het klimaat, het sterrenbeeld en het temperament hebben te maken met de polsdiagnose.

Als men de pols gaat voelen krijgt men een indruk van hoe het orgaan er aan toe gaat. Men bekijkt niet alleen de klachten, maar men zoekt naar een algemeen beeld van de zieke mens. De acupuncturist bekijkt en behandelt dan ook de gehele mens. Wat het meest opvalt voor een westerse medicus, is het feit dat de diagnosticus uitspraken kan doen over de doorgemaakte ziekten door middel van gegevens. Bovendien kan hij aandoeningen diagnosticeren waarvan noch voor de patiënt noch voor de westerse arts symptomen merkbaar zijn. Deze situatie geeft aan de acupunctuur de mogelijkheid een preventieve geneeskunde te zijn. Dit was in het oude China te zien, want de acupuncturist werd betaald als zijn patiënten gezond bleef. Als ze ziek bleven werd de acupuncturist niet betaald.

Het is opgemerkt dat er meer dan 12 organen en lichaamsdelen aangetast kunnen worden door ziekten. Al deze aandoeningen uiten zich echter in de 12 meridianen en polsgolven die erbij horen. Men zoekt hiervoor in de embryologische concepten voor deze verklaring.

Bij de diagnose wordt door sommige acupuncturisten gebruik gemaakt van de akabane-test. Een dunne moksa-stick wordt op enige millimeters boven een nagelpunt (beginpunt of eindpunt van een meridiaan) heen en weer bewogen. De patiënt voelt de pijn na een aantal keren. Dit aantal geeft het energieniveau aan in de meridiaan.

Behalve de polsdiagnose, die 5 tot 15 minuten duurt, haalt men ook gegevens uit de anamnese en het algemeen lichamelijke onderzoek. De traditionele Chinese diagnose is hierbij vooral belangrijk. Men veronderstelt dat de toestand van de inwendige organen kan worden gezien op de tong, op de nagels, in de ogen en in het gezicht. Bij het vaststellen van de diagnose speelt ook de lichaamsgeuren een belangrijke rol. Bij lichamelijk onderzoek zijn ook de alarmpunten belangrijk.

Deze gegevens worden allemaal gezien als facetten van de totale mens.

De therapie

Als men in de diagnose genoeg informatie heeft verzameld kan men beginnen aan de therapie. Het doel van de therapie is het herstellen van de harmonie tussen yin en yang. Dit doet men door een of meer naalden op zorgvuldige gekozen acupunctuurpunten te plaatsen. Door deze methode kan men de verstoorde harmonie in het lichaam herstellen. Als er een tekort aan energie is wordt het stimulatiepunt op de meridiaan geprikt; de naald wordt rondgedraaid naar rechts en het wordt snel en kort door de huid gestoken. Als er teveel energie is wordt het sederingspunt geprikt en wordt de naald met tussenpozen verder in de huid gestoken. Dit zou, evenals het naar links rondgedraaid zou zijn een kalmerend effect hebben. Als je prikt tegen de energiestroom in, heeft het een kalmerend effect, prikken met de energiestroom mee krijgt een stimulerend effect. De naalden kunnen ook verwarmd worden of elektrisch gestimuleerd.

Om de goede plaatsen te vinden van de verschillende punten die liggen op een meridiaan, gebruikt men een individuele afstandsmaat genaamd tsou. Een tsou is de afstand tussen de twee gewrichtsspleten van het middelste kootje van de middelvinger, bij de man is het de linker en bij de vrouw is het de rechter.

Bij het vinden van de punten heb je iemand nodig die veel van de anatomie weet en die veel ervaring heeft. Als de plaats is bepaald wordt het naald ingebracht. Dit moet snel gebeuren en meestal loodrecht op de huid. Het gebeurt soms onder een hoek van 45 graden (borstkas) of onder een hoek van 15 graden (in het gezicht, hoofd en hals). Bij het vinden van de goede plaats van het punt is de houding van de patiënt zeer belangrijk als men de naald inbrengt. Hiervoor zijn allerlei voorschriften. Hoelang een naald in het lichaam blijft varieert. Het kan secondes duren maar ook uren. In de klassieke acupunctuur hangt het af van de tijd waarin de pols weer normaal wordt. Het aantal naalden dat gebruikt wordt hangt af van de acupuncturist en de ziekte. Het kunnen er een zijn maar ook tientallen maar het liefst zo weinig mogelijk.

De patiënt wordt tijdens de prik geadviseerd om te hoesten of uit te ademen omdat het dan minder pijn doet bij het inbrengen van de naald. De patiënt krijgt dan meestal een doof gevoel of tintelingen en een bittere of zure smaak. Dit wordt the chi. Er zijn zelden mensen die klagen over pijn.

De moksabehandeling

Een tweede mogelijk van therapie is een therapie met het gebruik van moxa. Moxa is een kruid, de Echte bijvoet (Artemisia vulgaris), dat op de naalden wordt gezet en dan wordt aangestoken. De brandende moksa wordt soms in andere gevallen ook op het acupunctuurpunt gelegd. Soms leggen ze het direct op de huid, en soms op een schijfje, bijvoorbeeld gember. Het doel hiervan is, is dat het desbetreffende punt warm wordt, zonder dat de huid te warm wordt. Dit heeft een goed effect op de inwendige organen. Er zijn technieken ontwikkeld om de punten te stimuleren en te kalmeren. Bij een combinatie van Artemisia vulgaris met knoflook, gember of zout ontstaan speciale behandelingsmogelijkheden.

De acumassage

Een derde mogelijkheid van therapie is een behandeling door middel van een massage. De punten worden met de vinger gemasseerd die toegang vormen tot het verstoorde yin-yang-evenwicht. Bij punten vlak bij het oog of vlakbij bij de grote bloedvaten, is acumassage aangewezen omdat het gebruik van naalden op die punten gevaarlijk is.

De instrumenten bij de therapie

Naalden

De instrumenten in de acupunctuur zijn zeer bescheiden. Er zijn oorspronkelijk 9 soorten naalden die gedeeltelijk ook in de chirurgie worden gebruikt.

Nu worden er tegenwoordig stalen naalden gebruikt, genaamd hao tjen naalden. Het handvatje van de naald is een ander soort metaal dan het scherpe deel van de metaal. Sommige westerse acupuncturisten gebruiken gouden en zilveren naalden. De gouden naald zou een stimulerende werking geven en de zilveren een kalmerende werking. Bij het oor zou het omgekeerd zijn. Naalden die van edelmetaal zijn is volgens sommigen een voordeel, omdat ze niet gedesinfecteerd hoeven te worden. Andere naalden moeten wel gedesinfecteerd worden. De lengte van de naalden variëren van minder dan 1 centimeter tot 40 centimeter.

Plum-blossom-therapie

Bij kinderen gebruikt men soms de huidnaald. Dit ziet eruit als een soort hamertje waarin 5 tot 8 naaldjes aanzitten. Deze naaldjes gaan dan wel door de huid maar niet in het onderliggende weefsel. Het gebruik van een huidnaald wordt plum-blossom-therapie genoemd.

Magneetpleisters

In de magneet- of magneto-therapie wordt gebruik gemaakt van magneetpleisters. Deze behandeling is betrekkelijk nieuw en de mensen kunnen dit zelf doen door die pleisters waar magneten aan zitten te plakken op bepaalde acupunctuurpunten uit de klassieke acupunctuur. Het voordeel van de behandeling met magneetpleisters is dat het goedkoop, makkelijk, pijnloos en veilig is.

Laserstraalacupunctuur

In deze therapie wordt in plaats van naalden of elektroden gebruik gemaakt van een laserstraal. Men gebruikt dan de heliumneon laser en de gallium-arseen laser. De gallium-arseen laser is een infraroodlaser met een onzichtbare stralenbundel. De diepte dat de laserbundel kan doordringen hangt af van de golflengte, het vermogen en de tijdsduur van de inwerking. De laserstraal heeft een harmoniserende werking op de acupunctuurpunten.

Laserstraalacupunctuur is ongevaarlijk, levert geen infectiegevaar op en is pijnloos, hetgeen voor de kinderen vooral fijn is. Het indicatiegebied ligt verder vooral op het gebied van de acute aandoeningen zoals posttraumatische letsels.

De kosten

Als je een eerste behandeling raadpleegt kost het ongeveer 75,- tot 100,-, en als je daarna nog verder behandelingen wilt dan kost het 50,- tot 75,-.

Als je wordt behandeld door je eigen huisarts dan wordt het vergoed door het ziekenfonds, en als het niet je eigen huisarts is, dan wordt het meestal vergoed door het ziekenfonds als je lid bent van een zogenaamd aanvullingsfonds. De vergoeding heeft wel een bepaalde limiet, dus je moet rekening houden met het  bepaald bedrag en het aantal behandelingen.

De meeste particuliere ziektekostenverzekeringen vergoeden de kosten van de behandelingen die worden uitgevoerd door artsen maar het komt nu ook voor dat het wordt uitgevoerd door niet-artsen.

Schadelijk voor de gezondheid?

Een onderzoeker genaamd van Dijk kwam tot de conclusie dat in het Nederlands Tijdschrift voor geneeskunde stond, dat als de acupunctuurbehandeling wordt gedaan door een deskundige dat er een heel kleine kans voor de schade van de gezondheid. Van Dijk heeft uit eigen ervaringen (10000 behandelingen) en uit gegevens dat de ontstaan van pneumothorax de enige complicatie is. Andere schadelijke effecten of complicaties zoals brandwonden en het breken van naalden komt zelden voor of zijn niet belangrijk.

Aantal beoefenaars

In 1970 waren er maar 5 acupuncturisten. Volgens Van den Brink (1988) zijn er ongeveer 970 acupuncturisten die in een beroepsvereniging zitten. Van deze 970 acupuncturisten zijn er 400 arts, 200 fysiotherapeut en 370 die geen vooropleiding hebben. Er zijn ook nog ongeveer 1000 acupuncturisten die niet in een beroepsvereniging zitten.

Conclusie

Acupunctuur is over het algemeen een redelijk goede geneeswijze. Het is goedkoop, want de betaling wordt vergoed door het ziekenfonds. Het is niet schadelijk voor de gezondheid; gezondheidsschade komt zelden voor. Een van de voornaamste redenen dat mensen kiezen voor de acupunctuurbehandeling is dat wanneer ze niet objectief waarneembare klachten hebben. In de westerse natuurwetenschappelijke medische geneeskunde zijn die klachten niet te behandelen en geven dan ook een placebo of geven of doen helemaal niets. Daarom zoeken mensen met zulke klachten hun uitweg in een andere geneeswijze, in dit geval dus de acupunctuur. Hier zijn vrijwel alle klachten te behandelen. Men hoeft alleen maar de plaats aan te wijzen waar er pijn is. De acupuncturist doet voor de rest alles zelf.