Hoe duur was de suiker?
Inhoudsopgave
Titel blz1.
Schrijver blz1.
Jaar van 1e uitgave blz1.
Genre blz1.
Onderwerp blz1.
Samenvatting blz1. blz2. blz3. blz4.
Hoofdpersonages blz.4 blz5. blz6.
Perspectief blz6.
Tijd blz6.
Plaatsen blz6.
Titelverklaring blz7.
Eigen Mening blz7. blz8.
De titel van het boek is Hoe duur was de suiker?
De schrijfster is Cynthia McLeod.
Het jaar waarin het boek werd uitgegeven is 1987
De literaire periode is Moderne Nederlandse Literatuur.
Het genre is geschiedenis.
ONDERWERP & SAMENVATTING
Het onderwerp is slavernij, liefdesrelaties, cultuur.
Ik vind het een mooi, maar ook verdrietig boek. Verdrietig omdat de slaven erg slecht behandeld worden, door de blanken, die dat als normaal beschouwen.
Het boek zou waargebeurd kunnen zijn, want het is zeker zo dat de blanken, vroeger de slaven niet goed behandelde en zelf alleen maar feestjes en partijtjes gaven om te laten zien hoe rijk ze wel niet waren.
Het verhaal begint op 11-10-1765. De 65e verjaardag van Grootmama Fernandez. Er wordt een groots feest gevierd op haar plantage, Joden Savanna, waar de belangrijkste gasten Levi, Elza, Rachael en Sarith zijn. Elza voelt zich vaak buitengesloten in de Joodse gemeenschap, omdat ze zelf niet Joods is. Elza’s moeder, Elizabeth, was Nederlands, waardoor Elza niet Joods is. Ze vraagt zich af waarom Sarith de laatste tijd zo humeurig is. Sarith zelf is alleen maar bezig met het vooruitzicht dat ze Nathan weer gaat zien. Alleen is hij verloofd met Leah Nassy, hoewel Sarith ervan overtuigd is dat dat snel weer over is als hij Sarith weer ziet. Op het feest ontmoet Elza assistent administrateur, Rutger le Chasseur, die vindt dat slaven beter behandeld moeten worden. Nathan vertelt Sarith dat hij toch met Leah gaat trouwen, vanwege het geld. Op het bal die avond flirt Sarith met elk gehuwde en ongehuwde man. Rutger en Elza trouwen het volgend jaar in augustus 1766. Ze gaan in Paramaribo wonen. Een aantal slaven en slavinnen, waaronder Maisa, neemt ze mee van haar huis op Hebron naar Paramaribo. In december komt Sarith bij hen logeren, Sarith is graag in de stad, dus Elza zoekt er niks achter. Na een tijdje heeft ze echter een idee dat er iets gaande is tussen Rutger en Sarith. Elza is blij als Sarith weer teruggaat naar Hebron. Elza is ervan overtuigd dat de Joodse rabbi Abraham Cohen haar zal vragen. In plaats daarvan, trouwt hij tot iedereens verbazing met Sariths dove zus Rebecca. Sarith trekt weer in bij Rutger en Elza aan de Wagenwegstraat. Waar ze haar affaire met Rutger voortzet. Intussen is Elza zwanger en ontkent Rutger niet dat hij het weleens doet met Sarith. Als Rutger op zakenreis gaat om een plantage te keuren, stelt hij een donkere opzichter aan en koopt hij Afanaisa, een jonge slavin, die de mannen die de langskwamen op de plantage moest plezieren, omdat hij haar een beter leven wil geven. Rutger stopt met zijn affaire met Sarith, omdat hij het vreselijk vindt voor Elza. Hoewel Sarith hem onmiddellijk weer inpalmt. Veel plantages hebben te maken met slavenopstanden, zeker nu, na het huwelijk tussen een donkere en een blanke. Rutger en Elza vinden dit prachtig, terwijl Sarith vindt dat slaaf en eigenaar, blank en donker strikt gescheiden moeten blijven. In januari 1768 bevalt Elza van een zoon, Gideon Rutger. Maisa, Elza’s slavin en trouwe vriendin, gaat naar een voodooheks, omdat ze het vreselijk vindt wat Sarith Elza aandoet. Voordat Maisa het kan toedienen is Sarith al vertrokken, omdat ze vindt dat Rutger haar te weinig aandacht schenkt. Hoewel ze al snel weer terugkomt om Rutger te verleiden, is het deze keer Elza die haar wegstuurt, omdat ze dit niet langer pikt. Sarith gaat terug naar Hebron, waar alle slaven en slavinnen aan Elza’s kant staan. Ook Ashana, de lijfslavin van masra Fernandez, is niet bang om te zeggen wat ze er van vindt. Sarith kan het niet uitstaan dat een zwarte, een slavin, haar, beledigd. Ze roept de Basya om Ashana zweepslagen te geven. De basya zegt dat dat absoluut niet kan, omdat Ashana hoofd van het huishouden is, bijna alles regelt, zowat nog meer te zeggen heeft dan masra Fernandez zelf. Sarith vertelt de basya dat als hij Ashana geen zweepslagen geeft, ze hem ook wel even een paar zweepslagen zal geven. Ashana overlijdt in de slavenvertrekken aan haar verwondingen. De opstanden op de plantages worden steeds erger. De blanken weten nu dat de opstanden geleidt worden door Boni, een in vrijheid geboren neger, die wraak neemt op de rijke plantage eigenaren, omdat ze zijn ouders verminkt hebben, waaraan zijn vader is overleden en zijn tweelingbroer op 12 jarige leeftijd vermoord hebben. Hij valt de plantages aan, bevrijdt de slaven, steekt de huizen in brand. Rutgers baas, Mijnheer van Omhoog, wil met pensioen, maar voordat Rutger hem kan opvolgen moet hij eerst wat meer weten over Nederland, door daar een paar maanden te blijven. In januari 1769 vertrekken ze, wanneer ze in maart in Nederland aankomen. Nederland is heel anders dan Suriname. Zo sneeuwt het er en moeten de slaven schoenen dragen vanwege de kou. Maisa weigert schoenen te dragen, ze is dan wel een slavin, maar wel een trotse, dus draagt ze geen schoenen. Ook werken blanke mensen voor blanke mensen. Nou, dat vonden alle negers wel een kostelijke grap. Elza komt er al snel achter, dat ze weer zwanger is. Sarith is jaloers op alles wat Elza heeft en zij niet. Elza is getrouwd, heeft kinderen. Zij is toch veel mooier dan Elza? Zelfs haar zus Rebecca is al gehuwd. Zij is al bijna 21 en nog niet getrouwd! Ze besluit dat daar vlug verandering in moet komen. Nog voordat Rutger en Elza terugkomen trouwt ze met weduwnaar Julius Robles de Medina. In januari 1770 bevalt Elza van haar 2e zoon, Jonathan. In februari volgt Rutger, Mijnheer van Omhoog op als administrateur. Sarith ontdekt dat haar slavin, Mini-mini zwanger is. Ze is niet alleen zwanger maar ook verliefd op de vrije Hendrik. Hendrik is geld aan het sparen om Mini-mini vrij te kopen. Dit alles valt in duigen, als Hendrik met iemand anders trouwt, omdat hij Mini-mini nooit vrij kan kopen. Kort daarop krijgt Mini-mini door een ongeluk, een miskraam. Ook Sarith komt erachter dat ze zwanger is en in december 1771 bevalt ze van haar zoon, Jehtro. Ze probeert zoveel mogelijk tijd in de stad door te brengen, omdat ze zich op Julius’ plantage Klein Paradijs, verveelt.
Rutger, maakt met Alex, zijn slaaf, de afspraak dat hij betaalt krijgt, zodat hij zichzelf later vrij kan kopen. Alex is bezorgd om zijn vriend, Caesar, die zich gedwongen aan moest sluiten bij de Zwarte Jagers. De Zwarte Jagers zijn een groep slaven die samen met de Nederlandse troepen het Surinaamse oerwoud in moeten om de Boni – negers te bevechten. Na de overwinning op fort Buku is Caesar verdwenen. Net als zoveel andere slaven, of ze hebben zich aangesloten bij de Boni - negers of ze zijn overleden door ziektes of vermoord. Alex heeft genoeg geld gespaard om zichzelf vrij te kopen. Het eerste wat hij daarna kocht waren schoenen. Slaven dragen geen schoenen, maar hij was geen slaaf meer! Wel blijft hij voor Rutger werken. Sarith is ondertussen een verhouding aangegaan met luitenant Rein Andersma. Heel Paramaribo weet het, behalve Julius. Eind 1775 is Elza zwanger van haar 3e kind.
In de troepen van luitenant Andersma zit de Hollandse Jan. Die denkt goud te vinden in de Surinaamse tropen. Tijdens een aanval van de Boni – negers raakt Jan gewond. Hij wordt opgevangen en verzorgd door de Boni – negers, die vinden dat de Hollandse soldaten misbruikt worden door hetSurinaams Gouvernement. Jan vertelt dit bij terugkomst aan luitenant Andersma. Andersma en de andere soldaten lachen hem vierkant uit. Op de volgende expeditie moet hij gewoon weer mee. Hij weigert echter mee te doen aan het afslachten van de Boni – negers. Uiteindelijk sterft hij aan koorts en de slechte omstandigheden in het oerwoud.
Sarith ontdekt dat ze weer zwanger is, ze weet alleen niet van wie. Op een zomerdag in 1776 is ze alleen op Klein Paradijs, wanneer de plantage overvallen wordt door de Boni – negers. Rein die op dat moment bij Sarith was, wordt doodgeschoten. Met hulp van Kwasiba weet Sarith zich samen met Jehtro en Mini-mini net op tijd in de kast te verstoppen. Kwasiba houdt Agosu, de leider van de overval, bezig. Ze vertelt en vraagt hem allerlei dingen. Als Agosu even weg is, gaat Mini-mini met Jehtro naar het toilet, omdat deze moet poepen. Net voor ze weer terug bij de kast zijn komt Agosu binnen. In de kast stond Sarith doosangsten uit, omdat Agosu net had verteld hoe hij een blank kind zou vermoorden als bleek dat die hier nog zou rondlopen. Gelukkig komt op dat moment Julius binnen met een troep soldaten. Julius weet van haar relatie met Rein en ook van haar verhouding met Rutger. Hij wil niets meer met haar te maken hebben. Ze is de moeder van zijn kind, maar meer ook niet. Vlak na de overval overlijdt Kwasiba aan ouderdom. Al vrij snel wordt Mini-mini de slavin Julius. De twee worden verliefd op elkaar. In april 1777 bevalt Sarith van een dochter, Eva. Het is overduidelijk dat Rein de vader van Eva is. Als Sarith erachter komt dat Mini-mini zwanger is van Julius, is ze woedend en verkoopt ze haar op de beurs in Paramaribo. Ze wordt door haar nieuwe eigenaar mishandeld en verkracht, maar zodra Julius hier achter komt koopt hij haar vrij. Het is oktober 1778. Elza is ondertussen bevallen van nog twee dochtertjes, Abigael en Charlotte. Mini-mini die nu een eigen huisje heeft, heeft al 2 jongens met Julius. Een epidemie van Gele Koorts breekt uit, waar veel mensen aan overlijden. Elza’s dochter Abigael en Maisa, die dag en nacht bij haar gewaakt heeft overlijden. Ook Rebecca en Jehtro overlijden. Gideon overleeft het gelukkig. Julius besluit Klein Paradijs te verkopen. Ook besluit hij de kinderen van Mini-mini wettelijk te accepteren door ze zijn achternaam te geven. Sarith gaat terug naar Hebron. In februari 1779 is Elza opnieuw zwanger. Ook gaat ze naar Joden Savanna omdat Grootmama Fernandez op sterven ligt. Al snel overlijdt ze. Eindelijk is Elza in staat Sarith te vergeven, maar alleen als Sarith zichzelf kan vergeven voor alles wat ze heeft gedaan.
PERSONAGES
Elza is het hoofdpersonage. Ze is het stiefzusje van Sarith. Ze is dochter van Levi Fernandez en de lutherse Elizabeth. Elizabeth stierf bij Elza’s geboorte. Elza en Sarith zijn altijd goede vriendinnen geweest. hoewel Elza wel min of meer in Sariths schaduw staat, wier altijd word geprezen om haar schoonheid. Ze is een heel zachtaardig persoon, die altijd goed wil doen voor de mensen om haar heen, ook de slaven. Toch is ook Elza niet bang om haar stem te gebruiken, wanneer ze ontdekt dat Sarith een verhouding heeft met Rutger, stuurt ze haar zonder pardon weg. Elza, is net als Rutger, een voorstander van betere behandeling voor de slaven. Ook is ze best naïef. Jarenlang geloofde ze dat Sarith haar nooit kwaad zou doen, zelfs niet toen ze wist van haar verhouding met Rutger. Daarna is ze gelukkig getrouwd met Rutger, van wie ze vier kinderen heeft, Gideon Rutger, Jonathan, Abigael en Charlotte.
Sarith is Elza’s stiefzusje. Sarith heeft een sterk karakter. Ze weet dat ze mooi is en maakt daar ook gebruik van. Bovendien is ze erg manipulatief. Ze weet precies wat ze wil en gaat dan ook heel ver om dat te krijgen. Als de dingen niet gaan zoals ze wil of als ze iets niet krijgt krijgt ze driftbuien. Sarith denkt precies te weten hoe ze haar perfecte leven moet krijgen, maar ze jaagt haar geliefden alleen maar weg. Ze laat Ashana ranselen, die hierdoor overlijdt. Ze trouwt met Julius, alleen maar vanwege zijn geld. Ook houdt ze er een verhouding met Rutger op na, waardoor ze haar relatie met Elza bederft. Sarith is ook iemand die slaven alleen maar beschouwd als slaven. Pas na de aanval van Agosu en dood van Jehtro begint ze na te denken over de fouten die ze heeft gemaakt. Aan het einde maakt ze het gelukkig goed met Elza.
Rutger is een vriendelijke jongeman, die zich wel makkelijk laat inpalmen door het vrouwelijk schoon. Wanneer hij Elza ontmoet, vind hij haar heel lief en aardig. Ze trouwen dan ook al snel. Helaas kan hij geen weestand bieden tegen Sariths schoonheid, met wie hij een affaire krijgt. Waar pas een einde aan komt als Elza er klaar mee is. Rutger is administrateur van beroep. Hij is, samen met Elza, een van de weinigen die van mening is dat de slaven ten onrechte slecht behandeld worden. Dat weerhoudt hem er niet van om te proberen hun lot te verbeteren. Zo stelt hij bijv. een zwarte aan als opzichter van een plantage en neemt hij zijn slaaf Alex in loondienst, wanneer deze zich heeft vrijgekocht. Hij is niet bang om zijn mening te vertellen, maar wordt nog wel eens meegesleept door de gewoontes van de Surinamers, waar slavenrechten belachelijk worden gemaakt.
Julius is de man van Sarith. Hij is eigenaar van zijn plantage Klein Paradijs. Hij heeft zijn vrouw en zoon verloren bij een pokkenepidemie. Vroeger vonden Sarith en Elza hem een zeurpiet en hadden ze hem de bijnaam ‘Noso’ gegeven, vanwege zijn grote neus. Uiteindelijk trouwt Sarith met hem, omdat ze zo snel mogelijk voor Rutger en Elza terug zijn getrouwd wil zijn. Later wordt Julius verliefd op Sariths slavin Mini-mini met wie hij twee kinderen krijgt.
Levi Fernandez is de vader van Elza. Hij is de eigenaar van plantage Hebron. Hij trouwde met de lutherse Elizabeth, met wie hij 3 kinderen kreeg. Nadat zijn oudste zoon overlijdt besluit hij te trouwen met Rachael Mozes de Meza, met wie hij eigenlijk al vele jaren eerder had moeten trouwen.
Rachael Mozes de Meza is de moeder van Sarith. Ze geeft Sarith altijd haar zin. Wat ze ook zou doen Rachael zou nooit boos op Sarith worden. Elza denkt dat dit komt omdat Rachael zich verbaasd over het feit dat ze zo’n knappe dochter heeft gekregen.
Elizabeth is de moeder van Elza. Ze is de dochter van een legerofficier. OP 17 jarige leeftijd trouwt zij met Levi Fernandez. Ze overlijdt bij Elza’s geboorte.
Mini-mini is de slavin van Sarith. Ze is erg lief en verlegen. Wie die twee bij elkaar zit kan niet anders dan toegeven dat ze op elkaar lijken, omdat haar vader of Rachaels man of Sariths broer is. Mini-mini krijgt het vaak te verduren als misi Sarith een slechte bui heeft. Door haar naïviteit wordt ze zwanger van Hendrik, die beloofd haar vrij te kopen. Dit plan valt in duigen als Hendrik bedenkt dat hij Mini-mini nooit vrij zal kunnen kopen. Even later krijgt Mini-mini een miskraam. Later wordt ze verliefd op Julius, de man van Sarith, en hij op haar. Ze krijgen twee kinderen. Wanneer het over is tussen Julius en Sarith gaat hij bij haar wonen in Paramaribo.
Ashana was de slavin van Elizabeth en daarom heel belangrijk voor masra Fernandez. Ze is ook de belangrijkste en geliefdste slavin op Hebron. Ze is bijna deel geworden van de meubels, zolang is ze al op Hebron. Iedereen behandelt haar met respect. De kinderen beschouwen haar vroeger en nu nog steeds als moeder. Daardoor heeft ze ook veel lef. Ze is vriendelijk, zachtaardig, weet wanneer ze gewenst en ongewenst is en ook niet bang om te zeggen wat ze vindt. Dat kost haar uiteindelijk wel het leven, als misi Sarith niet kan hebben dat ze haar beledigt.
Maisa is Ashana’s dochter. Ze is zolang ze zich kan herinneren de slavin van Elza. Omdat Elza heel goed is voor de slaven, hebben ze ook een sterke, vriendschappelijke band opgebouwd. Met veel plezier en liefde zorgt ze voor misi Elza. Elza beschouwt haar dan ook als een goede vriendin, een steun en toeverlaat. Maisa is jong, vriendelijk en heeft veel liefde voor de kinderen.
Ze wil haar misi ook graag beschermen, waardoor ze een hekel heeft aan misi Sarith. Uiteindelijk sterft ze aan Gele Koorts.
Alex is de slaaf van Rutger, die hij bij zijn aankomst in Paramaribo van Mijnheer van Omhoog krijgt. Rutger kan goede gesprekken voeren met Alex en vind hem dan ook een intelligent persoon. In Nederland loopt Alex rond op schoenen, alsof hij nooit iets anders gedragen heeft. Het eerste wat hij dan ook koopt als hij zichzelf vrijgekocht heeft zijn schoenen.
PERSPECTIEF
Het verhaal heeft een wisselend perspectief, het wordt door verschillende personages verteld. Die worden in de derde persoon gevolgd door een alwetende verteller. Het verhaal van de verschillende personages wordt verteld door de alwetende verteller, omdat deze binnen het hoofdstuk van de ene persoon naar de gedachten van de andere persoon kan gaan of om iets te vertellen wat nog gaat komen. Het perspectief wisselt vooral tussen Elza, Sarith, Rutger, Julius en Mini-mini.
TIJD
Je weet in wat voor tijd het zich afspeelt omdat er door het boek heen verschillende datums en jaartallen worden genoemd. Het verhaal begint in oktober 1765, op de verjaardag van Grootmama Fernandez en het eindigt in februari 1779, een paar dagen na het overlijden van Grootmama Fernandez.
Het boek heeft een gesloten einde. Elza en Sarith hebben elkaar de dingen die gebeurd zijn in het verleden vergeven.
PLAATSEN
Het verhaal speelt zich af in Suriname. In het begin voornamelijk op plantage Hebron en ook later nog. Sarith en Elza zijn hier op gegroeid en komen er nog steeds als ze rust en veiligheid willen. Later ook in Paramaribo, in het huis van Rutger en Elza aan de wagenwegstraat en op Rutgers kantoor waar uiteenlopende gesprekken worden gevoerd. Nadat Sarith getrouwd is zijn we ook veel op Julius’ plantage. Waar vooral Sariths leven een aantal belangrijke wendingen neemt. Daar wordt ze bijna vermoord door de Boni – negers, daar ontdekt ze dat Julius een affaire heeft met haar slavin Mini – mini en raakt ze Julius ook weer kwijt aan diezelfde slavin. Ook wordt er verteld over de plekken waar de Nederlandse troepen en de Zwarte Jagers de Boni – negers proberen te verslaan.
TITEL
De titel verwijst naar het harde werk van de slaven op de plantages. Ze hebben een erg zwaar leven. Worden erg slecht behandeld en hebben geen enkele vrijheid. De productie van suiker en alle andere gewassen gaat boven alles. De plantage eigenaren verdienen er hun geld mee en dus is het heel belangrijk dat alles zo goed mogelijk geproduceerd word en dat de slaven hun werk zo goed mogelijk doen. De titel is symbolisch, het is de prijs die de slaven er voor betalen, veel slaven sterven of raken ernstig gewond tijdens de productie. De suiker wordt dus duur betaald. Plantage eigenaren denken niet na over wat er allemaal komt kijken bij de productie van suiker, terwijl slaven er dagelijks hun leven voor geven. In deze twee citaten wordt dat heel duidelijk ; "Al die tijd had Rutger niets gezegd, hij had alleen maar kunnen kijken naar die hand daar op de crusher. Naar die man op de grond en al dat bloed. Er speelde maar één gedachte in zijn hoofd: dat allemaal voor de suiker, en een pond suiker kost maar vijf cent! Vijf cent voor een pond suiker, en hoeveel handen, armen, benen, mensenlevens gingen eraan! Hij keek naar de heer Vredelings, voor wie zoiets kennelijk heel gewoon was, want zodra de man uit het gebouw was weggebracht, riep hij een andere slaaf naar de crusher en zei ruw: 'Pas beter op, jij.'* en alles ging verder alsof er niets gebeurd was." Pagina 65
''Slaven, mensen, die een bezit waren van een groepje blanken en voor hen moesten werken en zwoegen om die zo noodzakelijke producten te produceren. En Mini-mini vroeg zich af, of die blanken wel beseften wat ze dronken als ze dat kopje naar hun mond brachten. Of ze ooit wel beseften, hoe duur dit allemaal wel was, welke prijs er werd betaald voor de koffie en voor de suiker!'' Pagina 128
EIGEN MENING
Ik vond het een mooi maar ook verdrietig boek. Het geeft een goed beeld van Suriname en de blanken in die tijd. Je krijgt alleen niet veel mee van het onrecht dat de slaven wordt aangedaan, omdat in het boek vooral over de huisslavinnen wordt verteld. Het werk op het veld is vele malen zwaarder. Hoewel er ook wat dingen zijn waar wel over geschreven wordt, zoals wanneer misi Sarith Ashana laat ranselen, voor iets wat haar niet aanstaat. Het was ook wel spannend, je wilde weten hoe het verder ging op de plantages en met de verschillende mensen.
Wat ik wel heftig vond was het stukje dat hierboven ook beschreven staat. Over de slaaf die met zijn hand in de crusher komt en meneer Vredelings die dat heel gewoon schijnt te vinden. Toen had ik wel zoiets van ; wow, oké, dat gebeurde dus gewoon.
Het is totaal niet moeilijk om te lezen. Het leest heel vlot. Eerst was het wel een beetje vreemd om te lezen, omdat de schrijfster veel Surinaamse woorden en begrippen gebruikt, zoals Faya Wratta, basya en misi, maar dat wordt steeds makkelijker en sommige woorden ga je gebruikelijk vinden.
Ik raad andere mensen aan dit boek ook te lezen, omdat meer mensen zouden moeten weten hoe het vroeger ging op de plantages.
REACTIES
1 seconde geleden
B.
B.
is een heel mooi boek
6 jaar geleden
Antwoorden