Basisstof examen

Scheikunde samenvatting

Zuivere stoffen en mengsels

Gas >rijpen > vaste stof

Vaste stof > smelten > vloeistof

Vloeistof > verdampen > gas

Gas > condenseren > vloeistof

Vloeistof > stollen > vaste stof

Vaste stof > sublimeren > gas

Elementen en verbindingen

Één soort atoom: niet-ontleedbaar > elementen

Twee of meer soorten atomen: ontleedbaar bijv. NH3 of CO2

Geladen atomen: ionen

Positief ion: metaalionen

Negatief ion: niet-metaalionen

Ion van meerdere atomen: samengesteld ion

Beginstoffen > reactieproducten

Totale massa beginstof = totale massa reactieproduct

Aantal elementen beginstof = aantal elementen reactieproduct

Ontledingsreactie: reactie waarbij uit één stof meerdere stoffen ontstaan.

reacties

Verbrandingsreactie: brandbare stof met zuurstof

• Aanwezigheid zuurstof
• Aanwezigheid brandbare stof

-          Ontbrandingstemperatuur is goed

Volledige verbranding: voldoende zuurstof = koolwaterstof > water en koolstofdioxide

Onvolledige verbranding: onvoldoende zuurstof = koolwater > water en koolstofdioxide, roet en koolstofmono oxide.

Exotherme reactie: energie komt vrij

Endotherme reactie: energie is nodig.

Reagens: stof die wordt gebruikt om andere stof aan te tonen

zouten

Zouten: sterke Ionbinding door +/-

Zouten: bij kamertemperatuur vast en hoog smeltpunt.

Hydratie: ionen worden gesplitst door oplossen in water. Je zet er (aq) achter.

Neerslagreacties:

1. Ga na welke ionen aanwezig zijn na het samenvoegen van de oplossingen. Geef dit weer in een tabel

2. Ga met behulp van tabel 45A voor alle combinaties van ionen na of ze wel of niet oplosbaar zijn. Noteer dit in de tabel

3. Als minstens één combinatie een slecht oplosbaar zout vormt, ontstaat er een neerslag. Geef de reactievergelijking.

Tribune- ionen: worden niet betrokken bij de reactie

Toepassingen neerslag reacties:

• ionen uit oplossing verwijderen
• aanwezigheid van bepaalde ionen aantonen
• bepaald zout bereiden

Atomen

Atoom is altijd elektrisch neutraal ( evenveel protonen dan elektronen)

Atoomnummer: aantal protonen

massagetal: protonen en neutronen samen

Neutronen = massagetal – atoomnummer

Bindingstypen en eigenschappen

Reacties van koolstofverbindingen

• Additie: dubbele binding verdwijnen
• Kraken: grotere moleculen > kleiner alkeen en alkaan
• Verstering: een alchohol + alkaanzuur > ester + water
• Hydrolyse: ester + water > alkanol + alkaanzuur
• Polymerisatie: monomeren > polymeren dubbele binding verdwijnt

Naamgeving van een koolstofverbinding:

1. Bepaal de stamnaam
   1. Zoek langste keten van c-atoom
   2. Zoek stamnaam: 1. Meth.. 2. Eth…3. Prop..
   3. Bepaal de karakterische groep
      1. Zoek het achtervoegsel
      2. Alkeen en alkaan

• Koolhydraten:
  • C_n(H₂O)_m
  • Suikers, sachariden
  • Door hydrolyse ontstaat glucose
  • Vetten:
    • Alcohol + alkaanzuur > vetten en oliën
    • Alcohol: glycerol
    • Alkaanzuur: vetzuur
    • Hydrolyse van vetmoleculen:
    • Vetmolecuul + h2O > glycerol + vetzuren
    • Eiwitten
      • Aminozuren
      • Eiwitten zijn aminozuren aan elkaar gekoppeld door peptidebindingen
      • Peptidebinding: -c-n-
      • Eiwitmolecuul kun je ook weergeven met 3-lettersymbolen:
      • Ala-gly-ala
      • Hij moet in een structuur verbinding worden weergegeven.

Toepassingen

Reactievergelijkingen: beginstof>reactieproduct

Reactievergelijkingen kun je weeergeven met behulp van:

• Molecuulformules
• Structuurformules
• Verhoudingsformules
• Ionen

Rendement = werkelijke opbrengst/ theoretische opbrengt x100%

• Gebruik dezelfde eenheden

Katalysator: Een stof die de reactie versnelt. Hij wordt wel gebruikt maar niet verbruikt.

Reactiesnelheid en evenwichten

Botsende deeltjes model

De snelheid van een reactie is afhankelijk van het aantal effectieve botsingen dat per tijdseenheid plaatsvindt

Evenwicht

Bij een evenwichtstoestand geld:

• De snelheden van de heengaande en teruggaande reactie zijn gelijk
• Alle bij de evenwichtsreacties betrokken stoffen zijn in het reactiemengsel aanwezig
• De concentraties van de stoffen zijn gelijk, veranderen niet meer.

Aflopende reactie

Door het onttrekken van een sotf kan er geen teruggaande reactie plaats vinden. Door één van beide reacties onmogelijk te maken is een evenwichtstoestand niet meer mogelijk.

Met een katalysator kun je een evenwichtsreactie niet aflopend maken.

Rekenen aan reacties

Massa

Chemische hoeveelheid en molaire massa

Chemische hoeveelheid: hoeveelheid stof in gram is even groot als massa van het deeltje in u

Molaire massa: massa van een mol (gram per mol)

Massa = chemische hoeveelheid x molaire massa

m = n x M

kmol = 10³

mmol = 10^-3

Gehalte

• Gebruik ook de eenheden mmol en kmol
• Gebruik dezelfde eenheden bij een reactie

Massa verhouding en molverhouding

Overmaat: als je van een stof meer hebt dan nodig is.  Er blijft een overmaat over.

Blokkenschema

• Molaire massa: g mol -1
• Volume: l
• Molariteit: mol L-1

Een chemisch proces vergroten

Bulkproducten: producten die in grote hoeveelheden worden gemaakt

Blokschema

Hoe werkt de chemische industrie

Namen, formules en reacties van zuren en basen

Sterkte en zwakke zuren

• Zuur: een deeltje dat H+-ionen kan afstaan
• PH is lager dan 7
• Sterke zuren: zuren die in water volledig worden gesplitst
• Aflopende reactie: als alle moleculen H+ afstaan in water
• Zwakke zuren: zuren die in water niet helemaal worden gesplitst
• Evenwichtsreactie: niet alle moleculen splitsen zich

Sterke en zwakke basen

• Base: een deeltje dan H+ ionen kan opnemen
• Sterke base: als het alle H+ ionen opneemt
• Alle oxide-ionen nemen h+ op in water
• Zwakke base: neemt niet alle h+ deeltjes op in water

Samenstelling van oplossingen      

• Namen die eindigen op –loog zijn basisch

het effect van verdunnen op de pH

• Zuren en basische oplossingen worden verdund waardoor de pH naar 7 zal naderen, dit maakt niet uit of het een sterkte of een zwakke zuur of base is.

Zuur-base reactie     

Als een zuur en een base bij elkaar worden gevoegd.

• Er vind een overdracht van h+ plaats
• Een zuur draagt die H+ af aan de base

pH- berekeningen

een zuurgraad of de pH wordt bepaald door de concentratie H+ ionen.

pH= -log[h+]

[H+] = 10^-pH mol L-1

Een basegraad of de pOH wordt bepaald door de concentratie OH ionen

pOH = -log[OH-] en

[OH-] = 10^-pOH mol L-1

Bij een verband wordt het:

pOH +pH = 14

• Om je antwoord te controleren: een zuur < 7, een base > 7
• Neutralisatie: de pH wordt 7, neutraal. Er ontstaan H2O

Reacties

• Redoxreactie: een reactie waarbij ovedracht plaatsvind tussen elektronen.
• Reductor: staat af
• Oxidator: neemt op
• Sterke oxidator staat boven
• Sterke reductor staat onderaan
• Elektrolyse: gedwongen reactie

Tabel functies:

• 25 > atoomnummers en massagetallen
• 38A > formule van pH berekenen
• 40A > Lading van ionen, atoomnummers, massagetallen
• 45A > oplosbaarheid zouten
• 48 > oxidatoren en reductoren
• 49 > welke zuren en basen sterk zijn en welke zwak, rechterkolom: basen/ boven aan zwak
• 66B > formule van verbindingen
• 67A > structuurformules van de koolhydraten
• 67B > structuurformules van de vetzuren
• 98 > molaire massa’s van veelgebruikte stoffen
• 99 > periodiek systeem