Geluid

5.1 A Geluidsbronnen

 Er zijn verschillende soorten muziek, bijvoorbeeld: popmuziek of klassiek

 Een geluidsbron is iets wat muziek maakt, bijvoorbeeld een muziekinstrument

 De geluidsbron van onze stem zijn onze stembanden

 Horen doe je met je oren

 Geluid kan ook over een grote afstand worden getransporteerd, bijvoorbeeld door tv-uitzendingen of een telefoongesprek

 Lawaai is hard geluid dat niet prettig klinkt

 Er zijn verschillende voorschriften gemaakt om mensen te beschermen tegen lawaai, bijvoorbeeld oorbeschermers, want oren die langdurig harde geluiden horen kunnen beschadigd worden

 Met een toongenerator maak je hoge, lage, harde en zachte tonen

5.1 B muziekinstrumenten

 Er zijn drie soorten muziek instrumenten:

 Snaarinstrumenten

 Bij een snaarinstrument wordt de toon gemaakt met een snaar

 Voorbeelden gitaar, viool en piano

 De toonhoogte kun je veranderen door de snaar strakker te spannen

 Slaginstrumenten

 De toon bij een slaginstrument wordt gemaakt door ergens op te slaan

 Voorbeelden trom, bekken, triangel

 Blaasinstrumenten

 Je blaast de lucht door of over een buis, de aangeblazen lucht brengt een toon voort

 Voorbeelden orgel, fluit, panfluit

 Hoe korter de luchtkolom in een blaasinstrument, hoe hoger de toon klinkt

5.2 A Wat is een trilling?

 De evenwichtsstand is de stand waarin een trillend voorwerp na enige tijd tot stilstand komt

 Een trilling is een beweging die zich herhaalt om een evenwichtsstand

 De amplitude van een trilling is de afstand van de evenwichtsstand tot een omkeerpunt

 De trillingstijd T is de tijd die voor één volledige trilling nodig is

 Als de massa groter wordt, wordt de trillingstijd langer

5.2 B een slinger

 Een slinger bestaat uit een voorwerp dat aan een touw heen en weer kan zwaaien

 De beweging van een slinger is een trilling

 Bij een slinger noemen we de trillingstijd ook wel de slingertijd

 Omdat slingertijden constant zijn worden ze vaak gebruikt in een klok

 De slingertijd hangt niet af van de massa aan het touw

 De slingertijd hangt niet af van de amplitude

 De slingertijd wordt groter als de slingerlengte groter wordt

5.3 A wat is geluid?

 Op een stemvork zit een been met een scherpe punt, als je met een stemvork ergens tegen aan tikt, maakt de punt een golvende lijn, conclusie: de stemvork trilt

 Een geluidsbron voert een trilling uit

 Als geluid via de lucht bij je oor is gekomen gaat je trommelvlies trillen en hoor je het geluid

 Geluid is een trilling die zich van een geluidsbron in alle richtingen voortplant

5.3 B De luidspreker

 Één luidspreker kan niet alle hoge of lage tonen even goed doorgeven, daarom zitten er meetstal twee of drie luidsprekers in een luidsprekerbox

 Als je een luidsprekerbox wil maken levert de fabriek er meestal een frequentiekarakteristiek bij

 die frequentiekarakteristiek hoort bij een bepaalde luidspreker

 de frequentie van een toon is het aantal trillingen per seconde, de eenheid van frequentie is Hertz (Hz)

 met je oor kun je tonen horen van ongeveer 20Hz tot ongeveer 20.000Hz

 hoe groter de frequentie hoe hoger de toon

 de horizontale as van een luidspreker wordt steeds 2x zo groot, in de verticale as staat de geluidsterkte die aangeeft hoe hard het geluid is

5.4 A Geluid ‘onderweg’

 Om geluid door te geven is een tussenstof nodig

 Geluid kan worden doorgegeven door lucht

 Geluid kan ook via water worden doorgegeven

 Niet elke stof laat geluid even goed door

 De geluidssnelheid met lucht is 340 meter per seconde

 De geluidssnelheid noemen we ook wel voortplantingssnelheid

 De voortplantingsnelheid van geluid in water is 1500 meter per seconde

 Echo is een geluid dat je meer dan een keer hoort, het ontstaat als geluid terugkaatst

5.4 B De geluidssnelheid meten

 Afstand = geluidssnelheid x tijd

 S=V x T

 V=S : T

 T=S : V

 Geluid kan worden gemeten met een computer

5.5 A Toonhoogte en geluidssterkte

 Hoe groter de frequentie hoe hoger de toon

 Als je ouder wordt ga je hoge tonen steeds slechter horen

 Geluid met een frequentie onder 20Hz heet infrasoon (olifanten)

 Geluid boven de 20.000 Hz heet ultrasoon (vleermuis)

 Hoe groter de amplitude hoe harder het geluid

5.5 B De geluidssterkte in decibel

 De eenheid van geluidssterkte is decibel (dB)

 De geluidssterkte kunnen we meten met een decibelmeter

 Niet alleen de geluidssterkte zorgt voor pijn ook hoe lang je een geluid hoort

 Boven de pijngrens (120 dB) doet geluid zeer aan je oren

 De gehoordrempel is de geluidssterkte waarbij je een toon net kunt horen

 de laagste gehoordrempel hoort bij een geluid met een frequentie van 2000 Hz

 Als de geluidssterkte met drie toeneemt, is het geluid twee keer zo hard

5.6 A Geluidshinder

 Hard geluid wat je lang en regelmatig hoort, kan je gehoor beschadigen en zich niet meer herstellen

 Verder van de geluidsbron af gaan staan

 Geluid tegenhouden: geluidsisolatie

 In Nederland controleert de arbeidsinspectie of werknemers voldoende beschermd zijn tegen lawaai

 De ene stof houdt geluid beter tegen dan de andere

5.6 B Echo

 Echo kan gebruikt worden om afstanden te meten

 De geluidssnelheid hangt af van de soort stof

 Een echolood is een apparaat waarmee op een schip de diepte van het water kan worden gemeten (echopeiling)

 S = V x T : 2 (het geluid gaat heen en terug)

 Echoscopie is geluid dat wordt teruggekaatst en wordt omgezet in bewegende beelden