Aeneis van Vergilius: bespreking + vertaling

De Aeneïs
1) Acrebat longe latio:

een goede inleiding bestaat uit: 1. dankwoord aan de medewerkers/ inspiratiebron vermelden
2. het onderwerp
3. de bedoeling (voor wie schrijf je het?) 4. hoofdfiguren

Toon aan dat dit een goede inleiding is: 1. aanspreking: Muze, maar hijzelf is ook belangrijk => cano: hij zingt zelf
2. onderwerp: arma, virum, bello
1e thema: geweld en oorlog
2e thema: grote tegenstelling: virumque vooral over een leider met kwaliteiten (insignem pietate) => in Aeneas moet je Augustus met zijn politiek zien
3e thema: rondzwervingen (jactatus, profugus)=> Aneas <=> Dido = stichtster van Carthago = aartsvijand van de Romeinen
3. personages: Aeneas (waar in de inleiding heeft hij het over Aeneas?) de goden(superi) => Juno! (vgl Cleopatra = historisch) het fatum
4. bedoeling: een journalistiek epos dat de bewonderenswaardige voorgeschiedenis van Rome weergeeft

Wat waren de redenen van de woede van Juno? (mythologisch) (r11-80 lezen in vertaling) 1. haar zoon werd niet verkozen tot butler (vgl met zoon Cleopatra die niet de troonopvolger van Caesar werd) 2. Schoonheid => wedstrijd tussen de godinnen (vgl met Cleopatra die als mooiste vrouw van Egypte werd aanzien) 3. haar voorliefde voor Carthago (vgl met de liefde van Cleopatra voor Alexandrië)

Taak: vgl met Homeros, de inleiding van de Odyssee en de Ilias, en zoek de gelijkenissen met de inleiding van de Aeneïs:

De aanhef van de Aeneïs grijpt bewust terug op de Ilias en de Odyssee van Homeros. Net zoals Homeros plaatst Vergilius de lezers onmiddellijk in medias res: De Illias begint met de wrok van Achilles die de oorzaak is van alle ellende. De oddyssee begint met de man, Odysseeus, om wie het hele verhaal draait. Vergilius combineert zijn verhaal, hij keer alles om: Vergilius: zwerftocht => oorlog
Homeros: oorlog => zwerftocht

Er zijn twee redenen waarom de Grieken in 2000 v.Chr. Troje hebben belegerd. 1. mythologische reden: Griekenland: lokale vorsten => Paris (zoon van de Trojaanse koning) gaat naar Griekenland en wordt verliefd op Helena (= vrouw van de Griekse vorst) en ze trekken er samen op uit. Oddysseus is ook een koning en trekt naar Troje om Paris te straffen en Helena terug te brengen naar Griekenland. 2. Politieke economische reden: De grieken vonden Troje een vervelend station omdat ze belastingen moesten betalen als ze er wilden passeren, dus gingen ze Troje aanvallen.

Arma virumque cano, qui Troiae primus ab oris - v v/ - v v/ - -/ - - / - v v/ - - woordaccent is niet gelijk aan het versaccent (het kan) en valt nooit op het einde.

1.Geef 2 oorzaken van de miserie die Aeneas heeft gekend. 2.Net zoals bij Homeros heb je in het kamp van de goden tegenstanders en voorstanders voor de Trojanen (Aeneas = Trojaan). Juno is anti-Romeins , ook al is ze een Romeinse godin. Ze doet denken aan Cleopatra, die ook de Romeinen haatte. Trojanen <=> Romeinen, lees blz 14 en 15 en maak een vlg voor de haat van Juno + geef de redenen daarvoor. 3. Creusa => Trojaanse prinses: op een bepaald moment vlucht Aeneas weg en laat hij zijn vrouw Creusa achter. In Italië leert hij dan een nieuwe vrouw kennen. 4. Letten op stijl van regel 9!! op mondeling examen! regina deo = Juno = koningin van de goden => staat centraal in het vers. 5. \"Kunnen goden dan zo kwaad zijn op mensen?\" = Het lijden van de mens. Vergilius volgt de leer van de STOA (stoïcisme - epicurisme) en is een aanhanger van het stoïcisme: -filosofen uit Griekenland willen breken met klassieke godenwereld - 3e eeuw vc (A. de Grote) Griek <=> Egyptenaar <=> Syriër => leert door dit contact andere godsdiensten kennen en gaat zoeken naar persoonlijk geluk zonder de godenwereld. - lijfspreuk van de stoa: zoek de gulden middenweg/ onderdruk je emoties niet, kanaliseer ze/ zoek naar geluk en houvast - gevoelens mogen je niet overmeesteren, rede primeert, liefde - alles op de wereld wordt geregeld door een oerkracht, de Logos = de kracht waardoor alles volgens een welbepaald plan verloopt, alles komt uiteindelijk goed, met als doel orde
Dus: Als goden zo perfect zijn, van waar komt dan die woede? => toepassen op het stoïcisme, miserie in de wereld
6. Zeus was verplicht om de mens zowel gebreken en kwaliteiten mee te geven, bij Homeros zijn de goden ondergeschikt aan het lot, Vergilius neemt dat soms over. Worstelt met de vraag: hoe moet het lot geplaatst worden tov de goden? 7. pietas: eerbied, tradities, plichtsbesef, respect voor ouderen en milieu, verantwoordelijkheidszin. 8. r9 en 10: ....tot parallellisme en op het einde van de zin => nadruk ....tot leggen op de lastige onderneming van Aneas om het latere Rome te stichten.

Vertaling: De aanhef Mijn gedicht gaat over oorlog en wapens, maar vooral over een man die als eerste naar Italië kwam en naar de kust waar Lavinië gesticht werd, weg van de Trojaanse kust. Voortvluchtig door het noodlot (= als een speelbal van het lot) zwierf/zwalpte hij jarenlang rond over land en zee. Door de almacht (= macht van de goden) en omwille van de blijvende woede (lett: herinnerende -> wrok) van de wraakzuchtige vrouw die voortdurend de Trojanen haatte. Hij heeft veel geleden en ook in de oorlog kende hij veel miserie. Totdat hij de stad (= Lavinium) stichtte. hij bracht beschaving ( =godsdienstbeeldje binnenbrengen) in Lavinië, van waaruit het geslacht van de en onze voorouders uit Alba Longa zijn ontstaan, en ten slotte ook het machtige Rome (=> einde van de zin, blijft hangen, altae... Romae = hyperbaton). Muze, (doe mij herinneren waarom) vertel mij waarom (dr welke beschadigde goddelijke macht) Juno op haar tenen is getrapt. Zijn er zoveel woedeaanvallen bij hemelse geesten? (= Kunnen goden dan zo kwaad zijn op mensen, dat het de koningin van de goden ertoe gedwongen heeft om een man met verantwoordelijkheidszin zoveel miserie te laten meemaken. (lett: in lotgevallen te wentelen) De storm
r50-60: Het begin van de Aeneïs: Aeneas vaart van Sicilië naar de kust van Italië (Hij is er bijna). Wat vooraf gebeurd is zal hij vertellen in boek 4 (maaltijd Aeneas <-> Dido) Op het moment dat Aeneas naar Italië vaart, treedt Juno op. Ze zoek steun bij Aeolus (mythologische koning van de winden) en chanteert hem, de koningin van de goden is dus bereid om haar te verlagen. Aeolus doet een storm opsteken en door die storm moet Aeneas naar Zuid-Afrika terugkeren. => gebruik van harde klanken: t en a => incubere en insequitur staan vooraan om de snelheid uit te drukken => ww r85 telkens vooraan: de slag van de golven weergeven => de tijden zijn allemaal in de ind pres = historisch presens (levendigheid) r92-101: eerste optreden van Aeneas

1. Aeneas wordt beschreven als een angsthaas, hij heeft menselijke trekjes en zo voelt het publiek een zekere sympathie voor hem.

2. Vergilius schetst hem zo omdat hij Aeneas sympathiek wil doen overkomen, door hem in het begin als een zwakkeling voor te stellen kan hij in de loop van het boek sterker worden en op het einde een echte held zijn.

3. waarom roept hij om zijn vader?

1. op Sicilië is hij zijn vader kwijtgeraakt, die nam vroeger altijd de leiding, samen met Aeneas, nu is zijn vader weggevallen en staat Aeneas er voor de eerste keer alleen voor. 2. vorm van heimwee: als je weg bent uit je vertrouwde omgeving komt er heimwee op, dat is altijd zo als het slecht gaat.

4. r101: fortia corpora: dappere lijken meesleuren => kan niet! => hypallage: stijlfiguur waarbij een eigenschap wordt toegekend aan een voorwerp of persoon, maar naar de betekenis slaat het op een ander woord. r102-123: NIET VERTALEN! - verdere beschrijving van de storm - vloot raakt verder in moeilijkheden, enkele schepen vergaan

r118-119: zeldzame zwemmenden verschijnen in de uitgestrekte, onrustige zee => niemand komt nog boven

Vertaling Van zodra ze dit had gezegd, trof hij de holle berg in de flank met een omgekeerde speer (= hij maakt een opening met de punt van een speer en zo ontstaat er wind) en de winden raasden langs de openingen naar buiten over de aarde als wervelwinden en tolden weg en weer, precies zoals in een slagorde. Ze stortten zich op de zee en tegelijk rukken Eurus, Notus en Africus, een typische regenwind, uit. Ze wentelen zich naar de kust en drijven grote wolken, die de dag en de hemel wegnemen, naar de kust. Plotseling zag men geen steek voor de ogen meer en daarop volgde het paniekerige geroep van de mensen. De zwarte nacht stortte zich op de zee, de hemel donderde en was vol lichtflitsen. Alles bedreigt de bemanning met een nabije dood (= de dood loert overal). Onmiddellijk worden de ledematen van Aenaeas losgemaakt door de koude = Onmiddellijk stond Aeneas verlamd van schrik en kreeg hij koude rillingen. Hij kreunde, wierp beide handen naar boven en riep het volgende: \" 3, 4 keer gelukkig zijn die mensen aan wie het overkwam om te sterven. (=> want zij moeten dit allemaal niet meer meemaken) Ik was veel liever thuis gestorven (aan de voet van de hoge muren van Troje), voor de gezichten van mijn voorouders. Ah Titydes, dapperste van alle Grieken, mocht ik maar gesneuveld zijn in de Trojaanse vlakte (pleonasme) Waarom heb ik deze geest niet kunnen uitgieten door jouw rechterhand (= Waarom ben ik niet vermoord door jouw handen) Daar waar die sterke Hector begraven ligt, die gesneuveld is door de speer van Achilles. Daar waar de reus van Sarpedon ook begraven ligt en waar zoveel helmen, schilden en dappere lichamen meegesleurd worden door de sterke stroming van de Semois. Hier en daar merk je nog een drenkeling op in de onrustige, uitgestrekte zee. Hier en daar ook een schild, een helm, planken en Trojaanse rijkdommen (= persoonlijke eigendommen/ kostbaarheden).

Neptunus stilt de storm = net zoals Augustus de opstanden stilt
1. Hoe wordt Neptunus beschreven? 2. Hoe is zijn manier van optreden? 3. Let op het paraplusysteem onder de goden. => Neptunus gaat zich boos maken op de winden ipv op zijn zus Juno!

r124: -um => lawaai van de storm weergeven
r125: elisie => verkorten, rapper maken, ritme van de storm duidelijk maken. r127: pladicum = gerust/ rustig => hij heeft zijn woede onder controle, blijft waardig

r132-136: STYLISTISCH BELANGRIJK! - monoloog - veel a\'s, t\'s en i\'s => harde klanken, woede uitdrukken
r155: Quos ego (pecuniam) quos = et eos => en ik zal hen straffen => weglating = reticentie = tacere = stijlfiguur waarbij met de zin plots afbreekt en stopt
r141: scanderen => clauso na cesuur = belangrijke plaats
r142-143: MONDELING EXAMEN!!! => in 1 zin wordt de volledige storm gekalmeerd => gemak aanduiden waarmee Augustus ook opstanden kalmeert, rustige lange klanken, kalmte van Neptunus weergeven => de manier waarop Neptunus de storm trotseert kunnen we vergelijken met iets menselijks (opstanden bij Augustus), dit noemen we een homerische vgl (hoewel we dat hier niet volledig het geval is, het is omgekeerd!!!) = vgl van een situatie bij de mens met een situatie in de natuur
r149: ignobile bij vulgus => pleonasme
r150: sententia = kernachtige uitspraak
r153: chiasme = kruisstelling regit animos
pectora mulet

Vertaling Neptunus wordt gewaar dat de zee met veel gedruis gemengd wordt. Hij voelt dat er een hevige storm aan de hang is en dat een storm uitgezonden was en het water uit het diepste water terugkeert (= en dat er zelfs op de zeebodem een hevige storm te voelen is <=> graviter commotus. Ook al was hij zwaar ontstemd, hij keek rustig uit boven de zee. Hij zag dat de vloot van Aeneas uiteengeslagen was over het gehele zeeoppervlak. De Trojanen waren onderdrukt door de golven en door het neervallen van de hemel (= de zware regen). De listen en de woede van Juno bleven niet verborgen voor haar broer. En onmiddellijk was het voor Neptunus duidelijk, als broer kende hij zijn zus maar al te goed, ze was iets aan het bekokstoven. En vervolgens zei hij dit: Is er zo\'n groot vertrouwen in jullie soort, dat dat jullie vasthoudt? (= Wie denk je wel dat je bent?) Jullie durven de hemel en de aarde te mengen zonder mijn toestemming. Durven jullie hier werkelijk zo\'n warboel van maken? Ik zal jullie straffen! Maar het is beter om orde op zaken te stellen (daarna zal ik jullie uitboeten met een ongelijke straf), met een straf die niet gelijk is aan de misdaad. Zeg aan die fameuze koning van je dat hij maar daar blijft en dat hij maar koning speelt over de winden in een gesloten gevangenis (= met de deuren op slot). Hij kalmeerde de woelige zee, en zijn woorden waren nog niet koud. Hij verjoeg de verzamelde wolken en bracht de zon terug. (= hij verzamelde de wolken en dreef ze weg) Hijzelf hielp de schepen omhoog met zijn drietand en hij legde een weg bloot tussen de grote zandbank. De zee was bedaard. Hij gleed over de toppen van de golven met lichtlopende wieltjes. Net zoals bij een het gewone volk dat roept en tiert en waar er dikwijls een rel ontstaat en waar stenen en fakkels in het rond vliegen. Woede verschaft wapens (= men vindt altijd wel iets om mee te gooien) Precies zoals ze op dat moment iemand opmerken, een ernstige man, opmerkelijk door zijn plichtsbesef en verdienste (=Augustus). En ze zwijgen en ze gaan er naartoe met gespitste oren, vol aandacht en nieuwsgierig. En met enkele woorden bedaart hij de gemoederen. Precies op dezelfde manier kalmeerde Neptunus de zee. Van zodra hij naar de zee keek en hij in de open lucht reed, mende hij de paarden en vierde hij teugels vliegend in de kalme lucht.

Venus en Jupiter => ondertussen komt Venus (moeder van Aeneas) naar Jupiter toe en maakt ze zich boos
vanaf r227! 1. Wat is er menselijk aan het gedrag van Venus? Aeneas vindt nergens rust en dat zit Venus dwars, want zij is zijn moeder. \"Waarom ik en niet een ander?\" menselijke reactie = zich gaan vergelijken met anderen. 2. r229-230: Jupiter is almachtig volgens Venus! normaal speelt het fatum ook een rol maar hier is er geen sprake van. 3. r242-249 NIET VERTALEN! ze gaat Aeneas vgl met allerhande helden die wel op hun pootjes terechtgekomen zijn. 4. r238 tristis...ruinas = hypallage
5. r234 het Romeinse volk is voorbestemd om heerser te worden over de volledige wereld!! nationalisme!! 5. r237 en r252 polliticus en prodimur => enjambement (= oversprong) 6. r253 STYLISTISCHE BESPREKING! Hic pietatis honos? \" Sic nos in scepta reponis - vv/ - v v/ - - / - - / - v v/ - v/ => vooral -i-, -o- en -k- klanken => boosheid uitdrukken => korte woordjes => verbitterd vers, elisie en ellipsen => nervositeit
7. r257 toekomstvoorspelling door Jupiter! 8. r255 twee woorden gebruiken om 1 woord uit te drukken
Vertaling
Venus sprak tot Jupiter terwijl hij dergelijke zorgen in zijn hart weg en weer wierp (= terwijl hij zich al die zorgen maakte). Ze was triestig en ze heeft nog de tranen in haar ogen, de normale glinstering van haar ogen was volledig verdwenen. \"Jupiter, jij die de goden en de zaken van de mensen regelt met je eeuwige macht, en jij die iedereen schrik aanjaagt met de bliksem, wat hebben mijn Aeneas en de Trojanen jou misdaan?\" De Trojanen aan wie de hele wereld wordt afgesloten omwille van het feit dat ze zijn voorbestemd voor Italië. (= ze hebben nergens een vaste plaats) Je hebt vast en zeker beloofd dat er ooit Romeinse leiders zullen zijn in de loop van de jaren (lett: terwijl de jaren wentelen). Vanuit Troje komt dat volk uit het teruggeroepen bloed van de Trojaanse leider Teucri (= de later erfgenamen van Teucri) De Romeinen die baas zullen worden over land en zee. Je hebt het me echt beloofd! Grote koning, welke mening heeft je doen veranderen? (= wat heeft je van gedachten doen veranderen?) Ik persoonlijk troostte mij hiermee, met de val van Troje dat herleid werd tot 1 triestige puinhoop. (= met hetgeen wat Jupiter beloofd had). Ik troostte mij met die gedachte. Het lot afwegend, tegengesteld aan het lot = Ik dacht ooit wordt het beter. Nu achtervolgt die mensen (die al gedreven zijn door zoveel lotgevallen) hetzelfde ongeluk. Welk einde geef jij aan dat ongeluk? = Wanneer komt daar een einde aan, grote koning?

Wij, jouw nakomelingschap, aan wie jij de burcht (= de macht) over de hemel toekent, zal wereldberoemd zijn. Wij werden verraden door de woede van 1 iemand en verloren vele schepen. Het kan niet uitgesproken worden (= het is te erg om woorden). Wij worden ver weg afgescheiden van de kusten van Italië. Is dit de loon voor vroomheid? (= is dat de beloning voor onze goedheid?)