Vulkanen

Hallo allemaal, ik ga mijn spreekbeurt houden over vulkanen. Een vulkaanuitbarsting vind ik namelijk een leuk en mooi natuurverschijnsel.

Eerst ga ik jullie vertellen
1. Wat is een vulkaan? 2. dan, Hoe onstaat een vulkaan, of hoe werkt een vulkaan? 3. Ik vertel dan ook iets over de aarde en aardkorst. Tenslotte vertel ik wat over (4) de gevolgen van een vulkaanuitbarsting.

1. Dus nu eerst: WAT IS EEN VULKAAN? Een vulkaan is een plaats op het aardoppervlak, waar lava en gassen naar buitenkomen. De vulkaan kan verschillende vormen hebben, · De kegelvorm Het meest bekend, deze is erg hoog, · Platte vulkanen die vloeibare lava uitspuwt die in dunne laagjes uitspuwt en · Korte, dikke vulkanen, die vooral uit steenbrokken/bommen en stof en as spuugt. · Op de zeebodem ontstaan vaak lange lage bergruggen, van vulkanen. De vorm heeft te maken met het ontstaan van de vulkaan.

2. En nu iets over, HOE ONTSTAAN EN DE WERKING van een vulkaan. Wil je dit begrijpen, dan moet ik eerst wat uitleggen over de aarde. De aarde kan je vergelijken met een appel. !!! zie plaat APPEL-AARDBOL !!!

1. In het midden zit in de aarde een kern van heel hard vast metaal. (klokhuis) (soms vallen er ijzerenmeteorieten op de aarde, waarschijnlijk brokstukken van de kernen van uiteengevallen planeten. Deze lijken waarschijnlijk op de kern van de aarde).

2. De buitenkern is van vloeibaar, gloeiende heet metaal (vloeibaar ijzer + nikkel). Dat de aarde binnenin heet is heeft te maken met de aantrekkingskracht tussen zon een aarde, en ook de zwaarte kracht waardoor een hoge druk in de aarde ontstaat en het gesteente zachter en vloeibaar wordt. Het grootste gedeelte van de aarde is heter dan 1535° Celsius (het smeltpunt van zuiver ijzer.)

3. De mantel van de aarde, die net zo dun is als de schil vaan een appel, bestaat uit de aardkorst, die weer uit lagen bestaat. Zo ligt onder de oceaan de oceanische korst (6 km) en op het vaste land de continentale korst, (veel dikker soms wel 70 km).

4. Tussen de mantel en buitenkern zit de withete mantel/aardmantel. Van dichte, zacht, gesmolten gesteente (vruchtvlees appel).

!!! plaat AARDKORST !!!

3. De aardkorst bestaat uit platen waarop zeebodem en continenten liggen. Die platen schuiven soms over elkaar heen. Bijvoorbeeld hier schuift de oceanische plaat onder de continentale plaat. Als deze platen tegen elkaar botsen en ertegen aan blijven duwen ontstaan plooien of bergen in de aardkorst. Op de grensvlakken, waar platen over elkaar heen schuiven, of waar platen uit elkaar gaan, ontstaan vaak vulkanen. Het magma (=vloeibaar gesteente) wat lichter is dan hard gesteente, en die veel druk op de aardkorst heeft, krijgt dan ruimte naar boven te komen. Vlak onder het aardoppervlak ontstaan dan vaak grote ruimtes met vloeibaar gesteente., die noem je magma kamers. Dit vloeibaar gesteente komt vaak van zo´n 200-300 kom diepte. Deze magma boort een gat in de berg, en gaat via een kraterpijp naar boven. Zodra het magma naar buitenkomt noem je het lava, wat langs de vulkaan helling naar beneden vloeit. Ook komen er gassen (giftige) en aswolken naar buiten.

3. Soms is de aardkorst erg dun vooral in de oceaan. OP heel dune plekken boort het magma een gat in de grond en ontstaan kleine bergjes in zee. Waar lava uitkomt. Dit noem je hot spots. Wanneer de vulkaan erg hoog wordt steekt hij boven het water uit en heb je een HOT SPOT EILAND
Wanneer breuklijnen in de plaat, in de oceaan langs elkaar schuift, is er dus een aardbeving in zee en ontstaan er grote vloedgolven die 60 meter hoog kan worden en de snelheid van een vliegtuig bereiken kan.

Zo ontstaat en werkt dus een vulkaan!

4. Tenslotte vertel ik jullie wat over de gevolgen van een vulkaan uitbarsting.

De beroemdste vulkaan uitbarsting is die van de vulkaan VESUVIUS, in Italië in 79 voor Chr. Allen die in de Romeinse stad Pompeji en Herculaneum waren, werden volledig verrast door een stomvlaag van as en gas, een gloedwolk, die veel gevaarlijks is dan een lavastroom. Het gloeiend hete, giftige gas in het magma ontsnapt met zo´n hoge druk dat gesteente in miljarden steenbrokjes de lucht in vliegt. Er zijn lava brokken zo groot als een huis en poederstof nog fijner dan zand. Alles wat de lucht in vliegt kan een zware gloedwolk worden die met zo´n 100 km. per uur langs de berg omlaag stormt. Zo zijn de bewoners van deze Romeinse steden in een keer gedood. En de aslaag op de stad kan soms meer dan 100 meter dik zijn, zoals op de Filippijnen bij de vulkaan Pinatubo die in juni 1991 uitbarstte. Overlevenden stierven door longontsteking omdat ze veel korrelig as binnenkregen. (bij het ademhalen, kan je het beste een natte doek voor je mond en neus houden).

Voordat de vulkaan uitbarsting plaatsvindt / er is, merk je allereerst dat de aardkorst trilt en er aardbevingen zijn. Waar de beving het sterkst is , noem je dit het epicentrum. Sommige hellingen worden een enorme bult (vulkaan) of er is al een vulkaan, die slaapt, dat wil zeggen er komt nog geen lava of gas uit, maar die wel opnieuw tot uitbarsting kan komen. De lava die door de hoge druk en de beving naar buiten komt is rood van kleur . Wanneer deze afkoelt wordt dit aan de buitenkant zwart. Soms ontstaan er lavastromen die bovenop koud, hard en zwart zijn waar je op kan kopen, maar waar onder nog hete tunnels lava lopen.

Lavastromen zijn niet gevaarlijk voor mensen omdat ze meestal niet sneller gaan dan een paar km per uur (even hard als dat je loopt). Wanneer de lava minder vloeibaar is en niet regelmatig (naar beneden) stroomt kunnen er explosies ontstaan; bommen , blokken steen die de lucht in geslingerd worden of gasexplosies. Als de vulkaan in zee ligt of er meren bij de vulkaan zijn wordt het water hier erg heet en zuur, door de gassen. Hierin kun je niet zwemmen, er blijft dan niets van je huid over.

Vulkanische eilanden zoals Hawaï en IJsland hebben meestal zwarte stranden. Het zand wordt gevormd wanneer hete lava in zee terechtkomt en in glasachtige deeltjes uiteenspat. In IJsland is in 1783 een grote spleet in de oceaan ontstaan. In 8 maanden tijd liep er 13 kubieke kilometer (13 km 3) lava uit. Door stof en gas stierf 75% van de dieren op IJsland 10.000 inwoners van IJsland kwamen om door de hongersnood na de uitbarsting. In Indonesië liggen meer dan 125 actieve vulkanen, omdat Indonesië op de grens van verschillende platen ligt. Wat wel goed is dat lava en een dun laagje as erg vruchtbaar is. Het land rond de VESUVIUS is heel vrucht baar geworden. Daar worden druiven verbouwd om wijn van te maken, en de wijn wordt door veel stoffen in de grond zoeter.

Dat was mijn spreekbeurt!!!