Baskenland

Werkstuk Aardrijkskunde: Baskenland zelfstandig

Baskenland is een gebied in West Pyreneeën, 3 provincies in Frankrijk, 4 in Spanje. Men vermoedt dat de Basken nakomelingen zijn van oude mediterrane volkeren, die voor 1500 v. Chr. Spanje en Portugal bereikten.

Hoofdvraag: Waarom wil Baskenland zelfstandig worden? Deelvragen:  Hoe is het conflict tussen Spanje en de Basken ontstaan?  Wat is de ETA en wat wil zij bereiken?  Vertegenwoordigt de ETA alle Basken?  Ondernemen Spanje en Frankrijk Acties om het conflict op te lossen?  Hoe groot is de kans op vrede tussen de Spaanse regering en de ETA?

1e deelvraag: hoe is het conflict tussen Spanje en de Basken ontstaan? De Baskische cultuur is al heel oud, het bestond al voor komst van Romeinen naar West-Europa. De Basken hebben hun gebied altijd goed verdedigd. Romeinen en Vikingen hebben grote delen van West-Europa veroverd, maar zijn er nooit in geslaagd de Basken te onderwerpen. Huidige problemen in Baskenland zijn ontstaan in de strijd tegen dictator Franco in de jaren dertig. In 1936 pleegde fascistisch leger van generaal Franco een staatsgreep in Spanje. Een jaar later werd ook het Baskische grondgebied bezet en vernietigde het leger de oude Baskische hoofdstad Guernica. De Baskische taal en dus ook de Baskische radio en kranten werden verboden. In de jaren zestig richtten studenten de Baskische afscheidingsbeweging ETA op. Zo ontstond dus onder Franco\'s dictatuur het Baskische verzet en het verlangen naar zelfstandigheid voor Baskenland. ETA hamerde op de mythe dat die onderdrukking harder tegen Basken dan tegen anderen werd gericht. De waarheid is dat Franco vooral linkse Spanjaarden -ruim 100.000- laat fusilleren, en niet alleen in het Baskenland maar overal in Spanje de burgerrechten vertrapt. De dood van Franco in 1975 betekende het einde van de militaire dictatuur in Spanje. Vanaf dat moment mocht de Baskische taal weer onderwezen worden. Maar ook na de dood van generaal Franco is de ETA blijven vechten voor Baskisch zelfbestuur.

2e deelvraag: wat is de ETA en wat wil zij bereiken. Baskenland in eigen taal: \'Euskadi\' ETA = \'Euskadi Ta Askatasuna\' = \'Baskenland en Vrijheid’. ETA is, zoals ik al zei, in de jaren 60 opgericht. Zij verzetten zich tegen dictator Franco, het onderdrukken van de Baskische taal en cultuur en het gevangennemen en martelen van intellectuelen. De ETA is pas tevreden als Baskenland helemaal zelfstandig is van Spanje. Ook moeten de Baskische departementen in Frankrijk deel uitmaken van het zelfstandige Baskenland. Zolang dit doel niet bereikt is, gaat de ETA door met het plegen van aanslagen. In 1973 trok de ETA de aandacht door een bomaanslag op admiraal Luis Carrero Blanco, die als opvolger van Franco was aangewezen. De aanslag kan wel gezien worden als het begin van de ETA-terreur die nog steeds voortduurt. Een terreur die uit vier middelen bestaat: moord, ontvoering, afpersing en straatgeweld. De harde kern van ETA bestaat uit enkele honderden beroepsterroristen met een training in Libië, Nicaragua en Libanon. Zij worden gesteund door 2000 tot 3000 actieve medewerkers.. Ze zijn meestal actief in Baskisch gebied, vooral in Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk. Ze hebben ook contact met de Ierse terreurorganisatie de IRA. Het geld voor deze organisatie haalt men uit bankovervallen en door losgeld te eisen. Regelmatig worden er in Spanje en in Zuid-Frankrijk aanslagen gepleegd. Dit gebeurt meestal op belangrijke overheidspersonen maar soms ook op onschuldige burgers. In totaal heeft de ETA zo’n 850 doden veroorzaakt en zijn er meer dan 4000 voor het leven verminkt door ETA\'s (bom)aanslagen in Spaanse steden en toeristische oorden. Door de ETA heerst er een grote spanning in het noorden van Spanje. ETA heeft in 1978 een politieke partij opgericht: Herri Batasuna. HB weigert steevast ETA-moorden af te keuren. In regionale verkiezingen haalt HB aanvankelijk tot 19 % van de stemmen, maar zakt geleidelijk onder de 10%; en in Bilbao, waar zowat driekwart van de Basken wonen, tot 8% of minder. Bij talrijke processen komen rechters tot de conclusie dat HB hand- en spandiensten verleent bij straatterreur, propaganda, geldafpersing, en verdere steun aan ETA\'s eisen en acties. Op gerechtelijk bevel wordt HB in 2003 buiten de wet gesteld. In maart 2004 wint voor het eerst een pro-onafhankelijkheidspartij die wél ETA\'s geweld veroordeelt, \"Aralar\", 40.000 stemmen uit HB\'s voormalige achterban.

3e deelvraag: vertegenwoordigt de ETA alle Basken? Toen Spanje in 1975 een democratie werd, kreeg Baskenland een eigen parlement, een eigen politiemacht en verregaande zelfstandigheid wat onderwijs en belastingbeleid betreft. De Baskische taal wordt door velen gesproken en wordt tegenwoordig op bijna alle Baskische scholen onderwezen. De vier Spaans-Baskische provincies (Guipuzcoa, Alava, Vizcaya en Navarro) hebben binnen de Spaanse staat een zekere zelfstandigheid. De meerderheid van de Baskische bevolking is tevreden over deze oplossing en heeft meer dan genoeg van het geweld door de ETA. De eigen cultuur kan volgens de meeste Basken in ere gehouden worden, terwijl Baskenland een provincie van Spanje blijft. De ETA verliest daarom steeds meer steun. Er zijn weinig mensen die nog iets begrijpen van wat de ETA anno 2000 precies beoogt. Het ideaal van een onafhankelijk en vrij Baskenland staat bij de beweging kennelijk onverdeeld hoog in het vaandel. Intussen weet iedereen dat het een onmogelijk ideaal is geworden sinds de democratie in Spanje haar intrede deed – en dat is toch al zo\'n 25 jaar geleden. Ook weet iedereen dat Baskenland zonder het moederland Spanje überhaupt niet kan bestaan, zeker in Europees en economisch opzicht niet. Bovendien heeft de deelstaat inmiddels zo veel autonomie en vrijheid verkregen dat de reden om zelfstandig te worden steeds onbelangrijker lijkt.

4e deelvraag: ondernemen Spanje en Frankrijk acties om het conflict op te lossen? De Spaanse regering pakt voortdurend mensen op die iets met ETA te maken zouden hebben. Deze politieke gevangenen worden in gevangenissen gestopt die verspreid zijn door het hele land. Cijfers van de Spaanse regering: in Baskenland zijn 6.600 leden van de Guardia Civil en de Spaanse politie actief. Dit betekent dat er per 190 burgers 1 politieagent is. Er zijn ook nog eens 4000 Spaanse militairen in Baskenland gelegerd, en aan de Franse zijde nog eens honderden \'Gendarmes\' en oproerpolitie. In Spanje en Baskenland zijn overigens ook nog eens 5000 lijfwachten actief, om mensen te beschermen tegen aanslagen door ETA. Dit kost de staat jaarlijks 63.3 miljoen euro. Op 14 september heeft de Spaanse president Zapatero een ontmoeting met de voorzitter van Eusko Alkartasuna. Dit is een linkse nationalistische partij die naar onafhankelijkheid streeft, maar het geweld veroordeelt. Zij drukt Zapatero op het hart om gesprekken met ETA te starten en om een einde te maken aan de politiek van verspreiding van Baskische politieke gevangenen. Verder benadrukte ze dat Zapatero het bestaan van statenloze naties moest erkennen, en ook taalrechten en het vermogen van burgers om zelf te beslissen. Sinds Spanje’s toetreding tot de EU in 1985 verleent Parijs grote medewerking aan de ETA-bestrijding. Sinds 1992 zijn het aantal aanslagen wel verminderd, wegens een harder optreden van vooral de Franse overheid. De terroristen gebruikten Frankrijk als toevluchtsoord, zodat de ETA-top in Frankrijk opgepakt kon worden. Begin maart dit jaar werden er in Madrid aanslagen gepleegd op 2 treinen. In eerste instantie dacht de Spaanse regering dat ETA hierachter zat, maar later werd bekend dat Al-kaida het had gedaan. Afgelopen maandag is bekend geworden dat de toenmalige president Aznar alle informatie die wees op schuld van al-kaida bewust achterhield, omdat hij meer stemmen zou winnen als de ETA de schuld zou krijgen. Vier dagen na de aanslagen waren er namelijk verkiezingen. Het heeft hem alsnog niet geholpen want hij heeft verloren. Want de aanslag is gepleegd naar aanleiding van de aanwezigheid van Spanje in Irak, een beslissing van Aznar.

5e deelvraag: hoe groot is de kans op vrede tussen de Spaanse regering en de ETA? Waarschijnlijk heel klein; Spanje is niet van plan toe te geven aan het terrorisme. Onder de vorige regering kwam het conflict met de ETA zelfs zeer goed van pas: met zijn harde anti-ETA beleid verwierf hij een hele hoop stemmen. En de ETA zal niet stoppen met de aanslagen totdat ze een eigen staat hebben.

Conclusie Mijn hoofdvraag was: waarom wil Baskenland zelfstandig worden? Het antwoord is: omdat ze dat eigenlijk voordat Franco aan de macht kwam altijd al geweest waren, en, nu Franco niet meer regeert, ze gewoon weer op zichzelf willen leven. Maar ook is er een groot deel Basken die het goed vinden zoals het nu is: Baskenland blijft een provincie, maar met veel zelfstandigheid.