Maya's

Algemene gegevens

Waar?

De maya’s komen in 5 landen voor. Die landen zijn Mexico, Belize, Guatemala, El Salvador en Honduras.

Mexico

Mexico hoort officieel bij Noord-Amerika. En toch proef je er een uitgesproken Zuid-Amerikaanse sfeer! Cultuurhistorisch gezien maakt Mexico dan ook deel uit van Zuid-Amerika. Het grondgebied van Mexico beslaat 1,97 miljoen vierkante kilometer. In grootte is dit het derde land van Zuid-Amerika (na Brazilië en Argentinië). De Mexicaanse noordgrens wordt voor een groot deel (2000 kilometer) gevormd door de Rio Bravo, de rivier die in de Verenigde Staten Rio Grande wordt genoemd. In het zuiden grenst Mexico aan Guatemala en Belize (het voormalige Brits-Honduras). Mexico heeft een zeer gevarieerd landschap: bergen, valleien, woestijnen, meren, rivieren, vulkanen, tropisch regenwoud en een ongeveer 9900 kilometer lange kustlijn. Tussen de westelijke Sierra Madre en de Stille Oceaan ligt het noordwesten van Mexico. Het is een savanne-achtig gebied met goed geïrrigeerde landbouwvalleien. Het schiereiland Baja California ligt ook in het noordwesten. Baja
California is niet alleen droog en woestijnachtig, maar ook bergachtig. Het noorden is een bergachtig gebied tussen de westelijke en de oostelijke Sierra Madre. Het is er bijzonder droog en er is een groot tekort aan water. Dit gebied ligt tussen de oostelijke Sierra Madre en de golfkust. Gelukkig is het er iets minder droog, waardoor de bevolking sinaasappels, sisal, suikerriet en soja kan verbouwen. Midden-Mexico wordt gedomineerd door een reusachtige hoogvlakte. Deze varieert in hoogte van 1500 meter in het noorden tot 2500 meter in het zuiden. De vlakte wordt aan de westzijde geflankeerd door de Sierra Madre Occidental (1200 kilometer lang en 200 kilometer breed) en aan de oostzijde door de Sierra Madre Oriental (1200 kilometer lang en 150 kilometer breed. Hier woont het merendeel van de Mexicaanse bevolking. Bergen, kustvlakten en valleien: het zuiden omvat een prachtig gevarieerd landschap. Jammer genoeg zijn er weinig natuurlijke bronnen en is het er voor landbouw niet geschikt. De staten Guerrero, Oaxaca en Chiapas liggen dan ook in een van de armste regio's van Mexico. Veel inheemse volkeren wonen er vaak in heel armoedige omstandigheden. Tropisch regenwoud in het zuiden, zee aan bijna iedere zijde: de staten Campeche, Yucatán en Quintana Roo liggen in een heel mooi en vlak Mexicaans gebied.

Taal

Na de verovering van Mexico gaf de Spaanse kroon veel missionarissen de taak de 'barbaarse' indiaan tot christen te bekeren. Het belangrijkste was de inheemse bevolking wel eerst de Spaanse taal te leren. Vooral de Jezuieten speelden een belangrijke rol bij het taalonderwijs. Hoewel het Spaans de officiële taal van Mexico is geworden, zijn er nog altijd zo'n zeven miljoen mensen die deze taal niet of nauwelijks spreken. Zij spreken hun inheemse taal. Dit kan het Náhuatl, Maya, Zapoteeks, Otomi of Mixteeks zijn. Of natuurlijk een daarvan afgeleid dialect.

Belize

Belize ligt in de oksel van het schiereiland Yucatán, ingeklemd tussen Mexico in het noorden en Guatemala in het westen. Het is gelegen aan de Caribische (oost)kust van de Midden-Amerikaanse landengte. Het is maar een klein landje. De oppervlakte meet circa 23.000 vierkante kilometer. De hoofdstad is Belmopan (circa 6.000 inwoners), maar de grootste stad is Belize City met zo 'n 60.000 inwoners. Belize is niet zo gemakkelijk te bereizen, want er zijn slechts twee bestrate wegen en niet veel overnachtingplaatsen. Wel is het één van de beste duiklanden ter wereld en staan er prachtige ruïnes van de Maya's in de ongeschonden jungle vol exotische flora en fauna.
Taal
Belize is het enige Midden-Amerikaanse land dat officieel Engelstalig is. De grootste etnische groep, de creolen, spreken daarnaast hun eigen kleurrijke dialect Kriol. Spaans wordt vooral in het noorden en in sommige stadjes in het westen gesproken. Ook talen als Maya, Chinees, mennonieten-Duits, Libanees, Arabisch, Hindi en Garífuna klinken her en der.

Guatemala

República de Guatemala, zoals Guatemala officieel heet, is het op twee na grootste land van Midden-Amerika. Met een oppervlakte van 108.889 vierkante kilometer.De bevolkingsdichtheid is er echter veel lager: slechts 98 inwoners per vierkante kilometer (tegenover 450 in Nederland).In het noorden en westen grenst Guatemala aan Mexico, in het noordoosten aan Belize en in het oosten aan Honduras en El Salvador. Verder heeft het land in het zuiden een kustlijn van 240 kilometer langs de Stille Oceaan. De Golf van Honduras (een gedeelte van de Caribische Zee) ligt in het noordoosten naast een stuk Guatemalteekse kust. Guatemala is geografisch onder te verdelen in vier regio's: het hoogland, de hellingen aan beide zijden, de Petén-regio en de kustvlakten.
1- Het hoogland varieert van 1500 tot 4000 meter. De meeste mensen wonen in de dalen tussen de 1500 en 2500 meter en verbouwen hier onder andere maïs en bonen. Het landschap wordt getypeerd door bergen en ontboste hellingen. De bergen in het centrale gedeelte van Guatemala zijn uitlopers van de Andes. Ketens dragen exotische namen als Sierra de los Cuchumatanes, Sierra de Chamá en Sierra de Santa Cruz. De Sierra Madre in het zuiden is omringd door vulkanen.
2-De zijden van het hoogland liggen tussen de 600 en 1500 meter. De vulkanische grond in dit gebied is vruchtbaar en men verbouwt er koffie, maïs en andere gewassen. De vulkaan Tajamulco is met zijn 4420 meter de hoogste top van het land. De vulkanen zijn deels nog actief en er komen in dit gebied veel aardbevingen voor. 's Nachts zetten de vulkanen de omgeving in een schitterende rode gloed.
3- In de dunbevolkte Petén-regio vind je vooral graslanden en tropisch regenwoud. Deze regio beslaat ongeveer een derde deel van het land. Helaas worden in het zuiden en oosten op grote schaal bomen gekapt, waardoor planten en dieren voorgoed verdwijnen of zelfs helemaal uitsterven.
4-In de kustvlaktes leven weinig indianen. Op de Caribische kustvlakte worden vooral bananen verbouwd en aan de Pacifische kust zijn plantages opgezet (rubber, katoen, suikerriet, e.a.). De drie belangrijkste rivieren - de Rio Polchic, de Rio Motagua en de Rio Dulce - monden alle drie uit in de Golf van Honduras. De Rio Usumacinta stroomt noordwaarts naar de Golf van Mexico. Enkele grote meren, waar Guatemala zo bekend om is, zijn het Meer van Petén Itza, het Meer van Atilán en het Meer van Izabal.

Taal
Hoewel de moedertaaltaal Spaans is, worden er in Guatemala nog 22 indiaanse talen gesproken. Ook de garífunas spreken een eigen taal. De belangrijkste indiaanse talen zijn K'iche, Kakchiquel, K'echi en Mam. Het Spaans dat in Guatemala gesproken wordt, verschilt niet wezenlijk van het standaard Spaans. Sommige woorden worden anders uitgesproken en bepaalde uitdrukkingen zijn typisch Guatemalteeks.

El Salvador

El Salvador ligt in Midden-Amerika. Het land grenst ten westen aan Guatemala en Belize. Ten noorden grenst het aan Honduras en ten oosten aan Nicaragua. Ten zuiden van El Salvador ligt de Stille Oceaan. El Salvador heeft de kleinste oppervlakte van Midden-Amerika. Zo ’n 21 041 km2 Het land bezit massieve vulkanen. Eén vulkaan is nog steeds actief: de Izalco-vulkaan. Er zijn veel natuurmeren en rivieren. De kust kenmerkt zich door tropische zandstranden, enorme kliffen en romantische eilandjes.

Taal
De oorspronkelijke taal van de bevolking van El Salvador is het Nahuati. Deze taal werd gesproken door de Pipils, de oorspronkelijke bewoners van El Salvador. De taal werd echter verdreven door de Spaanse bezetting. Tegenwoordig spreken slechts enkele indianen deze oude taal nog. De nationale taal van El Salvador is het Spaans. Engels wordt zo nu en dan gesproken.

Honduras

Honduras is een middelgroot land met een oppervlakte van 112.088 vierkante kilometer. De bevolkingsdichtheid is 52 inwoners per vierkante kilometer. In het noordwesten grenst Honduras aan de Caribische Zee. Ten westen liggen Guatemala, El Salvador en de Grote Oceaan. Als je in het zuiden de grens over gaat, kom je in Nicaragua. Het meest opvallende aspect in het Hondurese landschap zijn de bergen en bergketens die driekwart van het landoppervlak beslaan. De bergen en heuvels variëren in hoogte van 300 tot 2865 meter met als hoogste top de Cerro Las Minas. Meer dan de helft van het land ligt op meer dan zeshonderd meter hoogte. Vlaktes zijn er alleen langs de kust en in de valleien van de rivieren. De twee belangrijkste rivieren in Honduras zijn de Ulúa en de Coco. Het Yojoameer is het grootste van het land en heeft in de buurt diverse natuurlijke baden en een waterval. Bossen zijn er ook veel. Maar liefst 37 procent van het land is bebost. Dit zijn zowel dennenbossen als bijvoorbeeld mangrovebossen en tropische regen- en nevelwouden. Helaas is ontbossing aan de orde van de dag. Honduras zal over twintig jaar één grote woestijn zijn, als de ontbossing in dit tempo doorgaat. Om dit enigszins tegen te gaan, worden steeds meer natuurgebieden in Honduras uitgeroepen tot Nationaal Park.

Taal
In het grootste gedeelte van Honduras wordt Spaans gesproken. De inheemse stammen spreken daarnaast ook nog hun eigen dialect.

Klimaat
Mexico. Het klimaat in Mexico wordt bepaald door de hoogteverschillen en de omringende oceaan. We kunnen drie klimaatzones onderscheiden: een hete, gematigde en een koude zone. Tussen 0 en 600 meter, aan de westkust, ligt de tierra caliente (hete zone). Gemiddeld is het er tussen de 23 en 2 graden. De tierra templada (gematigde zone) met een jaartemperatuur van 17 tot 23 graden, bevindt zich tussen 600 en 1800 meter. Het is de subtropische oostkust met uitzondering van de noordkust van Yucatan die betrekkelijk droog is. De tiefra fria (koude zone) ligt boven de 1800 meter en kent een gemiddelde jaartemperatuur beneden de 17 graden. Mexico kennen ze geen lente, zomer, herfst en winter. Het is daar eigenlijk heel simpel verdeeld in twee seizoenen: het droge (wintertijd) van oktober tot mei en het regenseizoen (zomertijd) van mei tot oktober. En reken maar dat het regenseizoen zijn naam eer aan doet! Want je loopt dagelijks grote kans in de namiddag verrast te worden door een korte, maar hevige plensbui. De rest van de dag is het er erg zonnig en aangenaam.
Guatemala. Guatemala ligt in tropisch gebied. Dankzij invloeden van zee en de verschillende hoogten in het landschap net als in Mexico is het klimaat divers. De temperatuur in de hooglanden ligt laag. Het gemiddelde bedraagt hier overdag ongeveer 22 graden. Als de avond valt, daalt de temperatuur naar ongeveer 15 graden. ’s Nachts kan deze temperatuurdaling zelfs overgaan in vriezen. April is de warmste maand, maar ook dan koele avonden. In het noorden is het gemiddeld 25 a 30 graden. Het regent hier het hele jaar, hoewel er van februari tot april minder regen valt. De kustgebieden hebben een tropisch klimaat, met een hoge vochtigheidsgraad en temperaturen tot de 30 graden.in het kustgebied bij de golf van Honduras valt over het algemeen het meeste regen en ontbreekt een droge periode.tijdens het regenseizoen is het erg kalm in Guatemala. Het landschap in Guatemala is minder groen maar de indiaanse zomer geeft erg mooi weer.
Belize. Belize heeft een subtropisch klimaat door de Caribische kustwind. Het is er altijd ook behoorlijk heet en vochtig, maar in de bergen is het koeler. Aan de noordkust bedraagt maximaal 36 graden in de zomer en minimaal 10 graden in de winter. Het binnenland is in de winter nog iets warmer. Gemiddeld valt er 130 centimeter water per jaar waarvan het grootste deel tussen juni en november.

De geschiedenis van de maya’s
De Maya cultuur was er in veel landen van Mexico tot Honduras en ook delen van de gebieden die nu Guatemala, Belize en El Salvador heten. Op het eiland Yucatan in Mexico werden veel steden gebouwd. Nu zijn het nog maar toeristische plaatsen. De Maya cultuur verspreide zich snel omdat ze bijzonder hoog ontwikkeld waren. Ze waren erg goed in het maken van aardewerk, textiel en beeldhouwwerken. En ze kenden als eerste van de pre-Columbiaanse landen het schrift en ze hadden een zeer precieze kalender. Hun architectuur is ook heel erg goed want hun tempels, piramides en paleizen werden heel mooi versierd. De beroemdste van deze tempels is Chichen Itza in Yucatan. Hieronder is een van die piramides te zien.

De door de Maya´s gemaakte textiel is geliefd over de hele wereld. Ze beoefenden wetenschap, zoals wiskunde, medicijnen en astronomie. Ze ontwikkelde ze bijvoorbeeld het concept ``0``en verschillende wiskundige theorieën. En daardoor kwamen er stadstaten van ongeveer 5.000 tot 50.000 mensen. Rond het jaar 900 begon de neergang van de Maya. De Maya’s in het zuidelijk deel van hun territorium gingen rond deze tijd weg uit hun stad. De Maya’s uit noordelijk deel werd rond 1200 van de Toltec samenleving. Er waren nog wel steden van de Maya. Maar ze bouwden steeds kleinere nederzettingen en de grote steden braken langzaam af maar zelfs nu leven er nog mensen die van hetzelfde volk afstammen.

De eerste contacten tussen Europeanen en de maya’s zijn opgeschreven door Christopher Columbus tijdens zijn 4e reis naar Amerika in 1502. De bemanning van zijn schip zag hele grote kano’s waar ongeveer 40 mensen in konden. Rond de 16e eeuw waren er Spanjaarden die de Maya cultuur kapot wouden maken. Eigenlijk is ze dat wel gelukt want met de wapens van de Spanjaarden oefende ze een grote druk uit. Ze verdeelde de Maya’s en de Maya’s konden niet tegen de ziektes die de Europeanen meebrachten. Veel Maya’s moesten christen worden en de Maya’s werden uitgewist. Het verzet van de Maya’s tegen de Spanjaarden gaat nog steeds door. Er waren opstanden in Chiapas (Mexico) door boeren die zich bedrogen voelde. De Mexicaanse regering en de bevolking hebben onderhandelingen over dit gebied gehad.

De uiterlijke kenmerken van de maya’s

De mannen:
Dragen voor een groot deel verwesterde kleding. Ze dragen nog geen spijkerbroeken, maar veel van katoen bijvoorbeeld met een t-shirt. Ze lopen op blote voeten of dragen slippers. Qua uiterlijk hebben ze donkerbruin tot zwart haar, meestal kort tot half lang. Ze hebben een kort voorhoofd en vaak een grote neus. Ze zijn getint tot bruin van huidskleur. De mannen worden nooit heel erg lang, maximaal 1.80 M.

De vrouwen:
Dragen vrijwel altijd een rok of jurk. Ze lopen op blote voeten of dragen slippers. Ze lopen vaker dan de mannen in klederdracht .Deze klederdracht is vaak zelf gemaakt en is erg fel van kleur. Qua uiterlijk hebben ze een gezette bouw. Ze hebben lang zwart haar dat gedragen word in een staart op vlecht. Ze hebben grote neuzen, volle lippen en een klein voorhoofd. Hun ogen zijn smal. Ze zijn getint tot bruin. Ze zijn niet klein maar ook niet groot. Ze dragen geen make-up. Ze gebruiken op een andere manier parfum dan wij. Ze maken van kruiden en bloemen buideltjes die ze bij zich dragen, zodat ze ‘ lekker’ blijven ruiken.

Samenleving

De Maya-wereld bestond uit vele stadstaten. De inwoners hadden hun taal, religie en gebruiken gemeen. Er werden weliswaar mensen ritueel geofferd, maar in het algemeen was de cultuur van de Maya's minder gewelddadig dan de andere grote culturen van die periode. Ook brachten de Maya's relatief veel kunst voort.

De oude Maya's kapten en verbrandden een gedeelte van het bos om op deze plek landbouw te bedrijven. Dit maakte een einde aan hun zwervend bestaan en er ontwikkelden zich steden op deze plekken. Hun belangrijkste gewassen waren maïs, bonen, pompoenen en tabak.
De samenleving van de Maya's was ingericht volgens een strenge hiërarchie. De Maya's gebruikten het Caribische gebied om de verschillende delen van hun rijk met elkaar te verbinden. Rond 300 v. Chr. ontwikkelden de Maya's een zeehandelsroute. De volgende eeuwen verhandelden machtige handelaren die de beschikking hadden over enorme kano's producten, zoals zout, dierenvellen, veren, cacao, goud, honing, kleding en messen. De handelaren hadden zelfs hun eigen god en beschermheer: Ek Chuah.
De Maya's vormen tegenwoordig een minderheid in Midden-Amerika en ze zijn voortdurend het slachtoffer van politieke onderdrukking. De welvaart onder hen is meestal gering en veelal hebben ze geen toegang tot het onderwijs of de gezondheidszorg.
Veel Maya's in Guatemala zijn als gevolg van burgeroorlogen, gewelddadige conflicten en het optreden van doodseskaders hun land ontvlucht. Duizenden Maya's kwamen om het leven. Anderen moesten de wijk nemen omdat grote houtfirma's delen van het regenwoud kapten en hiermee de Maya's hun woongebied ontnamen. De meeste vluchtelingen belandden in de Verenigde Staten, Mexico en Canada.

De huizen

Bij de Maya's woonden de gewone mensen in hutten, de wanden van de hutten waren van rijswerk en leemmortel, het dak was van palmen met daaronder een constructie van hout. De hut was helemaal aangepast aan het tropische klimaat.
Een gezin bezat één of twee vaak rechthoekige of ovale hutten die vaak parallel naast elkaar stonden. In elke hut was maar één ruimte, die ene ruimte werd verlicht door maar één opening. Een maya gezin bouwde de woning op een plateau van aarde zodat de hut niet overstroomt met het regenseizoen door zware overstromingen.

Middelen van bestaan

De eerste mensen die op het schiereiland Yucatan woonden, waren jagers en verzamelaars ze leefden in kleine groepen als nomaden en samen met hun vee trokken ze rond. De 1e bewoners kwamen rond 900 voor Christus aan op de plaats waar de Maya´s hebben gewoond. En rond 2.600 voor Christus bestonden de Maya´s en ze begonnen toen met bossen om te kappen waar ze later met de landbouw zijn begonnen. Ze verbouwde er graan, maïs bonen, pompoenen en tabak. Rond 300 voor Christus ontwikkelden de Maya´s een zeehandelroute. De volgende eeuwen verhandelden machtige handelaren die van die hele grote kano´s hadden producten zoals zout, dierenvellen, veren, cacao, goud, honing, kleding, maïs en messen. De handelaren hadden zelfs hun eigen god en beschermheer de Ek Chuah.

Het voedsel
De belangrijkste bron van voedsel was de landbouw, ook de jacht en visserij waren belangrijk. Het belangrijkste wat de landbouwers verbouwden was maïs, dat was het hoofdvoedsel van de Maya's, maïs was over de hele wereld verder nog onbekend, totdat de Spanjaarden kwamen. De maïs werd gekookt of geroosterd gegeten en maïsmeel werd gebruikt om tortilla's en tamales te maken. De Maya's, De Azteken en andere volken brachten offers aan de God van de maïs om de oogst niet te laten mislukken. Andere bekende gewassen waren bonen, aardappelen, pompoenen, pepers, ananas, avocado, en cacao.

Wat de Maya´s Geloofden
Vroeger dachten de Maya´s dat de aarde plat was en dat er vier kanten aan zaten en de Maya´s dachten dat de aarde vast zat aan de rug van een grote krokodil die uit aan het rusten was in een plas met waterlelies.

De Maya´s geloofde dat de hemel uit vier delen bestond en dat iedere laag zijn eigen god had. De onderwereld, een koude plek vol onheil, bestond uit 9 lagen. Ze geloofden dat de zon en de maan geholpen door de goden bij hun ondergang door de onderwereld kwamen. Ze dachten dat er goden in de bergen en heuvels leefden. En ze geloofden als mensen dood gingen door een grot in de onderwereld terechtkwamen. Koningen werden gewoon herboren als hemelse goden. Gewone mensen die dood gingen werden onder hun eigen huis begraven en hun mond werd volgestopt met eten voor de reis naar de hemel of de onderwereld, en de belangrijke Maya´s werden gecremeerd.

Godsdienst

De godsdienst van de maya’s was verwant aan die van de centraalmexicaanse indianen. De wereld werd geschapen door Hunab Ku, de enige god en de vader van Itzamna, die men in zekere zin kan vergelijken met Zeus of Jupiter. Hij was de uitvinder van het schrift en de boeken en verdeelde de aarde onder de mens, (zie scheppingsverhaal)
De positie van de andere goden is niet duidelijk, misschien zijn het aparte, ondergeschikte figuren, misschien zijn het ook slechts aspecten van Itzamna. De betekenis ervan zijn Kinich Ahau, de zonnegod, Ixchel, de maangodin, Chac, de regengod, en, nauw met hem verwant, de 4 Chaces die de vier windstreken symboliseren, en Yum Kax de god van de landbouw, vooral van de maïs, het basisvoedsel van de maya’s. In de postklassieke periode was Kukulkan, de maya-versie van Quetzalcoatl (de gevederde slang) was erg belangrijk. Verder waren er nog goden voor de dagen, de getallen, de maanden, enz. belangrijke verering bevatte verder de negen heren van de nacht, de goden van de dood. De goden werden geëerd door offers van voedsel, vogels en vissen. Ook offerden de gelovigen hun eigen bloed en werden mensenoffers gebracht.

Itzamná Hoofdgod, god van de hemel.

Kinich Ahau God van de zon.

Yum Xac God van de maïs.

De rituelen van vroeger

Priesters waren verantwoordelijk voor het onderwijs en de evenementen die er plaats vonden. Priesters mochten trouwen en mochten kinderen krijgen. Die kinderen werden dan hun opvolgers. De priesters waren ook verantwoordelijk voor de bloedaflaat en menselijke offers. De bloedaflaat was belangrijk voor veel van hun evenementen. Het bloed werd aan de goden gegeven om ze te voeden en tevreden te stellen. Het offeren van mensen gebeurde ook vaak. Gevangene, slaven en vele kinderen werden gedood om de goden tevreden te stellen, vooral wezen en onwettige kinderen werden hierdoor gedood.

De rituelen gebeuren nu nog maar nu zijn er wel christelijke elementen aan toe gevoegd. Maya´s geloven nog steeds in de invloed van de kosmos en dat ze door middel van rituelen een goden in eer moeten houden. De zon word nu in verband gebracht met het christelijke geloof in god en Jezus en de maan met de maagd Maria.

Het alfabet in het maya’s

Wetenschap
De wetenschappelijke belangstelling van de maya’s was gericht op de wiskunde en de sterrenkunde.

De getallen 1 t/m 20 in maya’s
0 Important Discovery!

1 hun 'hoon'

2 ka 'kah'

3 ox 'ohsh'

4 kan 'kahn'

5 ho 'ho'

6 uac 'wahk'

7 uuc 'wook'

8 uaxac 'washahk'

9 bolon 'bohlohn

10 la hun 'lah hoon'

11 buluk 'boolook'

12 la ka 'lah kah'

13 ox la hun 'ohsh lah hoon'

14 -- --

15 --- ---

16 --- ---

17 -- --

18 --- ---

19 --- ---

20 hun kal 'hoon kahl'

Het schrift en de kalender

Als eerste volk kende de Maya´s het schrift. De meeste tekens die de Maya´s gebruikten zijn bekend maar de Spaanse veroveraars hebben veel van hun teksten verbrand waardoor ze niet alle tekens hadden kunnen achterhalen.
Een van de kalenders die nog wel bewaard is gebleven is de Leiden Plate deze inscriptie wordt in Nederland bewaard en de teksten die erop staan zijn bijna helemaal vertaald. Er staat op dat in 320 Balam Ahua-Chan koning wordt.
Hieronder zie je een van de kalenders

Een ronde kalender van de Maya’s
Ze gebruikte de kalender om voorspellingen te doen maar ook om met behulp van de stand van de zon, maan en de planeten te zien wanneer ze moesten zaaien en oogsten. Maar natuurlijk ook de datum, hoe ze die berekende was heel erg moeilijk. De Maya´s hadden ook een jaar 0 maar dan op een andere tijd 13 augustus 3114 voor Christus vanaf die dag werd geteld, 5200 tuns lang, 1 tun was 360 dagen. Om de juiste datum aan te geven telde ze het aantal baktuns (400 tuns), het aantal katuns (20 tuns), het aantal tuns (360 dagen), het aantal uinals (20 dagen ), het aantal kins (dagen) die sinds het jaar nul kwamen. Het was moeilijk om dat te ontcijferen omdat een tun een vis was en ze dat in het begin niet wisten. Hieronder zie je de Leiden Plate met ernaast wat het betekent.
Iftbouwkunst
I Bouwkunst in de preklassieke periode. In de preklassieke periode werden de eerste afgeknotte piramidevormige heuvels opgericht, waarop altaren of kleine tempels in de vorm van een Mayaboerenhut, choza, werden gebouwd. Aan het einde van de preklassieke periode kan men duidelijke invloeden bespeuren van de Olmeken een naburig volk. We weten niet of dit komt doordat de Olmeken de Maya's probeerden te overheersen of gewoon omdat ze bevriend waren met de Maya's.
II Bouwkunst in de klassieke periode. In de klassieke periode nam de bouwkunst een enorme sprong voorwaarts. Doordat enkele steden tot ontwikkeling kwamen werden er in die steden tempelpiramiden gebouwd of balspeelplaatsen. Maar ook rezen er lage, langgerekte gebouwen uit de grond, die de archeologen paleizen noemden. Vanaf dan gebruiken de Maya's de boogvorm, een grote zeldzaamheid bij andere pre-Columbiaanse volkeren. Door stenen steeds te laten overkragen en tenslotte een platte sluitsteen te plaatsen, werd een boogvorm verkregen, die echter door de platte sluitsteen nooit een ronde boog vormt. Deze zogenaamde korbeelboog wordt ook wel valse boog of Mayaboog genoemd. Door deze techniek zijn de ruimten klein in verhouding met het gehele gebouw. Ze zijn meestal maar een derde van het geheel. De Mayaboog, hij wordt verkregen door de stenen te laten overkragen en tenslotte een platte sluitsteen te plaatsen