Antigone

1. * Woensdag 28 november 2001, Utrecht Stadsschouwburg, Douwe Egbertszaal, 20:00 u – 21:30 u.
* 90 minuten

2. * Stichting Sitos, La Compagnie du Loup
* Jean-Marc Galéra

3. * Antigone
* Jean Anouilh

4.
5. Het toneelstuk is oorspronkelijk geschreven door Sophocles, 500 v. Chr. Het toneelstuk is een oude Griekse tragedie. Het speelt zich dus af in het oude Griekenland, in het paleis van de koning, binnen 24 uur. Een kenmerk van de oude Griekse toneelstukken was eenheid van tijd, plaats en handeling, dat bleek duidelijk uit het toneelstuk.

Het verhaal draait om een jonge vrouw, Antigone. Ze kan niet leven met het feit dat één van haar twee broers, die beide in een gevecht tegen elkaar om het koningsschap zijn omgekomen, niet is begraven. Creon, die toen koning was geworden, besloot één van de broers wel een begrafenis te geven en de ander dus niet. Antigones broers waren rotzakken. Zij wilden zelfs hun eigen vader, die toen koning was, doden om zelf koning te worden. Dat vertelde Creon ook aan Antigone. Desondanks wil Antigone haar andere broer ook begraven. Antigone zegt tegen Nourice, haar opvoedster, dat zij haar broer moet halen om te begraven, want met die hitte zijn er allemaal aasgieren die hem waarschijnlijk kaal gaan plukken. Zijn ziel zal dan gaan zwerven en geen rust vinden. Nourice zegt “Nee, want dan zal je gedood worden”. Ismene, haar zus, vindt dat het leven mooi is. Het is natuurlijk jammer dat haar broers dood zijn maar het leven gaat door. Laat alles nou maar gewoon zoals het is, dan wordt er ook niks geriskeerd, want haar broer begraven gaat tegen Creons gezag in. Toch is Antigone vastberaden haar broer te begraven, daarom is ze van iedereen afscheid aan het nemen, want ze weet dat het haar leven in gevaar brengt. Antigone en Hemon, zoon van Creon, zijn geliefden. Ze ontmoeten elkaar en Antigone gedraagt zich even als een echte vrouw. Dat zou de eerste en laatste keer zijn, want daarna komt het er waarschijnlijk niet meer van. Antigone zegt daarom ook tegen Hemon “Ik zal nooit met je trouwen, ik ga nu mijn broer begraven”. De vorige avond had ze ook al zand over het lijk gegooid, maar toen werd ze door de bewakers van Creon weggejaagd. Als Antigone het die avond nog eens probeert, wordt ze opgepakt door de bewakers en bij Creon gebracht. Koning Creon vraagt wie er van deze gebeurtenis getuigen waren, maar dat waren alleen de drie bewakers. Dat valt hem mee. Dan hoeft hij alleen die drie bewakers te doden en kan hij Antigone laten leven en heeft hij alles toch nog in goede banen kunnen leiden. Toen ontstond er een discussie tussen Antigone en Creon, jeugdige idealisme versus pragmatische wijsheid. Antigone wil zich namelijk niet bij Creon’s besluit neerleggen, zij wil niets geheimhouden. Creon wil Antigone graag sparen voor zijn zoon, maar dan moet Antigone wel meewerken. Creon loopt boos weg.
Zijn rode mantel valt af. Er valt precies een lichtstraal op zodat het net bloed lijkt. Creon is nu gedwongen Antigone de doodstraf te geven, ze zal de hongerdood krijgen. In de gevangenis praat Antigone even kort met de bewakers. Antigone vraagt of ze iets voor haar willen doen, maar dat willen ze niet want ze willen hun eigen hachje niet in gevaar brengen. Voor een ring willen ze nog net wel een afscheidsbrief van Antigone aan Hemon geven. Nadat Antigone is overleden, krijgt Hemon haar brief. Hij wil niet zonder haar leven en pleegt zelfmoord. Dit was het tragische einde van het toneelstuk.

6. * Antigone: Odypuis was de vader van Antigone, hij is overleden. Antigone is nu een wees. Ze is erg naïef, koppig, idealistisch, puur en gedraagt zich als een klein meisje.
Creon: hij is de koning en de oom van Antigone. Hij is erg vastberaden en pragmatisch en hij wil gewoon zijn werk doen.
Nourice: ze is een oudere vrouw, de opvoedster van Antigone. Ze is erg bezorgd om Antigone en net als Creon pragmatisch.
Ismene: ze is de zus van Antigone. Ze is erg sensueel en ze houdt van het leven, mannen en uiterlijk.
Hemon: hij is de zoon van Creon en deelt voor een groot deel Antigones visie.
Verteller: hij gedraagt zich als een soort vogel, hij is net een aasgier bij het lijk. Hij vertelt het verhaal verkneukelend en geeft af en toe uitleg.
De bewakers: zij zijn de dienaren van Creon. Zij zijn er alleen op uit om hun eigen hachje te redden door de bevelen van Creon goed op te volgen.

7. * 24 uur
* Chronologisch, de gebeurtenissen volgen elkaar in logische tijdsvolg-orde op. Het verhaal begint alleen midden in een reeks gebeurtenissen.
* Het paleis van koning Creon in het oude Griekenland.

8. * Statisch
* Ontroerend
* Overdreven

9. - Kiezen voor de dood, dat zie je bij Antigone en Hemon.
- Macht en de daar bijhorende nadelen, je kan door macht bezeten zijn en
dat kan je het leven kosten, zoals wat er gebeurde bij de broers van Antigone. Als je machtig bent zul je soms beslissingen moeten nemen die ervoor zorgen dat je je macht behoudt, maar die tegen je gevoel in gaan. Zo heeft Creon moeten beslissen Antigone de doodstraf te geven.
- Fatale liefde, Antigones liefde voor haar broer kost haar het leven.
Ook voor zijn liefde voor Antigone geeft Hemon zijn leven op.

In al deze motieven schemert eigenlijk één hoofdmotief door, namelijk de dood. De dood komt ook in de naam van Antigone voor (“Anti-gone”, “tegen het leven”).

10. Kiezen voor je idealen of kijken wat haalbaar is.

11. - De eerste scène, toen kwam Antigone zingend het toneel op. Het was een vrolijk liedje wat we alle twee begrepen. Dat maakte ons optimistisch...
- In een scène toen Antigone aan Nourice vertelde dat ze haar broer wilde begraven, werd Nourice erg boos op Antigone. Ze vond het erg onverstandig en wilde haar tegenhouden. Ze verstikte Antigone toen met een sjaal. Dat was spannend en tegelijk ook erg grappig.
- Er was ook een scène dat Antigone bij een van de bewakers zijn masker af deed. Toen moest iemand uit de zaal heel hard lachen toen diegene het echte gezicht van de bewaker zag. Dat was erg droog.
- In een scène gingen de bewakers vechten. Dat was tenminste wat actie in het toneelstuk!

12. Het toneelstuk is een moderne versie van een oude Griekse tragedie.

13. – Het decor was het hele toneelstuk door hetzelfde, het enige dat op het podium stond waren twee houten blokken. Zo kon je je dus niet door het decor inleven in het verhaal, maar moesten de acteurs je in het verhaal meeslepen. In de eerst scène stonden alle acteurs al op het podium, op de houten blokken. Toen de eerste acteur het woord nam stonden de anderen stil en zeiden niks. Steeds als er een scène voorbij was, kwam er iemand anders ”tot” leven en begon te spelen. Dat was ook wel apart.
- Ook erg speciaal vonden we de verteller. Hij was verkleed als een soort duivel en had homoseksuele trekjes.

14. * Antigone en Creon waren erg goed. Creon praatte zeer duidelijk en kwam erg krachtig over. Antigone was goed neergezet, ze leek echt een klein, koppig meisje. De bewakers waren best slecht, zij praatten onduidelijk, waren dom en ze reageerden steeds heel vreemd.
* Antigone maakte de beste indruk op ons, zij was ook de hoofdpersoon. Je leert haar het beste kennen. Ze komt op voor haar idealen. Ze wil niet leven in een wereld waarin haar idealen worden afgezwakt en ze wil geen compromissen sluiten. Je gaat sympathie voor haar voelen, ondanks dat ze zo koppig en naïef is, of misschien juist daarom.

15. * Er was een zwart podium en aan de zijkanten hingen rode gordijnen.
* Er werd niet veel licht gebruikt, alleen toen Antigone haar straf tegemoet ging scheen er fel licht.
* Het podium was zwart en behalve twee houten blokken, helemaal kaal. Aan de zijkanten hingen rode gordijnen.
* Iedereen had steeds hetzelfde kostuum aan. Antigone droeg een witte eenvoudige jurk, net als Nourice. Creon had een rood pak aan, met een sjaal en een soort zweepje. Ismene droeg een sexy jurkje. Hemon had een zwarte bloes en een bruine broek aan. De bewakers hadden helmen en skibrillen op en ze droegen een soort monteurpak. De verteller had een zwart, strak leggingpak aan. En hij had zwarte schoenen met hoge hakken aan en hoornen op zijn hoofd.
* De enige rekwisieten waren twee houten blokken. Op het ene houten blok stond de verteller voortdurend. Het andere blok liep met een bocht schuin omhoog, daarop stonden afwisselend de andere acteurs.
* Geen