Automutilatie

Inleiding

Misschien heb je er wel eens over gelezen. Of heb je het eens op tv gezien. Of in een film misschien wel. Of misschien heb je er zelfs zelf wel ervaring mee of ken je iemand die het doet of wel eens heeft gedaan, en dit tegen je heeft verteld. Want het komt voornamelijk voor bij mensen van tussen de 17 en 25 jaar. Ik heb het nu over automutilatie. Ook wel zelfverwonding of zelfverminking genoemd. Zelf heb ik laatst in een film gezien dat een meisje er mee bezig was. En ook heb ik er al verschillende keren over in een tijdschrift gelezen. En ook zijn er mensen in mijn omgeving die het ooit hebben gedaan, of nog doen. En ik wist eigenlijk niet echt precies wat het inhield en wat de oorzaken en zo er van waren, en daarom doe ik er mijn presentatie over. Want ik denk dat deze dingen voor veel anderen ook onbekend zijn.
Ik ga jullie in deze presentatie wat vertellen over:
-    Wat is automutilatie?
-    De verschillende vormen van automutilatie.
-    Wanneer spreek je van automutilatie?
-    Waarom doen mensen eraan? (oorzaken)
-    Gevolgen van automutilatie
-    Is het te behandelen?
-   

Wat is automutilatie?
Ik ga beginnen met uitleggen wat het eigenlijk precies inhoudt.
Automutilatie (vaak afgekort tot AM) is het opzettelijk toebrengen van wonden op je eigen lichaam, als uiting van problemen die je hebt. Je spreekt ook wel van zelfverminking of zelfbeschadiging.  Het is een vorming van uiting van gevoelens en emoties. Je bent hierbij niet bewust uit op zelfdoding. Door zichzelf te verwonden wordt de geestelijke pijn die ze hebben minder. Maar uiteindelijk maakt automutilatie je hele leven kapot. Er zijn heel veel verschillende vormen van automutilatie. Van heel licht tot heel ernstig. Maar daar ga ik dadelijk op door. Voor veel mensen is AM erg verslavend en ze kunnen er dan ook niet mee ophouden, hoe graag ze dit misschien ook zouden willen.  Mensen die automutileren zijn zeker niet gek, zoals vaak gedacht wordt. Ze weten niet goed hoe ze hun gevoelens moeten uiten en gaan dat dan doen op deze ‘verkeerde’ manier. In Nederland doet ongeveer 1 op de 20 jongeren aan automutilatie. 90% hiervan zijn vrouwen. En de meeste mensen zijn tussen de 17 en 25 jaar. Maar het komt ook voor bij mensen die jonger of ouder zijn.

De verschillende vormen van automutilatie.
Zoals ik net al zei zijn er heel erg veel verschillende manieren om te automutileren. De bekendste manieren zijn snijden met een mes of glasscherven in armen, benen of polsen, en het toebrengen van brandwonden. Ook komt het vaak voor dat ze zichzelf gaan slaan, of met hun vuisten tegen iets hards slaan. Ook gebeurt het dat ze hun oude wonden open halen en er dan dus voor zorgen dat het genezingsproces wordt geremd. Haren uittrekken is ook een manier die veel voorkomt. En dan nog een manier is het breken van botten, door zich bijvoorbeeld opzettelijk van de trap te laten vallen.

Dan zijn er nog enkele manieren die minder vaak voorkomen. En dat zijn bijvoorbeeld het slikken van giftige of bijtende stoffen of deze stoffen op het lichaam doen. Voorbeelden van stoffen zijn chloor, terpentine of bepaalde poetsmiddelen.
Ook het dichtdrukken van de luchtpijp komt wel eens voor. Ze krijgen dan geen adem meer, en na een tijdje laten ze dan weer los.
En dan nog heel ernstige vormen die gelukkig maar zeer zelden voorkomen zijn dat mensen lichaamsdelen, zoals een arm of been, amputeren. Of dat ze hun ogen uitsteken.
Ik heb een schema gemaakt van de verschillende vormen en hoeveel procent van de automutilanten er aan doet:

Sheet met schema erop leggen en er uitleg bij geven.
Snijden    73%
Brandwonden toebrengen    35%
Slaan    30%
Oude wonden openhalen, genezingsproces remmen    22%
Haren uittrekken    10%
Botten breken    8%
Verschillende methodes tegelijk    78%

Wanneer spreek je van automutilatie?
Het is moeilijk te zeggen wanneer je echt iets automutilatie noemt, of wanneer een persoon een automutilant is. Automutilatie is dat je jezelf opzettelijk pijn doet. Maar is het dan al automutilatie als je jezelf een keer slaat? Daar zijn de meningen natuurlijk erg over verdeeld. Zelf vind ik als het een keertje gebeurd het dan nog geen automutilatie is. Wel als het vaker gaat voorkomen. De scheiding is dus erg moeilijk te trekken tussen wat wel en wat geen automutilatie is.
Zo is ook de vraag of je wel of geen automutilant bent erg moeilijk te beantwoorden. Als je een keer voetbalt is ben je dan gelijk een voetballer? Nee, en zo is het bij automutileren dus ook. Maar hoe vaak moet je dan jezelf pijn doen om automutilant te zijn? Die vraag is ook erg moeilijk te beantwoorden. Dus eigenlijk kun je nooit precies weten of iets automutilatie is of dat een persoon een automutilant is.

Waarom doen mensen aan automutileren. Wat zijn de oorzaken.
Er zijn natuurlijk heel erg veel verschillende redenen die mensen hebben om zichzelf te verwonden.
Dat ligt bij iedereen anders. Het is ook niet altijd zo dat mensen die zichzelf beschadigen echt een reden hebben voor wat ze doen. Maar in de meeste gevallen is er wel een reden voor. De redenen die het vaakst voorkomen zijn:
-    Je wilt jezelf straffen omdat je iets ‘stoms’ hebt gedaan.
-    Je gebruikt het automutileren om je te ontladen
-    Je voelt je erg naar en je hebt vanbinnen veel pijn (en om die niet te hoeven voelen doe je jezelf van buiten pijn).
-    Je hebt in je verleden (lang of kortgeleden) iets ingrijpends meegemaakt. Dit kan zijn seksueel misbruik, mishandeling, of verlies van een belangrijk persoon, of iets dergelijks.
-    Je voelt je dom, slecht of waardeloos
-    Je wilt aan jezelf bewijzen dat je tegen pijn kan.
-    Je wilt jezelf een machtsgevoel geven doordat je zelf kan bepalen wanneer je wel pijn voelt en wanneer niet. En dan heb ik het dus vooral over geestelijke en emotionele pijn. Dus niet de pijn die je zeg maar voelt als je valt of zo iets dergelijks.
-    Je wilt dat lege gevoel wat je van binnen hebt opvullen.
Vaak is het ook een roep om aandacht. Een soort van schreeuw om hulp dus eigenlijk. Je wilt graag hulp, maar tegelijk verstop je je wonden en littekens ook zo goed mogelijk zodat anderen niet  merken dat het eigenlijk heel erg slecht met je gaat.
Maar er zijn natuurlijk nog veel meer redenen te noemen.
Vaak zijn de mensen die automutileren depressief. Vaak zijn mensen met een eetstoornis, zoals anorexia of boulimia het slachtoffer van zelfverwonding. Ook komt het vaak voor dat mensen die een persoonlijkheidsstoornis hebben zoals Borderline (dat is dat je wisselingen in de stemming en zelfbeeld hebt), multiple personality disorder en schizofrenie (dan heb je een gespleten persoonlijkheid) automutilatie hebben. Ook blijkt er een verband te bestaan tussen hoogbegaafden en automutilatie. 50% van de hoogbegaafden heeft automutilatie. Zij denken vaak dat ze zichzelf moeten bewijzen en hoge prestaties halen. Als dat niet lukt door bijvoorbeeld te hoge prestatiedruk raken ze op een lager niveau en zijn ze minder gemotiveerd. En dat gaat steeds door en dat kan een reden zijn dat ze zich gaan verwonden. Ook voelen zij zich eenzaam omdat er een hoop onbegrip is bij de mensen in hun omgeving. Dit kan ook een reden zijn om zichzelf pijn te gaan doen.

Wat zijn de gevolgen.
Je kan de gevolgen verdelen in 2 groepen. De gevolgen op korte termijn. En de gevolgen op lange termijn. De meeste gevolgen zijn op korte termijn. En ik zal nu enkele voorbeelden geven van gevolgen.
-    Je voelt je opgelucht, nadat je jezelf hebt verwond. Je bent de spanning binnenin je kwijt.
-    Je hebt je gevoelens kunnen uiten, daardoor hoef je ze niet met andere te delen.
-    Het is een manier om om te gaan met intense psychische of emotionele pijn. Deze wordt minder.
-    Het vult een innerlijke leegte op
-    Het verdrijft het eenzaamheidsgevoel
-    Het is een verslaving en een vaste gewoonte geworden. Het is iets geworden wat bij de persoon hoort.
Een gevolg op lange termijn kunnen zijn de littekens. Ze gaan nooit meer helemaal weg en je blijft er je verdere leven last van houden. 

(plaatjes laten zien)

Is het te behandelen? Enkele oplossingen
Ja het is te behandelen. Maar dat is vaak wel erg moeilijk. Want het is vaak niet het enige wat zo’n persoon heeft. Het is vaak weer een gevolg van een andere persoonlijke stoornis, zoals ik net ook al zei. Voor mensen die aan automutilatie doen is het vaak erg moeilijk om zich voor te stellen dat ze ooit weer van zichzelf kunnen houden. En dat ze als in de spiegel kijken zelf vinden dat ze leuk zijn. Er zijn mensen die het lukt om er uit te komen, uit de wereld van automutilatie. Maar er zijn ook mensen waarbij het nooit lukt.

Om echt te kunnen stoppen met zelfverwonding is therapie, meestal psychotherapie, in combinatie met medicijnen nodig.

Sheet met de therapieën erop leggen en ze voorlezen, en er een beetje uitleg bij geven voor zover dat nodig is!

Binnen een dergelijke therapie kunnen de volgende behandelmethoden aan bod komen:
1.    Dagboekschrijven: opschrijven wat er in je opkomt als je aan zelfverwonding denkt.
2.    Als er spanningen zijn moet je die serieus nemen en onderzoeken waar die spanningen vandaan komen; niet denken dat deze ‘belachelijk, overdreven of onterecht’ zijn.
3.    Ontspannende activiteiten ondernemen: sporten, lichamelijke inspanning leveren en zo spanning ontladen.
4.    Zoeken naar afleiding, bijvoorbeeld muziek of creatief bezig zijn.
5.    Contact met anderen zoeken, niet om over zware onderwerpen te praten, maar om je lekker te ontspannen, lekker naar het park of naar de bioscoop te gaan.
6.    Ontspanningsoefeningen zoals yoga of meditatie.
7.    Leren negatieve gevoelens te accepteren en te hanteren.
8.    Leren op een ‘juiste’ manier aandacht en hulp te vragen.
9.    Leren respect voor jezelf en je lichaam hebben, en jezelf te waarderen.

Er zijn verschillende medicijnen die worden gebruikt in combinatie met deze therapieën. Deze hangen samen met de ernst en de aard van de zelfverwonding en de psychiatrische problemen. De verschillende medicijnen die worden voorgeschreven zijn:
1.    Antidepressiva
2.    Antipsychotica
3.    Stemmingsstabilisatoren.

Dan zijn er nog een aantal manieren om te voorkomen dat iemand zich gaat beschadigen. En deze zal ik nu noemen.
-    zorgen dat je niet alleen bent. Als je afleiding hebt van bijvoorbeeld een vriend of vriendin dan zal je minder snel tot zelfbeschadiging overgaan.
-    Voorwerpen waarmee je jezelf kan beschadigen zoveel mogelijk bij je uit de buurt houden. Dan krijg je ook minder snel de neiging om ertoe over te gaan. Als je een mesje ziet liggen zul je sneller er toe over gaan dat als je dat mesje niet zou hebben zien liggen.

Dan zal ik een paar dingen noemen die je kunt doen om van de drang af te komen, zonder dat je er zelf echt onder lijdt. Deze manieren door ook wel pijn maar je houdt er in ieder geval geen littekens of iets dergelijks aan over. Je hebt er dus later geen last meer van. De volgende manieren kun je dan gebruiken:
-    laat een ijsklontje in je mond of in je hand smelten.
-    Een theelepel sambal opeten of een hap nemen uit een rode peper.
-    Een stukje gaan rennen
-    Dingen die je doet opschrijven in een schrift of dagboek
-    Ontspanningsoefeningen
-    Niet kwaad worden op jezelf, dan wordt het allemaal alleen maar erger.
Natuurlijk zijn er ook nog heel erg veel andere oplossingen. Maar als ik die allemaal ga opnoemen ben ik wel heel erg lang bezig.

Maar je moet zeker niet met zoiets blijven rondlopen. Je moet zeker wel hulp gaan zoeken. Je kunt er mee naar de huisarts gaan of naar de vertrouwenspersoon.

Slot
Automutilatie kun je niet alleen oplossen. Daar heb je de hulp van andere bij nodig. Een professionele persoon. Bijvoorbeeld een psychiater. Deze kan je helpen om de problemen waar je mee kampt op te lossen door er veel over te praten. Daardoor kan je zelfvertrouwen groter worden. En daardoor ga je je weer normaal voelen en vind je het niet meer nodig om jezelf schade toe te brengen. Automutilatie is geen zelfmoordpoging. Mensen die zichzelf verwonden willen wel blijven leven, maar ze hebben een manier nodig om het leven voor hen draaglijker te maken. Zelf weet ik nu in ieder geval beter hoe ik met zulke mensen moet omgaan en dat je vooral niet bang van ze moet zijn.
Ik hoop dat jullie er iets van hebben geleerd en er meer over te weten zijn gekomen. En dat jullie, als jullie mensen in jullie omgeving hebben die het doen nu beter kunnen begrijpen en helpen. 

Zijn er nog vragen?