Boek 1 - Hoofdstuk 1-6

Samenvatting scheikunde boek 1 hoofdstuk 1 t/m 6 klas 3

- Bij proeven moet je goed kleuren kunnen zien en goed kunnen waarnemen
- een zuivere stof is 1 stof
- mengsels bestaan uit meerdere stoffen die door elkaar zijn gemixt
- de oplosbaarheid van een stof is hoeveel gram er maximaal in water kan worden opgelost
- een suspensie is troebel, het is een mengsel van een vaste stof en water
- een suspensie is te scheiden door de vaste stof te laten bezinken en dan het water af te gieten
- een suspensie kun je ook filtreren
- een emulsie is een mengsel van vet en water
- om een emulsie gemengd te houden is er een emulgator toegevoegd
- legeringen zijn mengsels van metalen
- er zijn 92 zuivere stoffen (niet ontleedbare stoffen)

- bij een proef werk je rustig
- je doet alleen de opgegeven proef
- bij een proef met zuren of een brander doe je een bril op
- bij ruiken wuif je de geur naar je toe
- stoffen herken je aan stofeigenschappen
- vaak gebruik je instrumenten voor het herkennen van een stof

- alleen grondwater en regenwater zijn geschikt om drinkwater van te maken
- regenwater komt van zeewater
- water word bij de was gedaan als oplosmiddel voor het wasmiddel
- na het wassen is water nodig als spoelwater om het wasmiddel weg te spoelen
- zeep werkt als een emulgator
- met een emulgator kunnen water en vet zich met elkaar mengen, dan gaat de rotzooi van je handen af als je ze wast

- zure en basische middelen betasten je huid
- je moet je beschermen met handschoenen een bril en een jas
- wasbenzine spiritus en aceton mogen nooit bij open vuur gebruikt worden

- bij extraheren haal je met een vloeistof een oplosbare stof uit een mengsel van vaste stoffen
- de vloeistof heet extractiemiddel
- de dranken thee en koffie worden door extractie gemaakt
- met een adsorptiemiddel verwijder je een ongewenste stof uit een mengsel
- voorbeelden zijn ziektekiemen uit een aquarium of kwalijke gassen uit de lucht
- actieve koolstof of norit worden vaak als adsorptiemiddel gebruikt

- chemische reacties herken je aan reactieverschijnselen
- je herkent een reactie ook door te letten op stofeigenschappen
- bij een reactie kun je de beginstoffen niet meer terug krijgen je houd reactieproducten over
- voorbeelden zijn het ontploffen van kruit en het gisten van druivensap
- bij faseveranderingen ontstaan geen nieuwe stoffen
- bij oplossen destilleren en indampen ontstaan geen nieuwe stoffen
- hier is dus geen sprake van een reactie
- voorbeelden van reacties uit het dagelijks leven zijn: eten verteren, bederven van voedsel, haarverven en verkleuring van kleding
- bij een thermolyse ontleed de stof door warmte
- bij elektrolyse ontleed de stof door elektrische stroom

- stoffen toon je aan met een indicator
- zuren toon je aan met een PH-indicator
- kalk toon je aan met zoutzuur, er ontstaat een gas en de kalk verdwijnt
- zuurstof toon je aan met een gloeiend houtje, in zuurstof gaat het gloeiende houtje fel branden
- waterstof toon je aan door het gas op te vangen in een reageerbuisje, je steekt het gas aan en je hoort een knal

- namen en symbolen van de 92 niet ontleedbare stoffen staan in basisbinas

- ontleedbare stoffen geef je aan met een kommaformule
- de symbolen geven de niet ontleedbare stoffen aan die je door ontleding van de stof kunt maken
- je kunt uit water door elektrolyse waterstof een zuurstof maken
- water is dus H,O

- een reactie schema maak je in 5 stappen
- wat zijn de beginstoffen en wat zijn de reactieproducten
- schrijf het reactieschema in woorden op
- zoek van elke stof het symbool of de kommaformule op
- geef het reactieschema in symbolen
- controleer of links en rechts dezelfde symbolen voorkomen

- bij verbranding treden altijd 1 of meer van de volgende verschijnselen op
- rook, roet, warmteontwikkeling, vlammen of vonken
- roet is koolstof
- bij gele vlammen ontstaat roet en bij blauwe vlammen niet
- een vlam is een gloeiend gas
- vonken zijn gloeiende vaste deeltjes
- voor een verbranding zijn nodig: brandbare stof, zuurstof en een ontbrandingstemperatuur
- de ontbrandingstemperatuur is e temperatuur waarbij een stof gaat branden, en hij is bij elke stof anders
- een blusmiddel zorgt er voor dat het vuur uit gaat
- zand, schuim, koolstofdioxide en een blusdeken sluit je de brandbare stof af van zuurstof en dus kan hij niet meer branden
- met water en zand verlaag je de temperatuur van het vuur en dan gaat het ook uit
- benzine en olie branden blus je niet met water maar met schuim of een blusdeken of koolstofdioxide
- bij een gasbrand draai je de gaskraan dicht
- bij de meeste andere branden zijn water en zand wel geschikt

- reactieschema’s voor een verbranding stel je zo op
- benzine + zuurstof -> koolstofdioxide + water
- kommaformule is dus: C,H + O -> C,O + H,O
- met toestandsaanduiding: C,H(L) + O(g) -> C,O(g) + H,O(g)

- bij verbranding ontstaan oxiden, in de kommaformule ervan staat altijd het symbool van water en 1 ander symbool, H,O is een oxide maar H,S,O is dat niet
- als iets onvolledig verbrand kan het gevaarlijk worden doordat het giftige koolstofmonooxide ontstaat

- een molecuul is een groepje atomen
- er zijn ongeveer 100 soorten atomen en wel 20 miljoen moleculen
- bij chemische reacties hergroeperen de moleculen zich
- bij chemische reacties verdwijnen de moleculen en er ontstaan dan nieuwe van de reactieproducten
- de atomen veranderen niet
- in een zuivere stof komt maar 1 soort atoom voor, en in een ontleedbare stof komen er meer dan 1 soort voor
- bij scheiden van stoffen sorteer je de moleculen
- bij smelten van stoffen gaan de moleculen langs elkaar bewegen
- bij oplossen van stoffen gaan de moleculen tussen de vloeistof moleculen bewegen
- bij chemische reacties veranderen de moleculen wel en dus kun je de beginstof niet meer terug krijgen
- bij ontleden begin je met 1 stof dus ook met 1 soort moleculen
- bij scheiden begin je met meer soorten moleculen, maar deze moleculen veranderen niet
- molecuulformules geven aan welke atomen er in een molecuul zitten en hoeveel
- in bron 20 staan een aantal namen en formules van stoffen die je moet kennen (jammer dat we bron 20 niet hebben)
- bij een reactievergelijking moet je na het juist neerzetten van de formule ook nog gelijk maken (je weet wel cijfers en zo neerzetten)
- de massa van een molecuul wordt bepaald door de massa van alle atomen in de molecuul bij elkaar op te tellen
- bij reacties veranderd de massa van de stoffen niet, voor en na de reactie is de massa gelijk

- vaste zouten geleiden geen stroom maar opgeloste zouten wel
- zouten bestaan uit ionen
- ionen zijn geladen deeltjes
- doordat de ionen niet vrij kunnen bewegen kan vast zout niet geleiden
- in opgelost zout dus wel

dit was een samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 6 van nask 2 klas 3