De draagkracht van de aarde

De draagkracht van de aarde

Het gaat niet goed met onze aarde. We ontwikkelen almaar verder, de technologie maakt oncontroleerbare exponentiële sprongen. Nieuwe landen in Azië winnen aan economisch belang. De focus van de wereld is gericht op het begeleiden van deze ontwikkelingen, de \"nevenverschijnselen\", zoals milieuvervuiling, zijn de zorg van enkele \"marginale\" overbezorgde wetenschappers. Gelukkig komt er gestructureerde reactie op gang, de antiglobaliseringsbeweging staat op om onze aarde te reden. WWF, Greenpeace en anderen staan op de bressen. Waar ligt de draagkracht van de aarde? Hoeveel mensen kunnen overleven, wat zijn de limiterende factoren? Wij proberen antwoorden te geven op deze prangende vragen in wat hierna volgt:

De grootste boosdoeners

De Verenigde Staten van Amerika, China en West Europa zijn de grootste boosdoeners, alhoewel de statistieken van de Verenigde Naties enkele verrassingen in petto hebben:

United States 5,762,054.0
China 3,473,597.3
Russia 1,540,365.0
Japan 1,224,737.4
India 1,007,978.9
Germany 837,424.8
United Kingdom 558,225.1
Canada 521,404.4
Italy 446,596.5
Mexico 385,075.0
France 363,484.2
Ukraine 348,356.6
South Africa 344,590.4
Australia 332,377.2 Nevenstaande gegevens tonen in absolute cijfers Brazil 327,857.7 de CO2 uitstoot per land. Ons eigen Belgenlandje Spain 304,882.5 komt op een ogenschijnlijk gunstige 27ste plaats in Poland 303,777.5 de rangschikking. Het wordt helaas helemaal anders Indonesia 286,027.2 als we deze cijfers vertalen naar per capita: Saudi Arabia 266,083.0
Turkey 223,861.6
Netherlands 174,809.1

Totale emissie CO 2 uitstoot per hoofd van de bevolking, 2001
Country Description Amount
1 Qatar 42.96 per 1000 people
2 United Arab Emirates 29.10 per 1000 people
3 Kuwait 26.80 per 1000 people
4 Bahrain 20.65 per 1000 people
5 United States 19.84 per 1000 people
6 Luxembourg 18.54 per 1000 people
7 Australia 16.84 per 1000 people
8 Trinidad and Tobago 16.38 per 1000 people
9 Canada 16.18 per 1000 people
10 Singapore 13.26 per 1000 people
11 Palau 12.26 per 1000 people
12 Belgium 12.15 per 1000 people
13 Czech Republic 12.10 per 1000 people
14 Saudi Arabia 10.95 per 1000 people
15 Ireland 10.91 per 1000 people
16 Finland 10.90 per 1000 people
17 Netherlands 10.82 per 1000 people
18 Nauru 10.78 per 1000 people
19 Russia 10.65 per 1000 people

We bemerken inderdaad dat we in deze statistiek op de twaalfde plaats opduiken, terwijl enkele olielanden uit het Midden-Oosten de rangschikking aanvoeren.

Er lijkt een zeer sterke correlatie te bestaan tussen welvaart en vervuiling. Dit is te wijten aan een aantal factoren : * Meer geëvolueerde industrie * Meer welvaart * Hogere scholingsgraad * Hoger Bruto Nationaal product * Stabiele economie * …

Deze factoren wijzen stuk voor stuk op een hoger inkomen per persoon, een hogere levensstandaard, welke een hoger afvalgebruik tot gevolg heeft. Een en ander resulteert in de zogenaamde ecologische schuld van het noorden aan het zuiden. Deze schuld bevat de nooit berekende kosten voor het gebruik van genetische reserves, dumping van afval, industriële vervuiling, voor de verdwenen niet hernieuwbare hulpbronnen, biodiversiteit, olie, woud, …

We bemerken op dit ogenblik de onstuitbare opgang van nieuwe economische machten. Door de opgang van China op het internationale economische platform stijgen de olieprijzen naar ongekende hoogtes. Een natie met meer dan een miljard inwoners komt zijn plaats op het wereldforum opeisen, en komt zijn \"fair share\" opeisen van de \"natural resources\". Niet alleen de stijgende olieprijs illustreert dit fenomeen, maar ook de staalprijs swingt de pan uit.

De economische gevolgen bemerken we dagelijks. We voelen het in onze portemonnee, maar omdat meer en meer industrieën ginder achter investeren, wordt het alsmaar moeilijker om hier duurzame werkgelegenheid te creëren. De gevolgen voor onze aarde, en voor het milieu zijn echter zo mogelijk nog dramatischer.

We kunnen ons inderdaad afvragen wat er gebeurt wanneer derde wereldlanden ons naar de kroon steken, en proportioneel evenveel gaan consumeren. Om te meten waar de grenzen liggen van de aarde, introduceren we het begrip \"Ecologische voetafdruk van de wereldburger

Ecologische voetafdruk

Toen de wereldtop in 1992 in Rio De Janeiro werd beëindigd, werden de geïndustrialiseerde landen uitgedaagd om de impact van hun levensstijl, hun industrie, hun vervuiling, te meten, dit vijf jaar later. Inderdaad, vijf jaar later zouden we leven in een meer risicovolle wereld met meer mensen, meer verbruik, meer afval, meer armoede, maar met minder biodiversiteit, minder bossen, minder vers water, minder vruchtbare aarde, minder ozon… Men voelde aan dat het zo zou zijn, maar hoe moest zoiets gemeten worden. Want het is effectief zo dat wie niet meet, niet weet.

Men ontwikkelde de zogenaamde \"Ecological footprint\". Deze is gebaseerd op twee eenvoudige feiten. Ten eerste, we kunen de meeste rijkdommen welke we verbruiken, meten, evenals de afval welke we produceren. Ten tweede, de meeste van deze rijkdommen kunnen gecorreleerd worden aan een biologisch productief gebied, dat nodig is om al deze functies te kunnen bieden. Ecologische voetafdrukken toen dus hoeveel natuur elke natie verbruikt. De figuur hieronder toont de rangschikking per natie:

population footprint available capacity ecol. deficit (if negative) (in 1997) in [ha/cap] in [ha/cap] in [ha/cap] United States 268,189,000 10,3 6,7 -3,6
Australia 18,550,000 9 14 5
Canada 30,101,000 7,7 9,6 1,9
New Zealand 3,654,000 7,6 20,4 12,8
Iceland 274,000 7,4 21,7 14,3
Singapore 2,899,000 7,2 0,1 -7,1
Norway 4,375,000 6,2 6,3 0,1
Hong Kong 5,913,000 6,1 0 -6,1
Finland 5,149,000 6 8,6 2,6
Russian Federation 146,381,000 6 3,7 -2,3
Denmark 5,194,000 5,9 5,2 -0,7
Ireland 3,577,000 5,9 6,5 0,6
Sweden 8,862,000 5,9 7 1,1
Germany 81,845,000 5,3 1,9 -3,4 Bron : Netherlands 15,697,000 5,3 1,7 -3,6 http://www.ecouncil.ac.cr/rio/focus/ United Kingdom 58,587,000 5,2 1,7 -3,5 report/english/footprint/ population footprint available capacity ecol. deficit (if negative) (in 1997) in [ha/cap] in [ha/cap] in [ha/cap] Belgium 10,174,000 5 1,3 -3,7
Switzerland 7,332,000 5 1,8 -3,2
Czech Rep 10,311,000 4,5 4 -0,5
Japan 125,672,00 4,3 0,9 -3,4
Italy 57,247,000 4,2 1,3 -2,9

We bemerken dat de grootste en meest welvarende landen bovenaan dit lijstje staan. Rekening houdend met het feit dat de huidige wereldbevolking 6.3 miljard mensen telt, en waarbij we 12 % van de aarde willen reserveren voor behoud van biodiversiteit, dat 10 % van het land en 67 % van de zee niet productief is, blijkt dat wij per persoon slechts over 1.6 ha bezitten om te overleven. Dit is de eerlijke verdeling van de ecologisch productieve oppervlakte over alle mensen op aarde. We noemen dit het eerlijke aarde-aandeel

Wanneer we dit eerlijke aarde-aandeel willen bereiken, zullen we veel opofferingen moeten maken. Wanneer een te groot deel van de aardbevolking zich Westerse standaards aanmeet, zijn de gevolgen niet te overzien.

De tabel bovenaan de bladzijde, welke de rangschikking per land aangeeft, onthult enkele alarmerende gegevens: * De meeste geïndustrialiseerde landen tonen een zwaar negatief deficiet. * De algehele vergelijking tussen alle landen ter wereld, toont nu reeds een gemiddelde voetafdruk van 2.3, of 35 % meer dan de beschikbare plaats. * De overconsumptie van voetafdruk is bovendien recht evenredig met de onrechtvaardige armoede welke we in de (zuiderse) derde wereld meten.

Een en ander zal leiden tot : * Uitputting van de aardolie * Verdwijning van het regenwoud * Uitputting van de steenkoolbronnen * Vistekort * Verarming van de vruchtbare gronden

In de krant \"Het Laatste Nieuws\" van 6 juni jongstleden verschenen enkele angstwekkende foto\'s van deze fenomenen, dit naar aanleiding van wereldmilieudag op 5 juni. Deze foto van de provincie Almeria in Spanje illustreert het recordtempo waarmee we onze planeet geweld aandoen.

Bovendien zal de afvalberg blijven groeien. Wanneer alle landen een gelijkaardige draagkracht zouden vereisen dan de Noord-Amerikanen, dan hadden we drie planeten nodig zoals de aarde.

Dat het effectief razendsnel gaat, bewijst nevenstaande grafiek. Vijftig jaar geleden was de gemiddelde voetafdruk van de wereldburger nog rond de 1 hectare, sedertdien is hij ongeveer verdubbeld.

We onderscheiden een groot aantal invloeden welke effect hebben op deze evolutie. Op het einde wordt het mogelijk om aan de hand van een vragenlijst je individuele ecologische voetafdruk te bepalen.

Het soort vragenlijsten om je eigen ecologische voetafdruk te bepalen, is cultuursgebonden. Europese vragenlijsten handelen over de volgende onderwerpen: * Hoeveel dier-gerelateerde produkten eet je? * Hoeveel van het voedsel wat je eet is vers, hoeveel is verpakt, hoeveel geïmporteerd? * Evaluatie van je eigen afvalberg, vergelijking met je buren * Grootte van je huis * Comfort in je huis, omgeving van je huis * Verbruik elektriciteit, aardgas * Hoe vaak gebruik je het openbaar vervoer, hoeveel km rij je ermee? * Hoeveel km rij je per week met je gemotoriseerd voertuig? * Hoeveel benzine verbruikt het per km?

Het gewicht van elk van de onderwerpen is als volgt : voeding : 0,8
mobiliteit 4,1
onderdak 4,3
goederen/diensten 6,8
Totaal 16

Zelf scoorde ik op de test een gemiddelde voetafdruk van 6.9. Indien met andere woorden elke wereldburger zou leven en vervuilen als ikzelf, hadden we
zo\'n 9 planeten nodig.

De gevolgen van mijn levensstijl zijn in wezen op z\'n minst catastrofaal te noemen. Vervuiling veroorzaakt gezondheidsproblemen van velerlei aard. Denken we maar aan de opkomst van luchtwegenaandoeningen zoals astma, en de gerelateerde allergieën. De laatste vijftien jaar is het aantal patiënten verdrievoudigd!!!

Maar ook hartkwalen, leverziektes, kanker, noem maar op, hebben een duidelijke correlatie met de teloorgang van ons milieu. Biomaginicatie is het woord wat hier op z\'n plaats is. Het is het via de voedselketen ophopen van vervuilende stoffen. Als bvb een roofvis allemaal kleine visjes opeet, welke op hun beurt te lijden hadden onder vervuiling, hoopt de vervuiling zich op.

In de afgelopen jaren zijn veel maatregelen genomen om de vervuilende effecten te verminderen, en dit vooral in de landen met de hoogste voetafdruk. Vergunningen voor bedrijven werden strenger, de algemene normen werden strikter, het rioolwater van steden en dorpen wordt steeds beter gezuiverd voordat het wordt geloosd in een kanaal of een rivier. Maar dit alles blijkt lang niet genoeg te zijn. Er moet veel meer gebeuren om de ongebreidelde groei van de ontwikkeling binnen de perken te houden. Water en lucht moeten schoner, de landbouw moet minder meststoffen gebruiken, auto\'s moeten schoner, er moeten alternatieve energiebronnen gevonden worden. Maar we kunnen beginnen met het verkleinen van onze eigen ecologische voetafdruk:

Wat kunnen we zelf doen?

Het is van essentieel belang voor het voortbestaan van de mensheid, en uiteraard ook van de aarde dat we onze ecologische voetafdruk verkleinen.

We denken hierbij aan:

* Energie besparen - Onnodig brandende lampen doven - Spaarlampen gebruiken - De was buten drogen in plaats van in de droogkast - Herlaadbare batterijen aanschaffen - Ramen dicht als de verwarming aanstaat - Goede isolatie voor je huis gebruiken - Groene stroom gebruiken * Waterverbruik beperken - Kraan niet onnodig laten lopen - Regenwater opvangen - Auto wassen met een emmer water, niet met de tuinslang, niet naar de car-wash - waterzuinige stortbak kopen - Ecologisch afwasmiddel gebruiken * Voeding - Zelf kweken, en van eigen grond eten - Niet geïmporteerd voedsel van het seizoen kopen - Biologisch eten en drinken - Minder vlees eten - Onbespoten groenten eten - Restjes niet weggooien maar opeten * Wonen - Met meerdere mensen een woning delen - Proberen te wonen waar je zo weinig mogelijk de natuur aantast * Kleding en schoeisel - Minder vaak nieuwe kleren kopen - Kapotte kleding recycleren of herstellen - Kleding van natuurlijke materialen kopen * Hygiëne en verzorging - een bril dragen ipv lenzen - katoenen luiers gebruiken - verantwoorde verzorgingsproducten gebruiken (bvb Body Shop)

* Verkeer en vervoer - Het openbaar vervoer gebruiken waar mogelijk, liever nog de fiets - Zuinige auto kiezen - Auto delen met anderen - Carpoolen - Alternatieve vakanties kiezen welke niet milieubelastend zijn * Afval - Recycleren - Oude zaken naar de kringloopwinkel - Afgedankte kleren aan inzamelacties geven - Zuinig zijn met papier - Kopen in de supermarkt zodanig dat je zo weinig mogelijk afval genereert, bvb geen wegwerpverpakkingen, statieflessen, etc…

We kunnen eveneens proberen om onze naasten, familie, vrienden en kennissen, te motiveren om anders te gaan leven. We moeten hen bewust maken van de mogelijke gevolgen van onze gewoontes.

Als we een stapje verder gaan, kunnen we lid worden van een vereniging welke actief ijvert voor een betere wereld. WWF, Greenpeace, Oxfam, en anderen… we kunnen aan hun activiteiten deelnemen, of geld geven zodat ze hun idealen kunnen nastreven.