Irak

Irak, hoe is het zover gekomen? Begin geschiedenis. Irak is nog niet zo lang een onafhankelijke staat. (Het is vaak overheerst door vele invloedrijke volkeren zoals de Soemeriërs en de Babyloniërs. Toen heette het nog Mesopotamië: het Tweestromenland.) In de 19e eeuw werd Irak overgenomen door de Turken en behoorde het tot het Ottomaanse Rijk. In de eerste Wereld Oorlog werden vele Irakese steden ingenomen door de Britten, waarna het een Britse kolonie werd. In 1922 werd Faisal ibn-Hoesein koning van Irak en in 1932 werd het een onafhankelijke staat met een eigen parlement. Vanaf het begin af aan was het rumoerig in de nieuwe staat en er werden vele staatsgrepen gepleegd, die allemaal niets opleverde. In de tweede wereld oorlog was in Irak veel haat tegen de Engelsen, die daar nog veel macht hadden. Daarom had Nazi-Duitsland hier erg veel aanhangers en de Irakezen verwachtten veel steun van de Duitsers bij hun geplande staatsgreep. Maar de Engelsen kwamen tegen de nieuwe regering in opstand en de steun van Duitsland bleek niet goed genoeg, want de regering onder leiding van Sjeik Haj Amin al-Hoesseini werd al snel verdreven. Hierna kwam de pro-westerse politici Nuri al-Said aan de macht. De Koerden en de Sjiieten waren al die tijd onderdrukt en lagen vaak dwars. De Koerden wilden een onafhankelijk staat en de Sjiieten wilde meer zeggenschap, waardoor de staat moeilijk onder controle gehouden kon worden. Dit bleek vooral toen Israël haar Arabische buurlanden versloeg in de zesdaagse oorlog en wraak op de Joden in Irak werd genomen. In 1952 waren bijna alle Joden uit Irak verdreven. Ook de situatie rond de economie van Irak was rumoerig. Er waren verdeelde meningen over de olieopbrengst en de internationale handel met de Britten. Toen sloot de pro-westerse regering het Verdrag van Bagdad met Turkije en Groot-Brittannië, waarin Irak zich tegen de Sovjet-Unie afzette en hulp kreeg van Groot-Brittannië bij een eventuele staatsgreep. Voor de nationalisten, die veel hoge posten in het leger bezaten, was deze status te veel naar de westerse maatschappij gericht. Zij kwamen in 1958 in opstand. Irak werd uitgeroepen tot republiek. De Engelsen konden niet volgens afspraak ingrijpen. De regering met aan het hoofd Abdoel Karim Kassem liet het Bagdadpact vallen en zocht contact met de Sovjet-Unie voor steun. Deze regering hield netzo als de vele anderen niet lang stand, want in 1961 kwamen de Koerden in opstand en kon het leger het niet aan. In 1964 kwam er weer een nieuw bewind dat in 1966 een wapenstilstand met de Koerden sloot. Hierna werd door vele partijen, waar onder vaak de Ba’thpartij, geprobeerd de macht te grijpen, waardoor de leiders steeds wisselde. Dit leidde meestal uit op militaire bewinden met strenge dictators.

De opkomst van Saddam Hussein. In die tijd van onrust was Al-bakr president met aan zijn rechterhand Saddam Hussein. In het begin van zijn heerschappij, rond 1969, had Al-bakr de gehele macht, maar langzaam klom Saddam Hussein op. Saddam was begonnen met een goed en zuiver veiligheidsapparaat op te zetten en langzamerhand nam hij ook de macht over in andere delen van de overheid. Hierdoor werden de banden met de Sovjet-Unie versterkt en de Koerden harder aangepakt. In 1975 had Saddam Hussein ongeveer alle macht in handen. Toch bleef Al-bakr nog vier jaar president totdat hij aftrad en Saddam Hussein het overnam. Saddam ontpopte zich tot een strenge dictator met als grote voorbeelden Hitler en Stalin. Hij had netzo als Hitler een grote hekel aan Joden en investeerde daarom veel in Palestijnse terroristen. Zijn regering was een grote clan met veel corruptie, geweld, discriminatie en intimidatie. Vele vermeende vijanden werden met schijnprocessen tot de dood veroordeeld, netzo als Stalin deed tijdens zijn regime. Deze veroordelingen liet Saddam opnemen om zo de rest van de regering en machtige personages te intimideren. Niet alleen de Joden, maar ook de Sjiieten en Koerden waren onder het regime van Saddam Hoessein nog steeds onderdrukte bevolkingsgroepen. Vele Sjiieten werden terug naar Iran gedreven en hoge geestelijken veroordeeld. Hieruit volgde een islamitische revolutie in Iran, waardoor het leger verzwakt werd. Saddam greep toen in 1980 zijn kans en verklaarde de oorlog aan Iran: de eerste Golfoorlog. Deze oorlog verliep zeer bruut, doordat de Irakezen heftige chemische wapens inzette. Voor Iran zat het niet mee, want nadat zij de rug naar de Amerikanen had toegekeerd, had zij geen buitenlandse steun meer. Het duurde tot 1988 voordat de VN ingreep en een wapenstilstand tussen beide partijen regelde. In deze oorlog had Hoessein gezien hoe effectief zijn chemische wapens waren en begon ze te gebruiken op de Koerden. Vele onschuldige burgers werden gedood en het verzet werd grotendeels uitgeroeid. De tweede Golfoorlog en de VN-sancties. Door de oorlog tegen Iran had Irak vele schulden vooral bij het rijke staatje Koeweit. Deze regering wilde de schulden niet kwijtschelden en daarom viel Saddam in 1990 de staat binnen. Het was snel verslagen en werd na vier weken een provincie van Irak. Maar Saddam Hoessein had niet gerekend op de steun van Amerika, die net zoals andere westerse landen veel interesse had in de oliestaat. Een minpunt was dat Irak de buitenlandse bewoners van Koeweit gegijzeld hield, waardoor Amerika geen aanval kon doen. Toen Irak de gijzelaars na onderhandelingen eind 1990 vrij liet, stelde de VN-veiligheidsraad een resolutie op. In januari 1991 werd de aanval op Irak geopend met operatie ‘Desert Storm’. Hieraan deden vele luchtmachten van westerse mee en Irak werd uit Koeweit verdreven. De Irakese regering besloot in te stemmen met de VN-sancties, waaronder het vernietigen van massavernietigingswapens. De zwakke positie die Irak na de oorlog overhield leidde weer tot opstanden. In het zuiden waren het de Sjiieten die hun slag sloegen en in het noorden de Koerden. Maar toen de beloofde hulp van de Amerikanen uitbleef sloeg Saddam de twee opstanden hard neer. Meer dan een miljoen Koerden vluchtten en als reactie op de brute acties van het Irakese leger, zette de VN een no-fly-zone af in het Noord-Irak. Toen Irak ook tegen de Sjiieten een gewelddadige zuiveringsactie begon kwam er ook in het zuiden een no-fly-zone.